2-5-1- چگونگی کارکرد سیستم توصیه­گر مبتنی بر اعتماد……………………………………30

 

2-5-2- مزایا و معایب………………………………………………………………………………………..31

 

2-5-3- انتشار اعتماد و تجمیع اعتماد…………………………………………………………….33

 

2-6- چالش ها و محدودیتهای موجود……………………………………………………………….33

 

2-6-1- نقصان و کاستی اطلاعات…………………………………………………………………….34

 

2-6-2- مشکل کاربران تازه وارد……………………………………………………………………….34

 

2-6-3- کلاهبرداری و تقلب………………………………………………………………………………..35

 

2-6-4- پیچیدگی های محاسباتی و زمانی……………………………………………………….36

 

2-7- معیارهای ارزیابی سیستمهای توصیه­گر……………………………………………………….37

 

2-7-1- خطای جذر میانگین مربعات (RMSE)…………………………………………………….

 

2-7-2- معیار درصد پوشش……………………………………………………………………………38

 

2-7-3- معیار دقت………………………………………………………………………………………..39

 

2-7-4- معیار F-Measure…………………………………………………………………………………….

 

فصل سوم : ی بر مطالعات و تحقیقات پیشین…………………………………………..41

 

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………42

 

3-2- کارهای گذشته…………………………………………………………………………………42

 

3-2-1- مدل MoleTrust………………………………………………………………………………………

 

3-2-2- مدل TidalTrust………………………………………………………………………………………

 

3-2-3- مدل دانه سیب………………………………………………………………………………….48

 

3-2-4- مدل ارائه شده توسط Anderson……………………………………………………………

 

3-2-5- مدل ارائه شده توسط O’Donovan………………………………………………………..

 

3-2-6- مدل TrustWalker………………………………………………………………………………….

 

3-2-6-1- ساختار مدل TrustWalker…………………………………………………………………

 

3-2-6-2- تشابه آیتم ها……………………………………………………………………………….51

 

3-2-6-3- خصوصیات ویژه مدل TrustWalker…………………………………………………..

 

3-2-6-3-1- فراگیری و عمومیت مدل……………………………………………………………….52

 

3-2-6-3-2- اطمینان به نتایج حاصل………………………………………………………………..53

 

3-2-6-3-3- تفسیرپذیری و قابل توضیح بودن نتایج…………………………………………..54

 

3-2-6-4- نمایش ماتریسی مدل TrustWalker………………………………………………….

 

3-2-6-5- نتیجه گیری در خصوص مدل TrustWalker…………………………………….

 

فصل چهارم : تشریح مدل ترکیبی پیشنهادی و چگونگی توسعه و بهبود مدل پایه…..56

 

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………57

 

4-2- تشریح مدل کلی TrustWalker…………………………………………………………………..

 

4-2-1- علائم نشانه گذاری و متغیرهای مدل…………………………………………………….57

 

4-2-2- روند یک پیمایش تصادفی در شبکه……………………………………………………58

 

4-2-3- انتخاب تصادفی یک کاربر ……………………………………………………………….59

 

4-2-4- انتخاب یک آیتم مشابه…………………………………………………………………….59

 

4-2-5- تشابه آیتم ها………………………………………………………………………………..60

 

4-2-6- محاسبه احتمال ماندن در یک گره شبکه اعتماد ( )………………………..61

 

4-2-7- چگونگی انجام پیش­بینی امتیاز…………………………………………………………62

 

4-2-8- چگونگی محاسبه احتمال ……………………………………………………………..63

 

4-2-9- چگونگی محاسبه عملی ………………………………………………………………..64

 

4-2-10- شرط اتمام کلی مدل……………………………………………………………………64

 

4-3- بهبود و توسعه مدل TrustWalker………………………………………………………………

 

4-3-1- استفاده از فرمول jaccard جهت محاسبه تشابه آیتمها………………………….66

 

4-3-2- حذف میانگین از فرمول پیرسون………………………………………………………….67

 

4-3-3- استفاده از تکنیک مبتنی بر آیتم خالص……………………………………………..67

 

4-3-4- تعدیل و تفسیر نظرات کاربران…………………………………………………………68

 

4-3-5- محاسبه دقیق مقدار اعتماد یا امتیاز رابطه میان دو کاربر……………………….71

 

4-3-6- محاسبه ترکیبی امتیاز رابطه میان کاربران………………………………………..73

 

فصل پنجم : تشریح روند انجام آزمایشات و نتایج حاصل………………………………76

 

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………77

 

5-2- معرفی مجموعه داده epinions……………………………………………………………..

 

 

5-2-1- ویژگیهای مجموعه داده epinions…………………………………………………….

 

5-2-2- آماده سازی و نحوه پالایش داده­ها………………………………………………81

 

5-2-3- ایجاد مجموعه داده نمونه…………………………………………………………………83

 

5-3- مجموعه داده movielens………………………………………………………………..

 

5-3-1- ویژگیهای مجموعه داده movielens……………………………………………….

 

5-4- نیازمندیهای نرم افزاری………………………………………………………………………85

 

5-5- نیازمندیهای سخت افزاری………………………………………………………………….85

 

5-6- متدولوژی نرم افزاری…………………………………………………………………………86

 

5-7- پارامترهای پیش فرض انجام آزمایشات……………………………………………..86

 

5-8- نتایج اجرای آزمایشات با مجموعه داده epinions و movielens……………..

 

5-8-1- بررسی تاثیر عمق پیمایش بر روی نتایج حاصل در خصوص کاربران تازه وارد…87

 

5-8-2- بررسی تاثیر تاریخ اعلام نظرات توسط کاربران…………………………………88

 

5-8-3- بررسی تاثیر تغییر فرمول محاسبه تشابه آیتمها………………………………..89

 

5-8-4- بررسی تاثیر بکارگیری مکانیزم تفسیر و تعدیل نظرات کاربران……………….90

 

5-8-5- بررسی تاثیر بکارگیری انواع روشهای ترکیبی برای انتخاب کاربران و پیمایش شبکه…..93

 

5-8-5-1- نحوه محاسبه امتیاز رابطه موجود میان کاربران……………………………………..93

 

5-8-5-2- بررسی تاثیر بکارگیری روشهای ترکیبی در عملکرد سیستم برای تمامی کاربران…….94

 

5-8-5-3- بررسی تاثیر بکارگیری روشهای ترکیبی در عملکرد سیستم برای کاربران تازه وارد …..99

 

5-8-6- بررسی تاثیر بکارگیری توام مکانیزم تفسیر امتیازات کاربران به همراه استفاده از روشهای ترکیبی انتخاب کاربران و پیمایش شبکه اعتماد……………………………………101

 

5-9- انجام آزمایشات با مجموعه داده movielens…………………………………..

 

5-9-1- نتایج حاصل از اجرای روشهای ترکیبی مورد استفاده در مدل توسعه یافته……107

 

فصل ششم : نتیجه گیری نهایی و کارهای آینده…………………………………………….110

 

6-1- مقدمه…………………………………………………………………………………111

 

6-2- عملکرد مدل توسعه یافته……………………………………………………………..112

 

6-2-1- عملکرد مدل توسعه یافته در خصوص تمامی کاربران……………………….112

 

6-2-2- عملکرد مدل توسعه یافته در خصوص کاربران تازه وارد……………………114

 

6-3- نتیجه گیری نهایی ……………………………………………………………………115

 

6-3-1- تحلیل نهایی نتایج حاصل از انجام آزمایشات بر روی مجموعه داده epinions………..

 

6-3-2- تحلیل نهایی نتایج حاصل از انجام آزمایشات بر روی مجموعه داده movielens……..

 

6-4- پیشنهادات کارهای آینده……………………………………………………118

 

اختصارات……………………………………………………………………………………….120

 

فهرست منابع………………………………………………………………………………..121

 

چکیده:

 

امروزه با گسترش و رشد روز افزون اطلاعات در فضای مجازی و وجود انبوهی از کالا یا خدماتی که در وب سایتهای تجاری و خدماتی ارائه می­گردند کاربران را با این مشکل مواجه نموده است که چگونه کالا یا خدمت مورد نظر خود را به راحتی و با صرف کمترین زمان ممکن بیابند. در این میان سیستمهای توصیه­گر با هدف تسهیل و یاری رساندن به کاربران در زمینه انتخاب و یافتن کالای مورد نیاز ایشان با استفاده از علوم و روشهای مبتنی بر داده کاوی اطلاعات، ایجاد و توسعه یافته­اند. همچنین در سالهای اخیر ظهور و گسترش شبکه­های اجتماعی و شبکه­های مبتنی بر رابطه اعتماد میان کاربران، باعث گشوده شدن افق جدیدی در ارائه سیستمهای توصیه­گر و توسعه نسل جدیدی از اینگونه سیستمها گردیده است و آنرا به یکی از موضوعات جذاب و مورد توجه محققان تبدیل نموده است.

 

از میان روشها و مدل­های موجود در زمینه سیستمهای توصیه­گر روش پالایش گروهی به لحاظ سادگی پیاده­سازی از محبوبیت قابل ملاحظه­ای برخوردار است اما این روش در ارائه پیشنهادات مناسب و قابل قبول به کاربران تازه وارد دارای ضعف­های جدی می­باشد. سیستمهای توصیه­گر مبتنی بر اعتماد، با بهره­گیری از رابطه اعتماد میان کاربران، در جهت رفع نقاط ضعف بیان شده و خصوصا ارائه پیشنهادات مناسب به کاربران تازه وارد گامهای موثری برداشته­اند. در این تحقیق سعی شده است تا از تلفیق و ترکیب روش­های موجود در زمینه پالایش گروهی و همچنین مدلهای مبتنی بر اعتماد و بررسی نقاط ضعف و قوت آنها مدلی نوین و توسعه یافته ارائه گردد که در آن نتایج از خطای کمتر و دقت بالاتری برخوردار بوده و با افزایش معیار پوشش بتوان به درصد بیشتری از کاربران پاسخ مناسب ارائه نمود. برای این منظور در میان انواع روشهای پالایش گروهی، روش مبتنی بر آیتم و برای پیمایش شبکه اعتماد میان کاربران نیز از روش پیمایش تصادفی بهره گرفته شده است، همچنین با تفسیر و تعدیل نظرات کاربران و اتخاذ شیوه­ای مناسب جهت محاسبه مقدار دقیق اعتماد میان کاربران و تغییر در نحوه پیمایش شبکه اعتماد میان ایشان سعی در بهبود و کاهش خطاهای نتایج گردیده است. در نهایت، جهت ارزیابی و برآورد مدل ترکیبی ارائه شده، نتایج و آمارهای حاصل از اجرای مدل پیشنهادی بر روی مجموعه داده های Epinions و Movielens و مقایسه آنها با نتایج مدل پایه TrustWalkerبه عنوان یکی از بهترین مدلهای ترکیبی ارائه شده در زمینه سیستمهای توصیه گر مبتنی بر اعتماد، ارائه می­گردد.

 

فصل اول: مقدمه ای بر انواع سیستم های توصیه گر

 

1-1- مقدمه

 

گسترش سریع و روز افزون اطلاعات ارائه شده بر روی شبکه جهانی اینترنت، کاربران را با مشکلات عدیده و قابل تاملی در خصوص انتخاب منابع و اطلاعات مورد نیاز ایشان مواجه نموده است و چه بسا که بدون راهنمایی و هدایت صحیح، کاربران در اخذ تصمیمات صحیح یا انتخاب کالا و خدمات مورد نیازشان دچار اشتباه شده که این امر تبعات عدیده­ای از جمله نارضایتی، سلب اطمینان کاربران و مشتریان سایتهای موجود بر روی اینترنت را به همراه خواهد داشت. از اینرو وجود ابزار و سیستمهایی برای کمک به کاربران در انتخاب اطلاعات مناسب و مورد نیاز ایشان کاملا ضروری به نظر می­رسد. در سالهای اخیر برای برآورده سازی این نیازها سیستمهای توصیه­گرمطرح و توسعه یافته­اند و الگوریتمها ، مقالات و متون علمی بسیار متنوع و مختلفی در این زمینه مطرح گردیده است .

 

در این میان، ایجاد و گسترش شبکه­های اجتماعی، شبکه­های اعتماد و وجود انواع روابط میان کاربران این شبکه­ها افق جدیدی را برروی محققان و توسعه دهندگان سیستمهای توصیه­گر گشوده است تا با بهره­گیری از علوم اجتماعی و علوم روان شناختی حاکم در این شبکه­ها و خصوصا وجود رابطه اعتماد میان کاربران بتوانند نسل جدیدی از سیستمهای توصیه­گر را تحت عنوان “سیستمهای توصیه­گر مبتنی بر اعتماد[1]”معرفی و عرضه نمایند. این سیستمها قادر هستند تا به درصد بیشتری از کاربران پاسخ مناسب را ارائه دهند و همچنین نتایج آنها از دقت بالاتری برخوردار می­باشد.

 

با توجه به کثرت کاربران و افراد عضو شبکه­های مبتنی بر اعتماد و شبکه­های اجتماعی، همچنین تنوع رفتار و ویژگی­های ایشان، تنها یک شیوه یا یک مدل قادر به پاسخگویی و ارائه پیشنهادات دقیق و قابل قبول نمی­باشد که این امر باعث ظهور سیستمهای توصیه­گر ترکیبی[2]گردیده است. در این سیستمها سعی شده است تا با ترکیب انواع مختلفی از سیستمهای توصیه­گر بتوان سیستمی تولید نمود که دارای مزایای حداکثری و معایب حداقلی باشد.

 

در این پایان­نامه سعی شده است تا با تغییر، اصلاح، تلفیق و ترکیب تعدادی از روشها و الگوریتم­های مطرح و قابل قبول در سطح جهانی، مدلی ارائه گردد که نسبت به مدل­های پیشین دارای دقت و درصد پوشش بالاتری باشد و همچنین بتواند نقایص مدلهای پیشین خصوصا در رابطه با ارائه پیشنهاد به کاربران تازه وارد[3] را تا حد قابل قبولی مرتفع نماید.

 

1-2- سیستمهای توصیه ­گر

 

تعاریف متفاوتی برای سیستم‌های توصیه‌گر ارائه شده‌است. عده­ای از محققان سیستمهای توصیه­گر را زیرمجموعه‌ای از سیستمهای تصمیم­یار[4] می‌دانند و آنها را سیستم‌های اطلاعاتی[5] تعریف می‌کنند که توانایی تحلیل رفتارهای گذشته و ارائه توصیه‌هایی برای مسائل جاری را دارا می­باشند[1]. به زبان ساده‌تر در سیستم‌های توصیه‌گر تلاش بر این است تا با حدس زدن شیوه تفکر کاربر به کمک اطلاعاتی که از نحوه رفتار وی یا کاربران مشابه و نظرات آنها داریم مناسب‌ترین و نزدیک‌ترین کالا یا خدمت به سلیقه او را شناسایی و پیشنهاد کنیم. این سیستم‌ها در حقیقت سعی دارند فرایندی را که ما در زندگی روزمره خود بکار می‌بریم و طی آن تلاش می‌کنیم تا افرادی با سلایق نزدیک به خود را پیدا کرده و از آنها در مورد انتخاب‌هایمان نظر بخواهیم را شبیه سازی نمایند.

 

به صورت کلی­تر سیستمهای توصیه­گر زیر مجموعه­ای از سیستمهای پالایش اطلاعات[6]هستند که وظیفه آنها جستجو برای بیان پیش­بینی امتیاز(درجه)[7] یا بیان سلایق و ترجیحات[8] یک کاربر در خصوص یک موضوع[9] ( مانند موسیقی، کتاب یا فیلم) یا یک عنصر اجتماعی مانند افراد و گروهها می­باشد[2]–[4].

 

1-3- انواع سیستمهای توصیه ­گر از لحاظ عملکردی

 

سیستمهای توصیه­گر به لحاظ نحوه ارائه نتایج و پیشنهادات به کاربران خود، به شیوه های متفاوتی عمل می نمایند که در ذیل به پاره­ ای از آنها به صورت فهرست وار اشاره می­گردد:

 

– پیشنهاد لیستی متشکل از n کالا یا محصول برتر (معمولا n برابر 10 است )

 

– پیشنهادات فصلی و موردی مانند پیشنهاد یک هتل دارای تخفیف جهت تعطیلات

 

– بیان درصد علاقه­مندی سایر کاربران به یک محصول خاص، به عنوان مثال: “80 درصد کاربران از خرید این محصول راضی بوده اند “

 

– پیش بینی میزان امتیازی که یک کاربر به یک محصول خاص خواهد داد

 

در این تحقیق سعی در ایجاد مدلی است که بتواند نظر و امتیاز تخصیص داده شده توسط یک کاربر خاص به یک محصول یا آیتم خاص را پیش­بینی نماید.

 

1-4- مزایا و اهمیت یک سیستم توصیه ­گر کارآمد

 

طبق آمار رسمی ارائه شده توسط سایت فروش کتاب Amazon[10] ، 35 درصد از فروش این سایت به واسطه وجود سیستم توصیه­گر و ارائه پیشنهادات مناسب به علاقه­مندان کتاب می باشد[5] همچنین سایت اجاره فیلم Netflix برای بهبود 10 درصدی دقت سیستم توصیه­گر خود موسوم به Cinematch[11]جایزه ای بالغ بر یک میلیون دلار برای محققان در نظر گرفته است. هر دو مثال فوق نشان دهنده اهمیت سیستمهای توصیه­گر و نقش آنها در تجارت می­باشد. در ذیل تعدادی از دلایل اهمیت وجود یک سیستم توصیه­گر مناسب و کارآمد در یک سایت تجارت الکترونیک برشمرده می­گردد:

 

– راهنمایی کاربران و بازدید کنندگان در انتخاب کالا ، محصول یا خدمت مناسب

 

– تسریع در زمان انتخاب کالای مورد نظر مشتری مانند انتخاب یک فیلم مناسب در میان میلیونها فیلم موجود در سایت

 

– جمع­ آوری اطلاعات ارزشمند در خصوص سلایق و رفتار کاربران جهت برنامه­ ریزی­ های آتی

 

– جذب مشتریان و بازدید کنندگانی که برای اولین بار است از سایت بازدید می­کنند

 

– افزایش میزان رضایتمندی کاربران و طبیعتا افزایش سود سرمایه گذاران تجاری

 

– ایجاد احساس اطمینان در مشتری با ارائه آمار نظرات سایر کاربران

 

– بهبود معیارهای سنجش رتبه و درجه پورتال یا سایت

 

– توجه به جنبه­ های روان­شناختی کاربران

 

مکانیزم ترکیب مناسب، باید مکانیزمی وجود داشته باشد که بتوان توسط آن نتایج اولیه الگوریتم‌های پایه را با یکدیگر ترکیب کرده و به یک نتیجه نهایی (نظر جمعی) رسید.

 

در این تحقیق دو روش برای ترکیب خوشه‌بندی ترکیبی و خرد جمعی پیشنهاد شده است. با استفاده از تعاریف بالا الگوریتم روش اول مطرح خواهد شد که در آن، جهت رسیدن به نتیجه نهایی از آستانه‌گیری استفاده می‌شود. در این روش الگوریتم‌های خوشه‌بندی اولیه غیر هم نام کاملاً مستقل فرض خواهند شد و برای ارزیابی استقلال الگوریتم‌های هم نام نیاز به آستانه‌گیری می‌باشد. در روش دوم، سعی شده است تا دو بخش از روش اول بهبود یابد. از این روی جهت مدل‌سازی الگوریتم‌ها و ارزیابی استقلال آن‌ها نسبت به هم یک روش مبتنی بر گراف شبه کد ارائه می‌شود و میزان استقلال به دست آمده در این روش به عنوان وزنی برای ارزیابی پراکندگی در تشکیل جواب نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت ارزیابی، روش‌های پیشنهادی با روش‌های پایه، روش‌ ترکیب کامل و چند روش معروف ترکیب مبتنی بر انتخاب مقایسه خواهد شد. از این روی از چهارده داده استاندارد و یا مصنوعی که عموماً از سایت UCI [76] جمع‌آوری شده‌اند استفاده شده است. در انتخاب این داده‌ها سعی شده، داده‌هایی با مقیاس‌ کوچک، متوسط و بزرگ انتخاب شوند تا کارایی روش بدون در نظر گرفتن مقیاس داده ارزیابی شود. همچنین جهت اطمینان از صحت نتایج تمامی آزمایش‌های تجربی گزارش‌شده حداقل ده بار تکرار شده است.

 

1-4-1- فرضیات تحقیق

 

این تحقیق بر اساس فرضیات زیر اقدام به ارائه روشی جدید در خوشه‌بندی ترکیبی مبتنی بر انتخاب بر اساس نظریه خرد جمعی می‌کند.

 

1) در این تحقیق تمامی آستانه‌گیری‌ها بر اساس میزان صحت نتایج نهایی و مدت زمان اجرای الگوریتم به صورت تجربی انتخاب می‌شوند.

 

2) در این تحقیق جهت ارزیابی عملکرد یک الگوریتم، نتایج اجرای آن را بر روی‌داده‌های استاندارد UCI در محیطی با شرایط و پارامترهای مشابه نسبت به سایر الگوریتم‌ها ارزیابی می‌کنیم که این داده‌ها الزاماً حجیم یا خیلی کوچک نیستند.

 

3) جهت اطمینان از صحت نتایج آزمایش‌ها ارائه‌شده در این تحقیق، حداقل اجرای هر الگوریتم بر روی هر داده ده بار تکرار شده و نتیجه‌ نهایی میانگین نتایج به دست آمده می‌باشد.

 

4) از آنجایی که روش مطرح‌شده در این تحقیق یک روش مکاشفه‌ای است سعی خواهد شد بیشتر با روش‌های مکاشفه‌ای مطرح در خوشه‌بندی ترکیبی مقایسه و نتایج آن مورد بررسی قرار گیرد.

 

در این فصل اهداف، مفاهیم و چالش‌های این تحقیق به صورت خلاصه ارائه شد. در ادامه این تحقیق، در فصل دوم، الگوریتم‌های خوشه‌بندی پایه و روش‌های خوشه‌بندی‌ تركیبی مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین به روش‌های انتخاب خوشه[31] و یا افراز[32] در خوشه‌بندی ترکیبی مبتنی بر انتخاب خواهیم پرداخت. در فصل سوم، نظریه خرد جمعی و دو روش پیشنهادی خوشه‌بندی خردمند ارائه می‌شود. در فصل چهارم، به ارائه نتایج آزمایش‌های تجربی این تحقیق و ارزیابی آن‌ها می‌پردازیم و در فصل پنجم، به ارائه‌ی نتایج و کار‌های آتی خواهیم پرداخت.

 

[1] Artificial Intelligent (AI)

 

[2] Machine Learning

 

[3] Data Mining

 

[4] Supervised

 

[5] Unsupervised

 

[6] Train Set

 

[7] Class

 

[8] Pattern

 

[9] Learning Model

 

[10] Predictive

 

[11] Classification

 

[12] Association rule mining

 

 

[13] Label

 

[14] Clustering

 

[15] Features

 

[16] Tacit knowledge

 

[17] Sub-Class

 

[18] Cluster Ensemble

 

[19] Cluster Ensemble Selection

 

[20] Normalized Mutual Information

 

2-2-11-مدل ارزیابی آمادگی ERP……………….

 

2-2-12-مدل ارزیابی آمادگی CRM………………..

 

2-2-13-مدل ارزیابی آمادگی BIS……………….

 

2-2-14-مدل ارزیابی آمادگی B toB EC………………..

 

2-3-طبقه‌بندی مدل‌های بیان‌شده……………… 18

 

2-4-معرفی سرویس‌گرایی در سازمان………………. 19

 

2-4-1-سازمان و معماری سازمانی……………….. 19

 

2-4-2-معماری سرویس‌گرا……………… 20

 

2-4-3-خواص معماری سرویس‌گرا……………… 22

 

2-4-4- نکات مهم سرویس‌گرایی……………….. 24

 

2-4-5-مزایای معماری سرویس‌گرا……………… 24

 

2-4-6-لایه‌های معماری سرویس‌گرا……………… 26

 

2-4-7-عوامل بحرانی موفقیت سرویس‌گرایی……………….. 29

 

2-4-8-برخی چالش‌های مطرح در حوزه سرویس‌گرایی…………. 31

 

2-4-9-گام‌های متدولوژی بهبود مداوم برای معماری سرویس‌گرا……… 32

 

2-5-آشنایی مقدماتی با مبحث فازی……………….. 34

 

2-5-1- مبحث فازی و استدلال تقریبی……………….. 34

 

2-5-2-نظریه فازی……………….. 35

 

2-5-3-منطق فازی و کاربرد آن در تصمیم‌گیری……………….. 36

 

2-5-4-روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره……………… 37

 

2-5-4-1-متد AHP……………….

 

2-5-4-2-متد ANP………………

 

2-5-5- بررسی چند مدل ارزیابی با استفاده از تئوری فازی…………. 40

 

2-6-جمع‌بندی……………….. 44

 

فصل سوم روش تحقیق………………. 45

 

3-1-مقدمه………………. 46

 

3-2-آشنایی با عوامل بحرانی معماری سرویس‌گرا……………… 48

 

3-2-1- مفهوم معماری سرویس‌گرا ………………48

 

3-2-2-عوامل بحرانی موفقیت سرویس‌گرایی……………….. 49

 

3-2-3-چارچوب حاکمیت سرویس‌گرایی در سازمان………………. 49

 

3-2-4-بررسی مطالعات قبلی انجام‌ شده در تعیین شاخص‌های آمادگی سازمان برای پذیرش رویکرد سرویس‌گرا….52

 

3-3-طراحی اولیه مدل مفهومی آمادگی سرویس‌گرا…….. 71

 

3-4-معرفی متدولوژی طراحی……………….. 79

 

3-4-1-مفاهیم منطق فازی……………….. 79

 

3-4-2- تابع عضویت……………….. 80

 

3-4-3-قوانین……………….. 81

 

3-4-4-عملگرهای منطق فازی (T-norms)……………….

 

3-4-5-سیستم استنتاج فازی……………….. 83

 

3-4-6-انواع سیستم فازی……………….. 84

 

3-4-7-مراحل پیاده‌سازی سیستم استنتاج فازی ممدانی……………….. 85

 

3-4-7-1-فازی‌سازی……………….. 85

 

3-4-7-2-تعریف قواعد فازی……………….. 87

 

3-4-7-3-اجتماع خروجی‌های قوانین (ترکیب)……………… 90

 

3-4-7-4-دی فازی (قطعی ساز)……………… 90

 

3-5-جمع‌بندی……………….. 92

 

فصل چهارم تشریح مدل پیشنهادی و ارزیابی مدل………………. 94

 

4-1-مقدمه………………. 95

 

4-2-مدل پیشنهادی فازی………………. 95

 

4-2-1-محاسبه وزن شاخص‌ها به روش فازی……………….. 96

 

4-2-2-مرحله اول: فازی‌سازی……………….. 102

 

4-2-3-مرحله دوم: پایگاه قواعد فازی……………….. 104

 

4-2-4-مرحله سوم: فازی زدائی……………….. 105

 

4-2-4-مرحله چهارم: تست مدل………………. 105

 

 

4-3-مطالعهٔ موردی……………….. 106

 

4-3-1-معرفی سازمان………………. 106

 

4-3-2-بررسی نتایج به دست آمده از وضعیت آمادگی سازمان………. 107

 

4 -4-تشریح زیرابعاد مدل پیشنهادی به همراه راه‌کارهای پیشنهادی در جهت بهبود زیرشاخص‌های سازمان مورد مطالعه……. 109

 

4-4-1-زیربعد آمادگی فرهنگ سازمانی……………….. 109

 

4-4-2- زیربعد آمادگی مدیریت سازمانی……………….. 111

 

4-4-3- زیربعد آمادگی آگاهی سرویس‌گرایی……………….. 111

 

4-4-4- زیربعد آمادگی استراتژی سرویس‌گرایی……………….. 112

 

4-4-5- زیربعد آمادگی حاکمیت IT……………….

 

4-4-6- زیربعد آمادگی حاکمیت سرویس‌گرایی……………….. 114

 

4-4-7- زیربعد آمادگی زیرساخت‌های فناوری سرویس‌گرایی……….. 115

 

4-4-8- زیربعد آمادگی تسهیل استفاده مجدد سرویس‌ها ………………116

 

4-5-خلاصه فصل……………….. 117

 

فصل پنجم نتیجه‌گیری و پیشنهادات……………….. 119

 

5-1- خلاصه تحقیق………………. 120

 

5-2-مزایای مدل پیشنهادی……………….. 121

 

5-3-اقدامات آتی……………….. 121

 

منابع………………. 122

 

چکیده:

 

رشد روز افزون تغییرات در سازمان ها از یك سو و نیاز شدید به بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آنها از سوی دیگر، ایجاب می كند كه تا حد ممكن، اعمال تغییرات در سازمان و تغییر متناسب با آنها در عملكرد و ساختارهای فناوری اطلاعات و زیرساختهای سخت افزاری ، نرم افزاری و اطلاعاتی سازمان، با هم هماهنگ باشند.یکی از مهمترین رویكردهایی كه این هدف را دنبال می­كند، رویکرد معماری سرویس­گرا است.مهمترین دستاورد از ایجاد معماری سرویس گرا، نیاز به افزایش انعطاف­پذیری و سرعت و چابکی فناوری اطلاعات در قبال نیاز به تغییر در سازمان و به تبع آن تغییر در ساختار ITسازمان است. با توجه به حوزه وسیع اثر طرحهای معماری سازمانی، شایسته است قبل از اجرائی شدن و انجام هزینه های كلان مربوطه، سازمان از قابلیت های خود برای پذیرش این رویکرد جدید مطلع شود. درک صحیح از میزان آمادگی سازمانی، برای جهت گیری درست تلاش ها و تدوین استراتژی های متناسب بسیار حائز اهمیت میباشد.

 

هدف عمده این تحقیق، ارائه مدلی به منظور معرفی عواملی است که از طریق آن می‌توان میزان آمادگی یک سازمان را برای پیاده‌سازی معماری سرویس­گرا ارزیابی نمود. برای طراحی این مدل ارزیابی، از منطق فازی ممدانی استفاده شده است. پس از بررسی مبانی نظری مرتبط، مؤلفه‌ها و شاخص‌های میزان آمادگی سازمان برای پیاده‌سازی معماری سرویس‌گرا استخراج و سپس مورد تحلیل قرار گرفته است، در ادامه، مدل پیشنهادی مطرح می شود و وضعیت آمادگی یک سازمان، مورد مطالعه قرار می گیرد.با استفاده از این مدل ارزیابی، سازمانها می توانند به نقاط قوت خود پی برده و همچنین حیطه­های نیازمند بهبود را شناسائی و با توجه به راهکار های پیشنهادی، میزان آمادگی خود را افزایش دهند.

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

هر مجموعه، سازمان و ارگان برای حفظ موجودیت و پیشبرد اهداف خود در فضای رقابتی امروز، نیازمند انطباق با شرایط موجود و بنابراین ناگزیر از ایجاد تغییرات مداوم در خود است. این تغییرات باعث می‌شود تا سازمان یا مجموعه به طور مداوم پیچیده‌تر شود. در این جا است که نقش فن آوری اطلاعات پررنگ‌تر می‌شود زیرا بدون استفاده از آن هزینه و زمان بسیار زیادی مورد نیاز خواهد بود که صرف آن غیرممکن می‌نماید و در صورت ممکن بودن نیز، مشکلات بسیاری در راستای انجام کارها و دستیابی به اهداف سازمان ایجاد می‌کند. رشد روزافزون تغییرات در سازمان‌ها از یک سو و نیاز شدید به بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آن‌ها از سوی دیگر، ایجاب می‌کند که تا حد ممکن این دو (اعمال تغییرات در سازمان و تغییر متناسب با آن‌ها در عملکرد و ساختارهای فناوری اطلاعات و زیرساخت‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و اطلاعاتی سازمان) با هم هماهنگ باشند. این امر به معنای آن است که بتوانیم در انتقال تغییرات از فرایندها، داده‌ها و سایر موارد سازمان به برنامه‌ها و سایر مقولات مربوط به IT انعطاف ایجاد کنیم. یکی از مهم‌ترین رویکردهایی که این هدف را دنبال می‌کند، رویکرد معماری سرویس‌گرا است.

 

برای معماری سرویس‌گرا تعاریف مختلفی بیان‌شده است از جمله:

 

– چارچوبی برای یکپارچه‌سازی فرآیندهای حرفه و پشتیبانی آن‌ها توسط فناوری اطلاعات با کمک مؤلفه‌های استاندارد و امن تحت عنوان سرویس که قابلیت استفاده مجدد و اتصال به یکدیگر جهت پوشش تغییرات حرفه را دارا می‌باشند.

 

– معماری سرویس‌گرا شامل سیاست‌ها، تجارب و چارچوب‌هایی است که کارکردهای سیستمی را قادر می‌سازد به صورت مجموعه‌ای از سرویس‌های توزیع‌شده در اندازه‌های مورد نظر سازمان تعریف شوند.

 

– چارچوبی وسیع و استاندارد که سرویس‌ها در آن ساخته، مستقر و مدیریت می‌شوند و هدفش افزایش چابکی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در جهت واکنش سریع به تغییرات در نیازهای کسب و کار می‌باشد.

 

– روشی برای طراحی و پیاده‌سازی نرم‌افزارهای گسترده سازمانی به وسیله ارتباط بین سرویس‌هایی که دارای خواص اتصال سست و قابل استفاده مجدد هستند.

 

– سبکی از معماری است که از اتصال سست سرویس‌ها جهت انعطاف‌پذیری و تعامل پذیری حرفه و به صورت مستقل از فناوری پشتیبانی می‌کند و از ترکیب مجموعه سرویس‌های مبتنی بر حرفه تشکیل شده که این سرویس‌ها انعطاف‌پذیری و پیکربندی پویا را برای فرآیندها محقق می‌کنند.

 

انگیزه اصلی و مهم‌ترین دستاورد از ایجاد معماری سرویس گرا، نیاز به افزایش انعطاف‌پذیری و سرعت و چابکی فناوری اطلاعات در قبال نیاز به تغییر در سازمان و به تبع آن تغییر در ساختار IT سازمان است. در سازمانی که بتواند به اهداف فوق برسد، فرایندها و سرویس‌ها کاملاً انعطاف‌پذیر بوده و می‌توانند بر اساس نیاز متخصصان کسب و کار و بدون نیاز به پرسنل فنی به سرعت ایجاد و پیکربندی شوند. این تصویر از سازمان چابک با نیازهای رو به رشد محیط‌های متغیر کاری و با توجه به محدودیت‌های زیرساخت‌های فنی و سازمانی وفق دارد.

 

با وجود آن که نیاز به تغییرات سریع و مداوم بسیار زیاد است، اما ممکن است برای این تغییرات موانع فنی و سازمانی ایجاد شود زیرا ممکن است ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز بسیار زمان‌گیرتر از آن باشد که نیاز فعلی را برآورده کند و یا به منابع بیشتری نیاز داشته و هزینه‌های سنگینی را بر سازمان تحمیل کند و بنابراین برای رسیدن به هدف انعطاف و سرعت، لازم است زیرساخت‌های فنی و کاری را طوری با بهره‌گیری از یک معماری مناسب مثل معماری سرویس­گرا بسازیم که حداکثر انعطاف ممکن را تضمین کند و رسیدن به هدف را ممکن سازد. از مزایای بهره‌گیری از سرویس‌گرایی در سطح سازمان به طور کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد 1- چابکی-2 صرفه‌جویی در هزینه‌ها 3-قابلیت استفاده مجدد-4 استقلال از تکنولوژی-5 زیرساخت‌های کاری مؤثر-6 فرایند مؤثرتر توسعه نرم‌افزار-7 احتمال موفقیت بیشتر در ایجاد تغییرات-8 امکان گرفتن بازخوردهای مناسب و اطلاعات مورد نیاز در سطوح مختلف از ذی‌نفعان 9- کاهش قابل توجه ریسک 10- یکپارچگی آسان با شرکاء داخلی و خارجی 11- اتصال بین کسب و کار و فناوری اطلاعات.

 

شاید بتوان گفت که بیشتر مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره شد ناشی از تجزیه صحیح و مناسب مسائل مهم و مورد توجه در سازمان است زیرا این امر موجب می‌شود پروژه‌های IT کوچک‌تری تعریف شوند و بنابراین ریسک آن‌ها کم شده و احتمال موفقیت آن‌ها بسیار بالاتر می‌رود. از سوی دیگر استقلال این بخش‌های کوچک‌تر از یکدیگر از ویژگی‌های مهم تعریف سرویس‌ها است که در صورت تشخیص صحیح، موجب افزایش انعطاف و سرعت در تغییرات در سازمان و ایجاد قابلیت استفاده مجدد بالا و نیز صرفه‌جویی در هزینه‌ها از طریق استفاده از منابع موجود و قابل استفاده می‌باشد. از طرفی هدف معماری سازمانی شناخت جنبه‌های مختلف سازمان در سطوح مختلف مانند سطح حرفه، سطح طراحی مفهومی، سطح طراحی منطقی و فیزیکی و … است؛ بنابراین با تدوین معماری سازمانی می‌توان سازمان را در وجوه مختلف اهمیت آن مورد بازشناسی قرار داد. اگر بتوان معماری سازمانی را به طور سرویس‌گرا تعیین و تدوین کرد، می‌توان با بهره‌گیری از مزایای سرویس‌گرایی به اهداف معماری سازمانی رسید.

 

از آن جا که هر گونه تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در جهت رشد و توسعه سازمان در استفاده از معماری‌های گوناگون از جمله معماری سرویس‌گرا، مستلزم آگاهی از سطح آمادگی فعلی سازمان‌ها می‌باشد، اینجاست که فعالیت‌های ارزیابی نقشی مهم برای تصمیم‌گیرندگان ایفا می‌کنند، در نتیجه نیازمند یک مدل ارزیابی برای آگاهی از میزان آمادگی در سازمان‌ها در حرکت به سمت پیاده‌سازی معماری سرویس‌گرا می‌باشیم؛ از طرفی معمولاً تصمیمات سازمانی در محیطی غیرقطعی، مبهم و فازی، با معیارهایی ناواضح و مبهم، اطلاعات ناکافی و …اتخاذ می‌شود، اگر عدم اطمینان (فازی بودن) در تصمیم‌گیری‌های انسان در نظر گرفته نشود، نتایج می‌تواند گمراه کننده باشد. بر خلاف روش‌های پارامتری مرسوم، منطق فازی از نیاز به مدل‌سازی ریاضی محض و فروض توزیعی مربوطه اجتناب می‌کند در نتیجه در بسیاری از تحلیل‌های تجربی در زمینه‌های سازمانی از نظریه مجموعه‌های فازی و مدل‌های منطق فازی در راستای ارتقا، بهبود نتایج، دقت ارزیابی و کارائی فرایندهای ارزیابی استفاده می‌شود. منطق فازی توصیفات زبان طبیعی سیاست‌های تصمیم‌گیری را به الگوریتمی که از یک مدل ریاضی استفاده می‌کند، ترجمه می‌نماید. این‌چنین مدلی شامل فازی‌سازی، استدلال و فازی‌زدایی است.

 

5-2- پیشنهادات و كارهای آینده………………….. 59

 

فهرست منابع……………………. 60

 

چکیده:

 

همواره در یک محیط عملیاتی جنگ الکترونیک پالس‌های متعددی از رادارهای فعال در منطقه موجود می‌باشد. یكی از روش‌های تشخیص تهدیدات هوایی، دریایی و زمینی، استفاده از تحلیل سیگنال راداری است كه توسط این‌گونه تهدیدات حمل می‌شوند. ازآنجایی‌که رادار به عنوان یکی از مهم‌ترین حسگرها در این حوزه مورد استفاده قرار می‌گیرد، لذا شناسایی دقیق و سریع رادارهای موجود در یک منطقه عملیاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

 

برای شناسایی رادارها، واحد پردازش اطلاعات نقش مهمی را بر عهده دارد که یکی از بخش‌های مهم این واحد، کلاسه‌بندی رادارهای کشف شده می‌باشد. در این تحقیق از الگوریتم SVM برای این منظور استفاده شده است که با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از شبیه‌ سازی‌ها و مقایسه آن با چند روش دیگر، الگوریتم مذکور بهترین کارایی را دارد.

 

فصل اول: مقدمه

 

1-1- پیشگفتار

 

در دنیای امروزی، اطلاعات به عنوان یکی از فاکتورهای تولیدی مهم پدیدار شده است. درنتیجه تلاش برای استخراج اطلاعات از داده‌ها توجه بسیاری از افراد دخیل در صنعت اطلاعات را به خود جلب نموده است. پیشرفت‌های حاصله در علم اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات، فنون و ابزارهای جدیدی را برای غلبه بر رشد مستمر و تنوع بانک‌های اطلاعاتی تأمین می‌کنند. این پیشرفت‌ها هم در بعد سخت‌افزاری و هم نرم‌افزاری حاصل‌شده‌اند.

 

داده‌کاوی یکی از پیشرفت‌های اخیر در راستای فن‌آوری‌های مدیریت داده‌هاست. داده‌کاوی مجموعه‌ای از فنون است که به شخص امکان می‌دهد تا ورای داده‌پردازی معمولی حرکت کند و به استخراج اطلاعاتی که در انبوه داده‌ها مخفی و یا پنهان است کمک می‌کند.

 

سیستم‌های پشتیبان الکترونیکی یا ESM، سیستم‌های منفعل هستند که تشعشع امواج تولیدی را از بسیاری از سیستم‌ها، دریافت و ویژگی‌های هر یک از پالس‌های دریافت شده را اندازه‌گیری می‌کنند و سپس پالس‌هایی که متعلق به ساتع کننده‌ای مشابه باشند را برای تعیین و استخراج پارامترها و ویژگی‌های رادار کشف شده دسته‌بندی می‌کنند و هدف آن جستجو، ره‌گیری، مکان‌یابی و تحلیل سیگنال‌های راداری در دیده‌بانی و مراقبت از منطقه نظامی می‌باشد ]5[ ]6[ ]9[ ]11[.

 

به‌طورکلی سیستم‌های شناسایی رادار دارای چهار جزء اصلی شامل آنتن، گیرنده، پردازشگر(شامل پردازش سیگنال و داده) و نمایشگر می‌باشد و عمل کلاسه‌بندی و تفکیک رادارها در قسمت نمایشگر این سیستم‌ها با مقایسه با آرشیو اطلاعات راداری انجام می‌شود]19[.

 

در یک محیط جنگ الکترونیک، رشته پالس‌های مربوط به رادارهای فعال در محیط با هم ادغام شده و توسط گیرنده‌های سیستم شنود راداری دریافت می‌شوند. این رشته پالس‌ها دارای ویژگی‌های متفاوتی هستند که آن‌ها را از هم مجزا می‌سازند. این ویژگی‌ها با توجه به نوع رادار و تهدیدها، متفاوت خواهد بود.

 

ویژگی‌های مربوط به هر رادار با چند پارامتر اصلی مشخص می‌شوند که این پارامترها شامل جهت، زمان دریافت پالس، فرکانس، عرض پالس و دامنه پالس است]14[ ]16[ ]17[ که با جمع‌آوری تعداد زیادی از این ركوردها و مؤلفه‌های مشخصه می‌توان یك مجموعه داده مرجع و كارآمد تشكیل داد كه برای شناسایی، پیش‌بینی، دسته‌بندی و برچسب‌گذاری رادارها از آن استفاده می‌شود.

 

 1-2-  اهداف پایان‌نامه

 

با توجه به گستردگی آماری داده‌ها و انواع رادارهای موجود، مسئله برچسب‌گذاری رادارهای استخراج شده، چالشی جدی است. در صورت اكتشاف پارامترهای عملیاتی یك رادار توسط سیستم‌های شنود راداری موجود در یك منطقه عملیاتی، می‌بایست بر اساس پایگاه داده موجود، نام و نوع آن رادار تشخیص داده شود تا بتوان عملیات مناسبی را جهت غیرفعال كردن آن رادار انجام داد. در حال حاضر برای انجام این کار از پردازش‌های قیاسی استفاده می‌شود تا رکوردی که بیشترین شباهت با رادار کشف شده توسط نرم‌افزار دارد مشخص گردد که برای انجام این کار از یك مدل ریاضی خیلی ساده‌انگارانه خطی استفاده می‌شود كه بر اساس آن توسط نیروی خبره، یک ضریب به هر پارامتر آن رادار اختصاص می‌یابد و با عملیات ریاضی خیلی ساده‌ای، راداری که بیشترین شباهت به رادار مکشوفه دارد استخراج می‌شود و بنابراین فرآیندی زمان‌بر و کم‌دقت است و همچنین به سطح تخصص و تجربه فرد خبره نیز بستگی دارد و علاوه بر آن رادارهای بسیار متنوع و متفاوتی وجود دارد که برای هرکدام از آن‌ها باید ضرایب متفاوتی را اعمال کرد.

 

همان‌طور كه مشخص است نیروی انسانی نقش عمده‌ای در فرآیند فوق‌الذکر دارد، هدف از انجام این پایان‌نامه كاهش نقش نیروی انسانی و خطاهایی است كه می‌تواند از این منبع سرچشمه بگیرد. بنابراین و با در نظر گرفتن صورت‌مسئله یادشده، استفاده از الگوریتم‌های کلاسه‌بندی[6] در داده‌کاوی[7] ابزار مناسبی جهت تشخیص، تبیین و استخراج اطلاعات مطلوب از مجموعه داده جمع‌آوری‌شده می‌باشد.

 

در سیستم‌های مخابراتی نظامی تکنیک‌های پیشرفته‌ای برای شنود و پردازش سیگنال‌های بلادرنگ بکار می‌رود که برای تصمیم‌گیری‌های مربوط به عملیات جنگ الکترونیک و سایر عملیات تاکتیکی حیاتی‌اند. امروزه ضرورت سیستم‌های هوشمند با تکنیک‌های پردازش سیگنال مدرن، به‌خوبی احساس می‌شود. وظیفه اصلی چنین سیستم‌هایی شناخت رادارهای موجود در محیط عملیاتی و طبقه‌بندی آن‌ها بر اساس آموخته‌های قبلی سیستم و انجام عملیات لازمه با سرعت بالا و بلادرنگ می‌باشد بخصوص در مواردی که سیگنال دریافت شده مربوط به یک تهدید آنی مانند موشک است و باید سیستم‌های جنگ الکترونیک در کوتاه‌ترین زمان ممکن پاسخ لازم را به عنوان هشداردهنده بدهند.

 

هدفی که به دنبال آن هستیم استفاده از نتایج این تحقیق در کلاسه‌بندی اطلاعات استخراج شده توسط سیستم‌های شنود راداری می‌باشد که این امر بعد از مرحله پیش‌پردازش سیگنال ورودی و انتخاب صحیح الگوریتم‌های دسته‌بندی، محقق می‌شود. عملیات پیش‌پردازش می‌تواند دربرگیرنده حذف نویز ، تخمین فرکانس حامل، توان سیگنال و نویز، همسان‌سازی و… می‌باشد که به دلیل وجود مباحث مخابراتی از بحث ما خارج می‌باشد. پس از پردازش و استخراج مشخصات سیگنال ورودی و ذخیره‌سازی در بانک اطلاعاتی سیستم نوبت به تشخیص نوع رادار کشف شده با تکیه‌بر اطلاعات موجود و آموزش قبلی سیستم است. در این راستا مطالعه روش‌های معتبر کلاسه‌بندی داده‌ها در یک قالب مشخص، و از میان آن‌ها انتخاب روش بهینه حائز اهمیت برای سیستم‌های شنود می‌باشد. ازآنجایی‌که آیتم زمان در چنین سیستم‌هایی بسیار مهم و حیاتی است بنابراین انتخاب روشی مؤثر، بهینه و سریع به‌منظور کلاسه‌بندی و هدایت روش‌های ECM برای این‌گونه تجهیزات نظامی دارای جایگاه خاصی می‌باشد.

 

1-3- مسائل و مشکلات مربوط به موضوع

 

در حال حاضر فرآیند جداسازی پالس‌های راداری معمولاً یک یا چند پارامتر مربوط به یک پالس(مانند شکل 1-1) را در نظر می‌گیرند. به طور مثال برای جداسازی پالس‌ها در گیرنده و نسبت‍دادن آن به راداری مشخص و معلوم، در حالات تک پارامتری، پارامتر زمان دریافت پالس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالات دوم، پارامترهای دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. لذا با توجه به مطالب ذکرشده روش‌های جداسازی پالس‌ها به دو روش تک‍پارامتری و چند‍پارامتری تقسیم می‌شوند.]3[

 

اما در عملیات کلاسه‌بندی راداری ما مجبوریم تا چندین پارامتر از آن پالس کشف شده را مورد مقایسه و ارزیابی قرار دهیم برخلاف روش تک‍پارامتری که سرعت بالایی دارد روش دوم یا چند‍پارامتری پیچیدگی کار را بالابرده که در این صورت سرعت تحت‌الشعاع دقت سیستم قرار خواهد گرفت. علاوه بر این موضوع در هنگامی‌که تعداد پالس‌ها زیاد شود روند ارزیابی و تشخیص رادار از روی چندین پارامتر پیچیده می‌گردد.

 

 

البته می‌توانیم بر اساس روش تک‍پارامتری کلاسه‌بندی را انجام دهیم ولی در این صورت به علت وجود تعداد رادارهای زیاد در یک منطقه و پیشرفت روزافزون رادارها در ارسال الگوهای رفتاری متفاوت در یك یا چندین پارامتر خودشان در هرلحظه، دسته‌بندی‌های انجام شده بسیار متنوع و زیاد خواهند شد که باعث به وجود آمدن مشکلاتی در این زمینه می‌شود. علیرغم مسائل و مشکلات مربوط بهروش‌های تک‍پارامتری، این روش‌ها در محیط‌های ساده و نه‌چندان شلوغ و پیچیده نسبت به روش‌های چند پارامتری دارای سرعت بالاتری خواهند بود. در ادامه توضیح داده خواهد شد كه روش تک‍پارامتری جوابگوی تمام الگوهای رفتاری رادارها (مانند Stagger, Jitter) نخواهد بود.

 

فرض کنید که بخواهیم مثلاً بر اساس فقط پارامتر فرکانس کلاسه‌بندی انجام شود. در این حالت فرض كنیم كه سیستم پالس‌های چندین رادار را كشف كرده و اطلاعات آن‌ها را استخراج نموده است، تداخلی بین آن‌ها به وجود نیامده و الگوی رفتاری فرکانس همه آن‌ها نیز ثابت بوده باشد آنگاه ممکن است كه این انتخاب روش برای کلاسه‌بندی مناسب باشد. ولی اگر الگوی رفتاری فرکانس پالس رادار دریافتی از نوع Agile یا از نوع Diversity باشد در این صورت به دلیل ماهیت همان الگوی رفتاری خروجی شامل چندین رادار می‌شود درصورتی‌که درواقع تمامی این فرکانس‌ها مربوط به یک رادار بوده است. با توجه به توضیحات گفته‌شده بالا همین موضوع برای پارامتر [1]PRI نیز صادق است چراکه به علت تنوع الگوهای رفتاری PRI این مسئله نیز مشکلی به‌مانند فركانس را به وجود می‌آورد (برخی از انواع الگوهای معروف و متداول PRI شامل: Stable, Jitter, Stagger, Dwell&Switch, Periodical است). بنابراین نیاز است تا برای کلاسه‌بندی سیگنال‌های راداری از روش چند‍پارامتری استفاده شود که در این صورت رادارها بر اساس چندین مشخصه پالس‌هایشان کلاسه‌بندی می‌شوند و باعث محدودتر شدن دسته‌ها و درنتیجه بالاتر رفتن سرعت جستجوها و مقایسه‌ها در مراجعات بعدی خواهد شد.

 

1-3- هدف پژوهش… 11

 

1-4-  اهمیت پژوهش… 12

 

1-5- سؤالات پژوهش… 13

 

فصل دوم: پیشینه­ی پژوهش… 14

 

2  – 1 – مقدمه. 15

 

2- 2-  زبانشناسی و دیدگاه‌ها 15

 

2 – 2- 1-  زبان. 17

 

2- 2- 2- تحلیل متن و گفتمان. 19

 

2 – 2- 3- نظریۀ سیستمی- نقشی هلیدی.. 20

 

2-2-4-  آواشناسی و واجشناسی.. 24

 

2 – 3- قرآن و دیدگاه‌ها 27

 

2- 3 – 1-  ترجمه و تفسیر قرآن. 28

 

2- 4-  قرآن و زبانشناسی.. 32

 

2- 4- 1- زبان قرآن و ساختار آن. 32

 

2 – 4- 2-  اشارات زبانشناختی قرآن. 33

 

2 – 4 -3-   قرآن : آواشناسی، تجوید و موسیقی کلام. 34

 

2 -4 – 4-  تحلیل متنی و گفتمانی قرآن. 37

 

فصل سوم: روش پژوهش… 43

 

3-  1-  مقدمه. 44

 

3- 2- داده‌های پژوهش… 44

 

3 – 3-  چارچوب نظری پژوهش… 45

 

3 – 3 – 1-  جایگاه معنا و دستور در رویکرد هلیدی.. 46

 

ی بر فرا نقش‌های معنایی در نظریۀ هلیدی.. 48

 

3 – 4-  شیوۀ تجزیه و تحلیل سوره‌ها 51

 

3 – 4 –  1-  تعیین بسامد آوایی و هجایی هر سوره. 52

 

3 – 4- 2- تعیین فرا نقش‌های‌اندیشگانی، بینا فردی و متنی در متن سوره‌ها 53

 

3 – 5- شیوۀ ارائۀ نتایج. 54

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 57

 

4 – 1 – مقدمه. 58

 

4  – 2- تین(95) 58

 

4 – 2- 1- کلیات سوره. 58

 

4 – 2 – 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 59

 

4 – 2- 3-  بافت فرهنگی.. 60

 

4- 2- 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 61

 

4- 2- 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 66

 

4- 2- 6-  نتیجه گیری.. 72

 

4 -3-  علق(96) 73

 

4 -3 -1-  کلیات سوره. 73

 

4 – 3- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 73

 

4 -3 – 3 –  بافت فرهنگی.. 77

 

4 -3 -4 –  تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 78

 

4 -2 -5 –  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 84

 

4 -3 -6 –  نتیجه گیری.. 99

 

4 -4 – قدر(97) 99

 

4 -4 – 1 – کلیات سوره. 99

 

4 – 4- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 100

 

4 – 4 – 3- بافت فرهنگی.. 101

 

4 – 4- 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 101

 

4 – 4 – 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 108

 

4 -4 – 6-  نتیجه گیری.. 112

 

4 -5 – بینه (98) 113

 

4 -5- 1- کلیات سوره. 113

 

4 – 5- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 114

 

 

4 – 5- 3- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 116

 

4 -5 -4 –  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 120

 

4 -5 -5 –  نتیجه گیری.. 126

 

4 – 6 – زلزال(99) 126

 

4 -6- 1-  کلیات سوره. 126

 

4 -6- 2- نمایش آوایی، هجایی،  نوشتاری و ترجمۀ سوره. 127

 

4 -6 -3 –  تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 129

 

4 – 6 -4-  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 134

 

4 – 6 -5-  نتیجه گیری.. 138

 

4 – 7 – والعادیات(99) 139

 

4 -7 – 1- کلیات سوره. 139

 

4 – 7- 2- نمایش آوایی،هجایی،نوشتاری و ترجمۀ سوره. 140

 

4 -7 -3 –  بافت فرهنگی.. 142

 

4 – 7 -4-  تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 142

 

4 -7 – 5-  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 148

 

4 – 7 -6-  نتیجه گیری.. 152

 

4 -8- القارعه(101) 153

 

4 – 8 -1 -کلیات سوره. 153

 

4 – 8- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 154

 

4 -8 – 3- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 155

 

4 -8 -4- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 160

 

4 -8 -5-  نتیجه گیری.. 165

 

4 -9 – تکاثر(102) 166

 

4 – 9 – 1- کلیات سوره. 166

 

4 – 9- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 167

 

4 – 9 -3- بافت فرهنگی.. 168

 

4 -9 – 4-   تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 169

 

4 – 9 – 5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 175

 

4 -9 – 6-  نتیجه گیری.. 182

 

4 -10 –  عصر(103) 182

 

4 -10- 1 – کلیات سوره. 182

 

4 – 10- 2- نمایش آوایی، هجایی،  نوشتاری و ترجمۀ سوره. 183

 

4 -10 -3- بافت فرهنگی.. 184

 

4 -10 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 184

 

4 -10 -5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 187

 

4 -10 -6 – نتیجه گیری.. 190

 

4 -11 – همزه(104) 190

 

4 -11 -1 – کلیات سوره. 190

 

4 – 11- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 191

 

4 -11 – 3-  بافت فرهنگی.. 192

 

4 -11 – 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 193

 

4 -11- 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 198

 

4 -11 -6 –  نتیجه گیری.. 202

 

4 -12-  فیل(105) 203

 

4 -12 -1- کلیات سوره. 203

 

4 – 12 – 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و هجایی.. 203

 

4 -12 – 3- بافت فرهنگی.. 204

 

4 -12 – 4-  تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 205

 

4 -12 -5-  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 209

 

4 -12 -6-  نتیجه گیری.. 213

 

4 -13- قریش(106) 213

 

4 -13 -1 – کلیات سوره. 213

 

4 – 13- 2- نمایش آوایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 214

 

4 -13 -3-  بافت فرهنگی.. 215

 

4 -13 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 216

 

4 -13 -5 –  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 219

 

4 -13 -6 –  نتیجه گیری.. 222

 

4 -14 – ماعون(107) 223

 

4 -14 -1- کلیات سوره. 223

 

4 – 14- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 224

 

4 -14 – 3-  تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 225

 

4 -14 -4- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 228

 

4 -14 -5 – نتیجه گیری.. 232

 

14 -15 – کوثر(108) 233

 

14 -15 – 1- کلیات سوره. 233

 

4 – 15- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 234

 

4 – 15 -3-  بافت فرهنگی.. 234

 

4 -15 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 235

 

4 -15 -5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 238

 

4 -15 -6 – نتیجه گیری.. 241

 

4 -16 – کافرون(109) 241

 

4 -16 -1- کلیات سوره. 241

 

4 – 16- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 242

 

4 -16 – 3- بافت فرهنگی.. 243

 

4 -16 -4-  تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 243

 

4 -16 -5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 247

 

4 -16 -6 –  نتیجه گیری.. 251

 

4 -17-  نصر(110) 251

 

4 -17- 1- کلیات سوره. 251

 

4 – 17- 2- نمایش آوایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 252

 

4 -17 – 3-  بافت فرهنگی.. 253

 

4 -17 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 253

 

4 -17 – 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 257

 

4 -17 -6 – نتیجه گیری.. 260

 

4 -18 – تبت(مسد) (111) 261

 

4 -18 -1 – کلیات سوره. 261

 

4 – 18 – 2- نمایش آوایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 261

 

4 -18 -3 –  بافت فرهنگی.. 262

 

4 -18 -4 – تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 263

 

4 -18 -5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 267

 

4 -18 -6 – نتیجه گیری.. 271

 

4 -19 – اخلاص(112) 271

 

4 -19 – 1- کلیات سوره. 271

 

4 – 19 – 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 272

 

4 -19 – 3 – بافت فرهنگی.. 273

 

4 – 19 -4 –  تجزیه و تحلیل و آوایی سوره. 273

 

4 -19 – 5 –  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 276

 

4 – 19 – 6- نتیجه گیری.. 279

 

4 -20 – فلق(113) 280

 

4 -20 -1 – کلیات سوره. 280

 

4 – 20- 2- نمایش آوایی، هجایی،  نوشتاری و ترجمۀ سوره. 281

 

4 -20 – 3-  بافت فرهنگی.. 282

 

4 -20 – 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 283

 

4 -20 – 5 –  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 286

 

4 -20 – 6 –  نتیجه گیری.. 290

 

4 -21 – ناس(114) 291

 

4 -21 – 1 – کلیات سوره. 291

 

4 – 21 – 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 292

 

4 -21 – 3 – بافت فرهنگی.. 293

 

4 -21 – 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 293

 

4 -21 – 5-  تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 296

 

4 -21 – 6-  نتیجه گیری.. 299

 

فصل پنجم: نتیجه گیری.. 300

 

5 – 1 – مقدمه. 301

 

5 -2-  خلاصه. 301

 

5- 3- پیوند میان صوت و معنا 302

 

5- 4- تحلیل معنا بر اساس نظریۀ سیستمی- نقشی شیوه‌ای مناسب برای تفسیر قرآن. 305

 

5 – 5-  محدودیتهای پژوهش… 306

 

5 – 6 – پیشنهادات.. 307

 

فهرست منابع. 308

 

                                             فهرست جداول

 

 

 

عنوان                                                                                                                 صفحه

 

جدول 4- 2- 3- 1- بسامد همخوان‌ها 65

 

جدول 4 – 2- 3- 2- بسامد واکه‌ها 65

 

جدول 4 – 2- 3- 3- بسامد ساخت هجا 65

 

جدول 4- 2- 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ تین.. 71

 

جدول 4- 2- 5 – 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ تین.. 72

 

جدول 4 – 3 – 4- 1- بسامد همخوان‌ها 83

 

جدول 4 – 3- 4- 2- بسامد واکه‌ها 83

 

جدول 4- 3- 4-  3- بسامد ساخت هجا 83

 

جدول4 – 3 – 5- 1- فرآیند‌های ساخت تعدی سورۀ علق.. 97

 

جدول 4 – 3 -5 – 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ علق.. 98

 

جدول 4 – 4 – 4 – 1-  بسامد همخوان‌ها 107

 

جدول 4 – 4- 4- 2- بسامد واکه‌ها 107

 

جدول 4 – 4 -4 – 3-  بسامد ساخت هجا 107

 

جدول 4 – 4 – 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ قدر. 112

 

جدول 4 – 4 – 5- 2-  ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ قدر. 112

 

جدول 4 – 5 -3 -1- بسامد همخوان‌ها 119

 

جدول 4- 5- 3- 2- بسامد واکه‌ها 119

 

جدول 4 – 5- 3- 3- بسامد ساخت هجا 119

 

جدول 4 – 5 -4 – 1-  فرآیندهای ساخت تعدی سورهی بینه. 123

 

جدول 4 – 5- 4- 2-  ساخت وجهی و زمان افعال سوره بینه. 125

 

جدول 4 – 6 -3- 1- بسامد همخوان‌ها 133

 

جدول 4 – 6- 3- 2-  بسامد واکه‌ها 133

 

جدول 4 – 6- 3- 3- بسامد ساخت هجا 133

 

جدول 4 – 6- 4- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ زلزله. 137

 

جدول 4 -6- 4- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ زلزله. 138

 

جدول 4 – 7 – 4 – 1- بسامد همخوان‌ها 147

 

جدول 4- 7 – 4- 2-  بسامد واکه‌ها 147

 

جدول 4 – 7- 4- 3- جدول ساخت هجایی.. 147

 

جدول4- 7 – 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ والعادیات.. 151

 

جدول 4- 7- 5- 2-  ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ والعادیات.. 152

 

جدول 4 – 8- 3- 1-  بسامد همخوان‌ها 159

 

جدول 4 – 8- 3- 2- بسامد واکه‌ها 159

 

جدول 4 – 8- 3- 3- ساخت هجایی.. 159

 

جدول 4 – 8 – 4 -1- فرآیند‌های ساخت تعدی سورۀ القارعه. 164

 

جدول 4 -8- 4- 2-  ساخت وجهی و  زمان افعال سورۀ القارعه. 165

 

جدول 4 – 9 – 4- 1- بسامد همخوان‌ها 174

 

جدول  4 – 9- 4- 2- بسامد واکه‌ 174

 

جدول 4 – 9 – 4- 3- بسامد ساخت هجا 174

 

جدول 4- 9 – 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سوره تکاثر. 181

 

جدول 4 – 9- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ تکاثر. 181

 

جدول 4 – 10 – 4 – 1- بسامد همخوان‌ها 186

 

جدول 4 – 10- 4- 2- بسامد واکه‌ها 186

 

جدول 4 – 10- 4 – 3- بسامد ساخت هجا 186

 

جدول 4 – 10- 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ عصر. 189

 

جدول4 – 10- 5- 2- ساخت و جهی و زمان افعال سورۀ عصر. 189

 

جدول 4 – 11 -4- 1-  بسامد همخوان‌ها 197

 

جدول 4 – 11- 4- 2- بسامد واکه‌ها 197

 

جدول 4 – 11 – 4- 3- بسامد ساخت هجا 197

 

جدول4 – 11 – 5- 1-  فرآیندهای ساخت تعدی سوره هُمَزَه. 201

 

جدول 4 – 11 – 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سوره هُمَزَه. 202

 

جدول 4- 12- 4- 1- بسامد همخوان‌ها 208

 

جدول 4- 12- 4- 2- بسامد واکه‌ها 208

 

جدول 4 – 12- 4- 3- بسامد ساخت  هجا 208

 

جدول 4 -12- 5- 1-.فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ فیل.. 212

 

جدول 4 – 12- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سوره فیل.. 212

 

جدول 4 – 13- 4- 1- بسامد همخوان‌ها 218

 

جدول 4- 13- 4 – 2- بسامد واکه‌ها 218

 

جدول 4- 13 – 4 -3- بسامد ساخت هجا 218

 

جدول 4 – 13 – 5- 1-  فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ قریش… 222

 

جدول 4 – 13 – 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ قریش… 222

 

جدول 4 -14- 3- 1- بسامد همخوان‌ها 227

 

جدول 4 – 14- 3-  2- بسامد واکه‌ها 227

 

جدول4 – 14 -3- 3- بسامد ساخت هجا 227

 

جدول 4 – 14 -4- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ ماعون. 231

 

جدول 4 – 14- 4- 2-  ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ ماعون. 231

 

جدول 4 – 15 – 4- 1-  بسامد همخوان‌ها 237

 

جدول 4 – 15 – 4- 2- بسامد واکه‌ها 237

 

جدول 4 – 15- 4- 3- بسامد ساخت هجا 237

 

جدول 4 – 15 – 5 – 1-  فرآیندهای ساخت تعدی سوره کوثر. 240

 

جدول 4 – 15- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سوره کوثر. 240

 

جدول4 – 16 – 4 – 1- بسامد همخوان‌ها 246

 

جدول 4 – 16- 4- 2- بسامد واکه‌ها 246

 

جدول4 – 16- 4- 3- بسامد ساخت هجای.. 246

 

جدول 4 – 16- 5- 1-  فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ کافرون. 250

 

جدول 4 -16- 5- 2-  ساخت وجهی و زمان افعال سوره کافرون. 250

 

جدول 4 – 17 -4- 1- بسامد همخوان‌ها 256

 

جدول 4 – 17- 4- 2- بسامد واکه‌ها 256

 

جدول4 – 17 -4 – 3- بسامد ساخت هجایی.. 256

 

جدول 4 -17 -5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ نصر. 260

 

جدول 4 – 17- 5- 2-  ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ نصر. 260

 

جدول 4 – 18 – 4- 1- بسامد همخوان‌ها 266

 

جدول 4- 18- 4- 2- بسامد واکه‌ها 266

 

جدول 4 – 18 -4- 3- بسا مد ساخت هجا 266

 

جدول 4 – 18- 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ تبت.. 270

 

جدول 4 – 18 – 5 – 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ تبت.. 270

 

جدول 4 – 19 – 4 – 1- بسامد همخوان‌ها 275

 

جدول 4 – 19- 4- 2- بسامد واکه‌ها 275

 

جدول4 – 19- 4 – 3- بسامد ساخت هجا 275

 

جدول 4 – 19- 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ اخلاص… 279

 

جدول 4 – 19- 5 – 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ اخلاص… 279

 

جدول 4 – 20- 4 – 1-  بسامد همخوان‌ها 285

 

جدول 4 – 20- 4- 2- بسامد واکه‌ها 285