2-3. بر ادبیات برنامه‏ریزی تک دوره‏ای و چند دوره‏ای زنجیره‌ی‌تامین…………. 36

 

2-4. بر ادبیات روش‏های حل مسائل زنجیره‌ی‌تامین……………………… 37

 

2-4-1. بر ادبیات تکنیک نیل به مقصد……………………. 38

 

2-5.ادبیات حوزه پژوهش………………………. 39

 

2-5-1.تاریخچه شرکت فرآورده‌های لبنی کاله…………………….. 39

 

2-5-2.جوایز و مدال‌ها……………………. 39

 

2-5-3.  استانداردها……………………. 40

 

2-5-4.  فعالیت اصلی شرکت………………………. 40

 

2-5-5.محصولات و برندهای شرکت………………………. 41

 

2-5-6.محصول موردمطالعه…………………….. 43

 

2-6.نتیجه‏ گیری……………………… 43

 

فصل سوم روش پژوهش………………………. 46

 

3.مقدمه…………………….. 47

 

3-1.هزینه‏ کیفیت (هزینه‏ کیفیت تولیدکننده) …………………….47

 

3-1-1.انواع هزینه ‏های کیفیت………………………. 47

 

3-2.هزینه‏ کیفیت تأمین‌کنندگان…………………….. 50

 

3-3.تکنیک نیل به مقصد…………………….. 52

 

3-4.روش حل: روش پارامتری ( وزین)……………………. 53

 

3-5.هزینه‏ کیفیت خدمت‏دهی به مشتریان…………………….. 56

 

3-6.پارامترها و متغیرهای تصمیم مسئله…………………….. 57

 

3-7.مینیمم سازی هزینه‏ کل……………………… 61

 

3-7-1.هزینه خرید مواد خام تأمین‏ کنندگان…………………….. 61

 

3-7-2.هزینه‏ حمل مواد خام/محصولات………………………. 61

 

3-7-3.هزینه تولید محصول…………………….. 62

 

3-7-4.هزینه‏ نگهداری موجودی……………………… 62

 

3-7-5.هزینه‏ کیفیت………………………. 63

 

3-8.ماکزیمم سازی کیفیت کل زنجیره‌ی تأمین……………………… 65

 

3-8-1.  کیفیت تأمین‏ کنندگان…………………….. 66

 

3-8-2.کیفیت مراکز توزیع…………………….. 66

 

3-8-3.  کیفیت محصولات تولیدی……………………… 67

 

3-9.محدودیت‌ها …………………….68

 

3-10.نتیجه‌گیری……………………… 72

 

فصل چهارم محاسبات و یافته‌های پژوهش………….. 73

 

4.مقدمه…………………….. 74

 

4-1.روش حل: روش پارامتری ( وزین)……………………. 74

 

4-2.نتایج محاسباتی……………………… 76

 

4-2-1.اطلاعات تأمین ‏کنندگان…………………….. 77

 

4-2-2.اطلاعات مشتریان و مراکز توزیع…………………….. 78

 

4-3.نتــــــایج و تفـــاســـــــیر…………………….. 91

 

4-3-1.بررسی اثر عامل‌های کلیدی بر جواب بهینه……… 91

 

4-3-2.سناریوی صفر…………………….. 91

 

4-3-3.سناریوی یک………………………. 92

 

4-3-4.سناریوی دو…………………….. 92

 

فصل پنجم نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها……………………. 94

 

5.مقدمه…………………….. 95

 

5-1.جمع‏ بندی و نوآوری……………………… 95

 

5-2.پیشنهاد‌ها برای مطالعات آتی……………………… 96

 

5-3.توصیه‌های راهبردی……………………… 97

 

فهرست مراجع…………………….. 99

 

پیوست‏ها:……………………. 104

 

کد GAMS:…………………….

 

چکیده انگلیسی: …………………….116

 

چکیده:

 

 

ارائه‏ یک مدل یکپارچه و فراگیر برای زنجیره‏ های تأمین مدنظر است که در آن به هر دو عامل کلیدی زنجیره (کارایی و پاسخگویی)، توجه لازم شود. در این پایان‏ نامه، ضمن توجه لازم و جامع به هر دو جنبه‏ هزینه و کیفیت، سعی می‌شود تا زنجیره‏ تأمینی تهیه شود با اندکی بومی ‏سازی در زنجیره ‏های دیگر قابل کاربرد باشد. به همین منظور، مدل پیشنهادی در یک زنجیره‏ی تأمین چهار سطحی شامل، تأمین‌کننده، تولیدکننده، توزیع ‏کننده و مشتری فرموله شده است. زنجیره شامل هزینه ‏های ملموس و غیرملموس می‏باشد. برای هدف کیفیت نیز، کیفیت تأمین‌کنندگان، کیفیت تولیدکننده و کیفیت توزیع‏ کنندگان در نظر گرفته‌شده است. مدل دوهدفه‏ پیشنهادی توسط راه‌حل روش پارامتری (وزین) به یک مدل تک هدف‏ تبدیل‌شده و برای مثالی با سایز متوسط با شرایط واقعی حل‌شده است. نتایج محاسباتی و تحلیل‏های موجود حکایت از کارایی مدل پیشنهادی و همچنین روش حل دقیق موجود برای مسائل کوچک و متوسط دارد. در این پایان ‏نامه، شرکت فرآورده ‏های لبنی کاله به‌عنوان تولیدکننده‏ زنجیره‌ی تأمین درنظرگرفته می‌شود.

 

فصل اول: مقدمه و کلیات پژوهش

 

1- مقدمه

 

در دهه‏ی 1970 شرکت‏ها به دنبال تکنیک‏ها و راهبردهایی بودند که با استفاده از آن بتوانند هزینه‏های تولیدی خود را کاهش دهند و در بازارهای مختلف رقابت کنند. برخی از این تکنیک‏ها عبارت بودند از: سیستم‏های زمان‌بندی به هنگام[1]، سیستم کانبان[2]، تولید ناب[3]، مدیریت کیفیت جامع[4] و غیره. شرکت‏ها توانستند با استفاده از این تکنیک‏ها، هزینه‏های تولیدی خود را کاهش دهند ولی شرکت‏های رقیب هم با استفاده از این تکنیک‏ها، هزینه‏های تولیدی خود را تا حد ممکن کاهش داده‏اند. پس برای کاهش هزینه‏ها و ماندن در بازار رقابتی باید سایر فرصت‏های بالقوه برای کاهش هزینه را پیدا کرد. یکی از راه‏هایی که فرصت‏های بالقوه‏ی زیادی برای کاهش هزینه در آن وجود دارد، مدیریت زنجیره‌ی تأمین[5] است [1].

 

زنجیره‌ی تأمین شامل همه مراحلی[6] (اعضای زنجیره) است که چه مستقیم چه غیر‏مستقیم، در برآورده سازی درخواست یک مشتری نقش دارند. در یک زنجیره‌ی تأمین معمولی، مواد خام از تأمین‌کنندگان به کارخانه‏ها ارسال می‌شوند و سپس محصولات تولید‏شده در کارخانه‏ها به انبارهای میانی و انبارهای توزیع‏کنندگان ارسال می‏شوند و نیز به سمت خرده‏فروشان و درنهایت به دست مشتری نهایی یا همان مصرف‏کننده می‏رسند. پس یک کالا مراحل زنجیره‌ی تأمین را طی می‏کند تا به دست مصرف‏کنندگان برسد. اعضای یک زنجیره تأمین معمولی عبارت‌اند از: تأمین‌کنندگان، انبارهای مواد اولیه، مراکز تولید، توزیع‏کنندگان، خرده‏فروشان و مشتری نهایی.

 

فعالیت‏های زنجیره‌ی تأمین با سفارش مشتری شروع می‌شود و وقتی مشتری پول خرید کالا و خدمات دریافتی خود را پرداخت می‏کند، خاتمه می‏یابد. اختلاف بین پولی که مشتری می‏پردازد با کل هزینه‏های متحمل شده توسط زنجیره برای تولید و توزیع کالا، میزان سود‏دهی زنجیره را نشان می‏دهد. بر همین اساس موفقیت یک زنجیره برحسب میزان سود‏دهی آن تعریف می‌شود و مدیریت زنجیره تأمین مستلزم مدیریت جریان‌هایی بین مراحل و درون هر یک از مراحل زنجیره، برای بیشینه‌سازی کل سود‏دهی آن است [1].

 

مدیریت زنجیره‌ی تأمین مجموعه‏ای است از راهکارهایی، جهت یکپارچه‏سازی اعضای زنجیره (تأمین‌کنندگان، تولید‏کنندگان، توزیع‏کنندگان، خرده‏فروشی‏ها و مشتری نهایی) که هدف آن، کاهش هزینه‏های سیستم و نیز افزایش سطح خدمت‏دهی به مشتریان است.

 

از تعریف زنجیره‌ی تأمین هزینه‏های خود را کاهش داده و درآمدهای خود را افزایش می‏دهد. دو نکته روشن می‌شود:

 

نخست اینکه مدیریت زنجیره تأمین به هر راهکاری که باعث کاهش هزینه‏ها می‌شود و نقشی در برآورده کردن نیاز مشتری ایفا می‌کند- از تأمین‌کننده و امکانات تولید گرفته تا انبارهای مواد اولیه و مراکز توزیع و نیز خرده‌فروشی‌ها و انبارهای محصولات – توجه می‌نماید. درواقع در بعضی از تحلیل‏های زنجیره‌ی تأمین، ضروری است که توجه خود را به تأمین‌کنندگان و مشتریان معطوف کنیم زیرا آن‌ها در شکل‏گیری زنجیره تأثیر بسیار زیادی دارند.

 

دوم اینکه منظور از مدیریت زنجیره تأمین، افزایش کارایی و کاهش هزینه در کل سیستم است. با به‌کارگیری رویکردهای مطرح در مدیریت زنجیره تأمین، هزینه کل سیستم که شامل هزینه‏های حمل‏ونقل، موجودی، جابجایی مواد و غیره است، کاهش می‏یابد؛ بنابراین هدف از طراحی یک زنجیره‌ی تأمین افزایش کارایی و کاهش هزینه‏ها در کل سیستم است ولی تأکید بر این نیست که صرفاً هزینه حمل‏و‏نقل، موجودی‏ها و غیره کاهش می‏یابد بلکه مدیریت زنجیره تأمین با استفاده از رویکرد دستگاهی سعی دارد که کارایی کل زنجیره را بهبود داده و سطح خدمت به مشتری را نیز افزایش دهد. درواقع کسب رضایت مشتریان باید در زنجیره تأمین موردتوجه قرار گیرد که می‏تواند شامل رضایت مشتریان از کیفیت محصولات و خدمات ارائه‌شده باشد [1].

 

در این فصل به تعریف کلیه مفاهیم مرتبط با زنجیره تأمین که در این پایان‏نامه مورداستفاده قرارگرفته‌اند پرداخته می‌شود و طبقه‏بندی‏های موجود در این حوزه موردبحث و بررسی قرار می‏گیرد.

 

1-1- تعاریف مرتبط با زنجیره تأمین

 

در این بخش کلیه‌ی مفاهیم مرتبط با زنجیره‏ی تأمین اعم از انواع شبکه ‏های زنجیره تأمین، فازهای تصمیم‏گیری در زنجیره‏، زنجیره‏ های پاسخ‏گو و کارا، انواع هزینه‏ های موجود در زنجیره تأمین و انواع برنامه‏ ریزی (تک دوره‌ای و چند دوره‌ای) در زنجیره تأمین که در این پایان ‏نامه مورداستفاده واقع‌شده‌اند، موردبررسی قرار می‏گیرند.

 

1-1-1- انواع شبکه های زنجیره تأمین

 

هر زنجیره تأمینی از یک شبکه‌ی مشخصی تبعیت می‌کند که کلیه برنامه ‏ریزی‏ های زنجیره نیز باید مطابق با نوع شبکه صورت گیرد. به‌طورکلی چهار نوع مختلف از شبکه در زنجیره‌های تأمین وجود دارد که در ذیل موردبحث قرارگرفته است [1].

 

الف) شبکه‏ سری: شبکه ‏های سری، ساده‏ترین حالتی که چند سطح وجود دارد را بیان می‏کنند که در هر سطح از زنجیره یک شرکت وجود دارد و این شرکت‌ها به‌صورت سری باهم در ارتباط‌اند.

 

ب) شبکه واگرا: اعدادی از محققان، سیستم‌های پیشرفته‏تری از سیستم‏های سری را مطالعه کرده‏اند. در این حالت، هر شرکت، محصول خود را به چندین شرکت عرضه می‏کند. به‌عنوان‌مثال، یک انبار مرکزی، موجودی چند توزیع‌کننده‌ی منطقه‌ای را تأمین می‏نماید.

 

ج) شبکه‏ همگرا: این حالت غالباً، مونتاژ قطعات برای تولید محصول نهایی است. به‌ عنوان‌ مثال، چند تأمین‌کننده با این کارخانه در ارتباط‌اند.

 

د) شبکه‏ مختلط: این شرکت‌ها حالت عمومی زنجیره تأمین می‏باشند و ترکیبی از شبکه ‏های فوق هستند که در هر سطح از زنجیره، چندین شرکت وجود دارد. مجموعه شرکت‏هایی که از شروع تا انتهای زنجیره باهم در ارتباط‌اند دامنه زنجیره تأمین را تشکیل می‏دهند. دامنه در شبکه زنجیره تأمین مختلط، از شرکت مواد اولیه تا شرکت خرده‌فروش هست. شرکت‏های مشابه در زنجیره تأمین را یک سطح از زنجیره تأمین می‏نامند. به‌عنوان‌مثال، منظور از زنجیره‏ تأمین دوسطحی زنجیره تأمینی است که دامنه آن محدود به دو نوع شرکت می‌شود.

 

در این پایان‏نامه از شبکه‏های مختلط برای زنجیره‏ی تأمین موردبحث استفاده‌شده است.

 

1-1-2- فازهای تصمیمی در یک زنجیره‏ی تأمین

 

مدیریت موفق زنجیره‏ تأمین، نیازمند تصمیمات مرتبط با جریان اطلاعات، محصول و منابع مالی است. همه‌ی این تصمیمات در سه مقوله یا فاز، بسته به فراوانی هر تصمیم و افق زمانی که یک تصمیم اثرگذار خواهد بود، تقسیم‏بندی می‏شوند. [1]

 

الف) فاز راهبردی[7]: شرکت‏ها در طول این فاز در مورد نحوه‏ی ساختاردهی زنجیره تصمیم می‏گیرند؛ یعنی اینکه چه فرایندهایی و با چه ترکیبی در هر مرحله انجام شوند. تصمیمات این فاز به تصمیمات استراتژیک زنجیره نیز معروف هستند. این تصمیمات شامل موارد زیر می‏شوند (ملو[8] و همکاران 2009). [8]

 

 

• مکان و ظرفیت تسهیلات تولیدی و انبارداری

 

• محصولاتی که باید در مکان‏های مختلف تولید یا ذخیره شوند

 

• روش‏های حمل‏و‏نقل موردنیاز در سکوهای ارسال مختلف

 

• نوع سیستم اطلاعاتی موردنیاز

 

شرکت باید مطمئن شود که اعضای زنجیره، حمایت‌کننده‌ی اهداف راهبردی آن در طول این فاز هستند.

 

ب) فاز برنامه‏ریزی[9]: در این فاز شرکت‏ها مجموعه‌ای از سیاست‏های عملیاتی را تعریف می‏کنند که عملیات کوتاه‏مدت آن‌ها را پوشش می‏دهند. در این فاز، فرض بر این است که تصمیمات راهبردی تغییر نمی‏کنند. شرکت‌ها فاز برنامه‏ریزی را با پیش‏بینی تقاضای بازارهای مختلف در سال آتی شروع می‏کنند. برنامه‏ریزی موارد زیر است (ملو و همکاران،2009): [5]

 

 

• چه بازارهایی از چه تسهیلاتی تأمین شوند

 

• اندازه انباشته‏های موجودی چقدر باشد

 

• پیمانکاری ساخت

 

• سیاست‏های سفارش و موجودی موردنیاز

 

• سیاست‏های مصوب موردنیاز برای تسهیلات پشتیبان در هنگام مواجه‌شدن با کمبود موجودی

 

• نحوه و زمان‌بندی ترویج‌های بازاریابی

 

برنامه‏ریزی، پارامترهایی را مشخص می‌کند که طی آن‌یک زنجیره برای یک دوره‏ی زمانی معین کار می‏کند. در فاز برنامه‏ریزی، شرکت‏ها باید عدم قطعیت در تقاضا، نرخ‏های ارز و رقابت در یک دوره‏ی زمانی مربوطه را در تصمیماتشان لحاظ کنند.

 

ب) فاز عملیاتی[10]: افق زمانی، معادل روزانه یا هفتگی بوده و شرکت‏ها در این فاز، تصمیمتی در مورد سفارش‌ها خاص مشتریان می‏گیرند. در سطح عملیاتی، ترکیب زنجیره ثابت بوده، سیاست‏های برنامه‏ریزی نیز از قبل تعریف‌شده هستند. هدف اصلی زنجیره در این فاز، رسیدن به سیاست‏های عملیاتی به بهترین شکل ممکن است. شرکت‏ها در طول این فاز، سفارش‌ها خاص را به موجودی‏ها یا تولید اختصاص داده، تاریخی را برای برآورده سازی سفارش تعیین می‏کنند، فهرست اقلام استخراجی از انبار را تهیه می‏کنند، روش ارسال یک سفارش را مشخص کرده و زمان‌بندی تحویل کامیون‏ها را تعیین و سفارش‌ها لازمه‏ی از سطح بالاتر را صادر می‏کنند. ازآنجایی‌که تصمیمات عملیاتی، کوتاه‏مدت هستند، معمولاً عدم قطعیت کمتری در مورد اطلاعات تقاضا برای آن‌ها وجود دارد. هدف عمده‏ی این فاز عملیاتی، بهره‏گیری از کاهش عدم قطعیت و بهینه‏سازی عملکرد با توجه به محدودیت‏های اعمال‌شده از طریق سیاست‏های برنامه‏ریزی است.