2-1- زندگی نامة مولوی. 11

 

2-1-1- اسم و القاب.. 11

 

2-1-2- مولد و نسب.. 12

 

2-1-3- آثار مولوی. 13

 

2-1-3-1- آثار نظم. 14

 

2-1-3-1-1- غزلیات.. 14

 

2-1-3-1-2- رباعیات.. 14

 

2-1-3-1-3- مثنوی. 14

 

2-1-3-2- آثار نثر. 16

 

2-1-3-2-1- فیه‌مافیه 16

 

2-1-3-2-2- مکاتیب.. 16

 

2-1-3-2-3- مجالس سبعه 16

 

2-1-4- مثنوی معنوی. 16

 

2-2- شهرت ، القاب ، نام و تخلص حافظ شیرازی. 21

 

2-2-1-شهرت حافظ.. 21

 

2-2-1-1- مورد استعمال خواجه 21

 

2-2-1-2- وجه اشتهار حافظ به خواجه 22

 

2-2-2- القاب.. 22

 

2-2-3-نام : 25

 

2-2-4-تخلص… 25

 

2-2-4-1- مورد استعمال. 25

 

2-2-4-2-وجه تسمیه 26

 

2-2-5-مولد. 26

 

2-2-5-1- شهر. 26

 

2-2-5-2-کوی. 26

 

2-2-6-تاریخ تولد. 27

 

2-2-7- مشخصات و خصائص اصلی شعر حافظ.. 28

 

2-2-8- تصوف عاشقانه و عابدانه 28

 

2-2-9- اصول عرفانی و فلسفه و اصول اخلاقی مكتب حافظ.. 29

 

2-2-10- تأثر حافظ از داستان شیخ صنعان. 31

 

2-2-10-1- جلوه های تأثر حافظ از داستان شیخ صنعان. 33

 

2-2-11- شیوه ی سخن حافظ.. 33

 

2-2-11-1- مفردات.. 33

 

2-2-11-2- باده به وجوه مختلف.. 34

 

2-2-11-3- رند و قلندر 34

 

2-2-11-4- نقش… 35

 

2-2-11-5- تركیبات خاص… 35

 

2-2-11-6- تلفیق جمله 35

 

2-2-11-7- پیشوای یك سبك.. 36

 

2-2-11-8- غزل ناب.. 36

 

2-2-12-نسخ اشعار حافظ.. 36

 

فصل سوم: مقام توکل و حال رضا در عرفان و تصوّف ایران

 

 

 

3-1-مقدمه 39

 

3-2- مقام توکل و حال رضا در عرفان و تصوّف ایران. 42

 

3-2-1- معنای لغوی توکّل. 42

 

3-2-2- معانی اصطلاحی توکل. 42

 

3-2-3-معنای لغوی و اصطلاحی رضا 46

 

3-2-2-1- توکل و رضا در منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری. 47

 

3-2-2-1-1- التوکل. 47

 

3-2-2-1-2- الرضا 49

 

3-2-2-2- مقام توکل و رضا  در رسالة قشیریه 51

 

 

3-2-2-2-1-توکل. 51

 

3-2-2-3-2- رضا 54

 

3-2-2-4- توکل و رضا در  الاصول العشره ی نجم کبری. 56

 

3-2-2-4-1-توکّل. 56

 

3-2-2-4-2-رضا 58

 

3-2-2-5- توکّل و رضا در عوارف المعارف سهروردی. 59

 

3-2-2-5-1- توکّل در عوارف المعارف سهروردی. 59

 

3-2-2-5-2- رضا در عوارف المعارف سهروردی. 59

 

فصل چهارم: بررسی تطبیقی توکل و رضا در مثنوی  معنوی و دیوان حافظ

 

 

 

4-1- مقام توکل در مثنوی معنوی. 61

 

4-1-1- ترجیح توکل بر جهد. 62

 

4-1-2- ترجیح جهد بر توکّل. 66

 

4-1-3- اقتران توکل و تسلیم. 74

 

4-2- مقام رضا در مثنوی معنوی. 75

 

4-2-1- رضا در معنی ثبات احوال عرفانی. 75

 

4-2-2-استقبال مکروهات و مصائب.. 76

 

4-3-رضا و توکل در دیوان حافظ شیرازی. 76

 

4-3-1- اقسامِ معانی رضا در دیوان حافظ شیرازی. 76

 

4-3-1-1- دشنام دوستی= رضای معشوق. 76

 

4-3-1-2- رضای تؤام با شکوة عاشق (=حافظ) 77

 

4-3-1-3- رضا به انعامِ معشوق. 77

 

4-3-1-4- رضا به قسمت ازلی(=رضای جبرگونه) 77

 

4-3-1-5- ارتباط لازم و ملزومی ارادت و رضا 80

 

4-3-1-6- رضا به قضای الهی. 80

 

4-3-1-7-ترک اعتراض و شکوه 88

 

4-3-1-9-اطاعت مطلق لازمة مقام رضا 92

 

4-3-1-12-تفویض امور به حق تعالی. 97

 

4-3-1-13-ارتباط لازم و ملزومی رضا و سوگند ازلی. 99

 

4-3-1-14-رضا و خشنودی حق تعالی. 99

 

4-3-1-15-نظر عاطفت و محبّت.. 100

 

4-3-1-16-عدم التفات به احوال و مقامات.. 100

 

4-3-2- توکل در دیوان حافظ شیرازی. 100

 

4-3-2-1-رابطة لازم و ملزومی توکّل و کفایت رزق دنیوی. 100

 

4-3-2-2-خَرقِ حجبِ نورانی. 102

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

 

 

 

5-1- نتیجه گیری. 108

 

5-2- پیشنهادها 112

 

منابع و مآخذ. 113

 

1-قرآن کریم. 113

 

 

 

 

 

چکیده

 

این پژوهش با عنوان « بررسی و مقایسة توکل و رضا در دیوان حافظ و مثنوی مولوی(ج2-1) » به بررسی تطبیقی تحلیلی مقام توکل و رضا در مثنوی معنوی و دیوان حافظ می پردازد. پژوهشگر در آغاز به جایگاه توکل و رضا در عرفان و تصوف ایران پرداخته و معنای لغوی و اصطلاحی توکل و رضا را بازگو نموده و سپس به شرح این دو مقام از چهارکتب معتبر تصوّف پرداخته که عبارت اند از : منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری، رسالة قشیریه ، الاصول العشرة نجم کبری و عوارف المعارف سهروردی. در ادامه پژوهشگر به استخراج معانی متعدد توکل و رضا در مثنوی و دیوان حافظ پرداخته که مقام توکّل در مثنوی شامل سه مبحث ترجیح توکل بر جهد، ترجیح جهد بر توکّل و اقتران توکل و تسلیم می باشد. مقام رضا در مثنوی معنوی هم به دو معنی ثبات احوال عرفانی و استقبال مکروهات استعمال شده است.امّا رضا در دیوان حافظ دارای 16 معنی بوده که به ترتیب عبارت اند از : دشنام دوستی، رضای معشوق رضای تؤام با شکوة عاشق ، رضا به انعامِ معشوق ، رضا به قسمت ازل، ارتباط لازم و ملزومی ارادت و رضا، رضا به قضای الهی ، ترک اعتراض و شکوه ،ارتباط لازم و ملزومی درد عشق و رضا ،اطاعت مطلق لازمة مقام رضا ،تحمّل جور و جفای معشوق ، ارتباط لازم و ملزومی تسلیم و رضا ،تفویض امور به حق تعالی ،ارتباط لازم و ملزومی رضا و سوگند ازلی،رضا و خشنودی حق تعالی ،نظر عاطفت و محبّت،عدم التفات به احوال و مقامات. توکل در دیوان حافظ دو مورد استعمال شده که یکی نشان دهندة رابطة لازم و ملزومی توکّل و کفایت رزق دنیوی است و دیگری کاشف از خرقِ حجبِ نورانی.

 

کلیدواژه ها : مولوی ، حافظ ، توکل ، رضا ، بررسی تطبیقی.

 

 

 

   مقدمه

 

توکل و رضا دو مقام از مقامات عرفانی هستند که در تصوّف اسلامی و کتب صوفیه بسیار مورد توجه قرار گرفته اند و عرفا و صوفیه در آثار خویش بابی مجزّا را به این دو مقام اختصاص داده اند و حکایات مرتبط با این دو مقام را که کاشف از کرامات و ریاضات صوفیه است در این ابواب گنجانده اند. مولوی و حافظ هم که یکی صوفی و دیگر صوفی مشرب است در آثار خویش-مثنوی و دیوان حافظ- به تبیین و تشریح این دو مقام از منظر قرآنی، روایی ، عرفانی و کلامی پرداخته اند که در مثنوی مبحث توکل و رضا که مباحثی عرفانی هستند با دو مبحث کلامی جبر و اختیار ارتباط یافته اند و حافظ در دیوان خویش به توکل با از منظر قرآنی آن نگریسته است.

 

1-4 زندگی نامه ی بهرام صادقی…………………………………………………………………           …………………………….           8

 

1-4-1 فعالیت های ادبی بهرام صادقی……………………………………………………… …………………………….           10

 

1-4-2 خدمت سربازی در سروك یاسوج………………………………………………………………………………….          ..           11

 

1-4-3تحویل دیرهنگام پایان نامه ی درسی و اخذ درجه ی دكترای طبابت……………………………….          12

 

1-4-4 ازدواج………………………………………………………………………………………………………………………….           ..           13

 

1-4-5 كسب جایزه ی ادبی فروغ………………………………………………………………            …………………………….           13

 

1-4-6 داستان گویی شفاهی……………………………………………………………………. …………………………….           15

 

1-4-7 بدرور مادر و خاموشی بهرام…………………………………………………………………………………………..          .           16

 

1-4-8اندوهیاد بهرام صادقی……………………………………………………………………………………………………           .           17

 

1-4-9 سال شمار زندگی و آثار بهرام صادقی…………………………………………………………………………..           20

 

فصل دوم : ساختار داستان های كوتاه صادقی

 

2-1 پیرنگ………………………………………………………………………………………………..           …………………………….           29

 

2-1-1 شروع داستان…………………………………………………………………………………            …………………………….           31

 

2-1-1-1 شیوه های شروع داستان…………………………………………………………….            …………………………….           31

 

2-1-1-2شروع داستان های صادقی…………………………………………………………..            …………………………….           32

 

2-1-2 گره افكنی……………………………………………………………………………………..            …………………………….           35

 

2-1-2-1 گره افكنی در داستان های صادقی…………………………………………………………………………….           36

 

2-1-3 كشمكش………………………………………………………………………………………            ……………………………..          38

 

2-1-3-1 انواع كشمكش…………………………………………………………………………..            ………………………………         38

 

2-1-3-2 كشمكش در داستان های صادقی……………………………………………….            ………………………………         39

 

2-1-3-2-1كشمكش انسان با انسان…………………………………………………………………………………………         39

 

2-1-3-2-2 كشمكش انسان با خود………………………………………………………………………………………….         40

 

2-1-3-2-3 كشمكش انسان با جامعه……………………………………………………………………………………….         41

 

2-1-3-2-4 كشمكش دو گروه از انسان ها با هم………………………………………………………………………..         42

 

2-1-3-2-5 كشمكش انسان با طبیعت……………………………………………………………………………………..         42

 

2-1-3-2-6 كشمكش انسان با حیوان………………………………………………………………………………………..        42

 

عنوان                                                                                                                          صفحه

 

2-1-3-2-7 كشمكش حیوان با حیوان……………………………………………………………………………………….        42

 

2-1-3-2-8 كشمكش انسان با عوامل موهوم و فراطبیعی…………………………………………………………….        42

 

2-1-3-2-9 كشمكش انسان با دستاوردهای بشری…………………………………………………………………….        43

 

2-1-3-2-10 كشمكش های جسمانی………………………………………………………………………………………        43

 

2-1-3-2-11 كشمكش های اخلاقی……………………………………………………………………………………………..     44

 

2-1-3-2-12 كشمكش عاطفی………………………………………………………………………………………………….        44

 

2-1-3-2-13 كشمكش ذهنی……………………………………………………………………………………………………        45

 

2-1-4 حالت تعلیق یا هول و ولا…………………………………………………………………………………………………       46

 

2-1-4-1 راه های ایجاد تعلیق در داستان…………………………………………………………………………………….       47

 

2-1-4-2 تعلیق و انتظار در داستان های صادقی……………………………………………………………………………      47

 

2-1-4-2-1 حالت تعلیق در داستان با مطرح كردن یك راز سر به مهر………………………………………….       47

 

2-1-4-2-2حالت تعلیق در داستان با قرار دادن شخصیت ها در

 

موقعیت های دشوار……………………………………………………………………………………………………………………..       49

 

2-1-4-2-3 حالت تعلیق در داستان با پیروزی ظاهری شخصیت منفی

 

و غافلگیری مخاطب با پیروزی نهایی شخصیت مثبت……………………………………………………………………      50

 

2-1-5 بحران………………………………………………………………………………………………………………………………       51

 

2-1-5-1 بحران در داستان های صادقی……………………………………………………………………………………….       51

 

2-1-6 نقطه ی اوج………………………………………………………………………………………………………………………      56

 

2-1-6-1 نقطه ی اوج داستان های صادقی……………………………………………………………………………………      57

 

2-1-7 گره گشایی……………………………………………………………………………………………………………………….      59

 

2-1-7-1 گره گشایی در داستان های صادقی………………………………………………………………………………..      59

 

2-1-8 پایان………………………………………………………………………………………………………………………………..      62

 

2-1-8-1 روش های پایان بندی……………………………………………………………………………………………………      62

 

2-1-8-2 پایان بندی در داستان های صادقی……………………………………………………………………………….       63

 

2-1-9 روایت………………………………………………………………………………………………          …………………………………       68

 

2-1-9-1روایت شناسی……………………………………………………………………………………………………………….       69

 

 

2-1-9-2 نظریه ی روایت لباو………………………………………………………………………………………………………….   70

 

2-1-9-3 تطبیق دو داستان از داستان های صادقی با نظریه ی روایت لباو…………………………………..         71

 

2-1-9-3-1 تطبیق داستان زنجیر بر اساس نظریه ی لباو……………………………………………………………..       71

 

2-1-9-3-2تطبیق داستان كلاف سردرگم بر اساس نظریه ی لباو…………………………………………………..       75

 

2-2 شخصیت………………………………………………………………………………………………………………………………      77

 

2-2-1 تعریف………………………………………………………………………………………………………………………………      77

 

2-2-2 اقسام شخصیت…………………………………………………………………………………………………………………      77

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                   صفحه

 

2-2-3 شخصیت پردازی……………………………………………………………………………………………………………..       80

 

2-2-4 شخصیت در داستان های كوتاه صادقی…………………………………………………………………………….        81

 

2-2-4-1 تحلیل شخصیت های داستان های صادقی براساس الگوی

 

اول “شخصیت ایستا و پویا”………………………………………………………………………………………………………..       81

 

2-2-4-1-1شخصیت های ایستا در داستان های صادقی……………………………………………………………..        81

 

2-2-4-1-2شخصیت های پویا در داستان های صادقی……………………………………………………………….        82

 

2-2-4-2 تحلیل شخصیت های داستان های صادقی براساس

 

الگوی دوم”شخصیت اصلی و فرعی”………………………………………………………………………………………………      87

 

2-2-4-2-1 شخصیت های اصلی در داستان های صادقی…………………………………………………………..         87

 

2-2-4-2-2 شخصیت های فرعی در داستان های صادقی…………………………………………………………..         88

 

2-2-4-2-3 شخصیت های پس زمینه در داستان های صادقی……………………………………………………         90

 

2-2-4-3 تحلیل شخصیت های داستان های صادقی براساس

 

الگوی سوم”شخصیت های قراردادی،نوعی و…”…………………………………………………………………………..        94

 

2-2-4-3-1 شخصیت های نوعی در داستان های صادقی…………………………………………………………..         94

 

2-2-4-3-2 شخصیت های قراردادی در داستان های صادقی………………………………………………………         100

 

2-2-4-3-3 شخصیت های تمثیلی در داستان های صادقی………………………………………………………..         101

 

2-2-4-3-4 شخصیت های همه جانبه در داستان های صادقی…………………………………………………..         103

 

2-2-5 شگردهای شخصیت پردازی در داستان های كوتاه صادقی………………………………………………..         104

 

2-2-5-1 معرفی شخصیت ها به صورت غیر مستقیم………………………………………………………………….         104

 

2-2-5-1-1 معرفی شخصیت ها به نحو غیرمستقیم از طریق عمل داستانی آن ها……………………….         104

 

2-2-5-1-2 معرفی شخصیت ها به نحو غیرمستقیم از طریق گفتگو……………………………………………         107

 

2-2-5-2 معرفی شخصیت ها به صورت مستقیم……………………………………………………………………….         110

 

2-2-5-2-1  معرفی شخصیت ها به صورت مستقیم از طریق توضیح نویسنده………………………….            111

 

2-2-5-2-2  معرفی شخصیت ها به صورت مستقیم از طریق گفتگو…………………………………………..          111

 

2-2-5-2-3  معرفی شخصیت ها به صورت مستقیم از طریق نامگذاری………………………………………          112

 

2-2-5-3 معرفی شخصیت ها از طریق درون پردازی آن ها

 

(شگرد جریان سیال ذهن)………………………………………………………………………………………………………..          113

 

2-2-6 الگوی شخصیت براساس نظریه ی گراماس……………………………………………………………………….        128

 

2-2-6-1بررسی سه داستان صادقی براساس الگوی پیشنهادی گراماس……………………………………….         130

 

2-2-6-1-1بررسی طرح شخصیتی داستان هفت گیسوی خونین………………………………………………..         130

 

2-2-6-1-2بررسی طرح شخصیتی داستان مهمان ناخوانده در شهر بزرگ………………………………….          131

 

2-2-6-1-3بررسی طرح شخصیتی داستان اذان غروب…………………………………………………………………        132

 

2-3 درونمایه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 134

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                  صفحه

 

2-3-1 انواع درونمایه…………………………………………………………………………………………………………………         135

 

2-3-2 نحوه ی ارائه ی درونمایه………………………………………………………………………………………………..         135

 

2-3-3 درونمایه ی داستان های صادقی……………………………………………………………………………………..         135

 

2-4 زاویه ی دید……………………………………………………………………………………………………………………………..   138

 

2-4-1 انواع زاویه ی دید……………………………………………………………………………..          ……………………………….        138

 

2-4-2 زاویه ی دید در داستان های صادقی…………………………………………………………………………………        141

 

2-4-3 آشنایی زدایی های صادقی در مبحث راوی……………………………………………………………………….        147

 

2-5 سبك…………………………………………………………………………………………………………………………………………  148

 

2-5-1 سبك داستان های صادقی………………………………………………………………           ………………………………..        149

 

2-5-1-1 ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………          ………………………………….      149

 

2-5-1-1-1 حصیصه های لغوی در سبك صادقی…………………………………….. ………………………………….      149

 

2-5-1-1-2خصیصه های نحوی در سبك صادقی……………………………………………………………….. ……….      157

 

2-5-1-2 ویژگی های ادبی……………………………………………………………………….            …………………………………       159

 

2-5-1-2-1 ظرافت های بیانی………………………………………………………………….            …………………………………       159

 

2-5-1-2-2 ظرافت های بدیعی………………………………………………………………..            ………………………………….      160

 

2-5-1-2-3 طنز………………………………………………………………………………………………………………………..        ……..      162

 

2-5-1-2-4 توصیفات داستانی………………………………………………………………………………………………….         ……..      166

 

2-5-1-3 ویژگی های فكری……………………………………………………………………………………………………………..  169

 

2-6 نثر………………………………………………………………………………………………………….        ……………………………………     172

 

2-6-1 نثر داستان های صادقی………………………………………………………………….            …………………………………       172

 

2-7 لحن……………………………………………………………………………………………………….       …………………………………..     174

 

2-7-1 لحن داستان های صادقی…………………………………………………………………………………………………       174

 

2-7-1-1 لحن راوی………………………………………………………………………………… ………………………………..        174

 

2-7-1-2 لحن شخصیت ها………………………………………………………………………………………………………..       175

 

2-8 فضا و رنگ…………………………………………………………………………………………………………………………..       ……        178

 

2-8-1 فضا و رنگ در داستان های صادقی…………………………………………………………………………………….       178

 

2-9 زمان…………………………………………………………………………………………………………………………………….       …..        180

 

2-9-1 زمان در آثار صادقی………………………………………………………………………………………………………..         181

 

2-10 مكان……………………………………………………………………………………………………………………………………..   186

 

2-10-1 شیوه های ارائه ی مكان داستان……………………………………………………………………………………         187

 

2-10-2 مكان در داستان های صادقی……………………………………………………………………………………….         187

 

2-10-3 شیوه ی ارائه ی مكان در داستان های صادقی………………………………………………………………          190

 

 

 

 عنوان                                                                                                                          صفحه

 

فصل سوم : محتوای داستان های كوتاه صادقی

 

3-1 محتوا در آثار صادقی…………………………………………………………………………..            …………………………….           192

 

منابع و مآخذ ……………………………………………………………………………………………..          …………………………….           206

 

 

 

فهرست شكل ها

 

عنوان                                                                                                                          صفحه

 

شكل 1-1 بهرام صادقی در آزمایشگاه زیست گیاهی در حال پژوهش ………………………………………….         13

 

شكل1-2تصویر لوح اهدایی مراسم فروغ فرخزاد به بهرام صادقی…………………………………………………..        14

 

شكل1-3تصویر پشت لوح اهدایی مراسم فروغ فرخزاد به بهرام صادقی………………………………………….        15

 

شكل2-1 نحوه ی شكل گیری كشمكش در داستان……………………………………………………………………..        38

 

شكل2-2 كشمكش های داستان های صادقی بر اساس دیدگاه اول……………………………………………….        44

 

شكل2-3 كشمكش های داستان های صادقی بر اساس دیدگاه دوم………………………………………………        45

 

شكل2-4 طرق مختلف شخصیت پردازی……………………………………………………………………………………..        70

 

جدول2-1 شیوه های شخصیت پردازی در داستان های صادقی…………………………………………………….        108

 

شكل2-5 شخصیت پردازی در داستان فردا در راه است…………………………………………………………………        110

 

شكل 2-6 شخصیت پردازی در داستان وسواس……………………………………………………………………………..       110

 

شكل 2-7 شخصیت پردازی در داستان كلاف سردرگم………………………………………………………………….        110

 

شكل 2-8 شخصیت پردازی در داستان گردهم………………………………………………………………………………       111

 

شكل 2-9شخصیت پردازی در داستان داستان برای كودكان………………………………………………………….        111

 

شكل 2-10شخصیت پردازی در داستان نمایش در دو پرده…………………………………………………………..        111

 

شكل 2-11شخصیت پردازی در داستان باكمال تأسف………………………………………………………………….        112

 

شكل 2-12شخصیت پردازی در داستان سنگر و قمقمه های خالی……………………………………………..         112

 

شكل 2-13شخصیت پردازی در داستان غیرمنتظر……………………………………………………………………….        112

 

شكل 2-14شخصیت پردازی در داستان آقای نویسنده تازه كار است………………………………………….           113

 

شكل 2-15شخصیت پردازی در داستان سراسرحادثه…………………………………………………………………..        113

 

شكل 2-16شخصیت پردازی در داستان دراین شماره………………………………………………………………….         113

 

شكل 2-17شخصیت پردازی در داستان تدریس در بهار دل انگیز………………………………………………           114

 

شكل 2-18شخصیت پردازی در داستان زنجیر…………………………………………………………………………….         114

 

شكل 2-19شخصیت پردازی در داستان قریب الوقوع………………………………………………………………….          114

 

شكل 2-20 شخصیت پردازی در داستان هفت گیسوی خونین………………………………………………….           115

 

شكل 2-21 شخصیت پردازی در داستان اذان غروب………………………………………………………………….           115

 

شكل 2-22 شخصیت پردازی در داستان تأثیرات متقابل…………………………………………………………..           115

 

شكل 2-23 شخصیت پردازی در داستان یك روز صبح اتفاق افتاد …………………………………………. 116

 

شكل 2-24 شخصیت پردازی در داستان صراحت و قاطعیت…………………………………………………….            116

 

شكل 2-25 شخصیت پردازی در داستان آوازی غمناك برای یك شب بی مهتاب…………………..  116                                                                                                                

 

شكل 2-26 شخصیت پردازی در داستان خواب خون………………………………………………………………..           117

 

شكل 2-27 شخصیت پردازی در داستان عافیت………………………………………………………………………..          117

 

 

 

عنوان                                                                                                                                   صفحه

 

 شكل 2-28 شخصیت پردازی در داستان مهمان ناخوانده در شهر بزرگ…………………………………. 117

 

شكل2-29 شگردهای شخصیت پردازی در داستان های بهرام صادقی…………………………………….. 118

 

شكل2-30 الگوی شخصیتی گراماس………………………………………………………………………………………….         119

 

شكل2-31 طرح شخصیتی داستان فردا در راه است بر اساس نظریه ی گراماس…………………….   120

 

شكل2-32 طرح شخصیتی داستان مهمان ناخوانده… بر اساس نظریه ی گراماس……………………  121

 

شكل2-33 طرح شخصیتی داستان اذان غروب بر اساس نظریه ی گراماس…………………………………           122

 

شكل2-34 گونه های روایت…………………………………………………………………………………………………….           139

 

شكل2-35 ساختار روایت در نظریه ی لباو………………………………………………………………………………….        141

 

شكل2- 36سبك داستان های صادقی…………………………………………………………………………………………        170

 

شكل2-37 انواع زمان در داستان…………………………………………………………………………………………………        180

 

شكل2-38 انواع مكان در داستان………………………………………………………………………………………………..         186

 

 

 

پیشگفتار

 

 

 

تبیین مسئله ی پژوهشی و اهمیت آن

 

امروزه در ارتباط با كلیات داستان كوتاه و اصول نقد این نوع ادبی،مقالات و آثار متعددی به رشته ی تحریر درآمده است. اما بررسی ساختار و محتوای داستان های كوتاه همواره مورد كم لطفی پژوهشگران واقع شده است و یا در صورت وجود آثاری معدود در این زمینه،عمده ی توجه محققان به شاهكارها و آثار بزرگ و زبانزد ادبیات فارسی بوده منحصر گشته و آثار نویسندگان گمنامی چون بهرام صادقی كمتر در مركز توجه قرار گرفته است.

 

به هر صورت،نگاه عمیق به عناصر درونی داستان و كشف الگوی پیوند آن ها دركی همه جانبه تر از ماهیت این نوع هنر ایجاد می كند و این منجر به ایجاد توسعه،خلاقیت و تحول در مسیرِ رو به ركودِ داستان نویسی خواهدشد.

 

این مسئله در كنار اهمیت غیرقابل انكار داستان كوتاه در طرح درام زندگی انسان و تحقق آمان های عظیم،نگارنده را برآن داشت تا به جای پرداختن به آثار سنتی و شاهكارهای ادبی به ادبیات معاصر و آثار گمنام این عرصه بپردازد تا افقی ناشناخته را در این زمینه در مقابل چشمان علاقمندان آن ترسیم نماید.درجهت تحقق این هدف آثار كوتاه بهرام صادقی انتخاب گردید.

 

بهرام صادقی نویسنده ی توانای دهه ی سی و چهل است كه داستان های كوتاه طنزآمیز وی به عنوان نقطه ی عطف هنر نویسندگی اش با تسلط فراوان بر فرم نوشته شده اند به نحو حیرت انگیزی سال های پس ازكودتا را نشان می دهند و بیش از هر چیز هنر داستان هستند نه گزارش اجتماعی یا روانی.

 

مهمترین مضمون داستان هایش جست و جو در عمیق ترین لایه های ذهنی بازماندگان نسل شكست است.این جستجوی خلاقه باعث می شود كه داستان هایش از لحاظ تنوع و تازگی در شكل و شیوه داستان گویی از بهترین های داستان نویسی فارسی گردند.

 

نوگرایی صادقی یا بهتر بگوییم پسانوگرایی او چه در درونمایه ی داستان ها و چه در شكل و ساختار آنها مسئله ای است كه در نویسندگان هم عصر و نیز نویسندگان نسل بعد از او به ندرت دیده می شود.

 

از ویژگی های اخلاقی صادقی پرهیز از مطرح شدن و دوری از هرگونه سر و صدا و مصاحبه با روزنامه ها و جراید و عدم نقد كارهای دیگران بود و این یكی از دلایل ناشناخته ماندن او در جهان داستان نویسی است.

 

در پژوهش حاضر سعی بر این است كه پرده از هنر و توانایی های گمنام و ناشناخته ی او در زمینه ی كوتاه نویسی برداشته شود.

 

اهداف پژوهش

 

 

• بررسی و تحلیل محتوایی و ساختاری داستان های كوتاه بهرام صادقی.

 

1ـ  3 پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………. 2

 

1ـ 4 تبیین مسأله پژوهشی و اهمیت آن…………………………………………………………………………………………….. 3

 

1ـ 4 ـ1تعریف توبه……………………………………………………………………………………………………………………………. 4

 

1ـ 4ـ 2 توبه و مشتقات آن………………………………………………………………………………………………………………… 5

 

1ـ 4ـ 1 توبه و انابت………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

 

1ـ 4ـ 3ـ1 مراتب و حقیقت انابت………………………………………………………………………………………………………. 7

 

1ـ 4ـ 3ـ 2 آثار انابت…………………………………………………………………………………………………………………………. 7

 

1ـ 4ـ 4 توبه و اوبت…………………………………………………………………………………………………………………………… 7

 

1ـ 4ـ 5 توبه، حال و مقام…………………………………………………………………………………………………………………… 8

 

1ـ 4ـ 6 توبه، جبر  و اختیار………………………………………………………………………………………………………………… 9

 

1ـ 4-6-1 خداوند تعیین کننده سرنوشت…………………………………………………………………………………………… 11

 

1ـ 4ـ7 موضوع توبه ـ…………………………………………………………………………………………………………………………. 13

 

1ـ 4-8 ارکان توبه……………………………………………………………………………………………………………………………… 13

 

1ـ 4ـ 9 شروط توبه…………………………………………………………………………………………………………………………… 14

 

1ـ 4ـ 9-1شرایط کمال توبه………………………………………………………………………………………………………………. 14

 

1-4-10توبه و استغفار……………………………………………………………………………………………………………………….. 15

 

 

 

فصل دوم: توبه از منظر قرآن کریم واحادیث معصو مین(ع)

 

درآمد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 16

 

2ـ 1 توبه در قرآن و تفاسیر………………………………………………………………………………………………………………… 16

 

2ـ 1ـ 1 اولین توبه کننده…………………………………………………………………………………………………………………… 17

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

2ـ 1ـ 2 توبه وعلم……………………………………………………………………………………………………………………………… 17

 

2ـ 1ـ 3 توبه وزمان……………………………………………………………………………………………………………………………. 17

 

2ـ 1ـ 4توبه و اصلاح………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

 

2ـ 1ـ 5توبه از کفر،شرک ونفاق………………………………………………………………………………………………………….. 19

 

2ـ 2  ا نواع توبه از دیدگاه قرآن کریم وتفا سیر……………………………………………………………………………………. 20

 

2ـ 2ـ1 توبه از کتمان…………………………………………………………………………………………………………………………. 20

 

2ـ 2ـ 2 توبه از ظلم به نفس………………………………………………………………………………………………………………. 21

 

2ـ 2ـ 3 توبه از محاربۀ با خدا ورسول………………………………………………………………………………………………….. 21

 

2ـ 2ـ 4 تو بۀ سا رق………………………………………………………………………………………………………………………….. 21

 

2ـ 2ـ5 توبه از ضایع کردن نماز وپیروی از شهوات……………………………………………………………………………….. 21

 

2ـ 2ـ6 توبه از قذف (نسبت زنا به زن مسلمان دادن)…………………………………………………………………………… 22

 

2ـ 3 آثار توبه از دیدگاه قرآن کریم وتفاسیر…………………………………………………………………………………………. 22

 

2ـ  3ـ1  توبه و پاکی…………………………………………………………………………………………………………………………. 22

 

2ـ 3-2 توبه و آسایش……………………………………………………………………………………………………………………….. 22

 

2ـ 3-3 توبه و فراوانی نعمت ها …………………………………………………………………………………………………………. 22

 

2ـ 3-4 توبه وبهشت………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

 

2ـ 3-5 توبه و استقامت……………………………………………………………………………………………………………………… 23

 

2ـ 4توبه در احادیث معصومین(ع)………………………………………………………………………………………………………. 24

 

2ـ 4-1 توبه و پذیرش الهی……………………………………………………………………………………………………………….. 24

 

2ـ 4-2 شرایط پذیرش توبه……………………………………………………………………………………………………………….. 24

 

2ـ 4-3 توبه و ابلیس………………………………………………………………………………………………………………………….. 25

 

2ـ 4-3ـ1 تأخیر در توبه…………………………………………………………………………………………………………………….. 25

 

2ـ 4-3-2 کوچک دانستن گناه …………………………………………………………………………………………………………. 25

 

2ـ 4-3-3تو به وتوجیه گناهان…………………………………………………………………………………………………………… 25

 

2ـ 4-4 آسان تر بودن ترک گناه…………………………………………………………………………………………………………. 26

 

2ـ 4ـ 1 زمان توبه……………………………………………………………………………………………………………………………… 26

 

2ـ 5  مراتب توبه از منظر احادیث معصومین(ع)………………………………………………………………………………….. 27

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

2ـ 5-1باز نگشتن به گناه…………………………………………………………………………………………………………………… 27

 

2ـ 5 -2 توبه از خا طرات نامناسب……………………………………………………………………………………………………… 27

 

2ـ 5-3توبۀ راستین……………………………………………………………………………………………………………………………. 27

 

 

2ـ 6 آثار توبه از منظر احادیث معصومین(ع)……………………………………………………………………………………….. 28

 

2ـ 6-1توبه ورحمت خدا……………………………………………………………………………………………………………………. 28

 

2ـ 6-2توبه وامید……………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

 

2ـ 6-3توبه وشفاعت………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

 

2ـ 6-4توبه و بخشش…………………………………………………………………………………………………………………………. 28

 

2ـ 6ـ 5توبه ومحبّت خدا……………………………………………………………………………………………………………………. 28

 

2ـ 6ـ 6 توبه و سعادت……………………………………………………………………………………………………………………….. 29

 

2ـ 6ـ 7 توبه وپاکی از گناه…………………………………………………………………………………………………………………. 29

 

2ـ 6ـ 8توبه و عطر آن………………………………………………………………………………………………………………………… 29

 

2ـ 6ـ 9 توبه و شادی خداوند……………………………………………………………………………………………………………… 29

 

2ـ 6ـ 10 توبۀ پیوسته……………………………………………………………………………………………………………………….. 30

 

2ـ 6ـ 11توبه وعفو خدا……………………………………………………………………………………………………………………… 30

 

2ـ 6ـ 12 توبه و نعم الهی………………………………………………………………………………………………………………….. 30

 

2ـ 6ـ 13توبه و سعۀ رحمت………………………………………………………………………………………………………………. 30

 

2ـ 6-14……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 31

 

2ـ 7 توبه ودرمان سر گذشت توبه کنندگان در قرآن کریم……………………………………………………………………. 31

 

2ـ 7ـ 1 توبۀ انبیاء (ع)………………………………………………………………………………………………………………………. 31

 

2ـ 7-1-1 توبه آدم (ع)……………………………………………………………………………………………………………………… 31

 

2ـ 7-1-2توبۀ یونس(ع)…………………………………………………………………………………………………………………….. 32

 

2ـ 7-2توبۀجوانان……………………………………………………………………………………………………………………………… 32

 

2-7-2-1توبۀ بهلول…………………………………………………………………………………………………………………………… 33

 

2-7-3توبۀ متخلّفان ………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

 

2-7-4سرگذشت توبه کنندگان دراحادیث معصومین(ع)……………………………………………………………………… 33

 

2-7-4-1توبۀ راهزن…………………………………………………………………………………………………………………………… 33

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

2-7-4-2توبۀ مرد گنهکار…………………………………………………………………………………………………………………… 34

 

فصل سوم: تحلیل عرفانی توبه

 

درآمد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 36

 

3ـ 1تعریف توبه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 36

 

3ـ 1ـ 1 توبه در لغت…………………………………………………………………………………………………………………………. 36

 

3ـ 1ـ 2تعریف توبه از دیدگاه بزرگان…………………………………………………………………………………………………… 37

 

3ـ 1ـ 2ـ 1 تعریف توبه از دیدگاه معصومین (ع)………………………………………………………………………………….. 37

 

3ـ 1ـ 2ـ 2تعریف توبه از دیدگاه عارفان………………………………………………………………………………………………. 37

 

3-1-2- 2ـ 1 میبدی…………………………………………………………………………………………………………………………. 37

 

3ـ 1ـ 2ـ 2ـ 2 هجویری…………………………………………………………………………………………………………………….. 38

 

3ـ 1ـ 2ـ 2ـ 3 مستملی بخاری………………………………………………………………………………………………………….. 38

 

3ـ 1ـ  2ـ 2ـ 4 کلابادی…………………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

3ـ 1ـ 2ـ 2ـ 5 غزالی…………………………………………………………………………………………………………………………. 39

 

3ـ 1ـ 2ـ 2ـ 6 مکّی…………………………………………………………………………………………………………………………… 39

 

3ـ 1ـ 2ـ 2ـ 7  احمد جام…………………………………………………………………………………………………………………. 39

 

3ـ 1-2-2-8  ابن عطا    …………………………………………………………………………………………………………………… 40

 

3ـ 1ـ 2ـ 2- 9شیخ ابوالفتوح رازی    …………………………………………………………………………………………………. 40

 

3ـ 2 وجوب توبه………………………………………………………………………………………………………………………………… 41

 

3ـ 2ـ 1 دلایل وجوب توبه از دیدگاه عرفا……………………………………………………………………………………………. 41

 

3ـ 2ـ 1ـ 1 مکی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

 

3ـ 2ـ 1ـ 2غزالی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

 

3ـ 2ـ 1ـ 3میبدی……………………………………………………………………………………………………………………………… 42

 

3ـ 2ـ 1ـ 4طبرسی……………………………………………………………………………………………………………………………. 43

 

3ـ 2-1-5مستملّی بخاری………………………………………………………………………………………………………………….. 43

 

3ـ 2-1- 6   احمد جام……………………………………………………………………………………………………………………… 43

 

3ـ 3    موضوع توبه……………………………………………………………………………………………………………………………. 44

 

3ـ 3ـ 1 منشأ گناهان…………………………………………………………………………………………………………………………. 44

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

3ـ 3ـ 2  گناهان صغیره و گناهان کبیره………………………………………………………………………………………………. 44

 

3ـ 3-3    ا صرار بر گناه……………………………………………………………………………………………………………………… 45

 

3ـ3-4 کوچک شمردن گناه……………………………………………………………………………………………………………….. 45

 

3ـ 4 مراتب توبه………………………………………………………………………………………………………………………………… 46

 

3ـ 4ـ1 توبۀ با بصیرت……………………………………………………………………………………………………………………….. 46

 

3ـ 4ـ 2 توبۀ عوام………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

 

3ـ 4ـ 3تأخیر در توبه…………………………………………………………………………………………………………………………. 47

 

3ـ 4ـ 4 توبه از امیدهای دروغین………………………………………………………………………………………………………… 47

 

3ـ 4ـ 5 کوچک شمردن گناه……………………………………………………………………………………………………………… 47

 

3ـ 4ـ 6 توبه کاذب…………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

 

3ـ 4ـ 7 توبه از لذت یاد آوری گناه……………………………………………………………………………………………………… 48

 

3ـ 4ـ 8 توبۀ مداوم…………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

 

3ـ 4ـ 9 توبه از اسباب گناه………………………………………………………………………………………………………………… 49

 

3ـ 4ـ 10 توبه از اخلاص نداشتن……………………………………………………………………………………………………….. 49

 

3ـ 4ـ 11 توبه ازخود پسندی……………………………………………………………………………………………………………… 50

 

3ـ 4ـ 12 توبۀ ناقص………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

 

3ـ 4ـ 13 توبه از کوتاهی در عمل به وظیفه………………………………………………………………………………………… 51

 

3ـ 4ـ 14 مراتب توبه از دیدگاه ابوطالب مکی………………………………………………………………………………………. 51

 

3ـ 4ـ 14-1 گروه های چهارگانه مردم………………………………………………………………………………………………… 51

 

3ـ 4-15توبه از هر عملی بدون بدون توجه به خدا………………………………………………………………………………. 52

 

3ـ 5 حقیقت توبه……………………………………………………………………………………………………………………………… 53

 

3ـ 5ـ1فراموشی گناه………………………………………………………………………………………………………………………….. 53

 

3ـ 5ـ 2توبه وبازگشت………………………………………………………………………………………………………………………… 54

 

3ـ 5ـ 3پشیمانی وحسرت………………………………………………………………………………………………………………….. 54

 

3ـ 6 اسرار توبه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 54

 

3ـ 7 لطائف اسرار توبه………………………………………………………………………………………………………………………… 54

 

3ـ 8 انواع توبه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 55

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

3ـ 8- 1عوام و صوفیه…………………………………………………………………………………………………………………………. 55

 

3ـ 8ـ 2توبه گروه های مختلف مردم……………………………………………………………………………………………………. 56

 

3ـ 8ـ 3توبۀ از غفلت………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

 

3ـ 8ـ 4توبۀ مقرّبین…………………………………………………………………………………………………………………………… 57

 

3ـ 8ـ 5توبۀ خالص……………………………………………………………………………………………………………………………. 57

 

3ـ 8ـ 6 توبۀ انابت واستجابت……………………………………………………………………………………………………………… 57

 

3ـ 8ـ 7توبۀ عام ،خاص وخاص الخاص……………………………………………………………………………………………….. 58

 

3ـ 9 دیدگاه های عرفا دربارة انواع توبه………………………………………………………………………………………………… 59

 

3ـ 9-1امام صادق (ع)………………………………………………………………………………………………………………………… 59

 

3ـ 9-2غزالی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 59

 

3ـ 9ـ3هجویری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 59

 

3ـ 9ـ 3ـ 1ـ توبه مؤمنان، اولیاء و انبیا…………………………………………………………………………………………………. 59

 

3ـ 9ـ 4سراج طوسی………………………………………………………………………………………………………………………….. 60

 

3ـ 9ـ 5 خواجه عبدالله………………………………………………………………………………………………………………………. 60

 

3ـ 9ـ 6 میبدی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 60

 

3ـ 9ـ 7 قشیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 61

 

3ـ 10شرایط توبه……………………………………………………………………………………………………………………………… 61

 

3ـ 10-1توبه وندامت…………………………………………………………………………………………………………………………. 62

 

3ـ 10-2توبه ،سکوت واندوه……………………………………………………………………………………………………………….. 62

 

3ـ 10-3توبه،مخالفت با هوای نفس……………………………………………………………………………………………………. 62

 

3ـ 10-4توبه ومحاسبۀ نفس………………………………………………………………………………………………………………. 62

 

3ـ 10-5توبه ودوری از گناه  وگناهکاران……………………………………………………………………………………………… 62

 

3ـ 10ـ6توبه،استفادۀ از حلال……………………………………………………………………………………………………………… 63

 

3ـ 10ـ 7توبه،عمل به وظایف بندگی………………………………………………………………………………………………….. 63

 

3ـ 10ـ 8توبه،محو سنت های باطل……………………………………………………………………………………………………. 64

 

3ـ 10ـ 9توبه وترک شهوات……………………………………………………………………………………………………………….. 65

 

3ـ 10ـ 10توبه ودوری از خاطره های گناه…………………………………………………………………………………………… 65

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

3ـ 10ـ 11توبه واصلاح اعمال…………………………………………………………………………………………………………….. 65

 

3ـ 10ـ12توبه وحسن ظنّ به خدا……………………………………………………………………………………………………… 66

 

3ـ 11شروط توبه از منظر کمّل اولیاء…………………………………………………………………………………………………… 66

 

3ـ 11-1هجویری………………………………………………………………………………………………………………………………. 66

 

3ـ 11-1-1پذیرش توبه در ایّام گذشته………………………………………………………………………………………………. 67

 

3ـ 11-2سراج طوسی………………………………………………………………………………………………………………………… 67

 

3ـ 11-3مستملّی بخاری……………………………………………………………………………………………………………………. 67

 

3ـ 11ـ 4قشیری……………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

 

3ـ 11ـ 5 غزالی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 68

 

3ـ 11ـ 6 میبدی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

 

3ـ 11ـ7 طبرسی………………………………………………………………………………………………………………………………. 69

 

3ـ 11-7-1 کیفیت توبه…………………………………………………………………………………………………………………….. 69

 

3ـ 11ـ7-2زمان توبه…………………………………………………………………………………………………………………………. 70

 

3ـ 11ـ8  احمد جام………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

 

3-11-8-1توبه وامید…………………………………………………………………………………………………………………………. 70

 

3-11-9سلمی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 70

 

3ـ 11-10مکّی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71

 

3ـ 11ـ 11 شیخ ابوالفتوح رازی………………………………………………………………………………………………………….. 71

 

3ـ 12اسباب توبه ……………………………………………………………………………………………………………………………… 72

 

3ـ 12-1اسباب توبه کردن…………………………………………………………………………………………………………………. 72

 

3ـ 12-2اسباب عدم توبه…………………………………………………………………………………………………………………… 72

 

3ـ 12-2-1علاج توبه نکردن………………………………………………………………………………………………………………. 73

 

3ـ 12-2-1-1ایمان به آخرت و نا پایداری عمر…………………………………………………………………………………… 73

 

3ـ 12-2-1- 2   امید معقول……………………………………………………………………………………………………………… 73

 

3ـ 13آثار توبه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 73

 

3ـ 13-1ظهور ایمان………………………………………………………………………………………………………………………….. 73

 

3ـ 13-2نورانیِّت قلب…………………………………………………………………………………………………………………………. 74

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

3ـ 13-3ستّاریّت خداوند……………………………………………………………………………………………………………………. 74

 

3ـ 13-4 آگاهی از غیب…………………………………………………………………………………………………………………….. 74

 

3ـ 13-5 طهارت روح………………………………………………………………………………………………………………………… 75

 

3ـ 13-6  ا فزایش قدرت وعزّت………………………………………………………………………………………………………….. 75

 

3ـ 13- 7  لطف الهی………………………………………………………………………………………………………………………… 76

 

3ـ 13-8شادی خداوند………………………………………………………………………………………………………………………. 76

 

3ـ 13-9  محبوب آسمان وزمین شدن……………………………………………………………………………………………….. 76

 

3ـ 13ـ 10 ورود به بهشت…………………………………………………………………………………………………………………. 77

 

3ـ 14آثار توبه نکردن…………………………………………………………………………………………………………………………. 77

 

3ـ 14-1 از دست دادن نعمت ها………………………………………………………………………………………………………… 77

 

3ـ 14-2 همّ وغم………………………………………………………………………………………………………………………………. 77

 

3ـ 14-3شادی از دنیا واز دست دادن آخرت………………………………………………………………………………………… 78

 

3ـ 14-4استدراج……………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

 

3ـ 14-5 جلب نقمت………………………………………………………………………………………………………………………… 78

 

3ـ 14-6 هلاکت……………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

 

3ـ 14ـ 7 توبه و سعة رحمت الهی……………………………………………………………………………………………………… 79

 

3ـ 14-8 تیره گی روح……………………………………………………………………………………………………………………….. 79

 

3ـ 15  سرگذشت ها وحکایت ها ی توبه کننده گان…………………………………………………………………………… 79

 

3ـ 15-1  نکاتی در بارۀ داستان وحکایت…………………………………………………………………………………………….. 79

 

3ـ 15-1-1  توبۀ حسن بصری…………………………………………………………………………………………………………… 80

 

3ـ 15-1-2توبۀ دوست خدا……………………………………………………………………………………………………………….. 82

 

3ـ 15-1-3  توبۀعتبه بن الغلام…………………………………………………………………………………………………………. 82

 

3ـ 15-1-4 توبۀ خرما فروش……………………………………………………………………………………………………………… 82

 

3ـ 15-1-5  توبۀ مست……………………………………………………………………………………………………………………… 83

 

3ـ 15-1-6  توبۀ بشر حافی………………………………………………………………………………………………………………. 83

 

3ـ 15-1-7 توبۀ ابرا هیم ادهم…………………………………………………………………………………………………………… 83

 

3ـ 15-1-8 توبۀ فضیل بن عیاض………………………………………………………………………………………………………. 83

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

3ـ 15-1-9 توبۀ اهل دیه…………………………………………………………………………………………………………………… 84

 

3ـ15-1-10 توبۀ جوان گنهکار…………………………………………………………………………………………………………… 84

 

 

 

فصل چهارم:توبه درآثار منظوم

 

درآمد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 85

 

4-1 فردوسی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 86

 

4-1-1سفارش به توبه……………………………………………………………………………………………………………………….. 86

 

4-2اشعار منتسب به ابو سعید ابی الخیر……………………………………………………………………………………………… 86

 

4-2-1 توبه، توفیق الهی…………………………………………………………………………………………………………………….. 86

 

4-2-2رحمت بی کران الهی………………………………………………………………………………………………………………. 87

 

4-2-3 توبه،زدایندۀ شرک…………………………………………………………………………………………………………………… 87

 

4-2-4توبه و رحمت………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

 

4-2-5تو به ،فضل خدا……………………………………………………………………………………………………………………….. 88

 

4 -2-6 امید به بخشش الهی……………………………………………………………………………………………………………… 89

 

4-2-7توبه از ما سوی الله…………………………………………………………………………………………………………………… 90

 

4-2-8توبه از امید های نادرست…………………………………………………………………………………………………………. 90

 

4-2-9 توبه ازمعشوقه های دروغین…………………………………………………………………………………………………….. 91

 

4ـ 2ـ 10 توبه از حجب……………………………………………………………………………………………………………………… 91

 

4ـ 2ـ 11 توبه از هر لذتی به جز انس با خدا………………………………………………………………………………………. 91

 

4-3 ناصر خسرو قبادیانی……………………………………………………………………………………………………………………. 92

 

4ـ 3-1 توبۀ گناهکاران………………………………………………………………………………………………………………………. 92

 

4ـ3-2 توبه ،پیش از مرگ…………………………………………………………………………………………………………………… 92

 

4ـ 3-3شادابی ارمغان توبه………………………………………………………………………………………………………………….. 93

 

4ـ 3-4 توبۀ حقیقی………………………………………………………………………………………………………………………….. 93

 

4ـ 3-5 توبه،نیکو کنندۀ بدی ها…………………………………………………………………………………………………………. 93

 

4ـ 3-6 توبه، بار گران…………………………………………………………………………………………………………………………. 94

 

4ـ 3-7 توبه، داروی گناه…………………………………………………………………………………………………………………….. 94

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

4ـ 3-8 شتاب درتوبه…………………………………………………………………………………………………………………………. 94

 

4ـ 4 مسعود سعد سلمان……………………………………………………………………………………………………………………. 95

 

4ـ 4-1آشنائی با توبه………………………………………………………………………………………………………………………… 95

 

4ـ 4-2توبه، راه نجات ……………………………………………………………………………………………………………………….. 95

 

4ـ 5 مجدودبن آدم سنایی…………………………………………………………………………………………………………………. 96

 

4ـ 5-1 توبه، فرشتة الهی…………………………………………………………………………………………………………………… 96

 

4ـ 5-2 توبه، طریق وصال…………………………………………………………………………………………………………………… 96

 

4ـ 5-3 سلاح توبه ……………………………………………………………………………………………………………………………. 96

 

4-5-4 توبه، عصای موسی………………………………………………………………………………………………………………….. 97

 

4ـ 5-5 گداختن تن…………………………………………………………………………………………………………………………… 97

 

4ـ 5-6توبۀ شرمسار…………………………………………………………………………………………………………………………… 97

 

4ـ 5-7توبه راهی به سوی دوست……………………………………………………………………………………………………….. 97

 

4-5-8 توبه درهم کوبندۀ شیاطین……………………………………………………………………………………………………… 98

 

4ـ 5-9 توبۀ دلبران……………………………………………………………………………………………………………………………. 98

 

4ـ 5ـ10توبه نکردن سالک…………………………………………………………………………………………………………………. 98

 

4ـ 5ـ 11 خداوند پناه سالک………………………………………………………………………………………………………………. 98

 

4ـ 5ـ 12 توبه و حلم خدا………………………………………………………………………………………………………………….. 99

 

4ـ 5ـ 13 توبه پیش از قیامت…………………………………………………………………………………………………………….. 99

 

4ـ 5ـ 14 توبه صادق…………………………………………………………………………………………………………………………. 99

 

4ـ 5ـ 15 توبه از عبادات نادرست……………………………………………………………………………………………………….. 100

 

4ـ 5ـ 16توبه و تسویف………………………………………………………………………………………………………………………. 100

 

4ـ 5ـ 17توبه از زهد ریائی…………………………………………………………………………………………………………………. 100

 

4ـ 6 محمدبن علی سوزنی سمرقندی…………………………………………………………………………………………………. 100

 

4ـ 6-1 بهار توبه شکن………………………………………………………………………………………………………………………. 100

 

4ـ 6- 2  توبه ،عامل نجات…………………………………………………………………………………………………………………. 101

 

4ـ 6-3 توبة موفق………………………………………………………………………………………………………………………………. 101

 

4ـ 6-4 توبۀ شاعر………………………………………………………………………………………………………………………………. 101

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

4ـ 6-5 سایه طوبی، رهاورد توبه…………………………………………………………………………………………………………. 102

 

4ـ7 افضل الدین خاقانی…………………………………………………………………………………………………………………….. 102

 

4ـ 7-1 شاعر و شکستن توبه……………………………………………………………………………………………………………… 102

 

4ـ 7-2 توبه وتشبیه…………………………………………………………………………………………………………………………… 102

 

4ـ 7-3 کیفیت توبۀ شاعر………………………………………………………………………………………………………………….. 103

 

4ـ 7-4 توبه و تاب نیاوردن در برابر زیبا رویان……………………………………………………………………………………… 104

 

4ـ 7-5 شادابی در پرتو توبه……………………………………………………………………………………………………………….. 105

 

4ـ 7-6 توبه از شراب خوردن………………………………………………………………………………………………………………. 105

 

4ـ 8 الیاس بن یوسف نظامی……………………………………………………………………………………………………………… 105

 

4ـ 8-1 داروی توبه…………………………………………………………………………………………………………………………….. 105

 

4ـ 8-2 توبه راه رسیدن به خلافت الهی……………………………………………………………………………………………… 106

 

4ـ 8-3 توبه یاور سالک……………………………………………………………………………………………………………………… 106

 

4ـ 8-4 توبه مانع شرمندگی……………………………………………………………………………………………………………….. 106

 

4ـ 8-5 توبه و قضا……………………………………………………………………………………………………………………………… 107

 

4ـ 8-6 توبه نکردن از عشق………………………………………………………………………………………………………………… 107

 

4ـ 9 فریدالدین عطار…………………………………………………………………………………………………………………………. 107

 

4ـ 9-1 توبه ، سبب لطف الهی…………………………………………………………………………………………………………… 107

 

4ـ 9-2 توبه از عمر از ضایع شده………………………………………………………………………………………………………… 108

 

4ـ9-3 توبۀ عارف………………………………………………………………………………………………………………………………. 108

 

4ـ 9-4 توبه، سبب سیادت………………………………………………………………………………………………………………… 109

 

4ـ 9-5 توبه نکردن شاعر از محبت به معشوق……………………………………………………………………………………… 109

 

4ـ 9-6 توبه از توبه…………………………………………………………………………………………………………………………….. 111

 

4ـ 9-7 توبه و شفاعت پیامبر اکرم (ص)……………………………………………………………………………………………… 111

 

4ـ 9- 8توبه، سبب فتوح……………………………………………………………………………………………………………………. 112

 

4ـ 9-9 توبه و قرب به پیامبر (ص)……………………………………………………………………………………………………… 112

 

4ـ 9-10 توبه، برترین منزل……………………………………………………………………………………………………………….. 112

 

4ـ 9ـ 11 توبه، نجات از آتش……………………………………………………………………………………………………………… 113

 

عنوان                                                                                                                                     صفحه

 

4ـ 9ـ 12 توبه، سبب قرب خدا…………………………………………………………………………………………………………… 113

 

4ـ 9ـ 13 توبه، سبب آگاهی از اسرار الهی…………………………………………………………………………………………… 114

 

3-2-1- مکان یابی…………………………. 37

 

3-2-2- همزمان سازی…………………………. 39

 

3-2-3- مکان یابی و همزمان سازی به صورت همزمان………………………… 40

 

4- فصل چهارم: روش پیشنهادی………………………. 43

 

4-1- مقدمه……………………….. 44

 

4-2- روش پیشنهادی برای انجام همزمان سازی و مکان یابی توامان………… 44

 

4- 2- 1- تنظیمات سیستم و فرضیات…………………………. 47

 

4-2-2- فاز اول: مکان یابی اولیه با استفاده از تکنیک TOA…………………………

 

4-2-3- فاز دوم: تدریجی کردن حرکت حسگرها………………………. 50

 

4-2-4- فاز سوم: تخمین اریب زمان سنجی و انحراف…………………………. 51

 

4-2-5- فاز چهارم: جبران اثر لایه بندی…………………………. 52

 

4-2-6- فاز پنجم: مکان یابی همراه با پالایش تکرار……………………….. 55

 

4-2-7- به کار گیری مرز پایین کرامر رائو برای روش پیشنهاد شده………. 58

 

5- فصل پنجم: شبیه سازی و ارزیابی نتایج ……………………….59

 

5-1- مقدمه……………………….. 60

 

5-2- پارامترها، متریک ها و روش تحلیل…………………………. 60

 

5-3- طراحی آزمایش………………………….. 61

 

5-4- شبیه سازی و تحلیل نتایج…………………………. 61

 

6- فصل ششم: خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادات آتی…….. 70

 

6-1- خلاصه……………………….. 71

 

6-2- نتیجه گیری…………………………. 73

 

6-3- نوآوری روش ارائه شده……………………….. 74

 

6-4- پیشنهادها………………………. 74

 

مراجع ……………………….76

 

پیوست ها………………………. 80

 

چکیده:

 

مکان­یابی و همزمان­سازی از عناصر کلیدی در بسیاری از برنامه­های کاربردی ارتباطی زیرآب هستند که علی­رغم وابستگی بسیار، معمولا جدا از هم عمل می­کنند. اما از آنجا که سرویس­های همزمان­سازی پیش­نیاز الگوریتم­های مکان­یابی هستند و اطلاعات در رابطه با مکان حسگرها برای تخمین تاخیر انتشار مورد استفاده قرار می­گیرند، مکان­یابی و همزمان­سازی را می­توان در کنار هم انجام داد. از مزایای این روش می توان به صرفه جویی قابل توجه در مصرف انرژی که ناشی از کاهش تعداد مبادلات پیام می­باشد اشاره کرد.

 

در این پایان ­نامه یک روش جدید ترتیبی شامل پنج فاز تعیین موقعیت اولیه، تدریجی کردن حرکت حسگر، تخمین انحراف ساعت و اریب زمان­سنجی، جبران اثر لایه ­بندی و مکان­یابی همراه با پالایش تکرار، برای انجام همزمان­سازی و مکان­یابی توامان در شبکه­ های حسگر بی­سیم زیرآب ارائه شده است. در این روش علاوه بر در نظر گرفتن حرکت حسگرها، عدم حرکت امواج صوتی زیرآب در یک مسیر مستقیم و تغییرسرعت انتشار این امواج در عمق­های مختلف در نظر گرفته شده است. روش پیشنهادی در این پایان نامه با نرم­افزار مطلب شبیه سازی شده و نتایج با یک روش معیار مناسب و همچنین مرز پایین کرامر رائو مقایسه شده­اند. نتایج نشان می­دهند که روش ارائه شده دارای کارایی نزدیک به کران پایین کرامر رائو می­باشد و نسبت به روش معیار، بهتر عمل می­کند. قابل به ذکر است که روش پیشنهادی نسبت به روش­های پیشین بار محاسباتی بیشتری را به شبکه اعمال می­کند و مناسب جهت کاربردهایی می­باشد که به دست آوردن اطلاعات دقیق نسبت به مصرف انرژی از اهمیت بیشتری برخوردار باشد.

 

فصل اول: کلیات

 

1-1- مقدمه

 

با گسترش روزافزون ابزارهای هوشمند کوچک وبا همگرا شدن ارتباطات بی­سیم با ابزارهای ریز، امکان پدید آمدن شبکه ­های کم­هزینه و در ابعاد مختلف فراهم شده است، شبکه ­هایی که بتوانند اطلاعات محیطی را برای انسان جمع­آوری کنند، شبکه­ هایی که بدون زیرساخت و به سرعت برقرار شده و بتوانند خود را سازماندهی کنند و نیازی به انرژی خارجی نداشته باشند. مهمترین این شبکه_­­ها، شبکه­های حسگر بی­سیم می­باشند و هر روزه کاربردها و استفاده ­های جدیدی در زمینه امور نظامی و غیر نظامی برای این نوع از شبکه ­ها ارائه می­شوند و مورد استفاده قرار می­گیرند.

 

شبکه های حسگر بی­سیم زیرآب گونه ای از شبکه های حسگر هستند که در محیط زیر آب قرار می­گیرند و توسط امواج صوتی با یکدیگر ارتباط دارند. شبکه های حسگر بی­سیم در زیرآب برای مقاصدی چون جمع آوری داده های کف آب، نظارت بر آلودگی آبها، نظارت بر محیط ساحل، ناوبری و کاربردهای نظامی نظارت بر محیط به کار برده می شوند[1].

 

از ­آنجا که که در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب، رسانه انتقال آب است، چالش­ها و مشکلات خاص خود را دارد که طراحی شبکه را تحت تاثیر قرار می­دهند، از جمله این چالش­ها می­توان به تغییر سرعت صوت با توجه به عمق، دما و شوری آب، تحرک دائمی حسگرها، تاخیر انتشار طولانی و چندمسیری[1] را نام برد. بنابراین پروتکل­ها و پروتکل­ها و الگوریتم­های لایه­ های شبکه ­های حسگر زمینی برای شبکه­ های حسگرزیر آب نامناسبند.

 

 

تاکنون پروتکل­ها و الگوریتم­های زیادی به خصوص در زمینه مسیریابی و در زمینه کنترل دسترسی به رسانه از جمله Slotted FAMA ,UWAN-MACو… مطرح شده است [2] [3] [4] که در همه آن­ها مساله مکان­یابی و همزمان­سازی حسگرها از اهمیت ویژه­ای برخوردار است، برای مثال دسترسی چندگانه به وسیله تقسیم زمان (TDMA)[2] از مواردی است که بطور رایج در پروتکل­های دسترسی به رسانه(MAC)[3] استفاده می­شود که به همزمانی دقیق میان حسگرها نیازمند است. به عنوان مثالی دیگر از اهمیت همزمان­سازی و مکان­یابی می­توان به این نکته اشاره کرد که تعداد زیادی از الگوریتم­های مسیریابی به اطلاعات مکانی حسگرها وابسته هستند [5] و [6].

 

اگرچه سرویس­های همزمان­سازی و مکان­یابی به هم وابسته هستند، معمولا به صورت مستقل مورد مطالعه قرار گرفته­اند و این به این دلیل است که مکان­یابی از نقطه نظر شبکه ­های رادیویی و پردازش سیگنال [7] و همزمان­سازی از نقطه­نظر طراحی پروتکل مورد بررسی قرار گرفته اند [8]. در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب، مکان­یابی بیشتر از طریق زمان دریافت (TOA)[4] و زمان متفاوت دریافت (TDOA)[5] انجام می­شود که وابسته به سرویس­های همزمان­سازی هستند و در واقع این سرویس­ها پیش­نیاز الگوریتم­های مکان­یابی هستند. از طرف دیگر اطلاعات در رابطه با مکان حسگرها چون برای تخمین تاخیر انتشار مورد استفاده قرار می­گیرد [9]، کمک فراوانی به همزمان­سازی حسگرها می­کند. با توجه به این ارتباطات، مکان­یابی و همزمان­سازی را می­توان در کنار هم انجام داد که انجام این کار دو مزیت بسیار مهم دارد:

 

– در یک استراتژی توامان از آنجا تعداد کمتری مبادلات پیام لازم است، صرفه جویی قابل توجهی در مصرف انرژی که از موارد بسیار مهم در شبکه­ های حسگری زیر آب می­باشد خواهیم داشت.

 

– یک راه ­حل توامان می­تواند به افزایش صحت[6] در هر دو سرویس کمک کند.

 

پس با توجه به اهمیت مکان­یابی و همزمان­سازی که پیش­نیاز اکثر پروتکل­ها و الگوریتم­ها می­باشد و از نیازهای اساسی در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب است ضرورت دارد که به این دو موضوع پرداخته شود اما از آنجا که این دو سرویس به یکدیگر وابسته هستند، ارائه یک راه­حل که این دو سرویس را با در نظر گرفتن چالش­های خاص محیط زیرآب، درکنار یکدیگر انجام دهد از اهمیت ویژه­ای برخوردار می باشد.

 

1-2- تعریف مساله، هدف و ضرورت اجرای طرح پایان­ نامه

 

کاربردهای شبکه­ های حسگر زیر آب شامل مانیتورینگ اقیانوس و دریا، جستجوی معادن زیردریایی، کشف مواد شیمیایی و بیولوژیکی مضر، سیستم­های پدافند زیردریایی خودمختار، جمع­آوری داده­های محیطی برای راهنمایی کشتی­ها و… می­باشند که همه این کاربردها نیاز به دانستن موقعیت نودهای حسگر دارند، ولی به دلیل ماهیت متحرک بودن نودهای زیردریایی، نمی­توان از تکنیک­های مکان­یابی موجود برای شبکه­های حسگر زمینی استفاده نمود. لذا نیاز به تکنیک­هایی است که بتوان تکنیک­های مکان­یابی شبکه ­های حسگر زمینی را برای شبکه­ های حسگر زیردریایی توسعه داد.

 

همزمان­سازی نیز یکی از نیازمندی­های اصلی برای سرویس­هایی است که توسط شبکه ­های توزیع شده فراهم می­شوند، تعداد زیادی از پروتکل­ های همزمانی برای شبکه ­های حسگر بی­سیم مطرح شده­اند، اما هیچ کدام از آن­ها نمی­توانند به صورت مستقیم برای شبکه ­های زیرآب به کار برده شوند، یک الگوریتم همزمانی باید فاکتورهای دیگری همچون مدت زمان تاخیر طولانی که ناشی از استفاده از ارتباطات صوتی می باشد و تحرک حسگرها را نیز در نظر بگیرد. این چالش­ها صحت رویه همزمانی را برای شبکه­های حسگر بی­سیم زیردریایی بحرانی ­تر می کند، بنابراین راه­ حل­های همزمانی مورد نیاز است که به طور خاص برای شبکه­ های بی­سیم زیردریایی طراحی شده باشند تا بتوانند این نیازمندی­ها را برطرف سازند.

 

2-6-1چگونه سرویسها منطق را محصور میكنند……………..18

 

2-6-2 چگونه سرویس ها از وجود یكدیگر مطلع می شوند……………..19

 

2-6-3 چگونه سرویس ها با هم ارتباط برقرار می كنند……………..19

 

2-6-4 چگونه سرویسها طراحی می شوند……………..19

 

2-6-5 توصیفات سرویسها…………….. 20

 

2-7 ویژگی های معماری سرویس گرا ……………..20

 

2-8 تعریف گذرگاه سرویس…………….. 22

 

2-8-1 مسیریابی و مقیاس پذیری……………..23

 

2-8-2 تبدیل پروتکل انتقال……………..24

 

2-8-3 تبدیل پیام……………..25

 

2-8-4 ویژگی ها و مزایای گذرگاه سرویس……………..26

 

2-8-5 اجزای گذرگاه سرویس……………..27

 

2-9 انگیزه ی حرکت سیستم های تولیدی به سمت معماری سرویس گرا……..29

 

2 -10 تعریف برون سپاری…………….. 31

 

2-10-1 عوامل تاثیر گذار بر برون سپاری…………….. 32

 

2-10-2 دلایل عمده برون سپاری……………..34

 

2-10-3 معایب برون‌سپاری……………..35

 

2-10-4 تعریف برون سپاری استراتژیك…………….. 36

 

2-10- 5 کارهای انجام شده در ارتباط با برون سپاری…………….. 36

 

2-11 سیستم اطلاعاتی……………..40

 

2-12 کارهای انجام شده د ر ارتباط با به کارگیری سیستم اطلاعاتی در یکپارچگی واحد های مختلف تولید…41

 

2-13 نتیجه گیری……………..45

 

فصل سوم: روش تحقیق……………..46

 

3-1 مقدمه……………..47

 

3-2 نگاه کلی و هدف از ارائه مدل پیشنهادی……………..47

 

3-3 رویکرد کنترلی برای تعامل سرویس های استخراج شده در سیستم اطلاعاتی پیشنهادی….49

 

3 -4 متدولوژی SOMA در طراحی سیستم اطلاعاتی سرویس گرا……………..53

 

3-4-1 فاز شناسایی سرویس ها در متدولوژی SOMA……………..

 

3-4-1-1 تکنیک سرویس – هدف…………….. 54

 

3–4- 1-2 تکنیک تجزیه دامنه……………..55

 

3–4- 1-3 تجزیه و تحلیل دارایی های موجود…………….. 55

 

3-5 راهکارپیشنهادی: طراحی سیستم اطلاعاتی سرویس گرا…..56

 

3-5-1 شناسایی سرویس های سیستم اطلاعاتی با استفاده ازمتدولوژیSOMA……………..

 

3-5-2روند جریان اطلاعات در سیستم اطلاعاتی سرویس گرا……………..60

 

3-6 مدلسازی سیستم اطلاعاتی سرویس گرا با استفاده از زبان UML……………..

 

3 -7 الگوی راه حل پیشنهادی متدولوژی SOMAبرای استفاده در سیستم های اطلاعاتی…..81

 

3-8 برنامه ریزی استراتژیک سیستم اطلاعاتی……………..85

 

3-9 نتیجه گیری…………….. 88

 

فصل چهارم: محاسبات و یافته های تحقیق……………..89

 

4-1 مقدمه……………..90

 

4-2 مطالعه موردی – شرکت ایران خودرو……………..90

 

4-3 طراحی سیستم اطلاعاتی سرویس گرا برای شرکت ایران خودرو……93

 

4 – 3- 1 مدل فرایند ورود کاربران ایران خودرو به سیستم اطلاعاتی خودرو……94

 

4 -3- 2مدل فرایند نظارت واحد تدارکات ایران خودرو بر موجودی انبار (مواد اولیه)…..96

 

4 -3- 3 مدل فرایند درخواست قطعه از انبار ایران خودرو……………..97

 

4 -3- 4 مدل فرایند اجرای محصول درخواستی مشتری ایران خودرو……………..99

 

4 -3- 5 مدل فرایند پرداخت مشتری…………….. 101

 

4 -3- 6 مدل فرایند تحویل محصولات به مشتریان ایران خودرو…………….. 102

 

4 -3-7 مدل فرایند خدمات پس از فروش مشتریان ایران خودرو ……………..102

 

4 – 4 مشخصه سرویس ها در سیستم اطلاعاتی سرویس گرا…………….. 104

 

4 – 5 تدوین راهبردها در راستای سیستم اطلاعاتی، با استفاده از ماتریس SWOT……………..

 

4 – 6 تحلیل استراتژیک سیستم اطلاعاتی سرویس گرا برای شرکت ایران خودرو…………107

 

4-7 فرآیند تحلیل سلسه مراتبی AHP……………..

 

 

4-8 نتیجه گیری……………..116

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات117……………..

 

5-1 خلاصه تحقیق……………..118

 

5-2 بررسی مزایای رهیافت پیشنهادی……………..118

 

5-3 محدودیت ها و زوایای پوشش داده نشده……………..119

 

5-4 اقدامات آتی……………..120

 

ضمائم و پیوست ه…………….. 121

 

ضمیمه 1- کدهایWSDL مربوط به مشخصه سرویس احراز هویت…….. 122

 

ضمیمه 2- کدهای WSDL مربوط به مشخصه سرویس پرداخت آنلاین …….126

 

ضمیمه 3- کدهای WSDL مربوط به مشخصه سرویس صدور فاکتور…..129

 

ضمیمه 4- کدهای WSDL مربوط به مشخصه سرویس رفع مشکل فراموش کردن رمز عبور….. 134

 

ضمیمه 5- کدهای WSDL مربوط به مشخصه سرویس بررسی وضعیت پرداخت صورتحساب….. 138

 

منابع و مآخذ……………..142

 

چکیده:

 

در سازمان بزرگ مقیاس به دلیل گستردگی حیطه مسئله، با واحد ها و ارتباطات زیادی مواجهه هستیم. به کارگیری نظام مبادلات پیمانکاری فرعی(spx) به ارتقای این واحدها کمک میکند و با کاهش هزینه های سرمایه گذاری و جلوگیری از گسترش بی رویه واحدها و بعضاً با تعطیل کردن پاره ای از بخش­های خط تولید و سپردن کار تولید قطعه ها و حتی بخش طراحی و مونتاژ کالا به واحدهای دیگر، حجم تولید را تا چند برابر افزایش می­دهند و می توانند بیشترین نوآوری و تنوع را به تولیدات خود بدهند. این سازمان ها امروزه به سمت معماری سرویس گرا روی آورده اند، که رویکردی برای سرعت بخشیدن در انجام فرآیندهای سیستم اطلاعاتی و بهبود یکپارچگی می باشد. در این تحقیق،یک چارچوب استراتژیک برای نظام مبادلات پیمانکاری فرعی درسازمان بزرگ مقیاس سرویس گرا که ارتباط واحدها از طریق سرویس می باشد ارائه شده است تا برنامه ریزی و مدیریت واحدها تسهیل یابد و بدین ترتیب کار سازمان سریع تر و دقیق تر انجام شود.

 

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

سازمان بزرگ مقیاس از واحدها، محصولات و سرویس های متنوع زیادی تشکیل شده است. این واحدها زیر ساخت مختلف دارند که دارای سرویس های مختلفی هستند. به منظور ارتقای کیفیت کالاها و افزایش میزان تنوع کالا و نو آوری سازمان های بزرگ مقیاس می توانند از پیمانکاری فرعی صنعتی، به عنوان یکی از روشهای تامین سفارشهای تولیدی از بیرون، استفاده کنند. هدایت و کنترل سازمان بزرگ مقیاس و پیچیده نیاز به پیروی از یک چارچوب و برنامه منسجم دارد. امروزه سیستم های سرویس گرا با توجه به امکان استفاده در محیط های مختلف و عدم وابستگی به فناوری خاص، وجود سیستم های بزرگ مقیاس پویا با نیازهای متغیر، بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. معماری سرویس گرا به دلیل سرعت در پیاده سازی برنامه کاربردی سازمان را به سمت توزیع شدگی و مدیریت صحیح منابع پیش می برد. معماری سرویس گرا امکان ایجاد یکپارچگی بین برنامه واحدها بدون وابستگی به سکو و فناوری پیاده سازی را فراهم می کند. ایجاد زیرساخت های مورد نیاز برای این رویکرد به دلیل نیاز به زمان و هزینه زیاد، برای سازمان هایی مناسب است که ناهمگن بوده و دارای توزیع شدگی زیاد هستند. معماری سازمانی مجموعه ای ازفراورده ها است كه عناصر زیرساختی سازمان و روابط این عناصر با هم را معرفی می كند و سازمان را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار میدهد.

 

2-1- طرح مسئله

 

سازمان بزرگ مقیاس به دلیل داشتن واحدهای گوناگون، تعداد و تنوع زیاد محصول و سرویس ها و ارتباط پیچیده و محیط پویا و رقابتی نیاز به برنامه ریزی استراتژیک دارد زیرا برنامه ریزی استراتژیک یکی از عوامل اصلی یكپارچگی كسب و كار و فناوری اطلاعات وحصول مزیت رقابتی می باشد تا براساس برنامه تهیه شده بسوی اهداف مورد نظر به پیش رود وهمواره ناظر برحرکت خودباشد تا انحرافات احتمالی راشناسایی وتعدیل کند. مدل عملی برنامه ریزی استراتژیک برای سازمانهایی است که ارتباط واحدها از طریق سرویس گرایی می باشد. سازمانها به منظور حفظ خود در بازارهای رقابتی همواره در حال رشد و تغییر کسب و کار خود هستند. بنابراین بایستی سیستم های اطلاعاتی خود را به گونه ای انتقال و ارتقا دهند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای بازار و تغییرات زیاد فناوری باشند. این مدل دو دیدگاه فنی و استراتژیک را در خود هماهنگ و یکپارچه می سازد. استفاده از چارچوب و معماری سازمانی راهکار مفیدی برای برنامه ریزی، مدیریت و یکپارچگی واحدها می باشد. برنامه ریزی استراتژیک موجب می شود تا کار واحدها و سازمان سریع تر انجام شود و پیش برود. این برنامه باید آینده نگر و محیط گرا باشد بطوری که ضمن شناسایی عوامل وتحولات محیطی، در یک افق زمانی بلند مدت تأثیرآنها بر سازمان ونحوه تعامل سازمان باآنها را مشخص کند. چارچوب استراتژیک موجب تسهیل فرایند برنامه ریزی استراتژیک و شناسایی رقبا، مشتریان، تأمین كنندگان، محصولات و موجب شناسایی سطوح کیفی و رقابتی رقبا و بهبود عملکرد می شود.