1-2- بیان مسئله ………………………………………………………………
7
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش ………………………………………………
14
1-4- اهداف پژوهش ……………………………………………………
17
1-4-1-هدف کلی ……………………………………………….
17
1-4-2-اهداف اختصاصی ……………………………………………………………..
17
1-5 – فرضیه های پژوهش …………………………………………..
17
1-5-1- پیش فرض پژوهش ………………………………………..
17
1-6 – قلمرو و محدودیت های پژوهش …………………………………………..
18
1-6-1- محدودیتهای پژوهش ………………………………………
18
1-6-2-قلمرو پژوهش ……………………………………………
18
1-7- تعاریف واژه ها ……………………………………………………………………………..
18
1-7-1-کلسترول LDL …………………………………………
20
1-7-2-کلسترول HDL …………………………………………………..
20
1-7-3-لیپوپروتئین بسیار کمچگالVLDL ………………………………………………………………………….
21
1-7-4-تریگلیسرید …………………………..
23
1-7-5-موش نر آزمایشگاهی ………………………………
24
2- فصل دوم – مبانی نظری و پیشینهی پژوهش
2-1- مقدمه ………………………………………………………….
26
2-2- مبانی نظری پژوهش …………………………………………….
26
2-2-1- کلسترول …………………………………………………
26
2-2-2-طبقه بندی کلسترول ………………………………………….
28
2-2-2-1- کلسترول LDL ……………………………………………….
28
2-2-2-2- کلسترول VLDL ………………………………………………….
29
2-2-2-3- کلسترول HDL ……………………………………………
29
2-2-2-4-تری گلیسرید ……………………………………………
30
2-2-3- تفاوت بین کلسترول LDL وHDL ………………………………
31
2-2-4- اهمیت کلسترول در بیماری قلبی ……………………………………….
31
2-2-5-مکانیزم مهار سنتز کلسترول ……………………………………..
32
2-2-6-متابولیسم کلسترول ………………………………………..
32
2-2-7- لیپوپروتئین ها و بیماری های قلب و عروق ………………………………
34
2-2-7-1-پیشگیری از بیماریهای قلبی ……………………………………….
35
2-2-7-2-نقش لیپوپروتئین ها در سلامت و بیماری …………………..
36
2-2-8-نقش تراکم بالا لیپوپروتئین کلسترول ( HDL- C ) …………………………….
36
2-2-8-1-شاخص های افزایش سطح کلسترول …………………………..
37
2-2-9- مدیریت تغذیه از اختلالات در لیپوپروتئین …………………….
37
2-2-9-1-رژیم غذایی و لیپوپروتئین …………………………………
38
2-3- لیکوپن ………………………………………………..
38
2-3-1-مشخصات لیکوپن …………………………………………
41
2-3-1-1-نامهای دیگر لیکوپن ………………………………………..
41
2-3-1-2-ترکیب مواد لیکوپن ………………………………………….
41
2-3-1-3-ترکیب شیمیایی لیکوپن ………………………………………..
41
2-3-1-4- ساختار شیمیایی لیکوپن ………………………………………………
42
2-3-2-خواص لیکوپن ………………………………………………
43
2-3-3-عمل هضم كاروتنوئیدها ………………………………………….
43
2-3-4- جذب و متابولیسم لیكوپن ………………………………………
44
2-3-5- حمل و نقل
44
2-3-6-منابع لیکوپن ………………………………………………
46
2-3-6-1-مواد غذایی حاوی لیکوپن …………………………………………….
49
2-3-6-2-میوه ها و سبزیجات ……………………………………………
49
2-3-7-متابولیسم لیکوپن …………………………………………………..
49
2-3-8-لیکوپن و بیماریهای قلب و عروق ……………………………………….
52
2-3-9-سطح مصرف توصیه شده از لیکوپن ………………………………………
53
2-3-10-فواید لیکوپن ………………………………………………
54
2-3-11-علائم کمبود لیکوپن …………………………….
55
2-3-12-مسمومیت لیکوپن …………………………………………….
55
2-3-13-عوامل تأثیرگذار لیکوپن ……………………………………………….
56
2-3-14-تداخلات دارویی لیکوپن ………………………………………..
56
2-3-15-عوامل افزایش نیاز افراد به مصرف لیکوپن …………………..
56
2-3-16-لیکوپن و سلامت قلب و عروق ……………………………..
56
2-4-پیشینه پژوهش ………………………………………………….
56
2-4-1تاثیر لیکوپن بر روی کلسترول …………………………………….
56
2-4-1-1-نمونه های حیوانی ………………………………………..
56
2-4-1-2-نمونه های انسانی ……………………………………….
69
2-4-2-تاثیر لیکوپن بر بیماریهای قلبی و عروقی …………………………….
83
2-4-2-1-نمونه های حیوانی …………………………………………..
83
2-4-2-2-نمونه های انسانی ……………………………………………..
85
3-فصل سوم – روششناسی پژوهش
3-1- مقدمه ……………………………………………………………….
95
3-2-روش پژوهش …………………………………………………….
95
3-3- جامعه و نمونه آماری …………………………………………………..
95
3-4-متغیر های تحقیق …………………………………………………
96
3-4-1-متغیر مستقل ………………………………………………….
96
3-4-2-متغیرهای وابسته …………………………………………………………
96
3-5- مواد و وسایل اندازه گیری ……………………………….
96
3-6- پروتکل تغذیه ایی ……………………………………………………………….
97
3-7- خون گیری و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی …………………………
98
7-3-1-خونگیری از قلب ……………………………………………..
100
3-8- روش های جمع آوری اطلاعات …………………………………
102
3-8-1-مطالعه مقدماتی ………………………………………………..
102
3-8-2-نحوه ی اندازه گیری وزن موش ………………………………………..
102
3-8-3-نحوة اندازه گیری کلسترول ………………………………….
102
3-8-3-1-اصول اندازه گیری کلسترول ……………………………………
102
3-8-3-2-نمونه ها ………………………………………………………..
103
3-8-3-3-دامنه مرجع ………………………………………………………..
103
3-8-3-4-روش انجام آزمایش ………………………………………….
104
3-8-4-نحوه اندازه گیری HDL …………………………………..
105
3-8-4-1-اساس روش ……………………………………………………..
105
3-8-4-2-نمونه مورد آزمایش ………………………………………..
105
3-8-4-3-روش اندازه گیری …………………………………………….
106
3-8-4-4-مقادیر طبیعی ………………………………………………………
107
3-8-5-نحوة اندازه گیری تری گلیسرید …………………………………..
108
3-8-5-1-اساس روش ………………………………………………..
108
3-8-5-2-نمونه مورد آزمایش ……………………………….
108
3-8-5-3-روش اندازه گیری ……………………………………………………
108
3-8-5-4-مقادیر طبیعی …………………………………………………
110
3-9- روش های آماری پژوهش ………………………………………………….
111
3-9- 1-HPLC …………………………………………………………..
111
3-9- 1-1-ابزارها …………………………………………….
112
3-9- 1-2-روش كار ………………………………………………………..
113
3-10- روش های آماری پژوهش ……………………………….
114
4-فصل چهارم – تجزیه و تحلیل یافتههای پژوهش
4-1-مقدمه ……………………………………………….
118
4-2- بررسی توصیفی یافته های پژوهش …………………………
118
4-2-1-ویژگی های فردی آزمودنی ها …………………………………………….
118
4-3- آزمون فرضیه های پژوهش ………………………….
119
4-4-آزمون t با دو نمونه مستقل ………………………………………..
121
4-5-آزمون HPLC ………………………………………………….
123
5-فصل پنجم – بحث و نتیجهگیری
5-1-مقدمه ………………………………………………
132
5-2-خلاصه پژوهش …………………………………
132
5-3-بحث و بررسی ………………………………………..
134
5-4- نتیجه گیری نهایی از پژوهش ………………………………
146
5-5- پیشنهادات کاربردی برخاسته از پژوهش ………………
146
5-6- پیشنهادهایی برای پژوهشهای بیشتر …………………..
146
منابع ………………………………………
149
پیوست ها
1-6- جداول مربوط به آزمون تی مستقل…………………….
158
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، تعیین تأثیر لیکوپن بر کاهش کلسترول خون موش نر آزمایشگاهی بود. به این منظور، 27 سر موش نر آزمایشگاهی در این پژوهش شرکت کردند و بهطور تصادفی به پنج گروه تجربی (23n=، سن: 2 ماه، با میانگین وزنی: 103.7 گرم) و کنترل (4n=، سن: 2 ماه، با میانگین وزنی: 117.5گرم) تقسیم شدند. گروه تجربی به مدت هشت هفته، رژیم غذایی به میزان ده گرم پلت به ازای هر صد گرم وزن موش یک گرم از رژیم غذایی حاوی لیکوپن بود. نمونههای خونی بعد از 12 ساعت، بهصورت ناشتا برای انجام تجزیه و تحلیلهای آزمایشگاهی جمعآوری شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمون آماری كولموگروف- اسمیرنف و تی مستقل انجام شد. نتایج نشان داد؛ تغذیه با 100 میلی گرم لیکوپن موجب کاهش معنادار کلسترول پلاسما شد، با میزان جذب لیکوپن 1.65نانومول / میلی گرم (002/0=P)، از طرف دیگر یافتهها نشان داد، به دنبال تغذیه با100 و300 میلی گرم لیکوپن موجب کاهش معنادار کلسترول LDL پلاسما شد، با میزان جذب لیکوپن 1.65و1.48نانومول / میلی گرم (0.003و0.00P= )داشت ولی تری گلیسرید، VLDLو HDLاز لحاظ آماری معنادار نبودند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر میتوان گفت؛ تغذیه با لیکوپن منجر به کاهش مؤثر چربی بدن شد. در نتیجه، لیکوپن از نظر تأثیر زمانی یک عامل کارآمد برای پیشگیری و بهبود عوامل خطرزای بیماریهای مزمن از جمله بیماریهای قلبی ـ عروقی در موش نر آزمایشگاهی است.
کلمات کلیدی: لیکوپن، کلسترول، تری گلیسرید، LDL، VLDL
1-1- مقدمه
سالهاست که الگوی ابتلا به بیماریها و مرگ و میر بر اثر آن در سطح دنیا از بیماری های عفونی همچون سل، به بیماریهای غیر واگیر مانند بیماریهای قلبی- عروقی[1] (CVD)، سرطان، بیماری های مزمن ریوی- تنفسی و دیابت تغییر پیدا کرده است(خالصی، 1386).
بیماریهای قلبی عروقی گوناگونی وجود دارند که مهمترین آنها آترواسکلروز می باشد. آترواسکلروز بیماری قلبی پیشروندهای است که از دوران کودکی آغاز می شود و تظاهرات بالینی خود را به طور عمده در بزرگسالان، از میانسالی به بعد آشکار می کند. این بیماری شایعترین بیماری قلبی است که با تجمع غیر طبیعی لیپید، مواد چربی در جدار رگ مشخص می شود و باعث انسداد، تنگی رگ و کاهش جریان خون به عضله میوکارد می گردد. این تجمع مواد را آتروما یا پلاک می گویند. پیشرفت آترواسکلروز را می توان متوقف کرد یا در بعضی موارد نیز آن را برگشت داد. آترواسکلروز عامل اصلی مرگ و میر در دنیای کنونی به شمار میرود(روبرگزو رابرت،1384 ؛ عالی زاده و همکاران،1383). بنابراین، درمان بیماری عروق کرونر قلب(CHD) و پیشگیری از پیشرفت بیماری اهمیت فراوانی دارد(تارك و لائوغلین[4] ،2004).
عوامل خطرزای متعددی منجر به توسعه بیماریهای قلبی ـ عروقی میشوند که شامل رژیم غذایی نامناسب، چاقی و اضافه وزن، فشار خون بالاو نیمرخ چربی غیر طبیعی است (ریدكر و همکاران[5] ،2001).
از دیرباز، نیمرخهای چربی(پروفایل لیپید) به عنوان شاخص بیماریهای قلبی عروقی محسوب شده اند. هر چند، افزایش LDL-C و کاهش HDL-C شاخصهای اصلی و عامل خطر بیماریهای عروقی می باشند. ریدکر و همکاران(2002) دیس لیپیدمی آتروژنیک شامل افزایش غلظت کلسترول LDL خون، کلسترول کل ، تری گلیسیرید و کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی زیاد HDL ، که غالبا با ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی همراه است درمان اختلالات چربی خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را می تواند کاهش دهد.
با مطالعه روی 27939 زن سالم با میانگین سنی 54 سال که به مدت 8 سال با نظارت کامل به طول انجامید، گزارش کردند تقریبا نیمی از کل حوادث قلبی عروقی این مدت در زنانی رخ داده است که مقادیر LDL-C آنها کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر بوده است. این موضوع نشان می دهد برای کاهش افراد در معرض خطر، به شاخصهای دیگری نیز باید توجه کرد(ریدكر ،2001).
در سالهای اخیر ارتباط میان کلسترول و آترواسکلروزیس طی تحقیقات بسیاری اعلام شده است، بر اساس اغلب گزارشات گسترش بیماریهای قلبی عروقی زمینهای تغذیه ایی دارد و رژیم غذایی، نقش محوری در توسعه و پیشرفت آترواسکلروز ایفا می کند(دیوید هابر و همکاران.2013). رژیم غذایی نقش مهمی در غلظت لیپوپروتئین بازی می کند و مداخله اولیه برای بیماران با دیس لیپیدمی دارد . مصرف میوه ها و سبزیجات ، اثرات مفیدی بر روی غلظت لیپوپروتئین داشته است.
شواهد اپیدمیولوژیک نشان میدهد که مصرف زیاد میوهها و سبزیجات خطر ابتلا به بیماریهای مزمن از جمله بیماری قلبی عروقی(CVD) را کاهش میدهد. این فواید بالقوه برای سلامت عروق از رژیم غذایی غنی از گوجه فرنگی اغلب به غلظت بالایی از لیکوپن نسبت داده شده است. لیکوپن منجر به سرکوب جذب کلسترول و به کاهش سطوح کلسترول موجود در حیوانات میگردد. (ماریو لورنز و همکاران.2012)
برخی شاخصهای مربوط به چربی خون که پیشگوییکننده بیماریهای قلبی عروقی می باشد، عبارتند از:
کلسترول ، HDL، LDL،2 vLDLوتری گلیسرید، با وجود این، پژوهشگران زیادی LDL را به عنوان شاخص چربی عمده پیشگویی کننده بیماریهای قلبی عروقی معرفی کرده اند (نرمین ان و ناشار و همکاران. 2012)3
از سویی دیگر افزایش LDL در بیماران یک نقش مهمی در پیشرفت اختلال آندوتلیالی یا آترواسکلروز بازی می کند. سطح سرمی بالای کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم( LDL-C ) به وضوح به خطر بیماری قلبی عروقی(CVD) مرتبط شده است. در نتیجه شیوع سطوح بالا کلسترول نامطلوب ، ممکن است عامل خطر برای بخش بزرگی از بیماریهای قلبی عروقی محسوب شود. با وجود 10 ٪ کاهش در LDL-C هر دو با رویکرد رژیم غذایی و یا با عوامل کاهش دهنده چربی با کاهش 25 ٪ از بروز عروق کرونر همراه است. 24٪ کاهش در مرگ و میر حاصل از عروق کرونر با توجه به کاهش 6٪ و در کلسترول تام جالب توجه است.
لیپوپروتئین های کم چگال ( LDL ) شامل بالاترین سطح کلسترول است. سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم(LDL) حداقل mg / dl 60 و نه بالاتر از 100 میلی گرم / دسی لیتر کلسترول LDL بود.
این نوع کلسترول خاصیت چسبندگی دارد و به راحتی به جدار داخلی دیواره ی رگ ها می چسبد و باعث باریک شدن و در نهایت انسداد مجرای داخلی رگ ها می گردد. از این رو به کلسترول بد معروف است. لیپو پروتئینی که بر خلاف عمل LDL با از بین بردن کلسترول ازسرخرگ ها و انتقال آن به کبد برای دفع ایمن آن عمل می کند.اگر کلسترول LDL علت آترواسکلروز باشد ، منطق حکم می کند که باید یک ارتباط قوی بین سطح خون کلسترول LDL و تصلب شرایین وجود داشته باشد . با این حال ، یک بررسی شواهد موجود در غیر این صورت را نشان می دهد.به رغم تصور رایج، پلاک های آترواسکلروتیک توده ساده بزرگی از چربی و کلسترول که به دیوار سرخرگ چسبیده هستند. رشد پلاک های آترواسکلروتیک در درجه اول در داخل دیواره عروق ، بین لایه های درونی و بیرونی را می گیرد . پلاک مجموعه ای ازتعداد زیادی از قطعات ، از جمله سلول های ماهیچه ای صاف ، کلسیم، بافت همبند ، سلول های سفید خون ، کلسترول و اسیدهای چرب می باشد . هنگامی که کلسترول LDL بیش از حد در گردش خون وجود داشته باشد، به آرامی می تواند در دیواره داخلی سرخرگ ها که قلب و مغز را تغذیه میکند رسوب کند. همراه با مواد دیگر می تواند پلاک را تشکیل دهند، رسوبی ضخیم و سخت که می تواند شریان را مسدود کند . این وضعیت به عنوان آترواسکلروز شناخته شده است. اگر لخته تشکیل شود در یک سرخرگ و آن را مسدود کند، می تواند منجر به یک حمله قلبی یا سکته مغزی شود. تغذیه میزان کلسترول را در بدن افزایش می دهد. با این حال، تجمع کلسترول در بافت ها با افزایش مصرف کلسترول رژیم غذایی همراه است که از طریق کاهش جذب کسری و یا مانع سنتز کلسترول و دفع کلسترول افزایش یافته است. (ساشا فرانکت و همکاران.2012)[9] سطح بالا کلسترول LDL نشاندهنده عامل خطر توسعه و پیشرفت بیماریهای قلبی عروقی است. برای کاهش mg/dl 25 کلسترول LDL از خطر عمده مرگ و میر عروقی 11% و حوادث کرونری 16% کاهش مییابد. نسبت HDL/LDL برای حوادث جانبی قلبی عروقی پیش بینی شده است . اگر چه لیکوپن سطوح کلسترول HDL را افزایش نمیدهد. (ماریو لورنز و همکاران.2012)
[چهارشنبه 1399-10-10] [ 10:14:00 ب.ظ ]
|