بند اول : مفهوم حقوقی جرم ……………………………………………………………………………………. 9

 

بند دوم: مفهوم فقهی جرم …………………………………………………………………………………….. 10

 

بند سوم: مفهوم جرم شناختی و جامعه شناختی جرم ……………………………………………………. 11

 

گفتار دوم: جرم و قانون ……………………………………………………………………………………….. 12

 

بند اول : رابطه جرم و قانون ………………………………………………………………………………….. 12

 

بند دوم : روند شكل گیری قانون ……………………………………………………………………………. 13

 

مبحث دوم: خشونت ……………………………………………………………………………………………. 14

 

گفتار اول : مفهوم خشونت…………………………………………………………………………………….. 14

 

بند اول : معنای لغوی و اصطلاحی خشونت ………………………………………………………………. 14

 

بند دوم: مفهوم خشونت از دیدگاه صاحبنظران علوم مختلف…………………………………………… 17

 

گفتار دوم: انواع خشونت ………………………………………………………………………………………. 20

 

بند اول : خشونت شخصی (رفتاری) و خشونت ساختاری……………………………………………… 21

 

بند دوم: خشونت قانونی و خشونت غیرقانونی …………………………………………………………… 24

 

بند سوم: خشونت مشروع و خشونت غیر مشروع ……………………………………………………….. 27

 

بند چهارم: خشونت مجرمانه ( انضباطی ) و خشونت غیر مجرمانه ………………………………….. 30

 

بند پنجم : خشونت فیزیکی و فرا فیزیکی………………………………………………………………….. 34

 

بند ششم : سایر عناوین خشونت …………………………………………………………………………….. 34

 

گفتار سوم: خشونت و حقوق کیفری ……………………………………………………………………….. 36

 

بند اول : خشونت و جرم ……………………………………………………………………………………… 40

 

الف: محدود نبودن خشونت به جرم…………………………………………………………………………. 40

 

ب: جرم نبودن هر گونه خشونت……………………………………………………………………………… 44

 

بند دوم: خشونت و مجازات ………………………………………………………………………………….. 48

 

الف: مجازات، خشونت است………………………………………………………………………………….. 49

 

ب: مشروعیت مجازات در سایة رعایت اصول حاكم بر آن…………………………………………….. 54

 

مبحث سوم : آمار جنائی ……………………………………………………………………………………….. 57

 

گفتار اول : تعریف، انواع و معایب آمار جنایی…………………………………………………………….. 57

 

بند اول: تعریف و انواع آمار جنایی…………………………………………………………………………… 57

 

بند دوم: معایب آمارهای جنایی……………………………………………………………………………….. 58

 

گفتار دوم: تکنیک­های جدید سنجش بزهکاری …………………………………………………………… 60

 

بند اول: تحقیقات مبتنی بر اقرار بزهکاران خودمعرف …………………………………………………… 61

 

بند دوم: تحقیقات از بزهدیدگان ……………………………………………………………………………… 62

 

فصل دوم: دیدگاه­های جرم شناختی در زمینه جرائم خشونت آمیز……………………………………. 64

 

مبحث اول : دیدگاه­های جرم شناسی کلاسیک ……………………………………………………………. 66

 

گفتار اول : تئوری «تیپ جنایی» لومبروزو (1909-1835)……………………………………………… 66

 

گفتار دوم: مكتب محیط اجتماعی «لاكاسانی »……………………………………………………………… 69

 

گفتار سوم: نظریه تعدد عوامل فری…………………………………………………………………………… 71

 

بند اول : عوامل بزهكاری از دیدگاه فری……………………………………………………………………. 72

 

بند دوم: طبقه بندی بزهكاران …………………………………………………………………………………. 73

 

گفتار چهارم: نظریه بهنجاری یا بی­هنجاری امیل دوركیم ……………………………………………….. 75

 

بند اول : جرم‏، پدیده­ای عادی و بهنجار ……………………………………………………………………. 75

 

بند دوم: تشریح آنومی یا بی­هنجاری از دیدگاه دورکیم …………………………………………………. 77

 

گفتار پنجم: نظریه­ی بی­هنجاری مرتون ……………………………………………………………………… 82

 

بند اول : تبیین بزهکاری از دید مرتون …………………………………………………………………………. 82

 

بند دوم: طبقه بندی واکنش افراد جامعه نسبت به معضل بی­هنجاری ………………………………… 83

 

گفتار ششم: نظریه معاشرت­های ترجیحی ساترلند………………………………………………………… 86

 

گفتار هفتم: نظریه تعارض فرهنگی سلین ………………………………………………………………….. 88

 

مبحث دوم: دیدگاه­های جرم شناسی نوین یا واكنش اجتماعی ………………………………………… 89

 

گفتار اول : نظریه برچسب زنی……………………………………………………………………………….. 90

 

بند اول : كلیاتی پیرامون تئوری برچسب زنی …………………………………………………………….. 90

 

بند دوم: ماهیت جرم و بزهکاری از دیدگاه تئوری بر چسب زنی ……………………………………. 92

 

بند سوم: انحراف بدوی و ثانوی………………………………………………………………………………. 94

 

بند چهارم : ارزیابی نظریه برچسب زنی ……………………………………………………………………. 95

 

گفتار دوم: تئوری تعارض اجتماعی ………………………………………………………………………… 97

 

 

بخش دوم :مطالعات میدانی تجزیه و تحلیل داده­ها در زمینه بزهكاری خشونت آمیز

 

در زندانیان آمل

 

فصل نخست: بررسی آمار ظاهری و قانونی جرائم خشونت­آمیز در زندانیان آمل…………… 102

 

مبحث اول : بررسی آمار ظاهری جرایم خشونت آمیز در شهرستان آمل ………………………….. 102

 

گفتار اول : جرائم علیه اشخاص و اموال ………………………………………………………………….. 102

 

گفتار دوم: جرائم منافی عفت و مخل نظم عمومی و آسایش عمومی ………………………………. 103

 

مبحث دوم: بررسی آمار قانونی جرایم خشونت آمیز فیزیكی ……………………………………….. 103

 

گفتار اول : جرایم خشونت­آمیز بدنی ……………………………………………………………………… 103

 

بند اول : قتل نفس……………………………………………………………………………………………… 103

 

بند دوم: ایراد ضرب و جرح و قطع عضو ……………………………………………………………….. 103

 

بند سوم: سقط جنین ………………………………………………………………………………………….. 104

 

بند چهارم: آدم ربایی …………………………………………………………………………………………. 105

 

بند پنجم: بازداشت و حبس غیر قانونی …………………………………………………………………… 105

 

گفتار دوم: جرایم خشونت آمیز جنسی …………………………………………………………………… 106

 

بند اول : تجاوز به عنف ……………………………………………………………………………………… 106

 

بند دوم: اذیت و آزار و سوء استفاده­ی جنسی…………………………………………………………… 106

 

بند سوم: نمایشگری بی­شرمانه ………………………………………………………………………………. 107

 

گفتار سوم: جرایم مالی خشونت­آمیز ………………………………………………………………………. 107

 

بند اول : ورود به عنف به ملك غیر ……………………………………………………………………….. 107

 

بند دوم: كیف قاپی و جیب بری……………………………………………………………………………. 108

 

بند سوم: تخریب و اتلاف مال غیر………………………………………………………………………….. 108

 

بند چهارم: سرقت به عنف …………………………………………………………………………………… 108

 

مبحث سوم: بررسی آمار قانونی جرائم خشونت­آمیز فرافیزیكی …………………………………….. 109

 

گفتار اول : تهدیدات جانی، مالی و شرافتی ……………………………………………………………… 109

 

گفتار دوم: هرزه گویی و فحاشی……………………………………………………………………………. 109

 

گفتار سوم: افترا، قذف و نشر اكاذیب……………………………………………………………………… 110

 

فصل دوم : بررسی و تحلیل داده­های آماری……………………………………………………………… 111

 

مبحث اول: تحلیل داده­های آماری حاصل از مطالعه­ی پرونده قضایی………………………………. 111

 

گفتار اول: جنس و سن ………………………………………………………………………………………. 111

 

بند اول : جنس …………………………………………………………………………………………………. 112

 

بند دوم: سن ……………………………………………………………………………………………………. 115

 

گفتار دوم: وضعیت تحصیلات و اقامت…………………………………………………………………… 118

 

بند اول: وضعیت تحصیلات ………………………………………………………………………………… 117

 

بند دوم: وضعیت اقامت ……………………………………………………………………………………… 119

 

مبحث دوم: تحلیل داده­های آماری حاصل از تکمیل پرسشنامه­ها……………………………………. 147

 

گفتار اول: جنس، سن، ملیت و وضعیت اقامت………………………………………………………….. 148

 

بند اول: جنس…………………………………………………………………………………………………… 148

 

بند دوم: سن……………………………………………………………………………………………………… 148

 

بند سوم: ملیّت ………………………………………………………………………………………………….. 149

 

بند چهارم : وضعیت اقامت …………………………………………………………………………………. 149

 

بند پنجم: تأهل یا تجرد ………………………………………………………………………………………. 150

 

گفتار دوم: تحصیلات، شغل، مسکن و مذهب……………………………………………………………. 150

 

بند اول: تحصیلات……………………………………………………………………………………………… 150

 

بند دوم: شغل و درآمد آن …………………………………………………………………………………… 151

 

بند سوم: مسکن ………………………………………………………………………………………………… 152

 

بند چهارم: مذهب و میزان تقید به آن………………………………………………………………………. 152

 

گفتار سوم: جرم و محکومیت کیفری……………………………………………………………………….. 153

 

بند اول: نوع جرم ارتکابی ……………………………………………………………………………………. 153

 

بند دوم: سابقه­ی محکومیت کیفری ………………………………………………………………………… 153

 

بند سوم: عادلانه بودن محکومیت کیفری از دید خود فرد……………………………………………… 154

 

بند چهارم: تجربه­ی مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی……………………………………………. 154

 

بند پنجم: عامل یا عوامل بزهکاری از دید خود فرد…………………………………………………….. 156

 

الف: علل فردی بزهکاری ……………………………………………………………………………………. 156

 

ب: علل جامعه­ شناختی بزهکاری ………………………………………………………………………….. 162

 

گفتار چهارم: بررسی نموداری داده­ها………………………………………………………………………. 163

 

نتیجه و پیشنهادها……………………………………………………………………………………………… 179

 

الف: نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………. 180

 

ب: پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………….. 183

 

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………… 185

 

ضمیمه/ پرسشنامه………………………………………………………………………………………………. 192

 

چكیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………. 194

 

چكیده

 

سیر جرایم در جامعه روند پرشتابی به خود گرفته است و انجام اقداماتی برای پیشگیری در این زمینه را اجتناب­ناپذیر می­نماید نخستین گام در این ارتباط شناخت شرایط موجود است. هدف از این بررسی همانگونه كه از عنوان انتخابی­اش پیداست علت شناسی جرایم خشونت آمیز در جمعیت زندانیان شهرستان آمل می­باشد كه بر اساس روش میدانی و توصیفی اكتشافی خواهد بود. علل ارتكاب جرایم خشونت آمیز به شرایطی اطلاق می­گردد كه فرد در آن رشد و نمو یافته، مشاهده كرده، آموخته و به طور كلی مسیری را پیموده كه سرانجام این راه به زندان، تحت عنوان یك مجرم و عناوین مجرمانه­ای با اوصاف خشونت آمیز ختم شده است. شرایطی از قبیل معضلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… بر مبنای نظریه بركویتس كه معتقد به یادگیری مشاهده­ای خشونت و پرخاشگری در دوران كودكی و نوجوانی است و همچنین یادگیری مشاهده­ای بندورا طرح مقاله و ساخت آزمون طراحی گردید. جامعه­ی پژوهشی این بررسی شامل كلیه­ی مجرمین با اوصاف خشونت آمیز در زندان شهرستان آمنل در سال 1391 می­باشد كه نمونه گیری تصادفی 80 نفر از آنها انتخاب و آزمون همبستگی در مورد آنها اجرا و پرونده­ی محكومینی و مددكاری آنها مورد مطالعه قرار گرفت. فرضیه­ی اصلی پژوهش معناداری میان وجود عوامل فردی و اجتماعی در وقوع جرایم خشونت آمیز را تأیید كرده است. و نیز رابطه­ی معناداری میان كاهش سطح سواد مجرمان و گسترش سطح خشونت در جرایم ارتكابی­شان مشاهده شد. به دلیل شرایط خاص اجتماعی و اهمیت دهی والدین به موقعیت دختران بخش اعظم نمونه­ها مرد بوده­اند. ضریب پایانی پرسشنامه­ی محقق ساخته و درصد نمرات سؤالات مورد بررسی در میان آزمودنی­ها بالاتر از سطح میانه (60%) بوده است در پایان نیز چندین پیشنهاد از جمله ایجاد یك ساختار مددكاری گسترده با اهرم­های قدرتمند قانونی – قضایی ارائه گردید.

 

واژه­های كلیدی : خشونت، جرایم، علل ارتکاب، نظم اجتماعی ، مجازات

 

مقدمه

 

چنانچه میزان ابتلاء جوامع بشری به یك موضوع خاص را یكی از معیارهای اهمیت آن موضوع بدانیم به جرأت می­توان ادعا كرد كه پرخاشگری و خشونت از جمله مسائل عمده و با اهمیتی است كه انسان­ها از گذشته­های دور تاكنون به صورت گسترده­ای با آن سرو كار داشته و دارند. نگاهی گذرا به آمار خیره كننده و روز افزون جنایات و درگیری­هایی كه در جوامع انسانی به وقوع می­پیوندد – كه بخش عمده­ای از آنها ناشی از رفتارهای پرخاشگرانه است- مؤید این ادعا است.

 

به جاست در این جا گفتار یكی از نویسندگان (مونتاگو‏، 1976) را ذكر نماییم كه می­گوید: «اغلب معتقدند كه پرخاشگری انگیزه­ای است كه باید درباره آن بیش­تر بدانیم؛ ما به یكدیگر حمله می­كنیم، آسیب می­رسانیم، و گاهی هم دیگر را می­كشیم، در واقع ما با دشنام دادن یا كوشش در جهت بی­آبرو كردن دیگران به صورت كلامی پرخاشگری می­كنیم..»

 

به موازات پیشرفت صنایع و علوم و متحول شدن زندگی بشری، روابط انسانی نیز نسبت به قبل پیچیده­تر شده است. در این راستا، مشكلات و معضلات روحی و روانی فراوانی در جوامع انسانی به وقوع پیوسته كه این امر ضرورت بررسی گسترده و دقیق موضوعات روان شناختی نظیر پرخاشگری را ایجاب نموده است. به طوری كه امروزه پرداختن به موضوع پرخاشگری منحصر به كتب روان­شناسی نیست بلكه در دیگر حوزه­های علمی هم چون روان پزشكی، آسیب شناسی روانی، روان شناسی اجتماعی و حتی جرم شناسی كه یكی از شاخه­های حقوق كیفری است، از جهات متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است.

 

خشونت و پرخاشگری به یكی از مسایل اجتماعی مهم و در خور توجه جوامع تبدیل شده است. افراد و گروه­های زیادی به دلایل و بهانه­های گوناگون با درگیر شدن در فرآیندهای خشونت آمیز آسیب­های فراوانی را به خود و سایرین وارد می­كنند. در بسیاری از درگیری­های خشونت آمیز، لاجرم نیروی انتظامی مداخله می­كنند و خشونت و درگیری وارد مرحله متفاوتی می­شود.

 

مواردی نیز به دنبال مداخله پلیس و خاتمه درگیری­ها، پدیده خشونت جمعی در زمان­ها و مكان­های دیگری و گاه در ابعادی بسیار گسترده­تر بروز می­كند كه نتیجه آن، تخریب اموال عمومی، صدمات جانی و مالی افراد ماجراجو و حتی بی­طرف و یا عابران و غیره است. از این رو، شناخت همه جانبه پدیده خشونت، بویژه از ابعاد روان شناسی اجتماعی و جامعه شناختی، به منظور دستیابی به راهكارهای اصولی برای پیشگیری و نیز كنترل آن از دغدغه­های اساسی جوامع دموكراتیك است.

 

عوامل متعددی می­توانند در شكل گیری رفتارهای مختلف جوانانم كه صورت خشونت به خود می­گیرند مؤثر و نقش آفرین باشند. شناخت علمی این عوامل به منظور رسیدن به یك درك جامع از ماهیت این مسأله بسیار مهم است. همچنین، ضروری است عواملی كه می­توانند بستری مناسب برای مراقبت و حمایت از جوانان در جهت احتزاز از خشونت فراهم آورند به خوبی شناسایی شوند.

 

تحقیقات زیادی حاكی از آنست كه وجود یك عامل ریسك (Risk factor) در یك فرد به تنهایی نمی­تواند موجب بروز رفتار ضد اجتماعی و خشونت بار بشود.عوامل متعددی لزوماً باید با هم ادغام شوند تا دریك دوره زمانی مربوط به رشد فرد و تحول به دوره بلوغ و بزرگسالی رفتار وی را شكل ویژه­ای بخشند. عوامل ریسك به عواملی اطلاق می­شوند كه شواهد قوی برای ارتباط علمی آنها با یك مسأله یا پدیده خاص عواملی چون : بیكاری و فقدان درآمد كافی برای زندگی، به ویژه برای تأمین امكانات ورزشی، تفریحی و گذران سالم اوقات فراغت برای نوجوانان و جوانان كه نیاز مبرم و انكارپذیری برای آن به مانند نیاز گیاه به آب ، دارند. و یا شرایطی چون غربتی بودن، طرد شدگی، اخراج از مدرسه و یا اجبار درترك تحصیل، احساس بی­عدالتی، بی­قدرتی اجتماعی نبود خانواده حمایت­گر و قابل اتكا، احساس محرومیت / ناكامی در برآورده شدن خواسته­ها و آمال كوچك و بزرگ و عواملی نظیر اینها می­توانند فرد را در مسیر حوادث و شرایط نامطلوب وخطرآفرین قرار دهند. به ویژه اگر الگوهای یادگیری اجتماعی و گروههای نقش­آفرین مناسبی در اختیار نباشد، احتمال الگوپذیری و مدل سازی منفی و ناسالم برای جوان فراهم­تر می­شود و زمینه مناسبی برای رفتارهای نابهنجار و ضداجتماعی فراهم می­گردد.

 

 

 

4

 

 

 

1-3- اهداف تحقیق

 

 

6

 

 

 

1-4- متغیرهای تحقیق

 

 

6

 

 

 

1-5- پرسش­های تحقیق

 

 

7

 

 

 

1-6- فرضیه­های تحقیق

 

 

7

 

 

 

1-7- تعریف واژه­ها

 

 

8

 

 

 

فصل دوم: ی بر تحقیقات انجام شده

 

 

9

 

 

 

2-1- تحمل به اثرات ضددردی مورفین

 

 

10

 

 

 

2-2- اثرات ضددردی ورزش ارادی و اجباری

 

 

13

 

 

 

2-3- اثرات ورزش ارادی و اجباری بر تحمل به اثرات ضددردی مورفین

 

 

19

 

 

 

فصل سوم: مواد و روش­ها

 

 

24

 

 

 

3-1- حیوانات

 

 

25

 

 

 

3-2- القای تحمل به مورفین

 

 

25

 

 

 

3-3- ورزش ارادی

 

 

25

 

 

 

3-4- ورزش اجباری

 

 

28

 

 

 

3-5-گروه­های آزمایشی

 

 

 

30

 

 

 

3-6- ارزیابی درد با استفاده از Hot-plate

 

 

35

 

 

 

3-7- روش نمونه‌گیری و حجم نمونه

 

 

37

 

 

 

3-8- ابزارجمع‌آوری داده‌ها

 

 

37

 

 

 

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها

 

 

37

 

 

 

فصل چهارم: نتایج و تجزیه و تحلیل آماری

 

 

39

 

 

 

4-1- آزمایش اول: بررسی اثرات ورزش ارادی و اجباری بر بیان تحمل به ضد دردی ناشی از ورزش

 

 

40

 

 

 

4-1-1- مسافت دویدن

 

 

40

 

 

 

4-1-2- روند تاثیر ورزش ارادی و اجباری بر بیان تحمل به ضد دردی ناشی از ورزش

 

 

41

 

 

 

4-2- آزمایش دوم: بررسی اثرات ورزش ارادی و اجباری بر بیان تحمل به اثرات ضد دردی مورفین

 

 

42

 

 

 

4-2-1- مسافت دویدن

 

 

43

 

 

 

4-2-2- بررسی اثر ورزش ارادی و اجباری بر تحمل به اثرات ضد دردی مورفین

 

 

43

 

 

 

4-3 – آزمایش سوم: بررسی حساسیت به اثرات ضد دردی مورفین در طی دوره بدون ورزش در موش­های ورزشكار بدنبال ورزش منظم 8 روزه ارادی و اجباری

 

 

45

 

 

 

4-3-1- مسافت دویدن

 

 

45

 

 

 

4-3-2- بررسی حساسیت به اثرات ضددردی مورفین در دوره بدون ورزش در موش­های ورزشکار به دنبال ورزش منظم 8 روزه ارادی و اجباری

 

 

46

 

 

 

4-4- ارزیابی پدیده تحمل به اثرات ضددردی ناشی از ورزش

 

 

47

 

 

 

4-5- ارزیابی پدیده حساسیت به اثرات ضددردی مورفین در دوره بدون ورزش در موش­های ورزشکار

 

 

47

 

 

 

فصل پنجم: بحث، نتیجه­گیری و پیشنهادات

 

 

49

 

 

 

5-1- بحث (یافته­های تحقیق)

 

 

50

 

 

 

5-2- نتیجه­گیری

 

 

60

 

 

 

5-3- پیشنهادات

 

 

60

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

 

 

 

 

 

شکل3-1- قفس مجهز به چرخ گردان (Running wheel) جهت انجام ورزش ارادی         

 

 

27

 

 

 

شکل3-2- محل انجام ورزش ارادی (Running wheel)

 

 

27

 

 

 

شکل3-3- شمارشگر تعداد دور جهت تعیین مسافت دویدن در ورزش ارادی            

 

 

28

 

 

 

شکل3-4- دستگاه ورزش اجباری (تریدمیل)                                                          

 

 

29

 

 

 

شکل3-5- موشها در حال انجام ورزش اجباری                                                

 

 

29

 

 

 

شکل3-6- موشها در حال انجام ورزش اجباری                                            

 

 

30

 

 

 

شکل3-7- دستگاه Hot-plate (صفحه داغ)جهت ارزیابی درد                          

 

 

36

 

 

 

شکل3-8- لیسیدن پنجه در آزمایش صفحه داغ                                               

 

 

37

 

 

 

فهرست نمودارها

 

 

 

 

 

 

گروه آزمایشی تجربه اول                                                                             

 

 

30

 

 

 

گروه آزمایشی تجربه دوم

 

 

31

 

 

 

گروه آزمایشی تجربه سوم                                                                           

 

 

32

 

 

 

منحنی4-1- میانگین مسافت دویدن در طول8 روز ورزش ارادی در گروه ورزشکار         

 

 

40

 

 

 

منحنی4-2- اثر ورزش ارادی و اجباری بر بیان تحمل به ضددردی ناشی از ورزش      

 

 

42

 

 

 

منحنی4 -3- میانگین مسافت دویدن در طول 8 روز ورزش ارادی در گروه ورزشکار دریافت کننده مورفین

 

 

43

 

 

 

منحنی4-4- اثرورزش ارادی واجباری بر تحمل به اثرات ضددردی مورفین                     

 

 

44

 

 

 

منحنی4 -5- میانگین مسافت دویدن در طول 8 روز ورزش ارادی در بین دو گروه ورزشکار دریافت كننده سالین و مورفین                                                                      

 

 

46

 

 

 

منحنی4 -6- ارزیابی حساسیت به اثرات ضددردی مورفین در دوره بدون ورزش در موش­های ورزشکار به دنبال ورزش منظم 8 روز ارادی واجباری                                           

 

 

48

 

 

چکیده

 

مقدمه: مورفین به طور وسیعی برای درمان دردهای مزمن استفاده می­شود. در حالی­که این سودمندی با پیشرفت تحمل به آثار ضددردی آن از بین می­رود. اطلاعات خوبی در مورد اثرات مفید ورزش فیزیکی بر عملکردهای شناختی و حفظ سلامت مغز بیان شده است، در حالی­که گزارش­های کمتری درباره نقش­های ورزش ارادی و اجباری بر تحمل به اثر ضد دردی مورفین در موشها وجود دارد.

 

روشها: در این مطالعه به موشها همزمان با دوره 8 روزه از ورزش ارادی و اجباری روزی یک بار mg/kg10مورفین به صورت زیر جلدی تزریق شدند. در جریان این تزریقات در روزهای 1،4،8 درصد حداکثر پاسخ احتمالی(%MPE) مورفین توسط تست Hot plate اندازه­گیری شد.

 

نتایج: در ورزش ارادی و اجباری آستانه ضددردی نسبت به گروه بدون ورزش افزایش داشته است )05/0>p). هم­چنین ورزش ارادی و اجباری به طور مشخصی توان مورفین را نسبت به گروه مورفینی بدون ورزش افزایش داده است )05/0>p). بنابراین ورزش ارادی و اجباری مانع ایجاد تحمل به ضد دردی مورفین در طول 8 روز درمان مداوم می­شود. وقتی­که موشهای ورزشکار به موقعیت بدون ورزش بازگشتند حساسیت به مورفین به طور قابل ملاحظه­ای در آنها افزایش پیدا کرد و (%MPE) به­طور مشخصی نسبت به گروه­های سالینی افزایش داشت)05/0>p).

 

نتیجه­گیری: نتایج نشان داد که ورزشهای ارادی و اجباری ممکن است عامل مهمی برای درمان پیشرفت تحمل به اثرات ضددردی مورفین باشد.

 

واژه­های کلیدی: تحمل، مورفین،حداکثر پاسخ احتمالی(%MPE)، ورزش ارادی، ورزش اجباری.

 

1-1- مقدمه و بیان مسئله

 

آشنایی انسان با مواد مخدر و مصرف آن چنان سابقه مبهمی دارد كه علت دقیق مصرف آن دقیقا معلوم نیست، اما توجه انسان به قدرت ضد دردی مواد اوپیوئیدی از جمله تریاك چشمگیر بوده است. انسان همواره جهت تسكین درد و درمان برخی بیماری ها از مواد مخدر استفاده كرده است. مورفین از آلكالوئیدهای تریاك می باشد كه با اتصال به رسپتو رهای اوپیوئیدی نوع μ باعث كاهش تحریك پذیری نورون های مسیر عصبی درد می­شود. بنابراین به­ عنوان یك ضد درد قوی به صورت وسیعی برای تسكین درد­های شدید مورد استفاده قرار می گیرد (روح بخش و همکاران،1389). با وجود این، استفاده طولانی مدت این داروها با دو مشكل عمده تحمل و وابستگی همراه است كه اثر بخشی و مصرف آنها را تحت تاثیر قرار داده و محدود می­سازد (تنگ وهمکاران [1]، 2006).

 

مصرف مداوم مواد مخدر با برانگیختن مکانیسم­های سازشی، تغییرات کوتاه مدت و نیز ماندگار در عملکرد نورونها و شبکه­های عصبی حساس به اوپیوئیدها ایجاد می­كنند. ایجاد تحمل، وابستگی و حساس شدن نمونه­هایی از مكانیسم­های سازشی هستند) ویلیامز وهمکاران[2] ،2001). اگرچه اوپیوئیدهای درونزاد و برونزاد درد را تسكین می‏دهند، لیكن تجویز مزمن و طولانی مدت آنها و بویژه در دوزهای بالا، منجر به ایجاد تحمل نسبت به اثرات ضد دردی و سایر اعمال فارماكولوژیك آنها می‏شود. تحمل عبارتست از كاهش اثر یك دارو متعاقب مصرف مكرر با دوز ثابت و به عبارت دیگر نیاز به افزایش دوز دارو برای حفظ همان اثر قبلی است ( نستلر[3]،1992; کوب و بلوم [4] ،1988). بروز تحمل به اثرات ضد دردی مورفین از مهمترین دلایل محدودیت مصرف طولانی مدت آن است ( نستلر،1992; کوب و بلوم ،1988). اكنون از نظر سلولی-مولكولی و نیز از نظر ساختاری عملكرد مورفین در القاء تحمل بخوبی شناخته شده است ( ویلیامزوهمکاران ،2001).

 

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق

 

با توجه به اینکه مصرف مورفین جهت کاهش درد بعد از مدتی می تواند منجر به ایجاد تحمل و وابستگی نماید به همین دلیل یافتن راههایی‌ كه بتواند تحمل به مورفین را كاهش داده و بی‌دردی آن را افزایش دهد از مهمترین اهداف برنامه‌های تحقیقاتی در این زمینه است. یکی از این برنامه­ها تمرین­های فیزیکی می باشد. پیدا كردن راههای موثر برای جلوگیری از تغییرات سیناپسی ناشی از داروهای مخدر، می­تواند نقش مهمی در درمان و جلوگیری از عود (به عنوان یک مشکل بالینی) آن داشته باشد. به نظر می­رسد یكی از روشهای موثر و كم هزینه ورزش باشد. مكانیسمی كه از طریق آن ورزش می­تواند به عملكرد مغز كمك كند هنوز در پرده ابهام قرار دارد و به خوبی شناخته نشده است ولی به نظر می­رسد كه این مكانسیم شامل تغییر در شکل پذیری سیناپسی باشد) وایمن و همکاران[5]،2003). با توجه به افزایش یادگیری توسط ورزش ارادی با به کارگیری سیستم های پاداشی(لت وهمکاران[6] ،2001) و نیز افزایش رهایش پپتیدهای اوپیوئیدی درونی در طی وررزش (كه اثرات مثبت فراوانی دارد) استفاده از ورزش ارادی برای درمان بیماران معتاد توصیه شده است) تورن وهمکاران[7] ،1990 ;کویانکوگلو وهمکاران [8]،2001 لت وهمکاران[9] ،2001،). یافته­ها نشان داد هر دو نوع ورزش ارادی و تریدمیل موجب کاهش خودتجویزی کوکائین (اسمیت وهمکاران[10] ،2008)، آمفتامین) کانارک وهمکاران[11]،1995) و مورفین ( حسینی وهمکاران، 2009) درحیوانات آزمایشگاهی می­شوند. در این راستا نتایج یک مطالعه نشان داد رت­هایی که در طول ورزش دویدن، دسترسی آزاد به آب و الکل داشتند الکل کمتری را در مقایسه با آب مصرف کردند و در متابولیسم الکل نیز تغییری مشاهده نشد. این یافته نشان داد که اثرات پاداشی الکل با ورزش جایگزین گردید( ارینگروهمکاران [12]،2009). شواهد زیادی وجود دارد که ورزش ارادی با اثر بر روی سیستم­های پاداشی، اثرات خودانگیزشی[13] دارد ) لت وهمکاران،2001). این یافته­ها این فرضیه را حمایت می­کنند که ورزش احتمالا یک مداخله­گر موثری در پیشگیری از عوارض دارو­های مورد سوء مصرف و برنامه­های درمانی آن بصورت تضمین کننده باشد) اسمیت وهمکاران ،2008). نتایج قبلی میلادی و همکاران نشان داده است که ورزش ارادی دویدن موجب تضعیف نشانه­های قطع در گروه وابسته به­ مورفین­گردید. به عبارتی ورزش ارادی شدت وابستگی به مورفین را کاهش می دهد (میلادی گرجی وهمکاران،1389و 2011).

 

تجربیات اخیر و یافته­های بالینی نشان داد که ورزش منظم طولانی­ مدت می­تواند سیستم اوپیوئیدی مرکزی را فعال کند و موجب تحریک رهایش پپتیدهای اوپیوئیدی درونزا و افزایش آستانه درد هم در انسان و هم در جانوران گردد، لذا پیشنهاد گردید ورزش می­تواند برای درمان بیماران معتاد استفاده شود) تورن وهمکاران ،1990 ;کویانکوگلو وهمکاران ،2001). از طرفی در مطالعه مت و همکاران آمده است که موش­ها حساسیت کمتری به اثرات ضد دردی مورفین و متابولیت­هایش در پایان 3 هفته ورزش ارادی دویدن نشان دادند (متز و کانارک [14]،2006). در مطالعه­ای دیگر نشان داده شد که تجربه قبلی با ورزش دویدن موجب تحمل متقاطع با اثرات پاداشی مورفین می گردد (لت، [15] 2002).

 

با توجه به مطالعات به عمل آمده اطلاعات متناقضی در رابطه با اثرات ورزش بر پدیده تحمل وجود دارد. لذا در این مطالعه نقش ورزش ارادی دویدن با چرخ دوار[1] و نیز ورزش اجباری با تریدمیل بر پدیده تحمل در مدل جانوری مورد ارزیابی قرار می گیرد. لازم به ذکر است ورزش ارادی در حیوانات ایجاد استرس نمی نماید. این نوع ورزش می تواند مانع اثرات منفی و یا سطح بالای کورتیکوسترون بر روی پروتئینBDNF ناشی از ورزش شود (آدلارد و کاتمن[2] ،2004). این نوع ورزش شباهت نزدیک با افرادی دارد که داوطلبانه ورزش می­کنند چون حیوانات می­توانند زمان، سرعت و مسافت دویدن را در طول تجربه تنظیم کنند ) کاتمن و انگسرکسار[3] ،2002)، در حالیکه ورزش اجباری همراه با استرس می باشد. لذا اثرات هر دو نوع ورزش در این پژوهش مورد مطالعه قرار می گیرد.

 

اهمیت و ضرورت تحقیق

 

 

3

 

 

 

اهداف تحقیق

 

 

3

 

 

 

فصل اول- کلیات

 

 

 

 

 

 

1-1-اندوفیت………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

4

 

 

 

1-1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

4

 

 

 

1-1-2- اکولوژی باکتری های اندوفیت…………………………………………………………………………………………..

 

 

5

 

 

 

1-2-3- منشاء باکتری های اندوفیت………………………………………………………………………………………………

 

 

5

 

 

 

1-1-4- نحوه ی ورود باکتری های اندوفیت به درون بافت های گیاهی……………………………………………..

 

 

8

 

 

 

1-1-5- حرکت باکتری های اندوفیت در بافت های گیاهی……………………………………………………………….

 

 

10

 

 

 

1-1-6 – محل استقرار باکتری های اندوفیت……………………………………………………………………………………

 

 

11

 

 

 

1-1-7 – تراکم جمعیت باکتری های اندوفیت………………………………………………………………………………….

 

 

12

 

 

 

1-1-7-1- فاکتورهای زنده…………………………………………………………………………………………………………..

 

 

13

 

 

 

1-1-7-1-1- میکروارگانیسم های همراه با گیاه………………………………………………………………………………

 

 

13

 

 

 

1-1-7-1-1-1- باکتری ها و قارچ ها…………………………………………………………………………………………….

 

 

13

 

 

 

1-1-7-1-1-2- ویروس ها………………………………………………………………………………………………………….

 

 

13

 

 

 

 

1-1-7-1-1-3- نماتد ها……………………………………………………………………………………………………………..

 

 

13

 

 

 

1-1-7-1-2- ژنوتیپ گیاه……………………………………………………………………………………………………………

 

 

14

 

 

 

1-1-7-2- فاکتورهای غیر زنده……………………………………………………………………………………………………

 

 

14

 

 

 

1-1-8- اثرات مفید باکتری های اندوفیت گیاهی……………………………………………………………………………..

 

 

15

 

 

 

1-1-8-1- افزایش رشد گیاه…………………………………………………………………………………………………………

 

 

15

 

 

 

1-1-8-2- کنترل بیولوژیکی بیمارگرهای گیاهی………………………………………………………………………………

 

 

17

 

 

 

1-1-8-3- استفاده ازاندوفیت ها در مهندسی ژنتیک…………………………………………………………………………

 

 

17

 

 

 

1-1-8-4- افزایش تولید مواد دارویی توسط گیاه…………………………………………………………………………….

 

 

17

 

 

 

1-1-9- نحوه ی استفاده از باکتری های اندوفیت…………………………………………………………………………….

 

 

18

 

 

 

1-2- نعناع فلفلی…………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

18

 

 

 

1-2-1- ترکیبات………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

19

 

 

 

1-2-2- خاستگاه و پراکنش…………………………………………………………………………………………………………..

 

 

19

 

 

 

1-2-3- استفاده های دارویی…………………………………………………………………………………………………………

 

 

19

 

 

 

1-3- مارچوبه……………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

19

 

 

 

1-3-1- خاستگاه و پراکنش…………………………………………………………………………………………………………..

 

 

20

 

 

 

1-3-2- استفاده های دارویی…………………………………………………………………………………………………………

 

 

20

 

 

 

1-4- بابونه…………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

20

 

 

 

1-4-1- ترکیبات شیمیایی…………………………………………………………………………………………………………….

 

 

20

 

 

 

1-4-2- خواص دارویی و درمانی………………………………………………………………………………………………….

 

 

20

 

 

 

1-5- باسیلوس…………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

21

 

 

 

1-5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

21

 

 

 

1-5-2- باسیلوس های خاک و ویژگی آنها……………………………………………………………………………………..

 

 

24

 

 

 

1-5-3- رنگ آمیزی گرم برای تشخیص باسیلوس ها……………………………………………………………………….

 

 

24

 

 

 

1-6- قارچ ها………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

24

 

 

 

1-6-1- معرفی کلی ماهیت قارچ ها………………………………………………………………………………………………

 

 

24

 

 

 

1-6-2- اهمیت بالینی قارچ ها………………………………………………………………………………………………………

 

 

25

 

 

 

1-6-3- بیماری زایی قارچ ها………………………………………………………………………………………………………..

 

 

26

 

 

 

1-6-3-1- کنترل بیماری های قارچی…………………………………………………………………………………………….

 

 

26

 

 

 

1-6-4- معرفی قارچ های مورد آزمایش…………………………………………………………………………………………

 

 

26

 

 

 

1-6-4-1- آسپرژیلوس های بیماری زا…………………………………………………………………………………………..

 

 

26

 

 

 

1-6-4-2- فوزاریوم…………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

27

 

 

 

1-6-4-3- آلترناریا………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

27

 

 

 

1-6-4-4- موکور………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

28

 

 

 

فصل دوم : ی برمطالعات گذشته

 

 

 

 

 

 

فصل سوم : مواد و روش ها

 

 

 

 

 

 

3-1- تجهیزات و دستگاه ها…………………………………………………………………………………………………………..

 

 

33

 

 

 

3-2- انواع و ترکیبات محیط کشت های مورد استفاده………………………………………………………………………

 

 

34

 

 

 

3-3- نوع مطالعه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………….

 

 

34

 

 

 

3-4- وسایل نمونه یری……………………………………………………………………………………………………………….

 

 

34

 

 

 

3-5- وسایل آزمایشگاهی…………………………………………………………………………………………………………….

 

 

34

 

 

 

3-6- انتخاب محیط کشت غربالگری…………………………………………………………………………………………….

 

 

34

 

 

 

3-7- جداسازی باکتری های اندوفیت از ریشه گیاهان دارویی……………………………………………………………

 

 

35

 

 

 

3-7-1- خالص سازی کشت های باکتریایی…………………………………………………………………………………….

 

 

35

 

 

 

3-8- شناسایی مقدماتی جنس و گونه ی جدایه های باکتریایی…………………………………………………………..

 

 

34

 

 

 

3-8-1- بررسی توانایی رشد در غلظت های مختلف Nacl………………………………………………………………

 

 

36

 

 

 

3-8-2- بررسی فعالیت آنزیمی………………………………………………………………………………………………………

 

 

36

 

 

 

3-8-2-1- فعالیت اوره آزی………………………………………………………………………………………………………….

 

 

36

 

 

 

3-8-3- بررسی فعالیت تجزیه ای…………………………………………………………………………………………………..

 

 

36

 

 

 

3-8-3-1- تجزیه نشاسته……………………………………………………………………………………………………………..

 

 

36

 

 

 

3-9- شناسایی تکمیلی(شناسایی مولکولی با روش ریبوتایپینگ)…………………………………………………………

 

 

37

 

 

 

3-9-1- شرایط PCR………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

38

 

 

 

3-9-2- تعیین توالی DNA………………………………………………………………………………………………………..

 

 

39

 

 

 

3-10- آزمون بازدارندگی رشد عوامل بیماری زای گیاهی………………………………………………………………….

 

 

39

 

 

 

3-10-1- تهیه سوسپانسیون باکتری ها……………………………………………………………………………………………

 

 

39

 

 

 

3-11- اثر تلقیح باکتری های اندوفیت روی پارامتر رویشی گیاه…………………………………………………………

 

 

40

 

 

 

3-11-1- مرحله کاشت………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

40

 

 

 

3-11-2- مرحله داشت و تنک کردن……………………………………………………………………………………………..

 

 

41

 

 

 

3-12- اندازه گیری طولی گیاه……………………………………………………………………………………………………….

 

 

41

 

 

 

فصل چهارم : نتایج

 

 

 

 

 

 

4-1- جداسازی باکتری های اندوفیت از ریشه گیاهان دارویی……………………………………………………………

 

 

42

 

 

 

4-2- نتایج تست های بیو شیمیایی…………………………………………………………………………………………………

 

 

44

 

 

 

4-3- تعیین توالی محصولات نهایی PCR………………………………………………………………………………………

 

 

45

 

 

 

4-3-1- نتایج حاصل از سکوئنسینگ ژن 16 s rDNA باکتری……………………………………………………….

 

 

45

 

 

 

4-4- نتایج آنتاگونیسمی بدست آمده از سویه های باسیلوس علیه قارچ های مورد آزمایش……………………

 

 

58

 

 

 

4-4-1- نتایج اثر ضد قارچی علیه آسپرژیلوس نایجر……………………………………………………………………….

 

 

59

 

 

 

4-4-2- نتایج اثر ضد قارچی علیه فوزاریوم اکسیپوروم…………………………………………………………………….

 

 

60

 

 

 

4-4-3- نتایج اثر ضد فارچی علیه آلترناریا آلترناتا……………………………………………………………………………

 

 

62

 

 

 

4-4-4- نتایج اثر ضد قارچی علیه موکور………………………………………………………………………………………..

 

 

63

 

 

 

4-5- نتایج اندازه گیری رشد طولی گیاه………………………………………………………………………………………….

 

 

65

 

 

 

4-5-1- نتایج اندازه گیری رشد طولی در گیاه مارچوبه…………………………………………………………………….

 

 

66

 

 

 

4-5-2- نتایج اندازه گیری رشد طولی در گیاه نعناع فلفلی………………………………………………………………..

 

 

67

 

 

 

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

72

 

 

چکیده

 

اندوفیت ها میکروارگانیسم هایی اند که حداقل بخشی از زندگی خود را در گیاه به سر می برند. آنها از گیاه سود می برند و از مواد مغذی گیاه استفاده می کند و گیاه نیز به نوبه ی خود با کاهش استرس وافزایش رشد از این تعامل سود می برد. در گذشته تصور می شد که باکتری های اندوفیت باعث بیماری زایی خفیفی در گیاهان می شوند اما تحقیقات اخیر ثابت نمود که این دسته از باکتری ها قادر هستند رشد گیاه را بهبود بخشیده و سبب افزایش مقاومت علیه بیمارگرهای گیاهی شوند. در این مطالعه به جداسازی اندوفیت های سه گیاه داروئی به نام های نعناع فلفلی، بابونه و مارچوبه پرداخته شد که نمونه گیاهان از سه منطقه استان گلستان جمع آوری شد. نتایج حاصل از شناسایی، سویه های جدا شده را در جنس باسیلوس قرار داد. شش باکتری اندوفیت (هر گیاه دو اندوفیت) جداشد. اندوفیت های جدا شده از نظر پتانسیل ضد قارچی علیه چهار قارچ بنام فوزاریوم اکسی پوروم، آسپرژیلوس نایجر، آلترناریا آلترناتا و موکور مورد مطالعه قرار گرفتندکه همگی آنها اثر ضد قارچی نشان دادند. در بین آنها اندوفیت های موجود در نعناع فلفلی بیشترین اثرضد قارچی را روی عوامل بیماری زای گیاهی نشان داد. همین طور اثر آنها در رشد گیاه نیز بررسی شد که آزمایشات نتایج قابل قبولی از اثرمثبت آنها در رشد گیاه را نشان داد.

 

کلمات کلیدی: گیاهان دارویی، اندوفیت، آنتاگونیسمی، باسیلوس

 

مقدمه

 

حضور و استقرار باکتری های غیر بیماری زا در بافت های گیاهی به سال 1926 و به تئوری پروتی[1] بر می گردد. بعد از سال 1940 تاکنون گزارشات زیادی در ارتباط با باکتری های اندوفیت بومی در بافت های مختلف گیاهی وجود دارد(هالمن و همکاران 1997)[2].

 

در گذشته تصور می شد که باکتری های اندوفیت باعث بیماری زایی خفیفی در گیاهان می شوند اما تحقیقات اخیر ثابت نمود که این دسته از باکتری ها قادرهستند رشد گیاه را بهبود بخشیده و سبب افزایش مقاومت علیه بیمارگرهای گیاهی شوند(هالمن و همکاران 1997).

 

از نظر تکاملی به نظر می رسد که باکتری های اندوفیت حد واسط باکتری های ساپروفیت و باکتری های بیمارگر گیاهی بوده و آنها ساپروفیت هایی اند که توانسته اند خود را در پناهگاهی حفظ نمایند و بدون اینکه میزبان خود را از بین ببرند از مواد موجود در گیاه برای رشد و تکثیر خود استفاده نمایند. فسیل ها ارتباط بین گیاهان و اندوفیت ها را نشان می دهند، در نتیجه اندوفیت ها نقش مهم و دراز مدتی را در تکامل حیات بر روی زمین بر عهده داشتند.

 

(هالمن و همکاران 1997).

 

اندوفیت ها درون گیاه حضور دارند و بیش از 120 سال است که شناخته شده اند. بعد ها آنها را به عنوان میکروارگانیسم هایی که می توان آنها را از سطح سترون گیاه جدا نمود شناختند و در علم زراعت نیز این مفهوم بیشتر باکتری هایی را در بر می گیرد که می توانند از سطح سترون بافت جدا شوند و به طور آشکار به گیاه میزبان آسیب نمی رسانند.

 

اغلب این باکتری ها از خاک منشاء می گیرند و باید ابتدا در گیاه کلنیزه شوند که این کلنیزاسیون عمدتا از طریق ترک، زخم، آسیب ریشه صورت می گیرد که به این مناطق اصطلاحا”نقطه داغ[3] می گویند.

 

بعد از کلنیزاسیون و ورود باکتری ها به گیاه به سرعت در فضای بین سلولی در ریشه گسترش یافته و سپس سیستم های ژنتیک اختصاصی بین باکتری و گیاه فعال می شود.

 

اندوفیت ها در گیاه از فرآیندهای سلولی استفاده کرده و از طریق قشر مغز به سایر بافت ها گسترش می یابند که در این فرآیند آنزیم هایی نظیر اندوگلوکانامیس و اندوپلی گالاکتورونیداس را می توان نام برد در این زمان اندوفیت ها می توانند به سرعت در گیاه تکثیر یابند و تعداد خود را افزایش دهند. این باکتری ها قادر به تنظیم سطح اتیلن در گیاه اند و این عمل را ازدو طریق ،شکستن ACC و یا مهار ACC سنتتاز انجام می دهند.

 

همان طور که جانوران و انسان ها به طور معمول با میکرو ارگانیسم های متنوعی در ارتباط اند و میکروارگانیسم ها در توسعه و تحریک سیستم ایمنی نقش مهمی را ایفا می کنند به طور مشابه باکتری های گیاهی یا اندوفیت ها نیز در تحریک واکنش های دفاعی در گیاه نقش دارند و باعث رشد بهتر گیاه از طریق تثبیت نیتروژن، افزایش مواد معدنی در دسترس، تولید 2و3 بوتان دی ال، استوئین که مسئول ارتقاء گیاه اند می شوند.

 

این باکتری ها با تولید مواد ضد میکروبی مانند ترپونوئید، فلاوونوئید، ایزوفلاوونوئید در گیاه باعث مقاومت گیاه در برابر عامل میکروبی بیماری زا در آن می شوند.

 

با توجه به موقعیت جغرافیایی استان گلستان باکتری های بیشماری می توان از خاک این منطقه جدا نمود که برخی از آنها به صورت اندوفیت می باشند. با توجه به اینکه در مناطق شمالی بیشتر منطقه قابل کشت می باشد و از طرفی این باکتری ها نقش بسیار مهمی را در رشد گیاه و کنترل عوامل بیماری زا در گیاهان ایفا می کنند کمک بسیار بزرگی می تواند در بخش کشاورزی باشد. البته با توجه به اینکه در ایران کمتر به این مسئله پرداخته شده است پس مطالعه روی این موضوع می تواند بسیار حائز اهمیت باشد.

 

اهمیت و ضرورت تحقیق

 

 

1. عدم اطلاعات قبلی در زمینه جداسازی و شناسائی باکتری های اندوفیت از گیاهان داروئی در استان

 

1. بررسی خاصیت ضد میکروبی جدایه های باکتریایی اندوفیت های جدا شده از گیاهان در برابر پاتوژن های قارچی

 

1. بررسی افزایش توان رشدی در گیاهان حاوی اندوفیت ها در مقابل گیاهان فاقد اندوفیت ها و استفاده از آنها به جای کود های شیمیایی

 

اهداف تحقیق :

 

 

1. اندوفیت های 3 گیاه داروئی به نام های نعناع فلفلی، مارچوبه و بابونه جداسازی و شناسائی شدند.

 

2.اثرات ضد قارچی اندوفیت های جداشده بررسی شدند.

 

3.توانائی اندوفیت های جدا شده روی افزایش رشد گیاه بررسی شد.

 

فصل اول

 

کلیات

 

1-1- اندوفیت

 

1-1-1- مقدمه

 

         حضور و استقرار باکتری های غیربیماری زا در بافت های گیاهی به سال 1926 و به تئوری پروتی[4] برمی گردد.

 

بعدازسال 1940 تاکنون گزارشات زیادی درارتباط با باکتری های اندوفیت به عنوان عوامل بیماری زایی خفیف درگیاهان وجود دارد، اما تحقیقات اخیرثابت نمودکه این دسته از باکتری قادرهستند رشد گیاه را بهبود بخشیده وسبب افزایش مقاومت علیه بیمارگرهای گیاهی شوند. باکتری های اندوفیت دراکثر گونه های گیاهی حضور دارند.

 

از نظر تکاملی باکتری های اندوفیت حد واسط باکتری های ساپروفیت و باکتری های بیمارگر گیاهی بوده و در واقع ساپروفیتی اند که به سمت بیمارگری تکامل یافته اند و در واقع اندوفیت ها از بیمارگرهای گیاهی تکامل یافته تر بوده و توانسته اند خود را در پناهگاهی حفظ نمایند، بدون آنکه میزبان خود را از بین ببرنداز مواد موجود در گیاه برای رشد و تکثیر خوداستفاده می نمایند(هالمن و همکاران 1997).

 

این میکروارگانیسم هادر قرن نوزدهم شناخته شده اند ولی بررسی قابل توجهی روی آنها صورت نگرفت. اندوفیت ها میکروارگانیسم هایی اند که حداقل یک مرحله از چرخه ی زندگی خود را درون گیاهان سپری می کنند. تعاریف مختلفی برای اندوفیت وجود دارد:

 

کادو[5] عنوان می کند که اندوفیت های باکتریایی در بافت های زنده گیاهی ساکن اند، بدون آنکه به گیاه صدمه ای بزنند.

 

کوئیزیل[6] عنوان می کند که اندوفیت ها قادراند همزیستی داخلی با گیاه برقرار نموده و یک محیط سودمند اکولوژیکی را به واسطه حضور اندونیت ایجاد کنند که گیاه به واسطه ی آن تنش های محیطی را تحمل نموده یا سبب بهبودافزایش رشد گیاه شوند.

 

ویلسون[7] عنوان می کند باکتری های اندوفیت بافت های غیر زنده ی گیاه را مورد تهاجم قرار داده ولی علائمی از بیماری را در گیاه ایجاد نمی کند(هالمن و همکاران 1997).

 

باید دارای رنگ و بافت یکنواخت باشد بدون لک باشد در مورد کیک­های ساده به رنگ قهوه­ای روشن یا طلائی و بدون تاول­زدگی باشد، سفت، خشک و خرد نباشد.

 

بافت کیک باید یکنواخت با دیواره­های نازک باشد و هم­چنین دارای رنگ مشخص بوده و تغییرات شدت رنگ در آن زیاد نباشد.

 

کیک باید مطلوب و عادی بوده و فاقد بوی خارجی (به جز کیک) باشد(کیک ویژگی­ها و روش­های آزمون، مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران).

 

اخیراً استقبال زیادی نسبت به محصولات پخت بدون گلوتن، که مناسب بیماران سلیاک باشد انجام گرفته است. محصولات بدون گلوتن اغلب از افزودن پروتئین­های مختلف به ماده نشاسته­ای برای افزایش ارزش غذائی آن تهیه می­گردد ( (Ghalat, Blogfa.

 

برنج که حاوی مقادیر اندک گلوتن، سدیم، پروتئین، چربی، فیبر و دارای مقدار زیادی کربوهیدرات آسان هضم است به عنوان یک جانشین مناسب گندم در غذاهای بدون گلوتن است اگرچه برای رسیدن به کیفیت مناسب محصولات بدون گلوتن برخی افزودنی­های غذائی هم­چون نشاسته­ها، صمغ­ها، هیدروکلوئید­ها یا محصولات لبنی بایستی افزوده شوند ( worldfood.ir)

 

آرد برنج آردی است که از برنج تهیه می‌شود. برای تهیه آن برنج پوست کنده را یک روز در آب سرد خیس می‌کنند و بعد از خشک ­شدن آن را می‌کوبند تا آرد شود. می‌تواند جایگزین مناسبی برای آرد­ گندم باشد برای کسانی که هضم گلوتن در دستگاه گوارش آنها باعث سوء ‌هاضمه می­شود. بسیاری از مواد ­غذائی مهم مثل نان و ماکارونی از گندم گلوتن­دار درست می­شوند. لذا افراد مبتلا به سلیاک باید از مصرف آنها خودداری کنند. اگرچه جایگزین­هائی در بازار وجود دارد امّا کیفیت آنها بسیار پائین است، ضمن این که مواد مغذی مثل ویتامین b، آهن و فیبر در آنها ناچیز است زیرا محصولات عاری از گلوتن را معمولاً غنی نمی­کنند و آنها را از آرد خالص می­سازند ( worldfood.ir).

 

عمدتاً صمغ­ها به محصولات ­غذائی برای خواص ژل­کنندگی و غلیظ­کنندگی آنها اضافه می­شود. به­علاوه آنها برای افزایش احساس دهانی و تغییر در ویسکوزیته محلول­ها ناشی از ساختار پلیمریک صمغ­ها و اثر متقابل بین زنجیره­های پلیمر وقتی که حل نشده یا پراکنده شده­­اند نیز به کار می­رود ( worldfood.ir).

 

بیماری سلیاک (celiac or coeliac) یک نوع ناهنجاری مادام العمر روده­ای است که در اثر عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد شده و شخص مبتلا، قادر به استفاده از رژیم غذائی حاوی پروتئین­های گروه پرولامین شامل: گلیادین گندم، سکالین چاودار، هوردئین جو و احتمالاً آویدین یولاف نمی­باشد (Helene Andersson., 2011) و (fasano & Catassi, 2001). 

 

در صورت استفاده از این پروتئین­ها به غشاء مخاطی روده­ی کوچک آسیب وارد شده و بیمار دچار التهاب و تورم روده­ی کوچک شده که در نتیجه موجب جذب ناقص مواد ضروری از قبیل: آهن، کلسیم و ویتامین­های محلول در چربی می­شود. گاهی اوقات نیز سبب کاهش وزن، اسهال، کم­خونی، خستگی، نفخ شکم و کمبود فولات می­شود (Murray., 1999; Blades., 1997). وضعیت شیوع سلیاک در ایران در حالی است که 1% از جمعیت 70 میلیونی مبتلا به سلیاک هستند، اما فقط 5/0% از آن­ها شناسایی شده­اند که با پیشرفت روش­های جدید تشخیص بیماری سلیاک و با افزایش جمعیت بیماران سلیاکی، پیش­بینی می­شود، طی چند سال آینده به 10 برابر افزایش یابد (Pezeshk.us). تنها راه درمان بیماری سلیاک استفاده از یک رژیم غذایی فاقد پروتئین­های پرولامین یا اصطلاحاً بدون گلوتن (Gluten – Free) درتمام طول عمر بیمار است. بنابراین هدف تولیدکیک از غله­ای به غیر از گندم مانند آرد برنج، آرد ذرت و نشاسته ذرت که فاقد گلوتن بوده و ضمن مرتفع ساختن نیازهای تغذیه­ای بیماران مبتلا به سلیاک دارای ویژگی­های بافتی و کیفی مطلوب بوده، است (Helene Andersson, 2011).

 

1-3- اهداف تحقیق

 

1- تولید کیک بدون گلوتن

 

2- بررسی مشخصات محصول

 

3- بررسی رئولوژی خمیر

 

1-4- فرضیات

 

1- تولید کیک از مواد اولیه غیر از آرد گندم امکان­پذیر است.

 

2- تولید کیک برای بیماران سلیاکی از طریق تولید از مواد اولیه غیر ازآرد گندم حاصل خواهد شد.

 

3- استفاده ازمواد هیدروکلوییدی بر رئولوژی خمیر کیک موثر است.

 

4- کیک­های برنجی دارای آرد برنج و فاقد گلوتن، حاوی صمغ­های زانتان و گواراز خواص کیفی مناسب­تری در مقایسه با کیک­های شاهد (فاقد صمغ) برخوردار می­باشد.

 

5- کیک­های تولیدی در مقایسه با کیک­های شاهد از لحاظ ویژ گی­های حسی و بیاتی روند مطلوب­تری را طی می­کند.

 

6- کیک­های تولیدی در مقایسه با کیک شاهد از حجم مخصوص مطلوب­تری برخوردار می­باشند.

 

7- کیک­های تولیدی در مقایسه با کیک شاهد از لحاظ ویژگی بیاتی به روش دستگاهی روند مطلوب­تری را طی می­کند.

 

1-5- غلات و محصولات آن

 

دانه­های غلات از خانواده تک لپه­ای هستند. کلمهcereal (غلات) از کلمه ceres ،الهه زراعت غلات درروم مشتق شده است غلات اصلی عبارت­اند از برنج، گندم، ذرت، جو، راگی و باجرا. عبارت غلات به این موارد محدود نشده و آرد،خمیر، نان و ماکارونی را نیز شامل می­گردد. دانه­های غلات به سهولت تولید و انبار می­شوند، این ویژگی به همراه قیمت ارزان و جایگاه تغذیه­ای، منجر به استفاده همه جانبه از حبوبات به عنوان غذا می­گردد. غلات سهم عمده­ای از رژیم غذایی بیشتر گروه­های جامعه را تشکیل می­دهند(مرکز پژوهش­های غلات بهار 89) .

 

جدول (1-1) ارزش تغذیه­ای غلات (مرکز پژوهش­های غلات بهار 89)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ی نوشته‌ها

dth="643">