الف – سیستم خاک 27
ب – سیستم خون 27
گفتاردوم : تابعیت اشخاص حقوقی وشرکتها 28
بند اول : فوائد شناسایی تابعیت اشخاص حقوقی 39
بند دوم : شیوه ی تعیین تابعیت اشخاص حقوقی 30
الف – تعیین تابعیت اشخاص حقوقی در حقوق ایران 30
ب – تعیین تابعیت اشخاص حقوقی در برخی کشورها 31
ب – 1 ـ حقوق فرانسه 31
ب – 2 ـ حقوق انگلستان و امریکا 32
ج – تعیین تابعیت اشخاص حقوقی در حقوق بین الملل 33
مبحث سوم : تابعیت و داوری 34
گفتار اول : اهمیت تعیین تابعیت آراء داوری 35
گفتار دوم : حقوق حاکم بر داوری و تاثیر آن بر تابعیت رای 38
بند اول : حقوق حاکم بر قرارداد داوری 39
بند اول : حقوق حاکم بر ماهیت دعوی 40
بند سوم : حقوق حاکم بر آئین داوری 41
گفتار سوم : وصف داخلی یا خارجی بودن رای 42
فهرست مطالب
عنوان صفحه
بند اول : فایده ی تشخیص 42
الف – صلاحیت انحصاری محاکم مقر برای حمایت و اعمال نظارت قضایی اولیه بر داوری 42
ب – اولویت و ارجحیت حکومت مقررات آمره و الزام آور کشور مبدا و ممانعت از
اعمال قوانین منتخب معارض 44
ج – حکومت قوانین و اسناد بین الملی بر داوریهای خارجی 47
بند دوم : انواع داوری از حیث تابعیت 49
الف – تقسیم آراء به داخلی و خارجی 50
الف – 1 – رای داوری داخلی 50
الف – 2 – رای داوری خارجی 51
ب – تقسیم آراء به داخلی ، خارجی و بین المللی 51
ج – تقسیم آراء داوری به داخلی و غیر داخلی 52
ج – 1 – رای داخلی 54
ج – 1 – 1- آراء داوری صرفا داخلی 54
ج – 1 – 2 -آراء داوری داخلی واجد وصف بین المللی 55
ج – 2 – آراء داوری غیر داخلی 55
ج – 2 – 1 – آراء داوری خارجی 56
فهرست مطالب
عنوان صفحه
ج – 2 – 2 – آراء فراملی 56
بند سوم : آثار عملی تمیز آراء داوری داخلی صرف و داوریهای داخلی
واجد اوصاف بین المللی از داوریهای غیر ملی 58
مبحث چهارم : بین المللی سازی داوری 61
گفتار اول : داوری تجاری بین المللی 62
بند اول : رابطه ی مقررات ملی با داوری بین المللی 66
بند دوم : آراء فراملی و اسناد بین المللی 68
الف – کنوانسیون ژنو 68
ب – کنوانسیون نیویورک 68
ج – کنوانسیون اروپایی 71
گفتار دوم : آراء فراسرزمینی در رویه قضایی و دکترین 72
مبحث پنجم : تعیین دادگاه صالح برای اعمال نظارت قضایی 77
گفتار اول : تعارض در تابعیت رای داوری 77
بند اول : تعارض مثبت صلاحیت 78
بند دوم : تعارض منفی تابعیت 79
گفتار دوم : معیارهای متداول تشخیص تابعیت رای داوری و عوامل موثر بر توصیف رای
و نتایج حاصل از تعارض آنها 80
فهرست مطالب
عنوان صفحه
بند اول : معیار مقر داوری 81
الف – مبنای معیار مقر داوری 82
ب – مفهوم مقر داوری 84
ج – ارزیابی معیار مقر 85
د – عوامل دخیل در تشخیص مقر داوری 88
د – 1 – محل داوری تعیین شده در توافقنامه ی داوری 88
د – 2 – قانون ملی حاکم بر داوری 89
د – 2 – 1 -عوامل دخیل در تعیین قانون حاکم 90
د – 2 – 1 – 1 – اراده ی طرفین 90
د – 2 – 1 – 2 – تحمیل قانون کشور محل داوری و عدم تجویز انتخاب
قانونی غیر از قانون مقر 90
هـ – رابطه ی مفاهیم مقر داوری با محل داوری 90
بند دوم : معیار قانون حاکم 94
الف – مفهوم قانون حاکم 94
ب – مبنای معیار قانون حاکم 96
ج – ارزیابی معیار قانون حاکم 97
د – معیار پذیرفته شده جهت تعیین تابعیت رای در منابع داخلی و خارجی و اسناد بین المللی 99
فهرست مطالب
عنوان صفحه
د – 1 – حقوق ایران 100
د – 2 – قانون فرانسه 101
د – 3 – کنوانسیون ژنو 102
د -4 – کنوانسیون نیویورک 103
د – 5 – کنوانسیون اروپایی 1961 105
د – 6 – قانون داوری نمونه آنسیترال 1985 106
د – 7 – کنوانسیون پاناما 1975 108
هـ – رویهی قضایی 109
هـ – 1 – فرانسه 109
هـ – 2 – انگلستان 110
هـ – 3 – آلمان 111
هـ – 4 – امریکا 112
هـ – 5 – سایر کشورها 113
مبحث ششم : داوریهای نهادی و تابعیت 113
گفتار اول : دیوان داوری اتاق بازرگانی بین المللی ((ICC 114
گفتار دوم : مرکز داوری اتاق ایران(TRAC) 115
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل دوم : اعتراض به رای داور 117
پیشگفتار 118
مبحث نخست : تعاریف و مفاهیم 120
گفتار اول : اعتراض 120
بند اول : معنای لغوی 120
بند دوم : معنای اصطلاحی 120
الف ـ مفهوم اعتراض در حقوق داخلی 120
ب ـ مفهوم اعتراض در حقوق بینالملل 121
گفتار دوم : آثار مستقیم اعتراض 121
بند اول : ابطال 121
بند دوم : بطلان و اقسام آن 122
الف : بطلان مطلق 122
ب : بطلان نسبی 124
گفتار سوم : تفاوت ابطال و بطلان 125
مبحث دوم : اشکال اعتراض به رای داور 127
گفتار اول : تجدید نظر در رای توسط دیوان داوری (اعتراض به معنای اعم) 128
بند نخست : پیشبینی تجدیدنظر در موافقتنامه ی داوری 128
فهرست مطالب
عنوان صفحه
بند دوم : امکان تجدیدنظر خواهی در رای داور بموجب قانون 129
بند سوم : تصحیح ، تفسیر یا تکمیل رای 131
الف ــ تصحیح رای 131
ب ــ تفسیر رای ( رفع ابهام از رای ) 132
ج ــ تکمیل رای 133
گفتار دوم : اعتراض به رای نزد دادگاه ( اعتراض به معنای اخص ) 134
بند اول : صلاحیت قضایی 135
الف : فرض اول 136
ب : فرض دوم 136
ج : فرض سوم 137
ج – 1 – تعارض مثبت 137
ج – 1 – 1 – حالت نخست 137
ج – 1 – 2 – حالت دوم 138
ج – 2 – تعارض منفی 138
د ــ فرض چهارم 139
مبحث سوم : نظارت قضایی بر رای داور 140
گفتار اول : حدود دخالت دادگاهها در رسیدگی به دعوای ابطال 141
فهرست مطالب
عنوان صفحه
گفتار دوم : شیوه یدخالت دادگاه در داوری 145
گفتار سوم : دعوای ابطال 146
بند نخست : دادگاه صالح برای ابطال رای داور 147
بند دوم : اعتراض به رای در کشورهای رومی ژرمنی 150
بند سوم : اعتراض به رای داوری در برخی کشورها و اسناد بین المللی 152
الف ــ اعتراض به رای داور در انگلستان 152
ب ــ اعتراض به رای داور در امریکا 153
ج ــ اعتراض به رای بر اساس مقررات ایکسید 154
مبحث چهارم : نقض آراء داوری 155
گفتار اول : اعتراض به آراء داوری در قانون آئین دادرسی 156
بند اول : جهات نقض آراء داوری در قانون آئین دادرسی 157
الف ـ مخالفت رای با قوانین موجد حق 157
ب ـ غیر موجه و غیر مدلل بودن رای 159
پ ـ مخالفت رای با مفاد دفتر املاک یا اسناد رسمی معتبر 160
ت ـ داوری نسبت به اموری که موضوع داوری نبوده است 161
ث ـ خارج شدن داور از حدود اختیارات 161
ج ـ صدور و تسلیم رای پس از اتمام مهلت داوری 162
فهرست مطالب
عنوان صفحه
د ـ صدور رای توسط داوران غیر مجاز 163
ن ـ بی اعتباری موافقتنامه ی داوری 164
ن – 1 – شرایط موافقتنامه ی داوری 165
ن – 1 – 1 – فقدان اهلیت یکی از طرفین 165
ن – 1 – 2 عدم قابلیت ارجاع دعوی به داوری 165
ن – 1 – 3 – مشخص نبودن موضوع داوری 166
گفتار دوم : نقض رای در قانون داوری تجاری بین المللی 166
بند اول : جهات ابطال رای در قانون داوری تجاری بین المللی 166
الف : فقدان اهلیت یکی از طرفین 167
الف – 1 – قانون حاکم بر اهلیت 169
ب ــ بی اعتباری موافقتنامه ی داوری 170
پ ــ داوری ناپذیری اختلاف 172
ت ــ عدم رعایت مقررات مربوط به ابلاغ اخطاریه های تعیین داور یا درخواست داوری 173
ث ــ عدم توفیق محکوم علیه در ارائه ی مدارک خود به دیوان داوری 176
ج ــ خروج داوران از حدود صلاحیت 177
د ــ عدم مطابقت ترکیب هیئت داوری یا آئین دادرسی با موافقتنامه داوری 178
هـ ــ دخالت داور جرح شده در رای صادره 182
فهرست مطالب
عنوان صفحه
و ــ صدور رای به استناد سند مجعول 184
ی ــ کشف دلایل و مدارک حقانیت محکوم علیه پس از صدور رای
که طرف مقابل باعث کتمان آن شده است 185
بند دوم : موارد بطلان رای داوری در قانون داوری بین المللی 185
الف ــ موضوع اختلاف حسب قانون ایران قابل ارجاع به داوری نباشد 185
ب ــ مخالفت رای با نظم عمومی و اخلاق حسنه 186
ب – 1 – مفهوم نظم عمومی 186
ب – 2 – مفهوم نظم عمومی داخلی و بین المللی 188
ب – 3 – مفهوم اخلاق حسنه 191
ب – 4 – قرادادهای مخالف اخلاق 192
ج ــ مخالفت رای با قواعد آمره 193
د ــ مخالفت رای صادره در مورد اموال غیر منقول با قوانین آمره یا مفاد اسناد رسمی 194
بند سوم : مهلت اعتراض به رای داور 195
بند چهارم : اسقاط حق اعتراض 196
بند پنجم :اثر انصراف از حق ایراد بر دعوای ابطال ( اثر قاعده ی استاپل ) 198
مبحث پنجم : آثار طرح دعوای ابطال و نقض رای 199
گفتار نخست : آثار طرح دعوای ابطال بر اجرای رای 199
فهرست مطالب
عنوان صفحه
بند نخست : عدم پذیرش درخواست ابطال بعنوان یکی از مبانی عدم اجرای رای 201
بند دوم : توقف اجرا متعاقب جریان دعوای ابطال در صورت تشخیص دادگاه مقر 203
گفتار دوم : آثار نقض رای 204
بند نخست : عدم شناسایی و اجرای رای 204
بند دوم : عدم ابطال موافقتنامه ی داوری در موارد مشخص 205
بند سوم : محدود بودن اثر ابطال نسبت به معترض 205
گفتار سوم : اجرای آراء داوری ابطال شده 205
بند نخست : اثر سرزمینی و فرا سرزمینی حکم ابطال 207
الف ــ اثر فراسرزمینی حکم ابطال 207
الف – 1 ــ دیدگاه فراسرزمینی حکم ابطال رای داور در نظامهای حقوقی 209
ب ــ اثر سرزمینی حکم ابطال 209
ب – 1 ــ انتقاد 210
ب – 1 – 1 ــ تعارض با نزاکت بین المللی و قاعده ی اعتبار امر مختومه 211
ب – 1 ــ 2 – بی اثر شدن دعوای ابطال 211
ب – 1 ــ 3 – افزایش صدور آراء متعارض و عدم هماهنگی بین المللی 211
ب – 2 ــ دیدگاه سرزمینی اثر حکم ابطال رای داور در اسناد بین المللی 212
فهرست مطالب
عنوان صفحه
نتایج تحقیق 214
پیشنهادات 217
منابع و ماخذ 221
چکیده
در سالهای اخیر، داوری بعنوان یکی از بهترین و کارآمدترین روشهای حلوفصل مسالمتآمیز اختلافات بویژه در زمینه روابط تجاری، مورد توجه دولتها، حقوقدانان و بازرگانان قرار گرفته است. ویژگی الزامآوربودن رای داور را نمیتوان به آرائی که بر مبنای اشتباه، رشوه یا نقض حقوق اساسی طرفین صادر شدهاند، سرایت داد. بر همین مبنا و بمنظور جلوگیری از مواردی چون، سوءاستفادههای احتمالی طرفین، تجاوز داوران از حدود اختیارات و …، اعتراض به آراء داوری چه در مقررات ملی و چه در اسناد مهم بینالمللی مورد توجه و حمایت قرار گرفته است. با این حال حمایت از جریان داوری ایجاب می نماید، جهات اعتراض به رای و موارد نقض آن تا حد امکان، حداقلی باشد، والا تنوع آنها همواره دستاویزی خواهد بود در دست محکومعلیه تا بتواند به راحتی از اجرای رای شانه خالی کند و این با هدف و فلسفهی وجوبی داوری در تضاد و تعارض است. در ایران مهمترین قانون موجود در باب داوری، قانون داوری تجاری ایران مصوب 1376 بوده که ملهم از قانون نمونه آنسیترال 1985 کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد میباشد و گرچه تصویب آن حرکتی روبه جلو به حساب میآید ولی این قانون هنوز در زمینههایی چون تعیین تابعیت رای داور، محدودهی اعمال قانون، جهات ابطال رای، آثار اعتراض به رای داور بر روند اجرائی آن دارای کاستیهایی است.