3- 5-  استخراج DNA از خون محیطی به روش جوشاندن (Boiling)…………………. 19

 

3-6-  واكنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR)……………………………………………………………………….. 20

 

3-7-  تعیین ژنوتیپ ژن GSTO2………………………………………………………………………………… 22

 

3-9-  الكتروفورز………………………………………………………………………………………………………………… 22

 

3-10-  رنگ آمیزی ژل…………………………………………………………………………………………………….. 23

 

3-11-  تحلیل آماری…………………………………………………………………………………………………………. 25

 

فصل چهارم: نتایج

 

نتایج ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 27

 

فصل پنجم:  بحث و نتیجه‌گیری

 

نتایج مطالعه حال حاضر…………………………………………………………………………………………………….. 36

 

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………. 36

 

منابع و مأخذ    38

 

– گلوتاتیون S– ترانسفرازها

 

 

 

گلوتاتیون S-ترانسفرازها (GSTs)[1] اولین بار در سال 1961 شناسایی شدند (Booth et al., 1961). گلوتاتیون S- ترانسفرازها آنزیم‌های چند عملكردی هستند (Masoudi et al., 2011; Terada, 2005). این خانواده بزرگ آنزیمی از آنزیم‌های سم‌زدایی فاز II هستند، كه تركیب گلوتاتیون احیا شده (GSH) را برای تركیبات الكتروفیل درونی و بیرونی مختلف، كاتالیز می‌كنند (Takeshita et al., 2009; Whitbread et al., 2003; Whitbreada et al., 2003). این آنزیم‌ها برای سم‌زدایی زنوبیوتیك‌ها[2]، تركیبات سمی درونی و برای محافظت از بافت‌ها در برابر آسیب اكسیداتیو مهم هستند (Juronen et al., 2000).

 

GSTهای انسانی بر پایه همانندی توالی آمینواسید طبقه بندی می‌شوند. اعضای هر  كلاس، %75- %95 یكسانی توالی پروتئین داشته و اعضای كلاس‌های مختلف، یكسانی توالی پروتئین، %35- %25 است (Pearson et al., 1993).

 

گلوتاتیون S- ترانسفرازهای انسانی به دو كلاس GSTهای سیتوزولی و میكروزومی تقسیم می شوند. GST های سیتوزولی یا محلول، به طور عمده در سیتوپلاسم توصیف می‌شوند، اما در هسته و میتوكندری نیز وجود دارند. در هسته و میتوكندری GSTها ممكن است، نقش مهمی، در دفاع علیه استرس اكسیداتیو و شیمیایی بازی كنند. گروه GSTهای میكروزومی شامل 6 پروتئین هستند. دو تا از آن‌ها در تولید لكوترین‌ها و پروستاگلاندین E دخالت دارند. GSTهای میكروزومی در شبكه آندوپلاسمی و غشاء خارجی میتوكندری جمع می‌شوند تا از غشاءها در برابر استرس اكسیداتیو محافظت كنند (Raza et al., 2002). در میان GSTهای محلول كه در سیتوزول‌های بافت بیان می‌شوند، خانواده‌های ژنی زیر شناخته شده هستند (Hayes and Strange, 2000; Strange et al., 2001) :

 

كلاس آلفا[3] بر روی كروموزوم 6  (GSTA)

 

كلاس مو[4] بر روی كروموزوم 1 (GSTM)          

 

كلاس تتا[5] بر روی كروموزوم 22 (GSTT)        

 

كلاس پای[6] بر روی كروموزوم 11 (GSTP)

 

كلاس زتا[7] بر روی كروموزوم 14 (GSTZ)

 

كلاس سیگما[8] بر روی كروموزوم 4 (GSTS)

 

كلاس كاپا[9] بر روی كروموزوم 7 (GSTK)

 

كلاس امگا[10] بر روی كروموزوم 10 (GSTO)   (Tasa, 2004)

 

و GST كلاس میكروزومی (میكروزومال[11]، mGST)

 

در میان این GSTها: GSTA، GSTM، GSTP، GSTT، GSTZ و GSTO در داخل بخش سیتوزولی قرار گرفتند و GSTK در بخش میتوكندری قرار گرفته است(Terada, 2005). كلاس‌های دیگر (epsilon, delta, tau, phi, lambada) در گیاهان و حشرات یافت شده‌اند (Sawicki et al., 2003; Wagner et al., 2002).

 

در هر كلاس از GST در انسان، تعداد مختلفی از آن‌ها وجود دارند كه از یك عدد در كلاس Zeta و Pi تا پنج عدد در كلاس mu متغیر است (Pemble et al., 1996). ایزوزیم‌های GST، آنزیم‌های كلیدی شركت كننده در سیستم‌های تمیزكننده برای محافظت از وضوح عدسی هستند. GSTها، اولین آنزیم‌ها در مسیر مركاپتوریك اسید هستند كه افزایش نوكلئوفیل تیول از GSH برای بسیاری از تركیبات مضر كاتالیز می‌شود، و این برای سم‌زدایی از زنوبیوتیك‌ها و برای محافظت از عدسی

 

‌ها و سایر بافت‌ها در برابر آسیب اكسیداتیو مهم هستند (Juronen et al., 2000). GSTها در عدسی‌ها و در اندام‌های دیگری مثل كبد فعالیت عمده‌ای دارند (Rathbun and Hanson, 1979).

 

GSTها در تنظیم مسیرهای سیگنالینگ[12] و بیوسنتز سلول و نیز در ایجاد بعضی بیماری‌های انسانی مانند پاركینسون[13] (Menegon et al., 1998)، آلزایمر[14]، آترواسكلروزیس[15]، سیروز كبدی[16]، سالخوردگی (Gupta et al., 2008)، و هم در مشكلات چشمی مانند آب‌مروارید[17] (Ansari et al., 1996)، گلوكوما[18] (Abu-Amero et al., 2008; Tasa, 2004) نقش مهمی دارند.

 

1-2- ژن GSTO2

 

كلاس امگای گلوتاتیون ترانسفرازها(GSTO)  در دامنه وسیعی از گونه‌ها شامل انسان‌، موش، موش صحرایی و Caenorhabditis elegans و  Drosophilamelanogasterشناسایی شده‌اند. مشخصه قابل توجه GST امگای انسان، موش، خوك و نماتود N-ترمینال با طول 19-20 توالی است كه درGST های دیگر  یافت نشده است (Board et al., 2000). در مقابل سایر GSTها، این GSTO فعالیت ضعیفی با سوبسترای مشترك GST دارد. اما فعالیت‌های جدید گلوتاتیون وابسته به تیول ترانسفرازها، دی هیدروآسكوربات ردوكتاز و مونومتیل آرسونات ردوكتاز را نشان می‌دهد. جایگاه فعال سیستئین را دارد كه می تواند پیوند دی‌سولفیدی با GSH را شكل دهد (Board et al., 2000; Takeshita et al., 2009).

 

GSTO انسان، شامل دو ژن GSTO1 و GSTO2 و ژن كاذب GSTO3p است. ژن‌های GSTO1 و GSTO2 به ترتیب 5/12 و 5/24 kb هستند. توسط 5/7 kb  بر روی كروموزوم 10q24.3 از هم جدا شده‌اند كه بین ماركرهای D10S603 و D10S597 قرار گرفته‌اند. GSTO2 با GSTO1 %64 همسانی آمینواسید و %73 تشابه دارد (Marahattaa et al., 2006; Takeshita et al., 2009). سه پلی مورفسیم در ژن‌های ‌GSTO: GSTO1*A140D، GSTO1*E155del، GSTO2*N142D در گروه‌های قومی شناسایی شده است (Marahattaa et al., 2006). ژن GSTO2 6 اگزون دارد كه 5/24 kb وسعت دارد (Whitbread et al., 2003). در GSTO2، جا‌به‌جایی A>G در موقعیت نوكلئوتید 424 در اگزون 4 شناسایی شد. جانشینی آمینواسید از آسپارژین به آسپارتات در باقیمانده 142 (N142D) صورت گرفته است. cDNA انسانی با طول كامل GSTO2 1179 جفت باز طول دارد و پروتئین باقیمانده‌های 243 آمینواسیدی را رمز می‌كند. اما اهمیت فیزیولوژی GSTO2 به طور كامل روشن نشده است (Masoudi et al., 2011).

 

2-1-1-3- خصیصه نمای عملکرد ……………………………………………………………………………. 15

 

2-1-2- تنفس ……………………………………………………………………………………………………….. 16

 

2-1-2-1- نکات قابل توجه آناتومیکی …………………………………………………………………….. 17

 

2-1-2-2- اصول مکانیکی تهویه ریوی ……………………………………………………………………. 19

 

2-1-2-3- ساختار دستگاه تنفس……………………………………………………………………………… 20

 

2-1-2-4- منطقه جریان هوایی ……………………………………………………………………………….. 20

 

2-1-2-5- مبادله گازها در ریه …………………………………………………………………………………. 21

 

2-1-2-5-1-  تهویه حبابچه ای …………………………………………………………………………. 21

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

2-1-2-5-2- نسبت تهویه به جذب اکسیژن …………………………………………………….. 22

 

2-1-2-6- کنترل تهویه ای ……………………………………………………………………………………….. 23

 

2-1-2-6-1 عوامل عصبی …………………………………………………………………………………… 23

 

2-1-2-6-2 عوامل هومورال…………………………………………………………………………………. 23

 

2-1-2-6-3- PO2 پلاسما و گیرنده های شیمیایی ………………………………………… 24

 

2-1-2-7- اثر ورزش بر حجم جاری ……………………………………………………………………….. 24

 

2-1-2-8- اثر ورزش بر تهویه دقیقه ای …………………………………………………………………. 24

 

2-1-2-9- اثر ورزش بر نسبت تهویه به جریان خون …………………………………………….. 25

 

2-1-2-10- سازگاریهای کوتاه مدت عملکرد ریوی هنگام فعالیت ورزشی ………….. 25

 

2-1-2-11- تهویه هنگام انتقال از حالت استراحت به حالت پایدار فعالیت ورزشی 25

 

2-1-2-12 اثر تمرین بر عملکرد ریه ……………………………………………………………………….. 26

 

2-1-2-13 حجم ها و ظرفیت های ریه …………………………………………………………………… 26

 

2-1-2-13-1- حجم ها و ظرفیت های ایستای ریه ………………………………………… 27

 

 2-1-2-13-2- حجم های پویای ریه ……………………………………………………………….. 29

 

2-1-3- خون ……………………………………………………………………………………………………. 30

 

2-1-3-1- ترکیب خون …………………………………………………………………………………………….. 30

 

2-1-3-2- خون سازی ………………………………………………………………………………………………. 30

 

2-1-3-2-1- هماتوپوئز ……………………………………………………………………………………….. 31

 

2-1-3-3- دودمان سلول های خونی ……………………………………………………………………….. 31

 

  2-1-3-4- اریتروپوئز ………………………………………………………………………………………………. 31

 

2-1-3-5- هموگلوبین ………………………………………………………………………………………………. 32

 

2-1-3-6- شاخص های هماتولوژی خون ………………………………………………………………… 32

 

2-1-3-7- تعداد گلبولهای قرمز خون ……………………………………………………………………… 32

 

2-1-3-8- غلظت هموگلوبین …………………………………………………………………………………… 33

 

2-1-3-9- محاسبه تغییر حجم پلاسما …………………………………………………………………… 34

 

2-1-3-10- هماتوکریت ……………………………………………………………………………………………. 35

 

2-1-3-11- میانگین حجم گویچه ای …………………………………………………………………….. 35

 

2-1-3-12- میانگین هموگلوبین گویچه ای …………………………………………………………… 35

 

2-1-3-13-  میانگین تراکم هموگلوبین گویچه ای…………………………………………………. 36

 

2-1-3-14- اثر ورزش بر پارامترهای خونی …………………………………………………………….. 36

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

2-1-3-15- آیا ورزش سبب ایجاد کم خونی می شود؟ ……………………………………….. 37

 

2-1-3-16- تأثیر تمرین بر حجم خون و سلولهای قرمز خون ……………………………… 38

 

2-1-3-16-1- تأثیر تمرین بر هموگلوبین ………………………………………………………… 39

 

2-1-3-17- انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در خون ………………………………………. 39

 

2-1-3-17-1- انتقال اکسیژن …………………………………………………………………………….. 39

 

2-1-3-17-2- اشباع هموگلوبین ……………………………………………………………………….. 39

 

2-2- ادبیات تحقیق ………………………………………………………………………………………. 42

 

2-2-1- تحقیقات مربوط به تنفس ………………………………………………………………………….. 42

 

2-2-1-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور ……………………………………………………………… 42

 

2-2-1-2- تحقیقات انجام شده در خارج کشور ……………………………………………………… 45

 

2-2-2-تحقیقات مربوط به خون………………………………………………………………………………………. 50

 

2-2-2-1-تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………. 50

 

2-2-2-2-تحقیقات انجام شده در خارج کشور………………………………………………………….. 52

 

 

2-2-3-تحقیقات مربوط به رشته 4 کیلومتر دوچرخه سواری………………………………………. 54

 

 فصل سوم:روش شناسی تحقیق

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 59

 

3-1-روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 59

 

3-2-جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………… 59

 

3-3-متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 60

 

3-3- 1-متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………….. 60

 

3-3-2-متغیر وابسته…………………………………………………………………………………………………………. 60

 

3-4-امکانات و ابزارهای مورد استفاده……………………………………………………………………………………. 60

 

3-5-روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….. 60

 

3-5-1-اندازه گیری عملکرد آزمون دوچرخه سواری……………………………………………………… 60

 

3-5-2-اندازه گیری حجم های ریوی………………………………………………………………………………. 61

 

3-5-2-1-روش کار با دستگاه اپیرومتر……………………………………………………………………… 61

 

3-5-2-2-اندازه گیری ظرفیت حیاتی با فشار(fvc)…………………………………………………. 62

 

3-5-2-3-اندازه گیری ظرفیت حیاتی آهسته(SVC)……………………………………………… 63

 

3-5-2-4-اندازه گیری تهویه ارادی(MVV)……………………………………………………………… 65

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

3-5-3-اندازه گیری پارامتر های خونی……………………………………………………………………………. 66

 

3-6- روش آماری جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………… 67

 

فصل چهارم : یافته های تحقیق

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

 

4-1- ویژگی های جمعیت شناسی شرکت کنندگان …………………………………………………………. 69

 

4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها………………………………………………………………………………….. 70

 

4-2-1- جدول شاخص های آمار توصیفی …………………………………………………………………….. 70

 

4-2-2- نمودار های پراکندگی متغیر های تحقیق………………………………………………………… 70

 

4-3- تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها……………………………………………………………………………….. 76

 

4-3-1- سوال اول……………………………………………………………………………………………………………… 76

 

4-3-2- سوال دوم…………………………………………………………………………………………………………….. 77

 

4-3-3- سوال سوم……………………………………………………………………………………………………………. 79

 

4-3-4- سوال چهارم………………………………………………………………………………………………………… 80

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 83

 

5-1- خلاصه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………… 83

 

5-2- نتایج تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 84

 

5-3- بحث و بررسی و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………….. 84

 

5-4- محدودیت های تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 87

 

5-4-1- محدودیت های قابل کنترل ……………………………………………………………………………….. 87

 

5-4-2- محدودیت های غیر قابل کنترل ……………………………………………………………………….. 87

 

5-5- پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………….. 87

 

5-5-1- پیشنهادات کاربردی …………………………………………………………………………………………… 87

 

5-5-2- پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………. 88

 

فهرست منابع و مآخذ

 

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………….. 89

 

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………….. 94

 

مقدمه

 

پیشرفت­های قابل توجه در زمینه تكنولوژی علی رغم مزایای بی­شماری كه از نظر سرعت و دقت انجام كارها برای انسان به ارمغان آورده، یكی از بزرگترین معضلات زندگی مدرن یعنی فقر حركتی را نیز در پی داشته است. آثار نامطلوب فقرحركتی بر سلامت عمومی باعث شیوع بیماری های غیر واگیر نظیر مشكلات قلبی- عروقی، مشكلات تنفسی و ناهنجاری­های وضعیتی شده است ( تقی زاده،1382).

 

مهمترین وظیفه افراد تحصیل کرده در زمینه تربیت بدنی و علوم ورزشی، توسعه و گسترش ورزش در بین عموم مردم، آگاه کردن افراد از عوارض ناشی از بی تحرکی و بیان فواید فعالیت بدنی می­باشد. با آگاهی از فواید ورزش و دوری از بی تحرکی و عادت به فعالیت، آنها در شرایط و وضعیت جسمانی مناسب تری قرار گرفته و علاوه بر طول عمر بیشتر، از بسیاری از بیماری­های جسمانی و روانی نیز دور خواهند بود (رزم آرا، 1377).

 

بنابراین، وظیفه یک متخصص در امور ورزش قبل از هر چیز تشویق افراد است و چه بهتر است که این تشویق و ترغیب از سنین پایین آغاز شده تا به این وسیله به هدف دوم که بهبود  وضعیت ورزش قهرمانی است، نایل شویم( معماری، 1381).

 

برای ارتقاء ورزش قهرمانی، نخست لازم است که عوامل موثر در افزایش کارایی و عملکرد ورزشکاران در رشته ورزشی و حتی ماده های مختلف یک رشته ورزشی آگاهی پیدا کرده، تا بدین ترتیب با شناخت تفاوتهای فردی افراد، وقت، هزینه و سرمایه های مالی و انسانی گزافی را به هدر ندهیم. با انتخاب افراد مستعد برای هر رشته ورزشی ویژه علاوه بر جلوگیری از اتلاف هزینه می توان پیشرفتهای چشمگیری در زمینه ورزش قهرمانی به دست آورد (موحدی،1372).

 

پژوهش های گوناگونی که از سالهای 1650 تا 1750 میلادی انجام شده و تا کنون نیز ادامه دارد، همگی مبین این امر هستند که عملکردهای حرکتی افراد با مشخصات فیزیکی و فیزیولوژیکی آنها ارتباط دارد. همچنین پژوهشهای زیادی نشان می دهند رشته های مختلف ورزشی و  حتی ماده های مختلف یک رشته ورزشی، نیازمند ویژگیهای خاص هستند. بنابراین  برای دستیابی به سطوح بالای موفقیت ابتدا باید از خصوصیات مورد نیاز هر رشته ورزشی آگاهی داشته، سپس به شناسایی افراد مستعد که دارای مشخصات آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی مطابق با ویژگیهای مورد لزوم آن رشته ورزشی هستند، بپردازیم تا با آموزش افراد منتخب هم فرصت برای تمامی افراد مستعد باز شده ، هم نتایج مطلوب تری به دست آید. بدین ترتیب، یک متخصص علوم ورزشی در دو زمینه سرمایه گذاری می کند:      

 

 1) در زمینه سلامت افراد وعادت دادن آنها از دوران کودکی و نوجوانی به پرداختن به فعالیت بدنی و کسب فواید ناشی از آن از بدو کودکی.

 

2) در زمینه ورزش قهرمانی و ارتقاء سطح و تعداد ورزشکاران نخبه در کشور (موحدی،1374)  .

 

انجام فعالیت های ورزشی و استفاده صحیح از بدن، عامل تعیین کننده سلامتی است که سبب رهایی از تنش ها و فشارهای روانی می شود، زیرا توانایی های فرد را در مقابله با مشکلات افزایش می دهد. میزان توانایی و تحمل فعالیت های ورزشی در افراد مختلف متغیر است. این تفاوت با اجزای انتقال دهنده اکسیژن در خون ارتباط مستقیم دارد (ترکان،1375).    

 

فعالیت شدید بدنی، ظرفیت تحمل و افزایش مصرف بیش از حد اکسیژن در بدن انسان، و گسترش اثر انتقال اکسیژن نیز به عواملی از قبیل حجم خون در گردش و ظرفیت حمل توسط خون وابسته است. ظرفیت حمل اکسیژن به وسیله غلظت هموگلوبین و تعداد گلبولهای سرخ شناور خون تعیین می شود. مطالعات بی شماری نشان می دهد که در اثر افزایش متابولیسم به هنگام فعالیتهای ورزشی، ترکیب خون تغییر می کند. برای مثال، گلبولهای سرخ افزایش و آب (پلاسما) کاهش می یابد که خود این امر افزایش غلظت و بالا رفتن قابلیت انتقال اکسیژن توسط خون شده و در نتیجه کارایی فعالیت بدنی بیشتر می شود. این موضوع نه تنها زمان تمرین را تحت الشعاع قرار می دهد، بلکه برای سلامتی ورزشکاران نیز جنبه حیاتی دارد (زبیگیو،1990)[1].

 

دوچرخه سواری ورزش مفرح و جذابی برای همه اقشار جامعه و یکی از راه های پر بار کردن اوقات فراغت است. دوچرخه سواری همچنین به عنوان ورزش قهرمانی جایگاه خود را در کشور ما پیدا کرده است و خوشبختانه در سالهای اخیر رشد چشمگیری در ورزش دوچرخه سواری قهرمانی دیده شده است.

 

با توجه به کمبود تحقیقات علمی در زمینه شناخت عوامل موثر در ارتقاء رکورد  ورزشکاران در رشته دوچرخه سواری کشور و ناکامی دوچرخه سواران ایرانی در مسابقات جهانی، المپیک و عدم حضور یکصد ساله دوچرخه سواران ایران در مسابقات حرفه ای دنیا باعث شد محقق در راه اعتلای ورزش دوچرخه سواری کشور تحقیقی با هدف مقایسه عملکرد دوچرخه سواران در آزمون 4 کیلومتر بر اساس شاخصهای فیزیولوژیکی آنان انجام دهد.

 

1-1-  بیان مسئله

 

همگان بر این نكته واقفند كه تنفس جزء جدا نشدنی حیات هر موجود زنده است كه توسط عمل هماهنگ دستگاه تنفس و گردش خون صورت می ­گیرد. دستگاه تنفس از مهم­ترین دستگاه­های حیاتی بدن محسوب شده و در كنار سایر دستگاه­ها، از اجزای اصلی تهیه اكسیژن برای عضلات و اعضای مختلف بدن می ­باشد. نقش این دستگاه در فعالیت ­های بدنی و
رشته­های مختلف ورزشی به ویژه رشته­های استقامتی حائز اهمیت است (گلین و فیشر،1979)[2].

 

دستگاه گردش خون وظیفه برآوردن نیازهای بافت ها یعنی حمل مواد غذایی به بافت ها، حمل فرآورده های زائد به خارج از بافت ها، رساندن هورمون ها از یک  قسمت بدن به قسمت دیگر و به طور کلی حفظ یک محیط مناسب در تمام مایعات بافتی برای بقا و عمل مناسب سلولها را بر عهده دارد (شادان،1377).

 

خون وظایف مفید بسیاری در تنظیم عملکرد طبیعی بدن به عهده دارد. حجم کل خون با اندازه و شرایط تمرینی فرد تغییر قابل توجهی می کند. حجم های خون بالاتر با توده خالص بدن بزرگتر و سطوح تمرین استقامتی بالاتر در ارتباط است. خون ترکیبی از پلاسما و عناصر متشکله است. عناصر خون شامل سلول های قرمز خون، سلول های سفید خون و پلاکت ها می باشد. درصدی از حجم کل خون که شامل سلول ها یا عناصر متشکله است، هماتوکریت نامیده می شود. سلول های قرمز خون، اکسیژن را در پیوند با هموگلوبین منتقل می کنند؛ کاهش در تعداد و عملکرد سلول های قرمز خون می تواند تحویل اکسیژن را محدود کند و بنابر این اجرای ورزشی را تحت تاثیر قرار دهد(ویلمور، 2008).[3]

 

نظر به این­كه آمادگی قلبی- تنفسی یكی از مهم­ترین شاخص­های فیزیولوژیك آمادگی عمومی بدن است و نیز آمادگی هوازی مطلوب در قبال همكاری و هماهنگی دستگاه­ های قلب و تنفس میسر می باشد؛  بنابراین،  به همان اندازه  اهمیت  قلب  و عروق و تحقیقات
بی­شماری كه دستگاه قلبی عروقی به خود اختصاص داده است، ضروری است درباره سلول های خونی و دستگاه ریوی و اثر این دو بر عملكرد ورزشکاران تحقیقات  بیشتری صورت گیرد. به طور كلی بیشتر تحقیقات انجام شده دربارة دستگاه ریوی و سلول های خونی در حوزة پزشكی و روی افراد مبتلا به بیماری­های انسدادی، بیماری های خونی  بوده و در حوزة فیزیولوژی ورزش نیز مطالعات مربوط به تأثیر فعالیت بدنی و ورزش و انواع آن  بر حجم های ریوی و پارامترهای خونی می باشد؛ که از آن جمله می توان به تحقیقات زیر اشاره نمود:

 

(خسروی، 1376) با بررسی تأثیر یك برنامة تمرین تناوبی زیر بیشینة شنا بر حجم­ها و ظرفیت­های پویا و ایستای ریوی زنان میان­سال نتیجه گرفت كه ظرفیت­های ایستای ریوی زنان شناگر شامل ظرفیت حیاتی و ظرفیت­های پویای ریه (حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول و درصد آن و نیز حداكثر تهویه ارادی و درصد آن) در گروه آزمایش به طور معناداری بالاتر از گروه كنترل است.

 

(هوانگ چوآنگ و وان اوزنز [4]،  2006) در پژوهشی كه روی تغییرات پاسخ عملكرد ریوی به یك برنامه تمرینی كنترل ­شده 10 هفته­ای در افراد مسن كم ­تحرك انجام دادند، به این نتیجه رسیدند كه تمرین هوازی با شدت بالا تاثیر معناداری بر ظرفیت حیاتی با فشار و حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول دارد؛ در حالی كه تمرین هوازی با شدت متوسط بر ظرفیت حیاتی با فشار اثر معنادار دارد.

 

 (کلاپ، 2000) دریافت تمرینات منظم ورزشی باعث تغییراتی در هموگلوبین، هماتوکریت و گلبول های قرمز خون گشته و باعث افزایش غلظت این فاکتور های خونی و همچنین خون می گردد؛ که به دنبال این سازگاری ها و تغییرات، عملکرد ورزشکاران طی این تمرینات بهبود پیدا خواهد کرد.

 

 از موضوعات مورد علاقه فیزیولوژیست های ورزشی مطالعه تاثیر فعالیت بدنی و ورزشی بر حجم ها و ظرفیت های ریوی و همچنین تاثیر فعالیت بدنی بر پارامترهای خونی می باشد و چون تفاوت این شاخص های فیزیولوژیکی اغلب به تفاوت های وراثتی نسبت داده شده است، موجبات غفلت از پرداختن بیشتر به توسعه و تاثیر این  فاکتورها بر روی عملکرد را فراهم آورده است (مک آردل[5]،1379) .

 

بهبود این شاخص های  فیزیولوژیکی می تواند در پیشرفت ورزشکاران اثرگذار باشد؛ لیکن با توجه به مطالعات محقق، تحقیقی در زمینه اثر این شاخص ها روی عملکرد ورزشکاران انجام نشده است. این مساله تا حدی ارائه یک نظر جامع درباره اثر این شاخص های  فیزیولوژیکی بر عملکرد را کمی با تردید روبرو نموده است و محقق را بر آن داشته است تا به این موضوع بپردازد که آیا ورزشکارانی که دارای شاخص های فیزیولوژیکی مناسب تری می باشند عملکرد بهتری دارند؟

 

1-2-ضرورت و اهمیت تحقیق

 

بسیاری از والدین علاقمند هستند فرزندانشان موفقیت در یک رشته ورزشی را تجربه کنند. برخی از والدین حتی ممکن است تمایل داشته باشند فرزند خود را در سطح نخبگان ورزشی و قهرمانان ملی و بین المللی ببینند. امروزه تحقیقات علمی در حوزه علوم ورزشی لزوم داشتن توانایی فیزیولوژیکی مناسب برای رسیدن به اوج قله قهرمانی در رشته های مختلف را به اثبات رسانیده است ( باشفاعت،1387).

 

اگر به خوبی به اطراف خود بنگریم، مشاهده خواهیم کرد که برخی افراد بعد از گذشت سالیان متمادی تلاش و تمرین، پیشرفت چندان در خور  توجهی در یک رشته ورزشی خاص نداشته و در عوض کسانی نیز بوده اند که به عبارتی راه صد ساله را در یک شب طی کرده اند و در مدت کوتاهی در زمره ورزشکاران تراز اول یک رشته ورزشی خاص قرار گرفته اند. این موضوع مساله داشتن یا نداشتن عوامل فیزیولوژیک مناسب برای کار و تلاش در یک رشته ورزشی خاص را مطرح می سازد ( بومپا[6]، 1985، هاره[7]، 1982 ).

 

استعدادهای بزرگی در زمینه دوچرخه سواری در کشور عزیز ما وجود دارد که در صورت آموزش و تمرین صحیح می توانند در آینده رشد و پیشرفت هر چه بیشتر آنها با این ورزش را در ایران سبب شود. ورزشکار باید به سطح مطلوب یا بهتر بگوییم عملکرد خوبی برسد و در ضمن سالم بماند ( فراهانی،1386 ).

 

چون هر رشته ورزشی ویژگیهای جسمانی و فیزیولوژیکی خاصی را می طلبد و ویژگی فیزیولوژیکی متفاوت نتایج متفاوت در عملکرد را رقم می زند.  بنابراین لازم است به دنبال افراد مستعد که دارای ویژگیهای فیزیولوژیکی ویژه مناسب برای هر رشته ورزشی بوده یا به عبارتی گزینش افراد مستعد باید بر مبنای اصول علمی قرار گیرد سپس یک برنامه دقیق و منسجم تمرینی برای افراد با ویژگی های متفاوت و تواناییهای مختلف تدوین شود تا افراد دارای قابلیتهای بیشتر بتواند برتری خود را نسبت به سایرین به معرض اجرا بگذارند. تأثیر عوامل فیزیکی مختلف بر روی عملکرد ورزشکاران تائید شده است ( ویلمور،1386 ).

 

ویژگیهای ساختاری و فیزیولوژیکی از جمله خصوصیاتی است که بین افراد متفاوت است و سبب تفاوتهایی در عملکرد و اجرای آنها می شود. رشته های ورزشی مختلف و حتی ماده های مختلف یک رشته ورزشی نیازمند ویژگی های فیزیولوژیکی خاص هستند (صباغیان راد،1380).

 

بنابراین می توان نتیجه گرفت ویژگیهای آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی می توانند بر عملکرد و اجرای ورزش تاثیر چشمگیری داشته باشند  (رزم آرا، 1377).

 

ویژگی های عالم امر و عالم خلق……………………………………………………………………………………………………….. 36
1.تدریجی بودن عالم خلق و دفعی بودن عالم امر…………………………………………………………………………….. 36
2.متفرع بودن عالم خلق بر عالم امر…………………………………………………………………………………………………… 37
3.مفهوم تدبیر در عالم امر……………………………………………………………………………………………………………………. 38
4.مراتب امر……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 38
5.طهارت موجودات عالم امر………………………………………………………………………………………………………………… 40

 

جمع بندی این بحث……………………………………………………………………………………………………………………………… 41

 

بیانی دیگر از عوالم براساس آراء علامه طباطبایی متأثراز عرفا و صدرالمتألهین……………………… 43
شدت و ضعف وجود درطول عوالم………………………………………………………………………………………………………. 45

 

عوالم از دیدگاه آیت الله شاه آبادی……………………………………………………………………………………………………. 46

 

جمع بندی فصل…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

 

دو

 

فصل2:عالم عقول و انوار ونحوه وجودی آن هاازدیدگاه فلاسفه تا علامه طباطبایی 51

 

دیدگاه ابن سینا در موردچگونگی صدورموجودات از عقول…………………………………………………………. 53
چگونگی صدور عقل اول………………………………………………………………………………………………………………………. 53
چگونگی صدور عقول طولی از عقل اول……………………………………………………………………………………………… 54
چند نکته……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

 

دیدگاه شیخ اشراق درمورد چگونگی صدورموجودات از نورالانوار……………………………………………… 59
انوار قاهره طولیه در اندیشه سهروردی……………………………………………………………………………………………….. 60
نحوه صدور کثرات…………………………………………………………………………………………………………………………………. 62

 

دیدگاه علامه طباطبایی در باب عالم عقول……………………………………………………………………………………… 65
جایگاه عقل اول……………………………………………………………………………………………………………………………………… 69
جمع بندی این قسمت………………………………………………………………………………………………………………………… 71

 

فصل3:بررسی عالم مثال درفلسفه اسلامی تا علامه طباطبایی…………………………………….. 72

 

نظریه مثل افلاطون………………………………………………………………………………………………………………………………… 74
جنبه معرفت شناسی……………………………………………………………………………………………………………………………. 74
جنبه هستی شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 76
نتیجه این بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………… 77

 

عالم مثال از نظر شیخ اشراق……………………………………………………………………………………………………………….. 78
براهین اثبات عالم مثال……………………………………………………………………………………………………………………… 78
برهان اول:صور حسی و خیالی مستقل می باشند…………………………………………………………………………. 78
برهان دوم: برهان امکان اشرف………………………………………………………………………………………………………… 80

 

مراتب عالم از نظر شیخ اشراق…………………………………………………………………………………………………………….. 82

 

ویژگی های عالم مثال…………………………………………………………………………………………………………………………… 83

 

رابطه عالم مثال با عوالم مافوق و مادون…………………………………………………………………………………………… 85

 

عالم مثال و عالم ماده……………………………………………………………………………………………………………………………. 86

 

درک و دریافت عالم مثال…………………………………………………………………………………………………………………….. 89

 

نتیجه این بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91

 

عالم مثال از دیدگاه علامه طباطبایی………………………………………………………………………………………………… 91
تعریف و بیان عالم مثال ازدیدگاه علامه……………………………………………………………………………………………… 91
اثبات عالم مثال از دیدگاه علامه طباطبایی………………………………………………………………………………………… 93
ویژگی های عالم مثال…………………………………………………………………………………………………………………………… 97

 

فصل 4:مسیرحرکت انسان در عوالم هستی برمبنای جهان شناسی و انسان شناسی علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

 

انسان در عوالم…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 101

 

انسان در عوالم از دیدگاه علامه طباطبایی……………………………………………………………………………………….. 102

 

انسان در عوالم از دیدگاه آیت الله شاه آبادی………………………………………………………………………………….. 104

 

تأثیر و تأثر بعد مادی و بعد روحانی انسان ازدیدگاه آیت الله شاه آبادی………………………………….. 105

 

مسیر حرکت انسان از دیدگاه علامه طباطبایی………………………………………………………………………………. 108
ویژگی های روح انسان در عالم امر……………………………………………………………………………………………………… 108
انسان در عالم ذر…………………………………………………………………………………………………………………………………… 110
دیدگاه علامه طباطبایی در باب قوس نزول و قوس صعود……………………………………………………….. 114

 

دیدگاه آیت الله شاه آبادی در باب مسیر حرکت انسان………………………………………………………………… 116

 

بواطن انسان……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 117
بطن اول: نفس………………………………………………………………………………………………………………………………….. 117
بطن دوم: عقل…………………………………………………………………………………………………………………………………… 118
بطن سوم: قلب………………………………………………………………………………………………………………………………….. 118
بطن چهارم:روح………………………………………………………………………………………………………………………………… 119
بطن پنجم: سِرّ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 120
بطن ششم: خفی………………………………………………………………………………………………………………………………. 121
بطن هفتم:اخفی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 123

 

دیدگاه آیت الله شاه آبادی در باب قوس نزول و قوس صعود………………………………………………………. 125

 

جمع بندی فصل…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 128

 

فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………………. 131

 

 

چکیده:

 

این پایان نامه درصدد بررسی نقشه عوالم هستی و نسبت آن ها با یکدیگر و همچنین نسبت انسان با عوالم و مسیر حرکت او در این مقیاس ، بر اساس آراء علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی است.

 

دو حوزه انسان شناسی و جهان شناسی میتوانند ارتباط وثیقی با هم داشته باشند که متأسفانه کمتر به آن پرداخته شده است. در این مجال برآنیم که گامی ناچیز در راستای تطبیق این دو حوزه مهم مطالعاتی فلسفی-عرفانی برداریم.

 

در گام اول به بررسی «عوالم» از منظر فلسفه و عرفان اسلامی و همچنین از دیدگاه علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی پرداخته شده است. هر دو بزرگوار دسته بندی های مختلفی ازعوالم مطرح می­کنند، اما علامه طباطبایی بیشتر بر تقسیم بندی عوالم به ترتیب از بالا به پایین ، عوالم مجرد و مثال و مادی تأکید دارند. و آیت الله شاه آبادی بیشتر تقسیم بندی به ترتیب از بالا به پایین عوالمِ لاهوت و جبروت و ملکوت و ملک را مطرح می­فرمایند. هردو اندیشمند اسلامی معتقدند نسبت عوالم بالاتر به عوالم پایین تر نسبت علت به معلول است.

 

در گام دوم و سوم وارد بررسی مبسوط عالم عقول و عالم مثال و خواص آنها شده ایم چرا که این دو عالم قدر مشترک مورد تفاهم اکثر فلاسفه و عرفای اسلامی است و میتوان عوالم دیگری که ذکر میشود را در ذیل این دو عالم گنجاند. آیت الله شاه آبادی در این قسمت بحث جدی ندارند، اما علامه طباطبایی معتقدند عقول دارای کثرت طولی اند و تعداد آنها در این زنجیره طولی برای بشر غیرقابل شمارش است و این کثرات طولی است که مبدأ پیدایش عالم مثال و آفرینش می شوند. عالم مثال نیز فاقد ماده ولی واجد برخی آثار ماده است و همین فرق موجودات مثالی با موجودات عالم مجردات است.

 

گام آخر، تکمیل حل مسئله ی پایان نامه است. یعنی ترسیم مسیر حرکت انسان بر اساس وجود ذومراتبی انسان، در مسیر عوالم هستی. علامه طباطبایی براساس قوس نزول و صعود انسان را از عالم مجردات دانسته که از عالم مثال گذشته و در عالم مادی ساکن شده و پس از این طی حرکت جوهری در قوس صعود همین عوالم را-در عین پیمودن عالم برزخ و قیامت -به سمت بالا می رود. اما آیت الله شاه آبادی پس از طرح قوس نزول،درمورد قوس صعود قائل به طی کردن  زمین های هفتگانه وپس از آن،آسمان های (بواطن)هفتگانه می­باشند، که این حرکت تشکیکی یا اشتدادی است.

 

مقدمه:

 

بیان مسئله:

 

اگر به موضوع فلسفه که همان چیستی و چگونگی وجود است خوب دقت کنیم می توان به اهمیت جهان شناسی پی برد. چیستی وجود ارتباط تنگاتنگی با چیستی جهان پیرامون به عنوان نزدیک ترین موجود قابل شناخت فلسفی دارد. از طرفی انسان به عنوان اشرف مخلوقات در جهان هستی جایگاهی ویژه دارد.

 

فرق بین مساوات و عدالت 14

 

انصاف 15

 

1-2-3- واژه های مقابل عدل 15

 

ظلم 15

 

تجاوز 18

 

1-2-4- مفهوم اصطلاحی عدالت و عدالت اجتماعی 19

 

1-2-4-1- مفهوم اصطلاحی عدالت 20

 

1-2-4-2- مفهوم اصطلاحی عدالت اجتماعی 25

 

1-2-5- دیدگاه اندیشمندان غیر مسلمان درباره عدالت 27

 

فصل دوم: عدالت اجتماعی در قرآن كریم ونهج البلاغه…………………………………………………………..33

 

2-1- عدالت اجتماعی و جایگاه آن 34

 

2-1-1- عدالت، اصل ثابت قرآنی 35

 

2-1-2- عدالت، فلسفه بعثت پیامبران 37

 

2-1-3- عدالت قرآن، عدالت همه جانبه 39

 

2-2- عدالت و انواع آن 40

 

2-2-1- عدل الهی 40

 

آیات ناظر به عدل الهی 42

 

2-2-2- عدالت بشری 46

 

آیات ناظر به عدالت بشری 47

 

عدل فردی 48

 

عدل در روابط خانوادگی 48

 

2-2-3- عدالت اجتماعی 50

 

آیات ناظر به عدالت اجتماعی 53

 

عدالت اقتصادی 54

 

عدالت قضایی 54

 

عدالت سیاسی 55

 

2-3- عدالت از دیدگاه امام علی(علیه السّلام) 58

 

فصل سّوم: عوامل اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن كریم و نهج البلاغه……………………………….62

 

3-1- عوامل اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن کریم 64

 

3ـ1ـ1ـ حاکمیت قانون عادلانه الهی در جامعه 64

 

3ـ1ـ2ـ اجرای دقیق حدود و قوانین الهی 68

 

3-1-3- دینداری و تقوای افراد جامعه 74

 

3 -1-4- رسیدگی به محرومان و مستضعفان 77

 

3-1-5- شایسته سالاری 87

 

ویژگی های لازم برای انتخاب افراد شایسته 87

 

3-1-6- نظارت عمومی 91

 

3-1-7- تعهد متقابل 95

 

3 ـ2ـ عوامل اجرای عدالت اجتماعی از منظر نهج البلاغه 98

 

3-2-1- حكمران عادل 101

 

3 -2-2- نظارت همگانی 104

 

پند و اندرز كارگزاران 105

 

بی نیاز ساختن كارگزاران 105

 

بازرسی مخفیانه از كارگزاران 106

 

تقویت روحیه انتقاد پذیری 107

 

3ـ 2 ـ 3 ـ منش عادلانه حاكمان 109

 

مردمداری 111

 

 

سعی در كسب رضایت عموم مردم 112

 

رعایت مساوات 114

 

تساوی در برابر قانون و قضا 120

 

3 ـ 2 ـ 4 ـ حقوق متقابل مردم و حاكمان 121

 

وظایف حكومت در قبال مردم 125

 

فصل چهارم: موانع اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن كریم ونهج البلاغه…………………………….130

 

4-1- موانع اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن کریم 132

 

4-1-1- نبود قانون عادلانه 133

 

4-1-2- حکومت جور 136

 

4-1-3- مادی گرایی و انسان محوری 140

 

4-1-4- سود گرایی و سرمایه داری نامطلوب 142

 

كم فروشی 146

 

اختلاس 147

 

4-1-5- تبعیض نژادی و اختلاف طبقاتی 148

 

4-2- موانع اجرای عدالت اجتماعی از منظر نهج البلاغه 153

 

4-2-1- حکومت جور 153

 

4-2-2- دنیا طلبی حکام 157

 

4-2-3- استثمار و بهره كشی 161

 

4-2-4- سرمایه داری 164

 

2-1- مقدمه. 17

 

2-2- مفاهیم بنیادی.. 17

 

2-2-1- استرس… 17

 

2-2-2- تأثیرهای استرس… 19

 

2-2-3-کارکردهای فیزیولوژیک استرس… 21

 

2-2-4-چرخه استرس… 26

 

2-2-5- عوامل موثر در بروز استرس… 26

 

2-2-6- منابع استرس… 28

 

2-2-6-1- استرس­های ناشی از شغل   29

 

2-2-6-2- استرس­های ناشی از مسائل اجتماعی   30

 

2-2-6-3- استرس­های ناشی از شرایط خانوادگی   31

 

2-2-6-4- مهاجرت   31

 

2-2-6-5- استرس ناشی از شرکت در فعالیت­های ورزشی   32

 

2-2-7-علائم استرس… 33

 

2-2-7-1-علائم جسمانی   33

 

2-2-7-2-علائم روانی و رفتاری   34

 

2-2-8- سیر تاریخی استرس… 35

 

2-2-9-نظریه­ها و الگوهای استرس… 37

 

2-2-9-1- نظریه­ی روان­تحلیل­گری   37

 

2-2-9-2- نظریه­ی ضعف جسمانی   38

 

2-2-9-3- نظریه­ی تكوین و تعادل خودكار  39

 

2-2-9-4- نظریه­ی پردازش اطلاعات   39

 

2-2-10- الگوهای استرس… 40

 

2-2-10-1- الگوی فرهنگی اجتماعی   40

 

2-2-10-2- الگوی روان­تنی   41

 

2-2-10-3- الگوی واكنش حفاظتی   42

 

2-2-10-4- الگوی پاسخ فیزیولوژیكی   43

 

2-2-10-5- الگوی بیوشیمی   43

 

2-2-10-6- الگوی دوهرنوند  45

 

2-2-10-7- الگوی متغیرهای روان­شناختی و اختلال­های جسمانی   46

 

2-2-11- سبك­های مقابله با استرس… 48

 

2-2-12- مفهوم مقابله. 49

 

2-2-13- عوامل مؤثر بر انتخاب سبك­های مقابله. 50

 

2-2-13-1- تحول من   50

 

2-2-13-2-كارآمدی   51

 

2-2-13-3-خوش­بینی   51

 

2-2-13-4- احساس یكپارچگی   51

 

2-2-13-5- شناخت    52

 

2-2-13-6- مكانیسم­های دفاعی   53

 

2-2-13-7- توانایی حل مسئله  54

 

2-2-14- راهبردهای مقابله. 55

 

2-2-15- راهبردهای سازش­یافته و سازش­نایافته. 61

 

2-2-15-1- مقابله­ی سازش­یافته  62

 

2-2-15-2- مقابله­ی سازش نایافته  62

 

2-2-16- مقابله­ی غیرمؤثر. 63

 

2-2-17- سبك­های مقابله و نقش آن در بروز بیماری­ها 64

 

2-2-18- ویژگی­های شخصیت و راهبردهای مقابله. 66

 

2-2-19- تیپ­های شخصیت و راهبردهای مقابله. 67

 

2-2-20- نظریه­ی فروپاشی هویت.. 69

 

2-2-21- نظریه تکامل و سازگاری رفتاری.. 70

 

2-2-22- ووشو. 71

 

2-2-22-1- ساندا 71

 

2-2-22-2- تالو  72

 

 

2-3- پژوهش­های پیشین.. 73

 

2-4- نتیجه­گیری کلی.. 76

 

فصل سوم: روش تحقیق.. 78

 

3-1- مقدمه. 78

 

3-2- روش تحقیق.. 78

 

3-3- جامعه و نمونه­ی آماری تحقیق.. 79

 

3-4- متغیرهای تحقیق.. 79

 

3-5- ابزار جمع­آوری داده‌ها 79

 

3-5-1-پرسشنامه. 79

 

3-6-روشه­ای جمع­آوری اطلاعات.. 80

 

3-7-روش تجزیه و تحلیل آماری.. 82

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته­های تحقیق.. 84

 

4-1- مقدمه. 84

 

4-2- یافته­های توصیفی.. 84

 

4-3- بررسی سوال­های پژوهشی.. 85

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری.. 95

 

5-1- مقدمه. 95

 

5-2- خلاصه تحقیق.. 95

 

5-3-  بحث و نتیجه­گیری.. 96

 

5-4- محدودیت­های پژوهش… 104

 

5-5- پیشنهادهای حاصل از یافته­های پژوهش: 104

 

5-5-1- پیشنهادهای کاربردی.. 104

 

5-5-2- پیشنهادهای پژوهش… 105

 

فهرست منابع و ماخذ. 106

 

منابع فارسی.. 106

 

منابع انگلیسی.. 108

 

پیوست- 1. 121

 

1-1-       مقدمه

 

جدیت و قرار گرفتن در موقعیت­های رقابتی در اکثر ورزش­ها و به­ویژه در دسته ورزش­های انفرادی اضطراب­آور است، این اضطراب می­تواند موجب افزایش برانگیختگی و ایجاد استرس ­شود. ورزشکار ممکن است در موقعیت­هایی که کمتر اضطراب­برانگیز است؛ عملکرد بهتری را تجربه کرده یا در موقعیت­های تحت فشار بدلیل اشتباهات فاحش، دارای تجربیات ناخوشایندی باشد. روان­شناسان ورزش علاقه‌مندند تا بفهمند چه عواملی بر اضطراب، برانگیختگی و استرس مؤثرند و این عوامل بر عملکرد ورزشی چه اثراتی دارند. همچنین نحوه تنظیم برانگیختگی و اضطراب به‌منظور بهبود عملکرد در حیطه مطالعاتی روان­شناسان ورزش قرار دارد. در سطوح بالای ورزش، تفاوت اندکی بین سطوح مهارت شرکت­کنندگان وجود دارد. بدین ترتیب اغلب دست­کاری برانگیختگی، اضطراب و استرس می­تواند برنده را از بازنده جدا ­سازد. فرآیندی که به­وسیله آن شخص تهدیدی را دریافت ­کرده و با یک­سری از تغییرات فیزیولوژیکی و روانشناختی، همراه با افزایش در برانگیختگی و تجربه اضطراب به آن پاسخ می­دهد، به­عنوان استرس تعریف می­شود. استپ‌توی[1](1997) استرس را این­گونه تعریف کرده است: هنگامی که الزامات مربوط به فعالیتی فراتر از توانایی­های فردی و اجتماعی افراد است، پاسخ­هایی ارائه می­شوند که به آن استرس می‌گویند. لازاروس[2](1996) معتقد است استرس از تعامل بین نیازهای موقعیتی، ارزیابی، و پاسخ‌های فرد به این نیازها ناشی می­شود (احمدی و همکاران، 1388). در دهه­های اخیر اصطلاح استرس به محرکی اطلاق می­شود که می­تواند تغییراتی را در شناخت، هیجان، رفتار و فیزیولوژی فرد ایجاد کند (دیویدسون و نیل[3]، 1990). با توجه به تعاریف ارائه شده، می­توان گفت استرس رویداد یا وضعیتی است که بر جنبه­های روانی- جسمانی ارگانیسم آثاری زیان­بار برجای می­گذارد. وقتی با خواسته­هایی سروکار داریم که دستیابی به آنها دشوار است، تمایل بیشتری به تجربه استرس ایجاد می­شود (خدایاری‌فرد و همکاران، 1390)

 

بدیهی است که استرس بخش جدایی ناپذیر ورزش و از جمله مسابقات و رویدادهای ورزشی، خصوصاً در رشته­های انفرادی و برخوردی می­باشد، بنابراین لازم است؛ تمامی افرادی که به­نوعی در ورزش و مسابقات ورزشی درگیر هستند، با عوامل و منابع ایجادکننده استرس آشنا باشند. همچنین بایستی توجه داشت که استرس خودبه­خود باعث ناتوانی جسمانی یا روانی ورزشکار نمی‌شود، بلکه با کاهش مقاومت بدن و افزایش حساسیت ورزشکار نسبت به عوامل تنش­زا، اجرای مهارتی وی افت کرده و در نتیجه به کاهش بازدهی ورزشکار منجر می­شود.

 

زمانی که فرد احساس اضطراب می­کند، این اضطراب محصولی از ساختار روانشناختی شخصی (خصلت اضطراب، عزت نفس و خود باوری) و مشخصه­های موقعیتی (اهمیت رویداد، توقعات، عدم اطمینان) که فرد در آن قرار دارد، است. علاوه بر این درك استرس تحت تأثیر جنسیت قرار دارد. در بررسی اختلاف زنان و مردان در زمینة سبك­های مقابله (CS) با استرس، می­توان به این نكته اشاره كرد كه درك زنان از استرس بیش از مردان است (مت جارویس، 1966).

 

در تبیین استرس، عده­ای بر ویژگی­های محرك­های محیطی كه موجب به­هم ریختگی و تنش می­شود، تاكید می­كنند (کاکس[5]، 1993). در تعریف فولکمن و موسکووتیز[6](2004) از فرآیند مقابله، تفکرات و رفتارهایی که برای مدیریت تقاضای درونی و بیرونی در موقعیت­های پرتنش بکار می­روند، منابع تنش­زا وقایع و موقعیت­های بیرونی تلقی شده­اند. در حالی­که روانشناسانی نظیر یالوم[7] (1981) منابع ایجاد کننده استرس و اضطراب را به درون فرد نسبت می­دهند. در واقع به قول اپیكتتوس[8] اشیاء و رویدادها نیستند كه در فرد ایجاد آشفتگی می­كنند، این نگرش ما نسبت به رویدادها است كه سبب آشفتگی می­شود ( دخت رضاخانی و همکاران،1387).

 

با این توصیف می­توان یکی از پدیده­های محیطی را که به استرس می­انجامد، شرکت در رویدادهای ورزشی به­منظور کسب موفقیت قلمداد نمود. این نوع از شرایط استرس بالایی را در افرادی که در حال رقابت هستند ایجاد می­کند. استرس در رقابت معمولاً موجب ایجاد اضطراب رقابتی در ورزشکاران شده، و آنان را وادار می­کند تا برای مواجهه با اضطراب برنامه­ریزی مضاعفی داشته باشد. هنگامی­که اضطراب بدرستی مدیریت و یا تفسیر نشده باشد، ورزشکار کنترل فعالیت را از دست داده و سطح عملکردش کاهش می­یابد (سجادی و همکاران[9]، 2011). یافته­های تحقیقات انجام شده توسط جیاکوبی و وینبرگ[10] (2000) بیان­گر آن بود که، استراتژی­های مقابله با استرس دارای یک رابطه­ی قوی با عملکرد هستند. علاوه بر این، هانین[11] (2000) بیان می­کند که “احساسات بر روند عملکرد و روند عملکرد مداوم به شدت بر محتوا و شدت احساسات تأثیر گذار است”.

 

براساس نظر لازاروس و فولکمن[12] (1984)، مقابله اشاره به فرآیند مدیریت تقاضاهای درونی و بیرونی دارد. علاوه بر این، مقابله مشتمل بر تلاش­هایی است که به­منظور اداره و كنترل تقاضاهای محیطی و درونی و تعارضات میان آنها انجام می­گیرد (لازاروس و لونیر[13]، 1987). سبك‌های مقابله با استرس عامل مهمی در تعیین عملكرد فرد در موقعیت­های پُر استرس می‌باشند. فهم این موضوع، بینشی دربارة الگوهای مقابله­ای افراد در اختیار ما قرار می­دهد (انشل و سی [14]، 2008 ).

 

اساس انتخاب هر سبك مقابله با استرس توسط فرد به عوامل اساسی و پایه بستگی دارد. از جمله این عوامل می­توان به جنسیت، نژاد و عوامل مؤثر بر ویژگی­های روانی هر یك از افراد (محیط، آموزش و… ) اشاره كرد. زنان و مردان با توجه به تفاوت­های جنسیتی، تمایلی ویژه به استفاده از سبك مخصوص به خود را دارند (انشل ،کانگ و مسنر[15]،2010). می­توان دریافت سبك انتخاب شده تحت تأثیر عواملی قرار می­گیرد كه نسبت به شرایط محیطی نزدیك­تر بوده و از عوامل فردی دورتر می­شود. به بیان دیگر سبك انتخابی پس از انتخاب تحت تأثیر عوامل بیرونی قرار می­گیرد. علاوه برعوامل ذكر شده، می­توان به عواملی همچون وضعیت اقتصادی- اجتماعی، روان‌شناختی، و ویژگی­های بدنی و سلامتی در رابطه با انتخاب سبك­های مقابله اشاره كرد (انشل، سوتارسو[16]، 2007). لذا با توجه به این مطالب می­توان پی برد که شناسایی سبک مقابله­ای با استرس در ورزش­های مختلف برای کیفیت اجرا و همچنین برای بدست آوردن نتایج بهتر و مداوم‌تر ضروری است. ورزش ووشو از جمله ورزش­های است که ورزشکاران در آن در دو سبک مختلف تمرین کرده و مسابقه می­دهند. این ورزش از دو سبک برخوردی و نمایشی تشکیل می‌شود بدیهی است نیازهای محیطی هر کدام از این سبک­ها می­تواند متفاوت باشد. بنابراین شناسایی سبک­های مقابله با استرس و مقایسه آنها با یکدیگر می­تواند در یک نوع ورزش باعث شناسایی اثرات استرس بر اجرا شده و از نتایج می­توان در روان­شناسی ورزش و نیز در محیط­های عملی استفاده نمود.

 

1-2- بیان مسأله

 

در سال­های اخیر مطالعه راه­های مقابله با استرس توجه زیادی را به­خود جلب نموده است. بررسی و شناخت عوامل مؤثر بر سبك­های مقابله با وقایع همراه با استرس، یكی از موضوعات مورد بررسی در رفتارشناسی مقابله­ای است. گرچه قسمت اعظم این مقوله هنوز ناشناخته مانده است، به­طور معمول این نکته پذیرفته شده که روش­های مقابله با استرس یکی از راه­های مؤثر اجرای ورزشی و عامل مهمی در تعیین عملكرد در موقعیت­های پُر استرس است. همچنین مقابله‌ی ناموفق با استرس بر عملکرد و رضایت ورزشکاران تأثیرگذار است (انشل، کیم، چانگ، اوم[17]، 2001؛ کرون و هیندل[18]، 1988). عواملی که ناشی از مقابله ناموفق با استرس هستند شامل تنش عضلانی (انشل، کیم و همکاران، 2001) و کاهش میزان تمرکز می­باشند (کرون، هیندل و همکاران، 1988).

 

مقابله دو كاركرد عمده دارد :تنظیم هیجانات ناگوار و درمانده كننده و اتخاذ كنش به منظور تغییر و بهبود مسئله­ای كه موجب ناراحتی شده است. بر این اساس دو دسته از شیوه­های كلی مقابله را می­توان این­گونه بیان كرد: “مقابلة معطوف به­حل مسئله” و” سبك­های هیجان­مدار” (کارادماس و کالانتزی [19]، 2004). یکی دیگر از ساختار­هایی که در روانشناسی ورزشی و روانشناسی عمومی پیرامون مطالعات سبک­های مقابله مورد بررسی قرار گرفته است، سبک رویکرد (که به آن هوشیار، توجه، فعالیت، حساسیت، درگیر شدن و مقابله فعال هم گفته می شود) و همچنین سبک اجتناب (که به آن عدم هوشیاری، منفعل، عدم حساسیت، عدم درگیری و روی گردان نبود نیز گفته می شود) است (انشل، 1996؛ انشل، ویلیامز، هاج [20]، 1997؛ کاسیدیس، رودافینوس، انشل و پورتر، 1997؛ کرون، 1993؛ کرون، 1996؛ مک کری، 1992؛ راث، 1996). سبک­های مقابله به‌طور عمومی اشاره به سبک­های مقابله رفتاری (به­عنوان مثال انجام عملی) و شناختی (به عنوان مثال فرآیندهای ذهنی مانند صحبت کردن با خود) دارند که سعی آنها بر آن است تا استرسی را که در شرایط محیطی ایجاد شده است، به سمت تفسیر­های عاطفی و شناختی سوق دهند (کرون، 1996؛ اسکینر، اج، آلتمن، شروود[21]، 2003). بنابراین بازیکنی که بعد از دریافت یک پنالتی به‌صورت مثبت (به­عنوان مثال پرسیدن دلایل پنالتی) یا به­صورت منفی (جر و بحث کردن) با موقعیت درگیر می‌شود یک مقابله­ی رویکردی را استفاده می­کند. روش­های مقابله­ای اجتنابی از سوی دیگر به‌عمل­هایی اطلاق می­شوند که در آنها از این موقعیت­ها اجتناب می­شود (کرون، 1993؛کرون، 1996) و می­توان آنها را تحت عنوان رفتاری یا شناختی طبقه­بندی کرد.