3-2-1- تعریف قفل……………………….. 24

 

3-2-2- اندازه‌های واحد قفل‌شدنی……………………….. 24

 

3-2-3- ساختار قفل……………………….. 25

 

3-2-4- مثالی برای لزوم قفل‌گذاری……………………….. 26

 

3-2-5- مدیر قفل و مراحل انجام شده برای قفل‌گذاری……………………….. 27

 

3-2-6- نحوه در اختیار قرار دادن قفل توسط مدیر قفل……………………….. 28

 

3-2-7- قفل چند اسلوبی……………………….. 28

 

3-2-7-1- ماتریس همایندی یا سازگاری قفل‌های چند اسلوبی……………………….. 28

 

3-2-7-2- پروتکل قفل چند اسلوبی برای یک تراکنش…………………………. 29

 

3-2-7-3- تغییر قفل……………………….. 30

 

3-2-7-4- قفل چند اسلوبی و توالی‌پذیری……………………….. 30

 

3-2-7-5- خصوصیات قفل چند اسلوبی……………………….. 30

 

3-2-8- تکنیک قفل‌گذاری دو مرحله‌ای مبنایی……………………….. 30

 

3-2-8-1- مشکلات تداخل کنترل نشده ………………………31

 

3-2-8-2- خصوصیات و مشکلات 2PL مبنایی……………………….. 32

 

3-2-8-3- تغییر قفل در پروتکل 2PL………………………..

 

3-2-8-4- تأثیرعملیات درج در کنترل همروندی……………………….. 33

 

3-2-8-5- تأثیرعملیات حذف در کنترل همروندی……………………….. 33

 

3-3- بن‌بست………………………… 34

 

3-3-1- راه حل‌های مشكل بن‌بست………………………… 35

 

3-3-2- تکنیک‌های زمان‌مهر………………………. 36

 

3-3-2-1- الگوریتم WD………………………..

 

3-3-2-2- الگوریتم WW…………………………

 

3-3-2-3- خصوصیات الگوریتم WD و WW…………………………

 

فصل چهارم: شبکه‌های پتری

 

مقدمه………………………. 39

 

4-1- مختصری در مورد شبکه‌های پتری……………………….. 39

 

4-2- تفاوت UML و پتری……………………….. 39

 

4-3- تاریخچه شبکه‌های پتری……………………….. 40

 

4-4- ویژگی‌های شبکه‌های پتری……………………….. 40

 

4-5- اجزای شبکه‌ی پتری……………………….. 40

 

4-5-1- تعریف اجزای شبکه‌ی پتری………………………. 41

 

4-5-2- وظایف اجزای شبکه‌ی پتری……………………….. 41

 

4-6- تعریف چهارگانه شبکه‌های پتری……………………….. 42

 

4-7- گراف شبکه پتری……………………….. 42

 

4-8- چند مثال از گراف شبکه پتری……………………….. 43

 

4-9- رفتار شبکه‌های پتری……………………….. 43

 

4-10- گذار توانا……………………… 44

 

4-11- مثالی از اجرای یک شبکه پتری……………………….. 44

 

4-12- قوانین مربوط به فایر شدن گذار، در شبکه پتری……………………….. 45

 

4-13- شبکه‌های پتری به بن‌بست رسیده، زنده و غیر زنده……………………… 46

 

4-14- انواع شبکه‌های پتری و نحوه‌ی نشانه‌گذاری آن‌ها……………………… 47

 

4-15- فلوچارت‌ها و شبکه‌های پتری……………………….. 47

 

4-16- انواع پتری……………………….. 48

 

4-16-1- شبکه پتری رنگی……………………….. 48

 

4-16-2- شبکه پتری زمانی……………………….. 49

 

4-16-3- شبکه پتری سلسله مراتبی……………………….. 50

 

فصل پنجم: نحوه‌ی مدل‌سازی مکانیزم‌های 2PL، WW و WD با پتری رنگی

 

مقدمه………………………. 52

 

5-1- مختصری در مورد مدل‌سازی مکانیزم‌های 2PL، WW و WD………………

 

5-1-1- مدل 2PL………………………..

 

5-1-2- مدل‌های WW و WD………………………..

 

5-2- مجموعه‌های رنگ………………………… 53

 

 

5-2-1- مجموعه‌های رنگ در مدل 2PL………………………..

 

5-2-2- مجموعه‌های رنگ در مدل‌های WW و WD………………………..

 

5-2-3- توضیحات مجموعه‌های رنگ………………………… 55

 

5-3- نشانه‌گذاری اولیه………………………. 58

 

5-3-1- نشانه‌گذاری اولیه در مدل 2PL………………………..

 

5-3-2- نشانه‌گذاری اولیه در مدل‌های WW و WD………………………..

 

5-3-3- توضیحات نشانه‌گذاری اولیه………………………. 59

 

5-4- متغیرها……………………… 61

 

5-4-1- متغیرهای مدل 2PL………………………..

 

5-4-2- متغیرهای مدل‌های WW و WD………………………..

 

5-5- شرح توابع مدل و عملکردهای آن‌ها……………………… 62

 

5-5-1- شرح توابع مشترک بین مدل‌های 2PL، WW و WD………………………..

 

5-5-2- شرح توابع مدل 2PL………………………..

 

5-5-3- شرح توابع مدل‌های WW و WD………………………..

 

5-6- اولویت‌های معین شده برای تعیین فایر شدن گذار مورد نظر از بین گذارهای فعال…….. 72

 

5-7- نحوه‌ی مدل‌سازی‌ها……………………… 73

 

5-7-1- نحوه مدل‌سازی مدل 2PL………………………..

 

5-7-2- نحوه مدل‌سازی مدل‌های WW و WD………………………..

 

فصل ششم: ارزیابی مدل‌های 2PL، WW و WD

 

مقدمه………………………. 79

 

6-1- مختصری در مورد اهمیت ارزیابی پایگاه داده‎ها……………………… 79

 

6-2- پارامتر تعداد تراکنش‌های وارد شونده به سیستم………………………. 80

 

6-2-1- بررسی مدل 2PL………………………..

 

6-2-2- بررسی مدل WW………………………..

 

6-2-3- بررسی مدل WD………………………..

 

6-2-4- مقایسه‌ی مدل‌های 2PL، WW و WD براساس پارامتر تعداد تراکنش‌ها…….. 82

 

6-3- پارامتر تعداد دستورات هر تراکنش…………………………. 83

 

6-3-1- بررسی مدل 2PL………………………..

 

6-3-2- بررسی مدل WW…………………………

 

6-3-3- بررسی مدل WD………………………..

 

6-3-4- مقایسه مدل‌های 2PL، WW و WD براساس پارامتر تعداد دستورات تراکنش‌ها ……..86

 

6-4- پارامتر تعداد داده‌های مشترک و غیر مشترک تراکنش‌ها ………………………88

 

6-4-1- بررسی مدل 2PL………………………..

 

6-4-2- بررسی مدل WW…………………………

 

6-4-3- بررسی مدل WD………………………..

 

6-4-4- مقایسه مدل‌های 2PL، WW و WD براساس پارامتر تعداد داده‌های مشترک و غیر مشترک تراکنش‌ها….. 91

 

6-5- پارامتر تعداد داده‌های مشترک در تراکنش‌هایی بدون داده غیر مشترک……………. 92

 

6-5-1- بررسی مدل 2PL………………………..

 

6-5-2- بررسی مدل WW…………………………

 

6-5-3- بررسی مدل WD………………………

 

6-5-4- مقایسه مدل‌های 2PL، WW و WD براساس پارامتر تعداد داده‌های مشترک در تراکنش‌هایی بدون داده غیر مشترک…. 96

 

6-6- نتیجه‌گیری……………………….. 97

 

6-7- پیشنهادات……………………….. 100

 

مراجع……………………….. 102

 

چکیده:

 

مسئله‌ی كنترل همروندی در پایگاه داده‎ها امری ضروری و با اهمیت است. اجرای همروند تراكنش‎ها در یك سیستم مدیریت پایگاه داده، ممكن است منجر به ناسازگاری شود. ناسازگاری بر اثر مقادیر نادرستی است كه برای داده‎های موجود، بر اثر تعارض و تداخل اجرای تراكنش‌ها به وجود می‎آید. الگوریتم‌های كنترل همروندی، جهت تضمین اجرای همروند چندین تراكنش كه به صورت همروند با داده‎های مشترك كار می‎كنند طراحی شده‎اند. در زمینه‌ی كنترل همروندی پایگاه داده‎ها، تحقیقات فراوانی صورت گرفته است كه نتیجه آن، الگوریتم‌های متنوع كنترل همروندی می‎باشد. با توجه به الگوریتم‌های متنوع در این زمینه و این واقعیت كه روز به روز بر اهمیت آن‌ها افزوده می‎شود، در حوزه ارزیابی الگوریتم‌های کنترل همروندی جای کارِ بسیاری وجود دارد.

 

در این پایان‌نامه ابتدا الگوریتم‌های کنترل همروندی قفل‌گذاری دو مرحله‌ای مبنایی و همچنین تکنیک‌های زخمی كردن-منتظر گذاشتن و منتظر گذاشتن-میراندن که جزء تکنیک‌های پیش‌گیری از بن‌بست هستند، مدل‌سازی شده‌اند. از آنجا که شبکه پتری رنگی قابلیت‌های مدل‌سازی بالایی دارد و یکی از بهترین روش‌ها برای تحلیل مکانیزم‌های کنترل همروندی است؛ مدل‌سازی‌ها با استفاده از پتری رنگی و نرم‌افزار CPN Tools ارائه شده‌اند. یک مطالعه موردی ساده به عنوان مثال برای درک بهتر ارائه گردیده که مثال ذکر شده شامل سه تراکنش و دو منبع است. سپس الگوریتم‌های ذکر شده ارزیابی گردیده‌اند. ارزیابی بر اساس پارامترها و معیارهایی مثل تعداد تراکنش‌های وارد شونده به سیستم، تعداد دستورات هر تراکنش، تعداد داده‌های مشترک و غیر مشترک بین تراکنش‌ها و تعداد داده‌های مشترک در تراکنش‌هایی بدون داده غیر مشترک، صورت گرفته است.

 

آزمایش‌ها چندین بار تکرار و نتایج میانگین‌گیری شدند. با مقایسه و انجام بررسی‌ها، این نتیجه به دست آمد که در حالت کلی الگوریتم زخمی كردن-منتظر گذاشتن نسبت به دو الگوریتم دیگر زمان اجرای بهتری دارد. الگوریتم منتظر گذاشتن-میراندن از نظر زمان اجرا با اختلاف زیادی در سطح بدتری نسبت به دو الگوریتم دیگر قرار دارد و الگوریتم قفل‌گذاری دو مرحله‌ای مبنایی به دلیل امکان رخ دادن بن‌بست، مشکلات فراوانی دارد.

 

فصل اول: مقدمه

 

1-1- مقدمه

 

اجرای همروند تراکنش‌ها در پایگاه داده‌ها با مشکلات بسیاری مواجه است. مکانیزم‌های کنترل همروندی، برای حفظ انزوا و عدم دخالت اجرا در میان تراکنش‌های متعارض و حفظ سازگاری پایگاه داده‌ها استفاده می‌شوند (a-Pashazadeh, 2012)، (b-Pashazadeh, 2012) و (Shu, and Young, 2002). به عبارت دیگر الگوریتم‌های کنترل همروندی، الگوریتم‌هایی هستند که باعث می‌شوند اجرای همروند چند تراکنش و اجرای متوالی آن معادل شود. مسئله‌ی كنترل همروندی در پایگاه داده‎ها امری ضروری و با اهمیت می‎باشد (Shu, and Young, 2002). در این زمینه مطالعات و تحقیقات فراوانی صورت گرفته است كه نتیجه‌ی آن، به وجود آمدن الگوریتم‌های متنوع كنترل همروندی می‎باشد. همچنین با توجه به گسترش روزافزون انواع پایگاه داده‌ها در سراسر جهان، نیاز به بررسی پروتکل‌های کنترل همروندی پایگاه داده‌ها، بیشتر نمایان می‌شود.

 

مدل‌سازی رسمی[1] از الگوریتم‌های کنترل همروندی در مطالعه ویژگی‌های مختلف آن‌ها بسیار مفید است (a-Pashazadeh, 2012) و (b-Pashazadeh, 2012). بررسی‌ها نشان می‌دهد که شبکه‌های پتری (PNs)[2] روش مناسبی برای مدل‌سازی رسمی مکانیزم‌های کنترل همروندی می‌باشند. شبکه‌های پتری انواع مختلفی دارند که یکی از آن‌ها شبکه‌ پتری رنگی (CPN)[3] است. شبکه‌های پتری رنگی یکی از بهترین ابزارها برای مدل‌سازی الگوریتم‌های کنترل همروندی هستند (a-Pashazadeh, 2012) و (b-Pashazadeh, 2012). به همین دلیل در این پایان‌نامه نیز از این روش برای مدل‌سازی‌ها استفاده خواهد شد.

 

یکی از اصلی‌ترین مکانیزم‌های کنترل همروندی تکنیک قفل‌گذاری دو مرحله‌ای مبنایی (2PL)[4] است. این تکنیک کنترل همروندی از طریق قفل‌گذاری روی داده‌ها انجام می‌شود. قفل‌گذاری روی داده‌ها به تدریج که نیاز به دستیابی به آن‌ها پیش می‌آید صورت می‌گیرد و قفل‌گشایی از آن‌ها پس از دریافت تمام قفل‌های تراکنش رخ خواهد داد. در این تکنیک امکان رخ دادن بن‌بست وجود دارد، به همین دلیل دو مکانیزم پیش‌گیری از بن‌بست نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

 

مکانیزم منتظر گذاشتن-میراندن (WD)[5] یکی از الگوریتم‌های پیش‌گیری از بن‌بست است که در آن حق تقدم زمانی تراكنش‌ها براساس زمان‌مهر و لحظه‌ی ورودشان به سیستم رعایت نمی‌شود. یعنی در مکانیزم WD هیچ قانونی وجود ندارد که تراکنشی که زودتر وارد سیستم شده است اولویت بیشتری برای زودتر دریافت کردن قفل‌های مورد نیازش داشته باشد، به همین دلیل به آن الگوریتم نابازدارنده می‌گویند. در سمت مقابل، مکانیزم زخمی كردن-منتظر گذاشتن (WW)[6] وجود دارد که یکی از الگوریتم‌های پیش‌گیری از بن‌بست است که در آن حق تقدم زمانی تراكنش‌ها براساس زمان‌مهر و لحظه ورودشان به سیستم رعایت می‌شود. یعنی در مکانیزم WW تراکنشی که زودتر وارد سیستم شده است اولویت بیشتری برای زودتر دریافت کردن قفل‌های مورد نیازش دارد، به همین دلیل به آن الگوریتم بازدارنده می‌گویند.

 

در این پایان‌نامه تلاش بر این است که با مدل‌سازی مکانیزم‌های 2PL، WD و WW، امکان بررسی اجرای تراکنش‌ها از دیدگاه‌ها و جوانب مختلفی را فراهم کنیم. سپس به ارزیابی این الگوریتم‌ها بپردازیم و آن‌ها را با استفاده از پارامترهای مختلفی که در جدول 1-1، اشاره شده است بررسی کنیم. در این جدول، در ستون اول پارامترهایی که قرار است ما در این پایان‌نامه بر اساس آن‌ها مدل‌ها را ارزیابی کنیم مشاهده می‌شود. سپس در ستون‌های بعدی نام الگوریتم‌هایی که قبلاً توسط این پارامترها مورد ارزیابی قرار گرفته بوده‌اند، نحوه‌ی پیاده‌سازی یا مدل‌سازی آن‌ها و همچنین مراجعشان را مشاهده می‌کنید.

 

در هنگام مدل‌سازی یک مطالعه موردی ساده به عنوان مثال برای درک بهتر ارائه گردیده است. مثال ذکر شده شامل سه تراکنش و دو منبع است.

 

مدل‌سازی‌ها با استفاده از پتری رنگی و نرم‌افزار CPN Tools ارائه شده‌اند. در نهایت به ارزیابی هر سه الگوریتم پرداخته شده است و الگوریتم‌ها با معیارهای بیان شده در فوق مورد بررسی قرار داده شده‌اند. آزمایش‌ها چندین بار تکرار گردیده و از مقادیر میانگین‌گیری به عمل آمده است. نمودارهای لازم نیز جهت مقایسه‌ی آسان‌تر ترسیم و بررسی گردیده‌اند.

 

2-1- ساختار پایان نامه

 

این پایان‌نامه به فرم زیر سازماندهی شده است.

 

در فصل دوم پیشینه‌ی تحقیق و مطالب مرتبط آورده شده است. در این فصل یک مرور کلی بر کلیات مطلب، اهداف، پیشینه‌ی تحقیق و سایر کارهای انجام شده در این زمینه خواهیم داشت. در پیشینه تحقیق، می‌پردازیم به این که تا کنون چه الگوریتم‌هایی ارائه شده، ارزیابی از طریق چه روش‌هایی صورت گرفته است و مانند آن‌ها. همچنین تعدادی از پارامترها و معیارهای ارزیابی الگوریتم‌های کنترل همروندی را بررسی خواهیم نمود. علاوه بر آن بعضی روش‌های پیاده‌سازی و شبیه‌سازی‌ موجود مانند پیاده‌سازی در مقیاس کوچک، شبیه‌سازی از طریق مدل مارکف، شبیه‌سازی از طریق شبکه‌های پتری و مانند آن‌ها را بررسی می‌کنیم و به مزایا و معایب آن‌ها اشاره‌ای خواهیم داشت. همچنین روش تجزیه و تحلیل از طریق صف نیز بطور مختصر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

 

 

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

 

4

 

 

 

1-1- بیان مسئله

 

 

5

 

 

 

1-2 – سوال تحقیق

 

 

6

 

 

 

1-3- فرضیه‌ها

 

 

6

 

 

 

1-4- اهداف تحقیق

 

 

7

 

 

 

1-5- دلایل انتخاب موضوع تحقیق

 

 

7

 

 

 

1-6- روش تحقیق و مراحل انجام آن

 

 

7

 

 

 

1-7- ضرورت های انجام تحقیق

 

 

7

 

 

 

1-8- سوابق ادبیات تحقیق

 

 

9

 

 

 

1-9- محدوده مورد مطالعه

 

 

12

 

 

 

1-10- سازمان دهی تحقیق

 

 

12

 

 

 

1-11- تعریف مفاهیم و اصطلاحات

 

 

12

 

 

 

1-11-1- جغرافیای سیاسی

 

 

12

 

 

 

1-11-2- ژئوپلیتیک

 

 

13

 

 

 

1-11-3- منطقه گرایی

 

 

13

 

 

 

 

1-11-4- استراتژی

 

 

13

 

 

 

1-11-5- ایران

 

 

14

 

 

 

1-11-6- جمهوری آذربایجان

 

 

14

 

 

 

فصل دوم – مبانی نظری

 

 

19

 

 

 

2-1- منطقه گرایی

 

 

20

 

 

 

2-2- استراتژی ژئوپلیتیکی

 

 

22

 

 

 

2-3- مفهوم ژئوپلیتیك

 

 

23

 

 

 

2-3-1- تبار شناسی مفهوم ژئوپلیتیك

 

 

23

 

 

 

2-3-2- رویكرد ژئوپلیتیك از بدو تولد تا كنون

 

 

24

 

 

 

2-4- عوامل مؤثر در ژئوپولیتیک

 

 

27

 

 

 

2-4-1- عوامل ثابت

 

 

27

 

 

 

2-4-2- عوامل متغیّر

 

 

30

 

 

 

2-5- نظریه‏های ژئوپولیتیک

 

 

32

 

 

 

2

 

 

2-5-1- ژئوپولیتیک؛ اهمیت سیاسی فضای جغرافیایی

 

 

 

 

 

فصل سوم – ژئوپلیتیک جمهوری آذربایجان و بررسی مشترکات دو کشور ایران و آذربایجان

 

 

37

 

 

 

3-1-بررسی عوامل ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان

 

 

38

 

 

 

3-1-1-موقعیت جغرافیایی

 

 

38

 

 

 

3-2- جغرافیای سیاسی جمهوری آذربایجان

 

 

42

 

 

 

3-3- جمعیت

 

 

43

 

 

 

3-4- مذهب در جمهوری آذربایجان

 

 

44

 

 

 

3-5- فرهنگ وآموزش در جمهوری آذربایجان

 

 

50

 

 

 

3-6- تاریخ کشور جمهوری آذربایجان

 

 

50

 

 

 

3-7- اشتراکات تاریخی و فرهنگی ایران و آذربایجان

 

 

54

 

 

 

3-8-همجواری و تأثیر عوامل ژئوپلیتیک

 

 

56

 

 

 

3-9- مواضع ژئوپلیتیکی ایران و آذربایجان در مورد رژیم حقوقی دریای خزر

 

 

57

 

 

 

3-10- منافع مشترک در دریای خزر

 

 

59

 

 

 

3-11- آذربایجان به عنوان همسایه­ای با اهمیت

 

 

60

 

 

 

3-12- روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان

 

 

61

 

 

 

3-13- فرصت­ها و تهدیدات در روابط ایران و جمهوری آذربایجان

 

 

61

 

 

 

3-14 سمت­گیری ژئوپلیتیک دو كشور ایران و آذربایجان

 

 

62

 

 

 

3-15- افزایش سطح واقع گرایی در هیئت حاکمه دو كشور

 

 

64

 

 

 

3-16- وجود پتانسیل مناسب برای همکاری اقتصادی

 

 

66

 

 

 

3-17- مهمترین واقعیت­های جغرافیایی و ژئوپلیتیک موثر در روابط دو كشور ایران وآذربایجان

 

 

68

 

 

 

3-17-1-عامل همسایگی

 

 

68

 

 

 

3-18- بررسی عوامل ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان

 

 

71

 

 

 

3-18-1- سوابق تاریخی

 

 

71

 

 

 

3-18-2- مشکلات استراتژیک

 

 

72

 

 

 

فصل چهارم – بررسی استراتژی­های قدرت­های فرا منطقه­ای در جمهوری آذربایجان

 

 

75

 

 

 

4-1- قدرت­های منطقه­ای و فرا منطقه­ای

 

 

76

 

 

 

4-2- روابط با قدرت­های منطقه­ای و فرا منطقه­ای

 

 

77

 

 

 

4-2-1- روابط با ایران

 

 

77

 

 

 

4-2-2- روابط با آمریکا

 

 

79

 

 

 

4-2-3- روابط با روسیه

 

 

81

 

 

 

4-2-4- روابط با رژیم صهیونیستی

 

 

81

 

 

 

4-2-5- روابط با ترکیه

 

 

84

 

 

 

4-3- سیاست (داخلی و خارجی) جمهوری آذربایجان

 

 

87

 

 

 

فصل پنجم – آزمون فرضیات ونتیجه­گیری

 

 

90

 

 

 

5-1- مقدمه

 

 

91

 

 

 

5-2- ارزیابی فرضیه­ها

 

 

91

 

 

 

5-3- نتیجه گیری

 

 

93

 

 

 

5-4- پیشنهادات

 

 

96

 

 

 

منابع و ماخذ

 

 

97

 

 

 

چکیده انگلیسی

 

 

103

 

 

چكیده

 

در تحقیق حاضر نگارنده سعی بر آن دارد تا با استناد به اسناد و واقعیت­های موجود در روابط دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان به یک جمع بندی در روابط دو کشور برسد. بدین منظور سوالی با این عنوان که «از دیدگاه ژئوپلیتیك، جمهوری آذربایجان در استراتژی منطقه­گرایی جمهوری اسلامی ایران از چه جایگاهی برخوردار است؟» مطرح گردید.

 

بر اساس سوال مطرح شده فوق فرضیاتی با عناوین زیر مطرح است:

 

1- تحولات ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان می­تواند بر استراتژی منطقه­گرایی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار باشد.

 

2- مشترکات دو کشور بر روند تحقق استراتژی منطقه­ای جمهوری اسلامی ایران تأثیر گذار خواهد بود.

 

3- استراتژی قدرت­های فرامنطقه­ای در جمهوری آذربایجان از موانع اساسی تحقق قدرت منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران می­باشد.

 

نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد كه شناخت جامع موقعیت ژئوپلیتیكی جمهوری آذربایجان از سوی ایران موجب تبیین اهداف و تحقق استراتژی­های منطقه­ای این كشور خواهد شد. هر چند در بین دو کشور اختلافات زیادی نیز وجود دارد. جمهوری آذربایجان از دو همسایه غربی (ارمنستان) و همسایه شمالی (روسیه) احساس تهدید می کند و از آنجایی که آذربایجان بیش از 90 درصد از جمعیت شیعه دارد مسئولین این کشور از نفوذ مذهبی ایران بر مردم کشورشان می ترسند؛ لذا از جانب ایران نیز امنیت را احساس نمی کنند. از طرف دیگر ایران با دو کشور ارمنستان و روسیه دارای روابط حسنه است که این عامل و شیعه هراسی آذربایجان باعث ایجاد شکاف عمیق در روابط دو کشور بوده و آذربایجان را بر آن داشته تا با کشورهای فرا منطقه ای همکاریهای مشترک داشته باشند. از جمله رژیم صهیونیستی و آمریکا از دشمنان ایران محسوب می شوند و این عامل شکاف بین روابط این دو کشور را دو چندان نموده است.

 

واژگان كلیدی: ژئوپلیتیك، استراتژی، جمهوری آذربایجان، ایران، منطقه گرایی.

 

مقدمه

 

در سیاست جغرافیایی یا ژئوپلیتیک که از نظر لغوی به معنای سیاست زمین است، نقش عوامل محیط جغرافیایی در سیاست ملل بررسی می­شود. بدون تردید یکی از متغیرهای موثر در شکل­گیری خط­مشی سیاست خارجی، مباحث استراتژیک و سیاست دفاعی هر کشور، محیط منطقه­ای و ابعاد مختلف آن
می­باشد. اگر چه امروزه منافع ملی کشورها مهم­ترین معیار برای تصمیم­گیری سیاسی است، اما نباید فراموش کرد که منافع ملی واقع بینانه در ارتباط با ظرفیت اقدام دولت­ها تعریف می­شود و اغراق نیست اگر گفته شود جوهر ژئوپلیتیک را قدرت و توان ملی تشکیل می­دهد. به این معنا که موضوع ژئوپلیتیک رابطه میان عوامل جغرافیایی ثابت و متغیر با سیاست دولت­ها در پرتو قدرت بالقوه و بالفعل است. کشورها سعی می­کنند از طریق تحلیل ظرفیت قدرت و بررسی عوامل ژئوپلیتیکی زمینه دستیابی به قدرت بیشتر را به منظور پشتیبانی لازم از منافع خود فراهم آورند.

 

در میان دولت­های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری آذربایجان در منطقه قفقاز جنوبی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. این کشور با دارا بودن بیش از 700 کیلومتر مرز مشترک با جمهوری اسلامی ایران علاوه بر اینکه دارای خصوصیات جغرافیایی، ژئوپلیتیکی، تاریخی و فرهنگی خاص خود می­باشد، دارای منابع قابل توجه نفت و گاز و دومین کشور شیعه در جهان بعد از ایران دارای اهمیت در همسایگی شمال ایران محسوب می­شود. بنابراین لازم است جمهوری اسلامی ایران در استراتژی منطقه گرایی خود نسبت به عوامل اساسی و ژئوپلیتیکی موجود میان دو کشور شناخت کافی و دقیقی کسب نماید و در اتخاذ تصمیم گیری­های استراتژیکی و سیاست خارجی خود با جمهوری آذربایجان توجه قابل ملاحظه­ای به آنها داشته باشد.

 

1-1- بیان مسأله

 

کشور جمهوری آذربایجان با داشتن اشتراکات قومی، فرهنگی و مذهبی به عنوان یکی از همسایگان شمالی ایران محسوب می‌گرددکه حدود700 کیلومتر مرز مشترک بایکدیگردارند. هردوکشوردارای ارزش­های مشترک متقابل وبعضی ازعناصرفرهنگی مشترک هستند. آذربایجان بعد ازایران دومین کشور شیعی جهان از لحاظ جمعیت است.عضویت دوکشور در سازمان­های منطقه­ای همچون سازمان کنفرانس اسلامی وسازمان اکو از شاخص­های مهمی است که دوکشور را به نحوی به هم وابسته و پیوسته کرده است.

 

اما باوجود واقعیت­های جغرافیایی و ژئوپلیتیک مثبت و پیوند دهنده، قرار گرفتن این کشور در منطقه قفقاز و مجاورت با کشورهای دارای قدرت و اثرگذار مانند روسیه و ترکیه و نیز تاثیر پذیری این کشور از استراتژی های قدرت‌های فرامنطقه‌ای از جمله اتحادیه اروپا، رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا به عنوان قدرت جهانی باعث پیدایش رویکردها وسیاستهای خصمانه ازسوی کشورآذربایجان درمقابل جمهوری اسلامی ایران شده است. گسترش پیوندهای این کشور با غرب وتمایل شدید آنان برای درگیرساختن بیشتر منافع ایالات متحده وحضور نظامی این کشور و نیز ناتودر منطقه ومهم­تر از آن تقویت هیجانات واحساسات ناسیونالیستی وضد ایرانی دراین جمهوری اختلاف برسرتعیین رژیم حقوقی دریای خزر- طرح موضوع آذربایجان واحد باشعارآذربایجانی­های جهان، ترس از اسلام شیعه و نفوذ اندیشه­های انقلابی به داخل کشورشان و نیز روابط ایران و ارمنستان ازدیدگاه جمهوری آذربایجان از دیگرسوو روابط جمهوری آذربایجان با ایالات متحده امریکا ورژیم صهیونیستی وفعالیت گسترده این کشور در لائیک نمودن مردم و نیزتلاش برای ایجاد اختلافات وگرایشات قومی و فرهنگی در داخل مرزها ازدیدگاه ج.ا.ایران باعث گردیده غالبا روابط دوکشورسرد و بر مبنای بی اعتمادی باشد.

 

عدم تبیین استراتژی­های کارآمد و همه جانبه نگر از سوی ج.ا.ایران عملا راه را برای اجرائی نمودن اهداف دیگرکشورها هموارنموده و این کشورها (قدرت­های منطقه­ای وجهانی) با استفاده ازحداکثر زمان ممکن فرصت­ها وبهره­برداری­های لازم راخواهند نمود و این امر را می­توان به عنوان اصلی­ترین عامل در روابط کنونی فی مابین تلقی کرد.

 

به هرحال وضعیت ژئوپلیتیک این کشور برای تبیین استراتژی‌های جمهوری اسلامی ایران دارای اهمیتی بسیار زیاد است.به عبارتی دیگر استراتژی ژئوپلیتیک، راهبرد و خط مشی اتخاذ شده از سوی یک دولت یا سازمان و ائتلاف بین المللی بر علیه رقبای خود برای رسیدن به اهداف و منافع ملی با استفاده از عوامل جغرافیایی است(حافظ­نیا، 1379: 122).در این تحقیق سعی شده است علاوه برآشکارنمودن فرصت‌ها و چالش‌های مابین جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران با یک بررسی جامع نگرانه در جهت وضعیت و شرایط ژئوپلیتیک جمهوری آذربایجان به عنوان همسایه شمالی ایران از یک سو و نیز جایگاه منطقه‌ای و جهانی ژئوپلیتیک این کشور در نگرش و تدوین استراتژی‌های منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گیرد.

 

با توجه به اهمیت جمهوری آذربایجان در جهت ترسیم استراتژی‌های قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایران به عنوان متغیر مستقل، جمهوری آذربایجان به عنوان متغیر وابسته و روسیه، اتحادیه اروپا، رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا به عنوان متغیر میانجی بررسی خواهد شد.

 

1-2 – سوال تحقیق

 

از دیدگاه ژئوپلیتیک، جمهوری آذربایجان در استراتژی منطقه گرایی ج. ا. ایران از چه جایگاهی برخوردار است؟

 

1-3- فرضیه‌ها

 

 

• به نظر می­رسد تحولات ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان می­تواند بر استراتژی منطقه­گرایی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار باشد.

 

مساله اساسی در رابطه با کار و اشتغال زنان روستایی این است که در عمل نمی توان فعالیتهای مختلف آنان را به درستی و به دقت از یکدیگر تفکیک کرد چراکه آنان در موارد بسیاری ضمن انجام وظایف و تکالیف آشکار مرد پاره ای از فعالیتهای اقتصادی را توامان انجام می دهند. از آنجاکه اشتغال زنان روستایی معمولا از نظر زمان و نه از لحاظ دامنه به درستی مشخص نیست، ارزش افزوده کار آنان نیز در محاسبه درآمد خانوار یا به صورت مطلق قابل ارزیابی نیست(همان منبع، صص93-92).

 

توجه به همه قشرهای جامعه روستایی به ویژه زنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه روستایی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. زنان ایران در کنار مسئولیتهایی که در نهاد خانواده به عنوان مادر و همسر دارند، نقش مهمی در امور اقتصادی و در نواحی روستایی در امور تولیدی ایفا می نمایند. در این بین سهم و نقش زنان روستایی در فعالیتهای تولیدی و کشاورزی اعم از کاشت،‌داشت و برداشت، دامداری و باغداری و … چشمگیرتر است و نقشی که آنها در مسئولیتهای خانواده ایفا می کنند قابل توجه بوده و شاید بیشتر از زنان شهری باشد(علیایی، 1386,ص107).

 

شهرستان فومن در محدوده ای واقع شده که نواحی جلگه ای ، کوهپایه ای و کوهستانی را شامل می شود و با توجه به این تنوع توپوگرافیکی، انواع فعالیتهای کشاورزی در آن رواج دارد. و با توجه به ماهیت این فعالیتها مسئولیت و نقش زنان در نگهداری از دامها، امور باغی و زراعی و همچنین صنایع دستی و رسیدگی به امور منزل و فرزندان قابل توجه است. به طوریکه در قسمت کوهستانی پرور ش دام و دامداری، در قسمت جلگه ای زراعت برنج و چای، و در کوهپایه ترکیبی از زراعت و دامداری به انضمام فعالیت در زمینه صنایع دستی از قبیل حصیر بافی، بافندگی, قالی بافی در بین زنان روستایی رواج دارد. با توجه به ویژگی های خاص شهرستان فومن می توان دریافت که بخش کشاورزی در حیات اقتصادی روستاهای آن نقش به سزایی داشته است. با توجه به تنوع فعالیتها در بین خانوارهای روستایی نقش زنان آشکار و محسوس است و بدون وجود زنان روستا انجام این همه فعالیت برای مردان دشوار می گردد. بنابراین لازم است تا نقش آنها مورد بررسی قرار گیرد و راهکارهای مناسبی برای رفاه زنان روستایی ارایه گردد.

 

بنابراین تحقیق حاضر درصدد است تا به شناخت نقش زنان روستایی در اقتصاد شهرستان فومن بپردازد، تا به ارایه راهکارهای مناسب برای رفاه زنان روستایی بپردازد.

 

1-2 اهداف تحقیق

 

1- شناخت نقش زنان در اقتصاد شهرستان فومن

 

2- شناسایی رابطه بین میزان سواد زنان و فعالیتهای اقتصادی

 

3- شناسایی میزان سهم زنان روستایی در تولید

 

4- شناخت عوامل موثر بر فعالیت زنان در خانوارهای روستایی شهرستان فومن

 

5- تعیین سهم زنان روستایی فومن از درآمد خانوار

 

1-3 فرضیه ها ی تحقیق

 

1- با افزایش میزان سواد، فعالیت اقتصادی زنان روستایی در بخش کشاورزی شهرستان فومن کمتر می شود.

 

2- نقش زنان روستاهای جلگه ای در اقتصاد خانوارها بیشتر از زنان روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی است.

 

3- با ورود تکنولوژی در فعالیتهای اقتصادی روستا، نقش اقتصادی زنان روستایی در حال کاهش است.

 

1-4 روش تحقیق و مراحل انجام

 

 

روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی می باشد. لذا جهت تهیه برخی از اطلاعات به کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت مراجعه نموده و جهت برآورد داده ها از نرم افزار Excel استفاده نموده ام. در مطالعات میدانی نیز به مصاحبه با برخی افراد و همچنین پر کردن پرسشنامه پرداخته لذاعلیرغم موارد فوق از روش مشاهده نیز بهره گرفته ام.

 

1-4-1نوع تحقیق

 

نوع و روش تحقیق توصیفی می باشد .

 

نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد و لذا داده ها را از منابع موجود و مطالعات میدانی جمع آوری نموده و به صورت کمی و کیفی مورد تحلیل قرار می دهیم.

 

1-4-2 روش تحقیق

 

روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی ( مطالعه کتابها و پایان نامه ها و مجلات علمی) و میدانی (تکمیل پرسشنامه, مشاهدات میدانی و مصاحبه) می باشد.

 

1-4-3 ابزار گردآوری اطلاعات

 

2-3-1) محیط بیرونی ……………………………………………………………………………………….. 12

 

2-3-2)محیط درونی ………………………………………………………………………………………… 13

 

2-3-3) دستاوردها …………………………………………………………………………………………… 14

 

2-4) ارزیابی عملکرد…………………………………………………………………………………………. 15

 

2-5) رویکرد های اندازه گیری عملکرد …………………………………………………………………. 17

 

2-6) روشهای ارزیابی عملکرد…………………………………………………………………………….. 17

 

2-7) فرایند ارزیابی عملکرد ……………………………………………………………………………….. 20

 

2-8) چالش های ارزیابی عملکرد ………………………………………………………………………… 20

 

2-9) مزایای نظام ارزیابی عملکرد ………………………………………………………………………… 21

 

2-9-1) برای سازمان ………………………………………………………………………………………… 21

 

2-9-2) برای ارزیابی کننده………………………………………………………………………………….. 21

 

2-9-3) برای ارزیابی شونده………………………………………………………………………………… 22

 

2-10)مدل ناپارامتریک تحلیل پوششی داده در ارزیابی عملکرد و بررسی کارایی ……………. 22

 

2-10-1) تحلیل پوششی داده ها DEA ………………………………………………………………… 23

 

2-10-2) مدلهای پایه ای تحلیل پوششی داده­ها………………………………………………………… 25

 

2-10-2-1) مدل CCR……………………………………………………………………………………… 25

 

مدل نسبت CCR……………………………………………………………………………………………… 25

 

مدل CCR ورودی محور ………………………………………………………………………………….. 28

 

مدل CCR خروجی محور………………………………………………………………………………….. 29

 

2-10-2-2) مدل BCC ……………………………………………………………………………………… 30

 

2-10-2-3)مدل اندرسن – پیترسن ( (AP……………………………………………………………….. 31

 

بخش دوم: معرفی سازمان تامین اجتماعی و جایگاه آن در ارتقاء سلامت کشور

 

2-11) معرفی سازمان تامین اجتماعی ……………………………………………………………………. 31

 

2-12) خدمات و حمایتهای سازمان ……………………………………………………………………… 33

 

2-12-1) تعهدات و خدمات حمایتی ……………………………………………………………………. 34

 

2-12-2) خدمات درمانی …………………………………………………………………………………… 34

 

2-13) پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………….. 36

 

الف) مطالعات داخلی…………………………………………………………………………………………. 36

 

ب) مطالعات خارجی…………………………………………………………………………………………. 39

 

2-14) خلاصه فصل………………………………………………………………………………………….. 41

 

فصل سوم : روش اجرای تحقیق

 

3-1) مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 43

 

3-2) روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 43

 

3-3) جامعه آماری…………………………………………………………………………………………….. 44

 

3-4) روش گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………….. 44

 

3-5) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………………………….. 44

 

3-5-1)مدل مورد استفاده…………………………………………………………………………………… 45

 

3-5-2) تعیین و تبیین شاخص‌ها………………………………………………………………………….. 45

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

4-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………………… 48

 

4-2) ساماندهی داده ها و اطلاعات……………………………………………………………………….. 48

 

4-3) بخش دوم بررسی نتایج………………………………………………………………………………. 50

 

4-3-1) بررسی نتایج با مدل CCR-I……………………………………………………………………. 55

 

مجموعه مرجع…………………………………………………………………………………………. 56

 

رتبه بندی بر اساس کارایی………………………………………………………………………….. 58

 

بررسی علل کارآمدی شعب کارآمد و ناکارآمدی شعب ناکارآمد…………………………… 61

 

بررسی کارایی مقیاس ……………………………………………………………………………….. 64

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………………… 68

 

5-2) پاسخ به پرسشهای پژوهش………………………………………………………………………….. 69

 

پرسش اصلی……………………………………………………………………………………………. 69

 

پرسشهای فرعی ……………………………………………………………………………………… 69

 

5-3) پیشنهادآتی بر مبنای یافته های پژوهش…………………………………………………………… 71

 

 

5-4) پیشنهادها برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………….. 72

 

5-5) محدودیتهای تحقیق……………………………………………………………………………………. 72

 

منابع………………………………………………………………………………………………………………. 73

 

چکیده

 

امروزه تمامی مدیران در همه سازمانها خواستار استفاده بهینه از امکانات و ظرفیتهای موجود در بخشهای مختلف می باشند. بنابراین وجود مدلی به منظور ارائه بازخور در راستای بهبود شعب مختلف سازمانها و دستیابی به ابزاری جهت برآوردن این نیاز مدیران، بسیار ضروری و منطقی به نظر می رسد. در راستای ضرورت فوق، سازمان تامین اجتماعی استان گیلان به عنوان نمونه آماری انتخاب و با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) کارایی شعب آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. تا ضمن ارزیابی عملكرد شعب آن، شعب کارا و نا کارا تعیین و راهکارهایی جهت بهبود عملكرد شعب ناكارا و تقویت هرچه بیش تر شعب كارا تدوین شود. جهت بررسی کارایی نهاده های منابع انسانی و مساحت زیر بنای مورد استفاده و درصد ارسال لیست حق بیمه به كارگاه فعال، نسبت آراء تائید شده صادره به پرونده های رسیدگی شده هیئت بدوی تشخیص مطالبات، نسبت وصولی حق بیمه به بودجه مصوب ابلاغی، نسبت پرونده های مختومه به كلاسه فعال اجراییات، نسبت بیمه صاحبان حرف مشاغل آزاد، اختیاری و خاص به كادر امور بیمه شدگان با استفاده از مدل CCR ورودی محور از طریق نرم افزار DEA-Master مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که 4 شعبه از 21 شعبه مورد بررسی کارا و 17 شعبه ناکارا بوده اند. لازم به ذکر است که میانگین کارایی فنی آنها 59.22 و میانگین کارایی مقیاس شعب مورد بررسی نیز 86 درصد بوده است.

 

کلید واژه­ها: کارایی، ارزیابی عملکرد، تحلیل پوششی داده ها،تامین اجتماعی استان گیلان

 

 

• مقدمه

 

امروزه اوضاع حاکم بر بازارهای جهانی، محدودیت منابع، رقابتهای بسیار فشرده، و… سازمانها را به سوی اتخاذ راهبردهای مناسب سوق داده است. بطوریکه مدیران و تصمیم گیران سازمان ها، خواستار استفاده بهینه از امكانات و ظرفیت های موجود در بخش های مختلف می باشند. بنابراین ارزیابی عملکرد به منظور ارایه بازخورد در راستای بهبود عملكرد شعب مختلف سازمان ها و دستیابی به ابزاری جهت برآوردن این نیاز مدیران، بسیار ضروری و منطقی به نظر می رسد. از این رو ارزیابی عملكرد و بهره وری در دهه­های اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است. متدها و تكنیكهای بسیاری جهت ارزیابی عملكرد ایجاد شده است كه هر كدام مجموعه ای از شاخص ها را جهت ایجاد توازن در دیدگاه­های سنتی و تك بعدی به عملكرد معرفی می نمایند. اما علی رغم تمامی این پیشرفتها در ارزیابی عملكرد، بسیاری از سازمانها همچنان بر شاخصهای عملكرد سنتی و مالی متكی هستند.(Tangen ,et al, 2004). سازمان تامین اجتماعی نیز محق و علاقه مند است كه در راستای ضرورت فوق، سعی و تلاشی در به كارگیری مدلی مناسب جهت ارزیابی عملكرد شعب خود داشته باشد تا بتواند علاوه بر شناسایی شعب كارا و ناكارا، استراتژی های مناسب را جهت بهبود عملكرد شعب ناكارا و تقویت هرچه بیش تر شعب كارا تدوین نماید. از آنجائیکه اکثر مطالعات انجام شده در حوزه بررسی کارایی و ارزیابی عملکرد شعب تامین اجتماعی با استفاده از روشهای پارامتریک بوده است، پژوهش حاضر درصدد برآمده تا با استفاده از روشی ناپارامتریک به سنجش کارایی و ارزیابی عملکرد شعب تامین اجتماعی استان گیلان بپردازد. در این راستا از تکنیک تحلیل پوششی داده ها[1] که توسط “چارنز” و همکارانش (1976) ایجاد شده و بصورت گسترده ای مورد توجه قرار گرفته بهره گرفته شد.

 

1-2) بیان مسأله

 

امروزه تمامی مدیران در همه سازمانها خواستار استفاده بهینه از امکانات و ظرفیتهای موجود در بخشهای مختلف می باشند. یکی از راهکارهای تحقق این هدف بررسی و ارزیابی کارایی و عملکرد سازمان است. كارایی به معنای انجام درست كار و رسیدن به یك سطح خروجی مورد انتظار از یك ورودی مشخص است. كارایی به معنای تولید كمترین مقدار ضایعات و صرف كمترین میزان هزینه است؛ بطوریكه كمیت و كیفیت ثابت نگه داشته شود.با این فرض كه در یك سازمان، كل منابع ثابت و محدود باشند؛ میزان استفاده مطلوب از این منابع به منظور تولید محصولات با معیار كارایی مشخص می شود (عرب مازار و موسوی، 1389).

 

منظور از کارایی موفقیت بنگاه یا موسسه در تولید حداكثر ممكن ستاده از مجموعه عوامل تولید با تكنولوژی ثابتی می­باشد به طوری كه تمام نهاده­ها و ستاده­ها به دقت اندازه گرفته شده باشد (Farrell, 1957). فارل پیشنهاد نمود كارایی یك بنگاه شامل سه جزء است: كارایی تكنیكی(فنی)، كارایی تخصیصی (قیمت) و كارایی اقتصادی (هزینه ای) براساس تعریف فارل، كارایی تكنیكی توانایی یك بنگاه را برای به دست آوردن حداكثر ستاده از یك مجموعه نهاده های معین با تكنولوژی معلوم منعكس می­نماید، در این صورت هر چه بنگاه اتلاف منابع كمتر و در سطح مشخصی از نهاده­ها تولید بیشتری داشته باشد از لحاظ تكنیكی كاراتر خواهد بود . کارایی تخصیصی، توانایی یك بنگاه برای استفاده تركیب بهینه ای نهاده ها با توجه به قیمت هایشان را نشان می دهد. این كارایی به حداقل سازی هزینه تولید با انتخاب تركیب مناسبی از نهاده ها برای سطح معینی از ستاده ها با توجه به مجموعه ای از قیمتهای نهاده ای مربوط می شود. با فرض اینكه بنگاه مورد نظر از لحاظ تكنیكی كاملاً كارا باشد بنگاهی كه از لحاظ تخصیصی كارا است، تركیبی از نهاده ها به كار می برد. حداقل هزینه ممكن را برای تولید داشته باشد. كارایی اقتصادی بر اساس تعریف فارل از حاصل ضرب كارایی فنی و كارایی تخصیصی به دست می آید. بدین معنا كه سازمانی كه از لحاظ اقتصادی كاملاً كارا است باید هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ تخصیصی كارا باشد. مستقل از مقیاس بودن و نسبی بودن از جمله ویژگیهای كارایی های مطرح شده می باشد .كارایی تخصیصی در مقایسه با كارایی فنی احتیاج به اطلاعات قیمتی دارد و همین موضوع باعث كاربرد بیشتر كارایی فنی نسبت به كارایی تخصیصی می شود (رجبی، 1389).

 

اندازه گیری و تحلیل كارایی نشان می دهد كه واحدها چگونه می توانند از منابع خود در راستای نیل به بهترین عملكرد و افزایش تولید در مقطعی از زمان استفاده نمایند. به طور كلی كارایی،معرف نسبت ستاده ها به نهاده ها در مقایسه با یك استاندارد مشخص است (کاظمی و نیکخواه فرخانی، 1388).

 

كوئلی نشان داده است كه از میان روشهای مختلف ارزیابی عملكرد، روش تحلیل پوششی دارای دو مزیت عمده در اندازه گیری كارایی می باشد :اولاً نیازی به تصریح یك شكل تابعی میان داده ها و ستاده ها ندارد، به این معنی كه محقق میتواند از شرایط محدودكنندة انتخاب فرم تابع تولید یا تابع هزینه كه میتواند تأثیرگذار بر نتایج تجزیه و تحلیل كارایی باشد اجتناب كند و ثانیا نیازی به مفروض توزیعات آماری برای اجزای كارایی ندارد. از سویی دیگر با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها می توان برای هریك از واحدهای ناكارا، واحد یا واحدهایی را به عنوان واحد مرجع پیشنهاد نمود كه كارا بوده و می تواند ساختار بهینه نهاده و ستاده ای را جهت هر یك از واحدهای ناكارا به شكل تركیب خطی نشان دهد. در واقع این روش علاوه بر محاسبه انواع كارایی، برنامه ای پیشنهادی برای واحدهای ناكارا ارائه می دهد كه بر اساس آن میزان مطلوب هر نهاده و میزان ایده­آل قابل دسترس برای ستاده، ارائه و كارایی حداكثر میشود (مهرگان، 1383).

 

با توجه به اهمیت اندازه گیری کارایی برای سازمانها، بررسی کارایی سازمان تامین اجتماعی را که نهادی اجتماعی است و حمایت های چند جانبه از افراد در مقابل خطرهای مختلف را بعهده دارد هدف پژوهش درنظر گرفته شده است.

 

1ـ3) اهمیت و ضرورت تحقیق

 

سازمان ها تا زمانی که برای بقاء تلاش می‌کنند و خود را نیازمند حضور در عرصه ملی و جهانی می‌‌دانند، باید اصل بهبود مستمر[2] را سرلوحه فعالیت خود قرار ‌دهند. این اصل حاصل نمی‌شود، مگراینکه زمینه دستیابی به آن با بهبود مدیریت عملکرد امکان‌پذیر ‌شود. این بهبود را می توان با گرفتن بازخور لازم از محیط درونی و پیرامونی، تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهای سازمان، مسئولیت‌پذیری و جلب رضایت مشتری، با ایجاد و بکارگیری سیستم ارزیابی عملکرد با الگوی متناسب، ایجاد کرد. سیستم ارزیابی عملکرد با الگوی مناسب به انعطاف‌پذیری برنامه‌ها و اهداف و ماموریت‌ سازمان ها در محیط پویای امروزین کمک قابل توجه می‌نماید. ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد و توسعه آن به فرهنگ‌سازی و ارتقاء فرهنگ سازمانی نیاز دارد (تولایی، 1386). زیرا فقدان وجود نظام ارزیابی و کنترل در یک سیستم به معنای عدم برقراری ارتباط با محیط درون و برون سازمان تلقی می‌گردد که پیامدهای آن کهولت و نهایتاً مرگ سازمان است. ممکن است بروز پدیده مرگ سازمانی به علت عدم وقوع یکباره آن، از سوی مدیران عالی سازمان ها احساس نشود. لکن مطالعات نشان می‌دهد فقدان نظام کسب بازخورد امکان انجام اصلاحات لازم برای رشد، توسعه و بهبود فعالیت های سازمان را غیر ممکن می‌نماید، سرانجام این پدیده مرگ سازمانی است.(عادلی، 1384: 125). علم مدیریت نیز مبین مطالب مذکور است. هرچه را که نتوانیم اندازه‌گیری کنیم نمی‌توانیم کنترل کنیم و هرچه را که نتوانیم کنترل کنیم مدیریت آن امکان ‌پذیر نخواهد بود. موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل‌های سازمانی، عملکرد است و بهبود آن مستلزم اندازه‌گیری است و از این رو سازمانی بدون سیستم ارزیابی عملکرد قابل تصور نمی‌باشد.

 

1-4) چهارچوب نظری پژوهش

 

هر پژوهش به یک چهارچوب نظری نیاز دارد، چارچوب نظری، الگویی است که فرد پژوهشگر بر اساس آن درباره روابط بین عواملی که در ایجاد مساله مهم تشخیص داده شده­اند نظریه پردازی می­کند (خاکی، 1390: 163). چهارچوب نظری روابط میان متغیرها را روشن می­کند، نظریه­هایی که مبانی این روابط هستند را می­پروراند و نیز ماهیت و جهت این روابط را توصیف می کند. همان گونه که بررسی پیشینه، مبانی چهارچوب نظری را تشکیل می دهد، یک چهارچوب نظری خوب نیز در جای خود، مبنای منطقی لازم برای تدوین فرضیه های آزمون پذیر را فراهم می آورد (سکاران، ۱۳۸۶: ۹۵-۹۴). این پژوهش نیز با توجه به مطالعه وب (2003)و دریک (2003) با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها، با درنظر گرفتن دو ورودی (نیروی انسانی و مساحت فیزیکی) و پنج خروجی (درصد ارسال لیست حق بیمه به كارگاه فعال، نسبت آراءتائیدشده صادره به پرونده های رسیدگی شده هیئت بدوی تشخیص مطالبات، نسبت وصولی حق بیمه به بودجه مصوب ابلاغی، نسبت پرونده­های مختومه به كلاسه فعال اجراییات، نسبت بیمه صاحبان حرف مشاغل آزاد، اختیاری و خاص به كادر امور بیمه شدگان ) کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است.

 

 

 

 

 

متغیرهای ورودی

 

 

 

 

 

متغیرهای خروجی

 

 

 

 

 

–         تعداد کارکنان     –         مساحت زیربنایی شعب

 

 

 

 

 

–      درصد ارسال لیست حق بیمه به کارگاه فعال     –      نسبت آراء تائید صادره به پرونده های رسیدگی شده هیئت بدوی   –      نسبت وصولی حق بیمه به بودجه ابلاغی   –      نسبت پرونده های مختومه به كلاسه فعال اجراییات   –      نسبت بیمه حرف مشاغل آزاد، اختیاری و خاص به کادر امور بیمه­شدگان

 

شکل (1-1) مدل مفهومی پژوهش

 

1ـ5) اهداف تحقیق

 

1-5-1) هدف اصلی

 

 

• تعیین میزان کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی

 

2-5-1 معرفی مشکل نقاط کور…………………………………………………………………..33

 

2-6 مسیریابی در شبکه‌های حسگر بیسیم…………………………………………………..33

 

2-6-1 اهداف مسیریابی…………………………………………………………………………33

 

2-6-2 معیارهای تعیین مسیر بهینه ……………………………………………………………..34

 

2-6-3 مسیریابی در شبکه‌های بیسیم ……………………………………………………….34

 

2-6-3-1 مسیریابی بردار فاصله ……………………………………………………………..35

 

2-6-3-2 مسیریابی حالت اتصال …………………………………………………………….36

 

2-6-3-3 مسیریابی مبدا ………………………………………………………………………36

 

2-7 روش های انتشار اطلاعات ………………………………………………………………36

 

2-7-1 روش همه پخشی (Flooding)…………………………………………………….

 

2-7-2 روش شایعه پراكنی (gossiping)………………………………………………

 

2-7-3 روش SPIN…………………………………………………………………………….

 

2-7-4 پیغام های SPIN …………………………………………………………………..

 

2-7-5 SPIN-1 یك روش دست تكانی سه مرحله ای ………………………………….41

 

2-7-6 خلاصه سازی فرصت طلبانه (opportunistic data aggregation)……….

 

2-7-7 خلاصه سازی حریصانه(greed data aggregation) …………………………

 

2-7-8 پرسش تو رد تو(nested query) ………………………………………………..

 

2-8 الگوریتم خوشه بندی …………………………………………………………………….44

 

2-8-1 معیارمطلوبیت خوشه ها ……………………………………………………………45

 

2-8-2 ویژگی‌های یک الگوریتم خوشه بندی مناسب …………………………………46

 

2-8-3 معایب روش خوشه بندی ………………………………………………………46

 

2-8-4 انواع خوشه بندی …………………………………………………………………46

 

2-8-5 الگوریتم kmeans …………………………………………………………………

 

2-8-5-1 مراحل كار ………………………………………………………………………..47

 

2-8-6 پیش پردازش داده ها …………………………………………………………….48

 

2-8-7 انواع ویژگی ها در خوشه‌بندی ………………………………………………..48

 

2-8-8 دلایل اصلی پیش پردازش داده‌ها …………………………………………..48

 

2-8-9 عملیات اصلی پیش پردازش داده ها …………………………………….49

 

2-8-10 آلودگی‌ها در خوشه بندی …………………………………………………..49

 

2-8-11 روشهای مورد استفاده در پیش پردازش …………………………………….50

 

2-8-12 روش (Low-Energy Adaptive Clustering Hierarchy)…………………

 

2-8-12-1 جزئیات الگوریتم LEACH ………………………………………………………

 

2-8-12-2 فاز تبلیغات………………………………………………………………………..52

 

2-8-12-3 فاز تشكیل دسته‌ها…………………………………………………………….53

 

2-8-12-4 فاز تشكیل برنامه…………………………………………………………….53

 

2-8-12-5 فاز انتقال داده‌ها…………………………………………………………………54

 

فصل سوم :روش تحقیق

 

3-1 مقدمه …………………………………………………………………………………..56

 

3-2 فاز اول: استقرار اولیه …………………………………………………………….58

 

3-2-1 توسعه اولیه …………………………………………………………………….58

 

3-2-2خوشه‌بندی ………………………………………………………………………..58

 

3-2-2-1 استفاده از روش BSK-Means برای خوشه بندی گره ‌ها ………………61

 

3-2-3 مسیریابی……………………………………………………………………………63

 

3-2-3-1 مسیریابی جهت اتصال به گره سرخوشه………………………………..64

 

3-2-3-2 مسیریابی سرخوشه به سمت فوق گره…………………………………64

 

3-2-3-3 مسیریابی به سمت چاهک متحرک …………………………………..65

 

 

3-2-3-4 مسیریابی وایجاد کانال خصوصی بین فوق‌گره‌ها…………………..65

 

3-3 فاز دوم : حیات و ادامه زندگی شبکه……………………………………….66

 

3-3-1 اولویت بندی اطلاعات………………………………………………………66

 

3-3-2 تصمیم گیری برای ارسال داده‌ها ………………………………………67

 

3-3-3 تصمیم‌گیری در مورد جهش حرکت چاهک متحرک…………………68

 

3-3-4 نحوه آگاهی فوق‌گره متصل به چاهک متحرک، به سایر فوق‌گره ها و نرک ایستگاه….70

 

3-3-5 ارسال غیر مستقیم اطلاعات چاهک متحرک………………………70

 

3-4 مقایسه روش های ارایه شده………………………………………………….71

 

3-4-1 روش چاهک ثابت………………………………………………………….71

 

3-4-2 روش چاهک متحرک……………………………………………………….72

 

3-4-3 استفاده از چاهک ثابت و متحرک به صورت همزمان(DualSink)…..

 

3-4-4 روش ارایه شده ………………………………………………………………..74

 

3-5 طرح و نقشه …………………………………………………………………….75