فصل دوم : بررسی پیشینة پژوهش

 

 

• تاریخچة اعتیاد………………………………………………………………………………… 21

 

• بررسی نظریه ها و مفاهیم مربوط به موضوع پژوهش………………………… 24

 

• بررسی پژوهشهای انجام شده در داخل و خارج از کشور…………………… 45

 

• نقد و بررسی پژوهشهای انجام شده…………………………………………………. 47

 

فصل سوم : متودولوژی

 

 

• جامعة آماری………………………………………………………………………………….. 57

 

• نمونه آماری و روش نمونه گیری……………………………………………………… 58

 

• روش محاسبه حجم نمونه………………………………………………………………… 58

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش

 

 

• بررسی و توصیف و تحلیل داده ها……………………………………………………. 60

 

الف) توصیف داده ها با استفاده از جداول و داده ها………………………………… 61

 

ب) تحلیل داده ها (تحلیل بر اساس داده های آماری)………………………………… 69

 

ج) سایر یافته های پژوهش…………………………………………………………………….. 69

 

فصل پنجم : نتیجه گیری

 

 

• تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش به ترتیب ارائه داده ها…………………………….. 82

 

• محدودیتهای پژوهش ……………………………………………………….. 83

 

• پیشنهادات کاربردی از نتایج بدست آمده وپیشنهاد برای مراحل بعدی…. 83

 

فصل ششم : ضمائم ، منابع و مأخذ

 

ضمائم………………………………………………………………………………………………………. 89

 

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………… 92

 

 

 

فصل اول

 

 

 

مقدمه

 

اعتیاد عبارت است از حالتی که استعمال متوالی یا متناوب مادة مخدر در فرد ایجاد می کند. با استعمال مواد مخدر تحریک پذیری سلولهای عصبی در دستگاه عصبی افزایش می یابد، در نتیجه داروی بیشتری لازم است تا او را به حالت تعادل برگرداند.

 

اعتیاد همراه با بی دردی مزمن است که سبب افت تمامی فعالیتها می شود. افراد معتاد افرادی هستند، ناتوان، کم تجربه، لذت طلب و در اکثر این افراد شروع به اعتیاد برای برطرف کردن یک حالت روانی یا بیماری روانی است که شایعترین آن افسردگی می باشد که در همة گروههای سنی و اجتماعی دیده می شود.

 

اعتیاد خطر بزرگی برای ارزشهای اسلامی جامعه محسوب می شود. دروغ گفتن، دزدی کردن، خیانت و حتی پشت پا زدن به ناموس، همه از عوارض اعتیاد است به این دلیل باید روی برنامه های اخلاقی کار شود.

 

در زمینة فکری و فلسفة زندگی، معتادان بی اعتنا  به زندگی، بدبین، منفی باف، بی هدف، بی بند و بار، بی هیجان و بی توجه به ارزشهای حاکم بر جامعه هستند. فرد معتاد در اولین تجربه ها حالتهایی پیدا می کند که تا به حال احساس نکرده و این حالت است که فرد را به طرف اعتیاد می کشاند.

 

با توجه به مواردی که ذکر شده مصرف بیش از حد مواد مخدر یکی از بزرگترین مشکلات قرن حاضر است، به طوری که تقریباً تمام کشورهای جهان سعی دارند برنامه هایی برای پیشگیری از اعتیاد و درمان معتادان به اجرا گذارند، ولی اغلب این برنامه ها کمتر مؤثر واقع می شود، چرا که سوداگران و سودجویان با صرف هزینه های گزاف، گاهی تا چند برابر بودجة دولتها برای طرح برنامه؛، بازار خود را رونق می بخشند. سوداگران مرگ از ناآگاهی و مشکلات گوناگون جوانان برای گسترش و رونق بازارهای خود سوء استفاده می کنند و به راههای مختلف قربانیان بیشتری را در دام مخوف خویش گرفتار می سازند.

 

 

 

بیان مسئله

 

مسائل زیادی است که باعث بروز اعتیاد می شود از جمله :

 

 

• آیا عوامل اجتماعی همچون بیکاری در جامعه آزادی بیش از حد جوانان نقشی در بروز این پدیده دارد؟

 

• آیا ناسازگاری با محیط زندگی اثری در بروز پدیده اعتیاد دارد یا نه؟

 

• آیا عوامل عاطفی همچون کم توجهی در دوران کودکی و نوجوانی در درون خانواده و همسالان اثری در بروز پدیده اعتیاد دارد یا نه؟

 

• آیا به همین سادگی که سیگار در اختیار جوانان قرار می گیرد می تواند اولین ماده ای باشد که زمینة گرایش آنها را به طرف اعتیاد فراهم سازد؟

 

• آیا استفاده از مواد مخدر به عنوان وسیله ای برای رهایی از سختیهای زندگی اثری در معتاد شدن جوانان دارد؟

 

 

 

اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش

 

اعتیاد به مواد مخدر تقریباً پدیده نوظهوری است که از عمر آن شاید بیش از 150 سال نمی گذرد. البته مصرف ماده مخدر و حتی خوگری و نیز استعمال تفننی بدان، تاریخی طولانی دارد. لیکن از قرن نوزدهم به بعد است که به سبب تأثیر فراوان بر جنبه های متفاوت زندگی اجتماعی انسانها، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.

 

تحقیقات تاریخی و مردم شناختی نشان داده است که استفاده از مواد مخدر در گذشته صرفاً به بزرگسالان محدودبود و نوجوانان و جوانان به آن روی نمی آوردند. مصرف مواد مخدر به طور پراکنده در مراسم اعتقادی و مذهبی منحصراً توسط گروههای خاصی در شرایط معینی صورت می گرفت. اما بعدها هنگامی که مرفین، هروئین و کوکائین به بازار آمد، مواردی از اعتیاد جوانان نیز مشاهده شد. در دهة 1960 تعداد معتادان به این پدیده آنقدر اندک بود که توجه اجتماعی را در مقایسه وسیع به خود جلب نمی کرد، اما در اوایل دهة 1970 استفاده از مواد مخدر ناگهان در میان جوانان و نوجوانان شایع شد و به صورت مسأله ای جهانی در آمد و ابعاد همه گیر آن به صورت یک موج از قاره ای به قارة دیگر گسترش یافت و در دنیای هیپیگری ماری جوانا[1] برای تفریح اشتراکی و گروهی شد و همراه با موسیقی و عشق به عنوان سه رکن اساسی فرهنگ هیپی ها متجلی گردید. [2]  مشکل این آفت ویرانگر در دهه مذکور به چند کشور صنعتی ثروتمند جهان محدود می شد، اما اینک به یک معضل جهانی تبدیل شده و آثار تخریبی آن بیشتر متوجه کشورهای توسعه نیافته شده است که اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش احساس می شود.

 

 

 

 

اهداف پژوهش

 

هدفهای اصلی

 

 

• شناسایی علل اجتماعی که در اعتیاد به مواد مخدر مؤثر هستند.

 

• شناسایی علل عاطفی که موج اعتیاد به مواد مخدر شده اند.

 

• شناخت عوامل تحصیلی که منجر به اعتیاد شده اند.

 

هدفهای فرعی

 

 

• تعیین رابطه بین وضعیت اقتصادی و اعتیاد به مواد مخدر

 

• تعیین رابطه بین میزان تحصیلات و اعتیاد به مواد مخدر

 

• تعیین رابطه بین سن جنسیت و اعتیاد به مواد مخدر

 

• شناخت مواد مخدری که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

 

پرسش فرضیه های پژوهش :

 

پرسشهای پژوهش

 

 

• آیا کنترل خانواده بر اعتیاد جوانان مؤثر است؟

 

• آیا وضعیت اقتصادی در اعتیاد جوانان تأثیر گذار است؟

 

• آیا مذهب در اعتیاد تأثیرگذار است؟

 

توضیحات نمونه آماری که توسط پرسشنامه بدست آمده است : 74

 

74

 

حجم نمونه در روش نمونه گیری : 74

 

ابزار اندازه گیری : 74

 

روش اجرای تحقیق : 75

 

آمار توصیفی : 75

 

فصل چهارم. 76

 

77

 

سوالات  پرسش نامه. 78

 

فصل پنجم.. 92

 

راهکارهایی برای حل مشکلات نوشتاری.. 93

 

نتیجه گیری.. 96

 

منابع: 97

 

 

 

فهرست جداول و نمودار ها

 

جدول بر اساس پاسخ های نمونه آماری.. 79

 

1ـ تاثیر جامعه به این مشکل : 80

 

2ـ مشکل نوشتاری غیر قابل در مان است . 3ـ چه مقدار اعتقاد دارند که این مشکل  قابل در مان است . 81

 

3ـ چه مقدار اعتقاد دارند که این مشکل  قابل در مان است . 82

 

4ـ چه مقدار مشاوره تاثیر دارد ؟. 83

 

5ـ تاثیر افراد خانواده بر بهبود بر مشکلات نوشتاری  . 84

 

6ـ تاثیر آموزشهای خارج از کلاس برای بهبود نوشتن .7ـ تمرین  مستمر می تواند تاثیر زیادی بر نوشتن داشته باشد   85

 

7ـ تمرین  مستمر می تواند تاثیر زیادی بر نوشتن داشته باشد.. 86

 

8ـ برخورد بد دیگران برای جلو گیری از پیشرفت. 87

 

9ـ نقش آموزگار در بهبود. 88

 

10ـ تاثیر بهبود نیافتن از مشکلات نوشتاری و ترک تحصیل  . 89

 

11ـ  مشکلات نوشتاری تا چه حد به وراثت مربوط می شود ؟. 90

 

12ـ تا چه حد امکان دارد که این مشکل بر طرف نشود با تمرین  . 91

 

جدول شماره ی 1 – تعداد دانش آموزان نمونه ی آماری بر حسب جنس، پایه و نوع مدرسه  جمع چهارم سوم دوم پایه و جنس…. 61

 

یافته های پژوهش…. 62

 

جدول شماره ی 2 – سهم غلط های آموزشی دانش آموزان (درصد به کل). 63

 

جدول شماره ی 3 – سهم غلط های ناشی از بی دقتی دانش آموزان (درصد به کل). 64

 

جدول شماره ی 4 – سهم غلط های ناشی از ضعف حساسیت شنوایی( درصد به کل)  65

 

جدول شماره 5 – سهم غلط های املایی ناشی از ضعف حافظه ی دیداری (درصد به کل) جنس     66

 

جدول شماره 6 – سهم غلط های املایی ناشی از نارسانویسی (درصد به کل) جنس…. 66

 

جدول شماره ی 7 – سهم غلط های املایی ناشی از ضعف حافظه ی شنوایی (درصد به کل)  68

 

تهیه چند جدول از نمونه آماری در یک شهر بین جنس های مخالف از نظر مشکلات رفتاری :.. 68

 

جدول 1. توزیع فراوانی و درصد اختلالات رفتاری دانش آموزان در جمع و  بر حسب جنس.. 68

 

x و توزیع اختلالات رفتاری دانش آموزان ابتدایی بر حسب جنس.. 69

 

جدول 3. توزیع اختلالات نوشتاری در دانش آموزان بر حسب پایه تحصیلی.. 70

 

جدول 4. توزیع فراوانی و درصد شیوع اختلالات ( بر حسب ابعاد چهار گانه اختلالات ) در دختران و پسران مقطع ابتدایی.. 71

 

 

 

 

 

چکیده

 

 

 

وجود مشکلات شدید در نوشتن کلمات به طور صحیح، باعث نگرانی شدید والدین و معلم کودک می گردد. املا، بخشی از برنامه آموزشی است که دوران خلاقیت و تفکر واگرا، مطرح نیست، بلکه تنها آموزش یک نمونه یا ترتیب حروف مد نظر است. کودکان و نوجوانان بسیاری از مشکلات نادرست نویسی رنج می برند که تکراری نوشتاری لغات غلط نوشته شده تنها راه حل نیست. بلکه می توان رفتارهای ورودی دانش آموزان را برای نوشتن تقویت نمود از جمله: تقویت ادراک شنیداری و حافظه اصوات، تقویت ادراک بصری و حافظه حروف تقویت مهارتهای حرکتی، و یا تقویت مسیرهای حسی، بینایی، شنوایی، حرکتی و لامسه به این هدف مهم دست یافت.

 

 

برای تقویت نارسانویسی می توان از روش فرنالد استفاده نمود که از حواس مختلفی مانند بینایی، شنوایی، لامسه و حرکتی استفاده می کند و ارزش آن در آموزش قواعد انطباق واج نویسی و توانمندی دانش آموز برای تشخیص بین حروف و اصوات حروف الفبا می باشد.

 

عوامل مهمترین قسمت مشکلات آموزشی املا در کودکان ابتدایی که از هوش طبیعی و حتی بالاتر برخوردارند، مشکلات املای کلمات با حروف همصدا است که برای درمان آن اول بایستی سبب شناسی کرد:

 

بعد از بررسی وضعیت بینایی ( اپتو متریست)، بررسی وضعیت اندام گفتاری، بررسی حافظه بینایی و ترتیب توالی در پیوند صدا و ( نوشتاری) بررسی انگیزه و دقت دانش آموز و ارزیابی مهارتهای حرکتی ظریف دانش آموزان ( نشستن و طرز مداد در انگشتان و…) می توان از راهبردهایی به این شکل استفاده کرد:

 

تمیز شکل از زمینه- روابط فضایی- بازشناسی – راههای تقویت بینایی مانند نام بردن اشیای دیده شده- ساختن اشکال از سوی موزائیک های رنگی- بازی با چوب کبریت و با از بین بردن عوامل بیرونی بازدارنده و محدود کننده و استفاده از رنگ های مناسب در وی ایجاد انگیزه کرد. شکست ها و ضعف دانش آموزان با برنامه درمانی به حداقل رسانده و او را به کسب نمره بالاتر امیدوار سازیم.

 

 

 

مقدمه

 

گویند: معلمی، علاوه بر علم، (( هنر)) نیز هست؛ و یک هنرمند، تنها با شناخت کامل متعامل و خویشتن، می تواند در آفرینش های هنری، موفق گردد، و معلم نیز چنین است. او انسانی تواناست که می تواند همانند پروردگار خویش و با توسل و تمک به توانایی هایی که جهان آفرین بدو عنایت کرده است. از خاک و گل، تندیس های دلنشین و چشم نواز بیافریند و همانند رب خود، (( فتبارک الله احسن الخالقین)) بر آید.

 

براستی، اگر ویژگی های خاک و گلی که دست مایه آفرینش هنرمندانه (( معل)) است، ناشناخته بماند، چگونه می تواند از پدید آمدن کاستی ها و عیوب در مراحل آخرین این تعامل آگاهی یابد؛

 

اگر معلم دچار این سهو شود که نداند هر سخن و کلام و عمل و رفتار او در خاطر و ذهن دانش آموز او به جای می ماند، سرانجام در برابر کاستی های انتقال معلومات خویش به دانش آموزان شگفت زده خواهد ماند؛ و این در همه زمینه های آموزش و پرورش، صادق است و از جمله در آموزش درست نویسی کلمات و جملات ( در املاء و نگارش) که ظرافت های بسیار به همراه دارد و آگاهی معلم بدان ظرایف، موفقیت او را تسریع خواهد کرد.

 

شکل نوشتاری زبان، عالی ترین و پیچیده ترین ارتباط و آخرین مرحله ای است که آموخته می شود بنابراین تجارب مفید و بنیادی زبان در گوش دادن، سخن گفتن، توانایی نگهداری موضوع و مطالب شنیده شده در ذهن ( حافظه شنوایی) ترسیم گرافیکی حرف و کلمه ( رسم الخط مناسب) به کارگیری صحیح ابزار نوشتن، خواندن و حافظه بینایی و حرکتی مناسب، پیش نیازهایی برای نوشتن به حساب می آیند و عدم موفقیت کودکان در مهارتهای یادگیری ممکن است آنها را به ناکامی، افسردگی و اضطراب مبتلا می کند و مشکلات عاطفی و اجتماعی ثانویه ای به عنوان واکنش ناتوانائیهای یادگیری در آنان به وجود آورد. یکی از مشکلات آموزشی دانش آموزان، ناتوانی در املای صحیح کلمات است به طور معمول 60 درصد غلط های املایی دانش آموزان ابتدایی در کلمات با حروف هم صدا بوده است. در این مقاله سعی شده با تشخیص و اقدام ( مداخله جبرانی) این مشکلات را مرتفع سازد.

 

از نکات مهمی که در هدایت دانش آموزان به درست نویسی املایی کلمات مفید و موثر است- علاوه بر قوانین جاری بر ساختار واژگان- توجه به این نکته ظریف است که آشنایی و سابقه ذهنی از لغات و واژگان، از نشانه های درست بودن کلمه نوشته شده می باشد، یعنی: به دانش آموزان توصیه می شود اگر در صحت یا نادرستی نگارش واژه ای دچار تردید شدند، به بایگانی ذهنی و خاطره خویش مراجعه کنند و معلوم سازند آیا تا کنون چنین کلمه ای را با چنین ساختاری دیده اند و به خاطر دارند یا خیر؟ و غریبه و نا آشنا بودن، با احتمال بسیار، نشانه نادرستی کلمه است: اما یک معلم هوشیار مراقب است در همین بخش از روند تعلیم درست نویسی، سابقه ای ذهنی از اشکال نادرست لغات، در خاطره دانش آموزان ننشاند.

 

چون قوانین درست نویسی املای کلمات، آن اندازه جازم و قانونمند نیست که بتوان با ارائه قانونی شامل، وافی و نافی، دانش آموزان را به درست نویسی املای کلمات راهنمایی کرد و سوابق دیداری با واژه ای، جواز صحت را در ذهن صادر می کند، لازم است در این باب دقت شود که حتی به عنوان (( هشدار)) به دانش آموزان، تصویر واژه ای نادرست از جهت املایی، در معرض دیدگان دانش آموزان قرار نگیرد.

 

در هدایت دانش آموزان، به درست نویسی لغات و کلمات، دشواری های بسیار وجود دارد؛ زیرا در زبان و سیر الخط فارسی، تعدادی از (( واج)) با یک علامت نمایانده می شوند و بالعکس، برای یک واج، چند علامت یا به اصطلاح (( حرف)) وجود دارد، مانند:

 

( ض. ظ. ز. ذ) و ( ت. ط) و ( ه. ح) و… که تمام آن حروف یا علامت های هر گروه، در فارسی، یکسان تلفظ می شوند و گزینش یک حرف از سوی دانش آموزان یا به سائقه آشنایی قبلی با نگارش واژه ای خاص میسر است، یا از طریق ریشه یابی لغات. ( آن هم تنها در واژگان عربی دخیل در زبان فارسی) و یا بررسی و تحقیق مختصر می توان دریافت که دانش آموز، از راه نخست ( یادگیری و آشنایی مبتنی شیوه نگارش لغت و کلمه)، حروف لازم را بر می گزیند و به همین علت خاص، لازم است در آموزش املاء، به این ویژگی توجه بیشتری مبذول شود.

 

 

 

تعریف دانش آموزان دارای اختلال:

 

9-6-2 اختلالات شخصیت ضد اجتماعی……………………………………………. 38

 

10-6-2 افسردگی و خودکشی ………………………………………………………… 38

 

7-2 اختلالات وابسته به الکل…………………………………………………………….. 39

 

1-7-2 همه‌گیری شناسی…………………………………………………………………. 40

 

2-7-2 فعالیت‌های الکتروفیزیولوژیکی……………………………………………….. 40

 

3-7-2 شیمی حیاتی یا زیست شیمی………………………………………………….. 42

 

4-7-2 آسیب‌پذیری زیستی نسبت به الکلیسم……………………………………… 43

 

5-7-2 عوامل شخصیتی و روان شناختی………………………………………….. 47

 

6-7-2 درمان و بازپروری………………………………………………………………. 49

 

8-2 اختلالات وابسته به آمفتامین (یا شبه آمفتامین)…………………………….. 50

 

1-8-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………… 51

 

2-8-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………… 51

 

3-8-2 اختلال سایکوتیک ناشی از آمفتامین……………………………………….. 52

 

4-8-2 درمان و بازتوانی…………………………………………………………………. 53

 

9-2 اختلالات وابسته به کافئین…………………………………………………………. 54

 

1-9-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………… 55

 

2-9-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………… 55

 

3-9-2 ژنتیک و مصرف کافئین………………………………………………………… 56

 

4-9-2 کافئین به عنوان یک ماده مورد سوء مصرف…………………………… 56

 

5-9-2 عوارض نامطلوب ………………………………………………………………… 57

 

6-9-2 درمان…………………………………………………………………………………. 58

 

10-2 اختلالات وابسته به حشیش……………………………………………………… 59

 

1-10-2 همه گیری شناسی……………………………………………………………… 60

 

1-1-10-2 شیوع و روندهای اخیر…………………………………………………… 60

 

2-1-10-2 نوروفارماکولوژی…………………………………………………………. 61

 

3-10-2 اختلال سایکوتیک ناشی از حشیش……………………………………….. 62

 

4-10-2 اختلال اضطرابی ناشی از حشیش………………………………………… 63

 

5-10-2 درمان و بازتوانی………………………………………………………………. 63

 

11-2 اختلال وابسته به کوکائین……………………………………………………….. 66

 

1-11-2 همه گیری شناسی……………………………………………………………… 66

 

2-11-2 هم ابتلائی…………………………………………………………………………. 67

 

3-11-2 سبب شناسی……………………………………………………………………… 67

 

1-3-11-2 عوامل ژنتیک ………………………………………………………………… 67

 

2-3-11-2 عوامل اجتماعی و فرهنگی ……………………………………………… 68

 

3-3-11-2 یادگیری و شرطی شدن………………………………………………….. 68

 

4-3-11-2 عوامل دارویی……………………………………………………………….. 69

 

4-11-2 نوروفارماکولوژی……………………………………………………………… 69

 

5-11-2 سوء مصرف کوکائین و وابستگی بر آن……………………………….. 71

 

6-11-2 اختلال سایکوتیک ناشی از کوکائین …………………………………….. 71

 

7-11-2 اختلال خلقی ناشی از کوکائین ……………………………………………. 72

 

8-11-2 اختلال اضطرابی ناشی از کوکائین ……………………………………… 72

 

9-11-2 اثرات نامطلوب ………………………………………………………………….. 72

 

1-9-11-2 اثرات بر عروق مغزی…………………………………………………….. 73

 

2-9-11-2 اثرات قلبی…………………………………………………………………….. 73

 

3-9-11-2 حملات تشنجی………………………………………………………………. 74

 

10-11-2 درمان و بازتوانی…………………………………………………………….. 74

 

12-2 اختلالات وابسته به مواد توهم زا……………………………………………… 76

 

1-12-2 نوروفارماکولوژی……………………………………………………………… 77

 

2-12-2 مصرف داروهای توهم زا…………………………………………………… 77

 

3-12-2 آثار روان شناختی……………………………………………………………… 78

 

4-12-2 مکانیزمهای نوروفیزیولوژیکی……………………………………………… 79

 

5-12-2 اختلالات سایکوتیک ناشی از مواد توهم زا……………………………. 80

 

6-12-2 اختلال خلقی ناشی از مواد توهم زا……………………………………… 81

 

 

7-12-2 درمان………………………………………………………………………………. 81

 

13-2 اختلالات مربوط به مواد استنشاقی…………………………………………… 82

 

1-13-2 نوروفارماکولوژی……………………………………………………………… 83

 

2-13-2 اثرات نامطلوب ………………………………………………………………….. 84

 

3-13-2 درمان………………………………………………………………………………. 85

 

14-2 اختلالات مربوط به نیکوتین……………………………………………………… 85

 

1-14-2 همه گیری شناسی……………………………………………………………… 87

 

2-14-2 بیماران روانی……………………………………………………………………. 88

 

3-14-2 نوروفارماکولوژی……………………………………………………………… 88

 

4-14-2 سبب یابی وابستگی به نیکوتین…………………………………………….. 89

 

5-14-2 اثرات نامطلوب ………………………………………………………………….. 90

 

6-14-2 مزایای بهداشتی ترک سیگار……………………………………………….. 90

 

7-14-2 درمان………………………………………………………………………………. 91

 

1-7-14-2 درمانهای روان شناختی…………………………………………………. 91

 

2-7-14-2 درمانهای روانی- دارویی……………………………………………….. 92

 

15-2 اختلالات مربوط به مواد شبه افیونی (اپیوتید)…………………………….. 93

 

1-15-2 همه گیری شناسی……………………………………………………………… 95

 

2-15-2 نوروفارماکولوژی……………………………………………………………… 96

 

3-15-2 هم ابتلائی…………………………………………………………………………. 97

 

4-15-2 سبب شناسی……………………………………………………………………… 98

 

1-4-15-2 عوامل روانی- اجتماعی………………………………………………….. 98

 

2-4-15-2 عوامل ژنتیک و زیستی…………………………………………………… 98

 

3-4-15-2 نظریه روانپویشی…………………………………………………………… 99

 

16-2 اختلالات مربوط به فن سیکلیدین (یا شبه فن سیکلیدین)………………. 100

 

1-16-2 همه گیری شناسی……………………………………………………………… 100

 

2-16-2 نورفارماکولوژی……………………………………………………………….. 100

 

3-16-2 اختلال خلقی ناشی از فن سیکلیدین………………………………………. 101

 

4-16-2 اختلالات اضطرابی ناشی از فن سیکلیدین……………………………… 101

 

5-16-2 درمان………………………………………………………………………………. 101

 

2-2 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………. 102

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

مقدمه ……………………………………………………………………………………………. 105

 

1-3 روش تحقیق…………………………………………………………………………….. 105

 

2-3 جامعه آماری تحقیق…………………………………………………………………. 105

 

3-3 ابزار اندازه گیری…………………………………………………………………….. 105

 

4-3 تعیین حجم نمونه……………………………………………………………………… 106

 

5-3 روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها ……………………………………………….. 106

 

6-3 تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه…………………………………………………. 107

 

7-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………. 108

 

فصل چهارم: یافته های پژوهش

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………… 121

 

1-5 چه کسی مسئول پیشگیری از اعتیاد است؟………………………………….. 121

 

2-5 محدودیت های پژوهش…………………………………………………………….. 124

 

3-5 پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………. 124

 

پیشنهادهایی به والدین……………………………………………………………………… 124

 

پیشنهادهایی به مسوولین …………………………………………………………………. 125

 

4-5 محدود کردن دسترسی به دارو…………………………………………………. 127

 

5-5 آموزش و پیشگیری………………………………………………………………….. 128

 

6-5 بهبود درمان و پژوهش…………………………………………………………….. 129

 

7-5 توصیه های محافظت کننده………………………………………………………… 130

 

8-5 فهرست منابع:………………………………………………………………………….. 133

 

منابع فارسی……………………………………………………………………………………. 134

 

منابع خارجی…………………………………………………………………………………… 135

 

ضمیمه ………………………………………………………………………………………….. 136

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان مطالب                                                                                                  صفحه

 

1- جدول شماره (1-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین……… 110

 

2- جدول شماره (2-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس سن   111

 

3- جدول شماره (3-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس وضعیت تأهل          111

 

4- جدول شماره (4-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین بر اساس شغل          112

 

5- جدول شماره (5-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس سطح تحصیلات       112

 

6- جدول شماره (6-4) نتایج آزمون t مستقل مقایسه مولفه های عوامل زیستی گرایش به اعتیاد در بین افراد معتاد و غیرمعتاد………………………………………………………………………………………. 113

 

7- جدول شماره (7-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین گروه معتادین و غیرمعتادین در مولفه های عوامل زیستی گرایش به سوء مصرف مواد…………………………………………………………… 114

 

8- جدول شماره (8-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین براساس سن ………………………………………………. 115

 

9- جدول شماره (9-4) نتایج آزمون تعقیبی LSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس سن معتادین ………………………………………………………………………………………………………………. 116

 

10- جدول شماره (10-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین براساس میزان تحصیلات……………………………… 117

 

11- جدول شماره (11-4) نتایج آزمون تعقیبی LSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس سطح تحصیلات…………………………………………………………………………………………………. 117

 

12- جدول شماره (12-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین بر اساس ……………………………………………………. 118

 

13- جدول شماره (13-4) نتایج آزمون تعقیبی CSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس شغل   119

 

14- جدول شماره (14-4) نتایج آزمون f تفاوت میانگین گروه معتادین مجرد و متأهل در مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد ……………………………………………… 119

 

 

 

 

 

چکیده پژوهش

 

پژوهش حاضر به بررسی عوامل زیستی مؤثر در بروز سوء مصرف مواد پرداخته است. به همین منظور در کنار سؤال اصلی مبنی بر «مقایسه تأثیر عوامل زیستی مؤثر در بروز رفتار سوء مصرف مواد در بین افراد معتاد و غیرمعتاد»، یک سؤال دیگر با توجه به متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل در افراد معتاد تهیه و مورد بررسی قرار گرفت.

 

روش پژوهش توصیفی از نوع علمی، مقایسه‌ای وجامعه آماری شامل کلیه افراد معتاد مستقر در زندان مرکزی اصفهان در سال 1387 و همچنین دانشجویان به عنوان گروه شاهد بوده است. نمونه پژوهش شامل 60 نفر از معتادین و 60 نفر از افراد عادی بوده که گروه معتادین به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و گروه غیرمعتاد به وسیله روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده است. ابزار اندازه‌گیری پرسش‌نامه 60 سؤالی‌ گری و ویلسون بوده است که از روایی و پایایی مناسبی در تحقیقات قبلی برخوردار بوده است. داده‌ها با استفاده از روش‌های آزمون T و آزمون F مورد بررسی قرار گرفت که عمده‌ترین نتایج آن به شرح زیر می‌باشد:

 

– تفاوت معناداری بین عوامل زیستی گرایش به سوءمصرف مواد در افراد معتاد و غیرمعتاد وجود دارد.

 

– بین عوامل مؤثر بر سوءمصرف مواد مخدر در افراد معتاد و غیرمعتاد بر اساس متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل تفاوت معناداری وجود داشت.

 

 

 

فصل اول

 

 

 

کلیات پژوهش

 

 

 

1-1 مقدمه

 

در این تحقیق برآنیم که سوءمصرف[1] مواد را از دریچه دیگر عوامل که کمتر مورد توجه قرار گرفته، مورد بررسی قرار دهم. در این تحقیق بررسی می‌کنیم که به غیر از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و … عامل دیگری به نام عامل زیستی نیز در سوء مصرف مواد نقش دارد. این تحقیق نشان می‌دهد که احتمالاً یک بخش ژنتیکی و ارثی برای سوء استفاده از مواد مخدر و سوءمصرف مواد وجود دارد و ابزاری هم در تشخیص ژن‌های ویژه‌ای که اعمال سلول‌های گوناگون و بیوشیمیایی را کنترل می‌کنند. (آی لیشنر[2]، آلن، 1997) همچنین در این تحقیق به مطالعه و بررسی دوقلوها و فرزندخوانده‌ها پرداخته، این مطالعات نشان می‌دهد که آیا استعداد و آمادگی داشتن خانواده به یک بی‌نظمی و اختلال تأثیری در درگیرشدن به آن بی‌نظمی و اختلال را خواهد داشت یا خیر. همچنان که میزان شرب الکل در دوقلوهای همسان 54% و در دوقلوهای غیرهمسان 28% بوده است (کلونینگر[3]، 1988). تنها عامل اجتماعی و … منجر به سوء مصرف مواد نمی‌شود بلکه عامل زیستی هم در این میان سهم بسزایی دارد درک این نکته که سوءمصرف مواد پیامد یک تغییرات اساسی در عملکرد پیشانی مغز است. بدین معنا است که یک هدف اصلی درمان باید در برعکس کردن و یا جبران نمودن آن تغییرات در مغز مؤثر باشد. این مورد را می‌توان از طریق مداوا یا درمان‌های رفتاری انجام داد و درمان‌های رفتاری عملکرد مغز را در اختلالات روانی دیگر تغییر می‌دهند. اما باید خاطرنشان کرد که سوءمصرف مواد آنقدر‌ها هم ساده نیست. سوءمصرف مواد فقط یک بیماری مغزی نیست بلکه یک بیماری مغزی است که محیط‌های اجتماعی در آن دخالت دارند (آی لیشنر، آلن، 1977). پدیده اعتیاد در جهان امروز به صورت یک معضل خانمانسوز باعث از هم پاشیده‌شدن بسیاری از خانواده‌ها، به انحراف کشیده‌شدن نوجوانان و جوانان، شیوع و گسترش بیماری‌ها و ضررهای فراوان اقتصادی و مرگ و میر گردیده است. در واقع اعتیاد به عنوان یک مشکل همه‌جانه دامنگیر اجتماع انسانی است. اعتیاد در لغت به معنی خود را به عادتی نکوهیده وقف کردن است. به عبارت دیگر، ابتلای اسارت‌آمیز به ماده مخدر که از نظر جسمی یا اجتماعی زیان‌آور شمرده می‌شود، اعتیاد نام دارد. که اعتیاد مهمترین آسیب اجتماعی است که ریشه در عوامل اجتماعی روانی دارد و متقابلاً بر روان فرد و بر اجتماع اثر می‌گذارد. به عبارت دیگر رابطه‌ای سه جانبه بین اعتیاد، اجتماع و روان وجود دارد و عمق فاجعه آن‌گاه ظهور بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم بلای مذکور نقش مؤثر خود را بر روی نیروی فعال جامعه یعنی جوانان ایفا می‌کند. همچنین براساس مطالعات انجام شده در مناطق مورد بررسی کشور، بیش از 18% زنان مطلقه علت جدایی و طلاق را اعتیاد همسرانشان به مواد مخدر به خصوص الکل ذکر نموده‌اند که میزان فوق در برخی استان‌ها تا مرز 30% نیز گزارش شده است. (رئوفی و رضوی، 1378).

 

 

 

• آیا دانش‌آموزانیكه آموزش پیش دبستانی دیده اند بهتر از سایر دانش‌آموزان دروس بخوانیم و بنویسیم را فرا می‌گیرند 17؟-16-15-14-13-12-11

 

• آیا روشهای مشاركتی نقش مؤثر بر یادگیری دارند ؟ 24-23-22-21-20-19-18

 

• آیا استفاده ازوسایل كمك آموزشی در یادگیری بخوانیم و بنویسیم باید های اول و دوم مؤثر است ؟ 30-29-28-27-26-25

 

 

 

متغیرها و تعاریف عملی آنها :‌

 

در این تحقیق متغیرها به دو دسته وابسته و مستقل تقسیم می‌شوند.

 

متغیر وابسته :‌یادگیری ( خواندن و نوشتن )

 

تعریف نظری :‌ تغییرات نسبتاٌ ثابت در رفتار فرد كه در اثر تجربه حاصل می‌شود و در این تحقیق منظور از یادگیری، یادگیری آموزشی و تحصیلی است. از نظر عملی از طریق پرسشنامه بسته پاسخ منظم چند وجهی از معلمین نظر خواهی می‌شود در مورد یادگیری دروس بخوانیم و بنویسیم

 

متغیر مستقل :‌

 

عوامل مؤثر ( مانند هدف و انگیزه، رفتن به پیش دبستانی ـ كاربرد وسایل كمك آموزشی )

 

نظری : مجموعه عوامل تسهیل كننده یادگیری هدف :‌جایی از یادگیری كه دانش‌آموز قصد رسیدن به آن جا را دارد. و انگیزه آنچه كه باعث می‌شود یادگیرنده توجه خود را به سوی یادگیری جلب نماید رفتن به پیش دبستانی، آمادگی ذهنی و عقلی و اجتماعی دانش‌آموزان را افزایش می‌دهد. وسایل كمك آموزشی یادگیری را عمیق تر می‌نماید.

 

عملی :‌ كه توسط پرسشنامه منظم بسته پاسخ چند وجهی از معلمین در رابطه با این عوامل نظر خواهی می‌شود.

 

 

 

جامعه آماری مورد بررسی :

 

2200 نفر از معلمین شاغل در پایه‌های اول و دوم مقطع ابتدائی در نواحی 7 گانه مشهد كه سابقه تدریسشان در این 2 پایه 5 سال باشد و مدرك تحصیلی آنها فوق دیپلم به بالا و سابقه آموزشی 10 سال داشته باشند و تركیبی از 1100 نفر مرد و 1100 نفر زن باشند.

 

نمونه آماری :

 

با توجه به وسعت و حجم نسبتاٌ زیاد جامعه آماری فوق و روش تحقیق توصیفی از 2200 نفر جامعه آماری 100 نفر در نظر می‌گیریم كه تركیبی از زن و مرد هستند ؛ 50 نفر معلم زن و 50 نفر معلم مرد می‌باشند .

 

 

 

متدولوژی تحقیق :

 

الف : روش تحقیق :‌

 

نظر به اهدافی كه در این تحقیق بررسی می‌شود و برای بدست آوردن سئوالات مطرح شده در این پژوهش و ماهیت اهداف از تحقیق توصیفی همبستگی استفاده می‌شود. در این پژوهش عوامل مؤثر بر یادگیری دانش‌آموزان از دیدگاه معلمین مورد بررسی قرار می‌گیرد كه باید به توصیف و تفسیر هر یك از عوامل پرداخته شود و محقق سعی دارد به توصیف واقعی و خصوصیات عوامل مؤثر در یادگیری دانش آموازن پایه‌های اول و دوم بپردازد و نتیجه جاصل از توصیف هر یك از عوامل را گزارش

 

دهد.

 

ب :‌روش نمونه گیری :

 

به دلیل حجم زیاد و نسبتاٌ بزرگ جامعه آماری و تسهیل در جمع آوری اطلاعات از نمونه گیری تصادفی ناحیه ای یا خوشه ای استفاده خواهد شد. بدین ترتیب كه از بین 7 ناحیه آموزشی بصورت تصادفی خوشه ای 3 ناحیه آموزشی را انتخاب و از هر ناحیه حدود 9 مدرسه در نظر گرفته می‌شود كه حجم نمونه 100 نفر كه 50 نفر زن و 50 نفر مرد انتخاب می‌شود.

 

ج :‌ابزار تحقیق :‌

 

پرسشنامه : چون شرایط آن آسان تر، علمی‌تر و تكمیل آن یكنواخت است. كه پرسشنامه محقق از طریق كازیو اداره با توجیه مدیران مدارس نسبت به انجام تحقیق و موضوع آن به مدارس انتخاب شده فرستاده می‌شود و پس از مهلت مقرر توسط مدیران جمع آوری و از طریق دبیرخانه اداره به دست من می رسد.

 

اهمیت مسئله پژوهش

 

 

11

 

 

 

اهداف پژوهش

 

 

18

 

 

 

فرضیه یا سئوالات پژوهش

 

 

18

 

 

 

تعریف واژگان

 

 

18

 

 

 

فصل دوم

 

 

 

 

 

 

بازنگری منابع و مطالعات چاپ شده

 

 

21

 

 

 

فصل سوم:

 

 

 

 

 

 

روش اجرای پژوهش

 

 

26

 

 

 

تعریف جامعه پژوهش

 

 

26

 

 

 

تعداد نمونه، روش نمونه گیری، معیارهای انتخاب نمونه

 

 

26

 

 

 

نوع پژوهش و روش انجام كار

 

 

26

 

 

 

ابزارهای بكارگیری

 

 

27

 

 

 

روش های تجزیه و تحلیل داده ها

 

 

27

 

 

 

رعایت نكات اخلاقی

 

 

27

 

 

 

فصل چهارم:

 

 

 

 

 

 

 

نتایج

 

 

30

 

 

 

جداول

 

 

31

 

 

 

فصل پنجم:

 

 

 

 

 

 

بحث و تفسیر و نتیجه گیری نهایی

 

 

37

 

 

 

محدودیت و پیشنهادها

 

 

40

 

 

 

بخش ضمایم:

 

 

 

 

 

 

فهرست منابع

 

 

43

 

 

 

پرسشنامه

 

 

46

 

 

 

چكیده انگلیسی

 

 

53

 

 

 

 

مقدمه

 

دیس پپسی عنوانی برای نامگذاری مجموعه ای از علایم و نشانه های غیراختصاصی گوارشی است علایمی كه اغلب، موجبات ناراحتی طولانی بیماران را فراهم می آورند. دیس پپسی یك سندروم است، به این معنی كه دربرگیرنده تعدادی از علایم و نشانه های گوارشی است، بدون اینكه بر تشخیص خاصی دلالت كند. یافتن مكانیسمی كه توجیه كننده بروز علایم دیس پپسی باشد نیاز به بررسی بیمار و اغلب انجام آزمونهای پاراكلینیكی دارد.

 

مواردی وجود دارند كه در آنها هیچ كدام از مطالعات بالینی و پاراكیلینیكی، منجر به كشف یك مكانیسم شناخته شده كه پیدایش علایم را توجیه نماید نمی شوند. در این موارد از اصطلاح دیس پپسی عملكردی functional dyspepsia استفاده می شود.

 

اساساً اختلالات عملكردی (Functional) در برابر بیماریهای ارگانیك (Organic) قرار می گیرند. به طور كلی دیس پپسی به دو نوع عمده 1) با زخم 2) بدون زخم تقسیم می شود.

 

نوع بدون زخم آن بیمارانی هستند كه دارای سمپتوم های دیس پپسی هستند. بدون آنكه شواهدی از بیماریهای عضوی توجیه گر آن یافت شود (20/19) شایعترین بیماریهای عضوی كه منجر به دیس پپسی می گردند زخمهای پپتیك معده و اثنی عشر، رفلاكس معدی، مروی، سرطان معده، گاستروپازی، سنگ صفراوی می باشند (21)

 

دیس پپسی از شایعترین شكایات بیماران مراجعه كننده در درمانگاههای گوارش بوده و میزان بالایی از مشاوره های مربوط به این بیماری است (21) این بیماری دامن‌گیر متجاوز از یك چهارم جمعیت عمومی جهان است و یكی از علل شایع مشورتهای پزشكی می باشد و دربرگیرندة 5 درصد ویزیت بیماران در مطب ها و 70-40 درصد شكایات گوارشی آنان در درمانگاههای عمومی است (22) از آنجا كه هزینه بررسی و درمان بیماران مبتلا به دیس پپسی قابل توجه است و در مطالعات انجام شده هزینه متوسط بالغ بر یك میلیون دلار بدون محاسبات هزینه آندوسكوپی بر جامعه تحمیل می شود (22) از طرف دیگر این علایم كارایی بیماران را كاهش قابل ملاحظه‌ای می دهد، نیاز توجه به آن و یافتن راه حل مناسب براساس اتیولوژیهای ایجادكننده بر همگان مشهود است.

 

در بسیاری از بیماریهای عملكردی تأثیر اختلالات روانی همزمان، اثبات شده یا قویاً مورد شك قرار گرفته است. از طرفی با پیشرفت های قرن حاضر و افزایش استرسهای اجتماعی و قرار گرفتن اختلالات خلقی و به طور مشخصی افسردگی در رأس هرم كاهش امید به زندگی life expectaicy با در نظر گرفتن این واقعیت كه بسیاری از اختلالات روانی خود را به صورت جسمی نشان می دهند لزوم دانستن نقش این اختلالات در بروز دیس پپسی مشخص بوده می توان بار اقتصادی زیادی از دوش جامعه بردارد.

 

با كشف مدیاتورهای شیمیایی گوناگون در بافتها و ارگانهای مختلف بدن و مشخص شدن نقش آنها در واكنش های زیستی، پنجره ای جدید برای نگریستن به رخدادهای مختلف سوماتیك، از ورای دنیای عظیم و متنوع روانپزشكی گشوده شده است. در واقع با نگاه به مدیاتورهای مشترك بین دستگاه عصبی و سایر ارگانها و تغییرات شناخته شده سطوح این مدیاتورها در جریان بیماریهای روانی، می توان مكانیسمهایی را برای بیان چگونگی پیدایش بیماریهای روان تنی (Psychimetic) یا عملكردی (Functional) تصور كرد. به این ترتیب، تعریف بیماریهای عملكردی به عنوان اختلالات بدون عامل اتیولوژیك چندان صحیح نخواهد بود. بلكه باید مكانیسم‌های درونزای را درنظر داشت كه مستقیماً، یا با واسطه به تأثیر فعالیتهای روانی بر اندامها و ارگانهای مختلف بدن اعمال اثر می نمایند.

 

در این مطالعه، دیس پپسی برای بررسی ارتباط بین اختلالات روانی و سوماتیك انتخاب شده است. در نوع عملكردی این بیماری، نقش افسردگی شناخته شده است. سعی بر این بوده كه علاوه بر تحقیق وجود ارتباطی از این دست در بیماران مورد مطالعه، تأثیر عوامل مداخله گر دیگر نیز درنظر گرفته شده، مقایسه ای نیز بین شیوه افسردگی در دیس پپسی عملكردی و نوع ارگانیك به عمل آید. اساساً در این پژوهش سؤال این است كه آیا میزان افسردگی در كسانی كه دیس پپسی عملكردی دارند تفاوتی با كسانی كه دیس پپسی ارگانیك دانرد می كند یا خیر؟ و به همین دلیل به بررسی شیوع افسردگی در دو گروه مبتلا به دیس پپسی و دیس پپسی عملكردی پرداخته شده است.

 

 

 

بیان مسأله

 

دیس پپسی (Dyspepsia)

 

دیس پپسی یك نشانگان گوارشی است كه با تركیبی از درد شكمی و شكایاتی غیر از درد مشخص می شود. درد عموماً در بخش مركزی قسمت فوقانی شكم لوكالیزه می شود و ماهیت آن با درد ناشی از سایر سندرومهای گوارشی نظیر بیماری رفلاكس معده – مروی (GERD) و سندروم روده تحریك پذیر (IBS) متفاوت است (1).

 

تعریف دیگری كه برای دیس پپسی مطرح است تعریفی است كه Barbara etal از آن استفاده كرده اند و بدین صورت است كه علایم دوره‌ای یا پایدار شكمی، معمولاً در ارتباط با غذاخوردن، كه بیماران یا پزشكان معتقدند كه به علت ناراحتی در قسمت برگزیمال دستگاه گوارش ایجاد شده است اصطلاح دیس پپسی عملكردی ممكنست برای بیمارانی به كار رود كه این نوع از علایم را نشان می دهند و هیچ پروسه بیماری قابل توجهی در آنها شناخته نشده است (23).

 

این ستدروم دارای میزان شیوعی برابر  با 50 درصد در جمعیت عمومی است و می تواند در نتیجه بیماریهای ارگانیك، سیستمیك و متابولیك متعددی به وجود آید، ولی در اغلب مواقع زمینه ای كه توجیه كننده ایجاد بیماری باشد، حتی پس از ارزیابی های دقیق و گسترده مشخص نمی شود در چنین مواقعی از عنوان دیس پپسی عملكردی (Functional Dyspepsia) استفاده می شود (2 و 1).

 

در این بیماری آنچه بیمار را آزار می دهد علاوه بر درك ماهیت آن عنوان شد، مسائلی نظیر نفخ، تهوع، سیری زودرس، احساس پری شكم، بلی اشتهایی، سوزش سردل و اروغ زدن هستند كه می توانند با یا بدون ارتباط با صرف غذا باشند (1).

 

مكانیسم هایی كه در حال حاضر برای توجیه Functional Dyspepsia درنظر گرفته می شوند به سه دسته تقسیم می شوند (a التهاب مخاط دستگاه گوارش (b حساسیت بیش از حد (Hypersensitivity) و اختلالات حركتی دستگاه گوارش (Dysmatility) (3 و 1).

 

در هر حال تنوع نشانه ها و علائم، مطرح كننده وجود مكانیسم های متعدد پاتولوژیك زمینه ای در دیس پپسی عملكردی است بر اساس مكانیسم های احتمالی زمینه ای، دیس پپسی به دو زیرگروه تقسیم می شود كه این دو زیرگروه در مطالعات و گزارشهای مختلف با نامهای متفاوتی عنوان شده اند، ولی در همة آنها اساس تئوری بر اساس تقسیم بندی تقریباً یكسان است این دو زیرگروه عبارتند از: دیس پپسی بدون زخم و دیس پپسی همراه با زخم.

 

دیس پپسی بدون زخم با نامهای عملكردی (Functional)، ایدیوپاتیك، essential و دیس پپسی اولیه نیز معرفی شده است.

 

دیس پپسی همراه زخم با عناوینی چون دیس پپسی دارای علت مشخص و دیس پپسی ثانویه مترادف است (6 و 5 و 4 و 1).

 

 

 

انواع دیس پپسی

 

1) دیس پپسی ثانویه

 

در 40 درصد از بیماران مبتلا به دیس پپسی می توان یك علت ارگانیك برای توجیه علائم پیدا كرد در این حالت دیس پپسی از نوع ثانویه و دیس پپسی دارای علت مشخص نامیده می شود. (5)

 

شایعترین بیماریهای ارگانیك كه منجر به دیس پپسی می شوند عبارتند از, اولسرپپتیك (در معده یا اثنی عشر) بیماری رفلاكس معده – مری (GERD)، كانسر معده، گاستروپارزی، كوله لیتیازیس، پانكراتیت حاد یا مزمن، بیماریهای كه منجر به سوء جذب می شوند، انگلهای روده ای، ضایعات ایسكیمیك روده ای و سرطانهای شكمی خصوصاً پانكراس (4).

 

2)دیس پپسی عملكردی

 

در حدود 60 درصد از مبتلایان به دیس پپسی، ارزیابیهای متعدد، به كشف عامل توجیه كننده علایم بیمار نمی انجامد. در چنین مواردی، دیس پپسی عملكردی، ایدیوپاتیك، اویله یا بدون زخم می نامند (6 و 1). این نوع دیس پپسی به صورت وجود درد و احساس ناراحتی مزمن برای حداقل یك ماه تعریف می شود ناراحتی های شكمی می توانند سیری زودرس، نفخ شكمی بعد از صرف غذا و تهوع، استفراغ و سایر علایم غیراختصاصی باشند. شكایت باید در دوره‌های زمانی قابل توجهی وجود داشته باشند، بدون اینكه شواهد بالینی و پاراكلینیكی اعم از آزمایشات بیوشیمی، اندوسكوپی، سونوگرافی و غیره منجر به بافته شدن یك بیماری ارگانیك توجیه كننده علایم شوند. البته، حتی با درنظرگرفتن این خصوصیات، هوز هم بین شكایات مربوط به دیس پپسی و علایم و نشانه های سندروم روده تحریك پذیر همپوشانی و تداخل وجود دارد. (7)

 

دیس پپسی بدون زخم خود به چهار دسته تقسیم می‌شوند این چهار دسته عبارتند از: دیس پپسی زخم مانند (ulcer like)، رفلاكس مانند (Reflux like)، اختلال حركتی مانند (Dysmotility like) و نوع غیراختصاصی (5).