همان طور که گفته شد چاقی و اضافه وزن از یک سو و کمبود وزن و بی اشتهایی از سوی دیگر دو انتهای طیفی می باشند که همواره سلامتی جامعه را تهدید کرده و به عنوان یکی از معضلات جوامع امروزی باشند. شیوع گسترش چاقی و بیماری های مرتبط با آن در سطح جهان، شاهدی بر این مدعاست که پیشرفت های علمی در زمینه شناخت عوامل و مکانیسم های تنظیم وزن و به خصوص پیشگیری ، مبارزه و درمان چاقی توفیق چندانی نداشته است]4[. متاسفانه دركشور ما نیز، چاقی شیوع گسترده ای دارد. بر اساس پژوهش های صورت گرفته در ایران، بررسی ۸۹۹۸ فرد سنین 81 – 35 ساله (2005- 2002) نشان داد که 2/62٪ افراد دارای اضافه وزن و 28٪ ان ها چاق بوده اند ]35[. این در حالی است که چاقی با ابتلا به بیماری های بسیاری همراه است ]36[.دلایل ابتلا به چاقی متعدد می باشند، اما از نظر فیزیولوژی، چاقی ناشی از عدم تعادل انرژی است و درمان اولیه ی آن شامل کاهش دریافت غذا یا افزایش مصرف انرژی و یا هر دوی این موارد می باشد ]36،35[.

 

بنابراین از جنبه سلامت و بهداشت عمومی، شناخت عوامل و مکانیسم های موثر بر تعادل انرژی و تنظیم وزن می تواند به ارتقاء سطیح سلامت جامعه و صرفه جویی در هزینه های درمانی کمک نماید. هم چنین در شماری از بیماری ها، کاهش اشتها و تعادل منفی انرژی باعث بروز مشکلات عدیده و افزایش مرگ و میر می شود. مشخص شده که در این شرایط نیز نروپپتایدها نقش کلیدی دارند. بنابراین می توان امیدوار بود که شناخت مکانیسم این فرآیندها به درمان آنها اقدام کرد. از طرف دیگر نوروپپتید w که به تازگی (حدود یک دهه) کشف شده است و با توجه به نقش کلیدی خود در هموستاز و تنظیم وزن، تحقیقات بسیار کمی درباره این نوروپپتید صورت گرفته است، همچنین تحقیقات زیادی به تمرین به عنوان یک عامل مهم و موثر بر تعادل انرژی و تنظیم وزن و ارتباط آن نوروپپتید w انجام نشده است .همانطور که دیده می شود متخصصینی که در مورد نوروپتیید w و سایر نروپتاییدها مطالعه می کنند به ورزش ، تمرین و فعالیت بدنی عنایتی نداشته اند. برخی شرایط مانند فعالیت بدنی و تمرین می تواند تغییراتی را در پپتیدهای موثر برتنظیم و تعادل انرژی بوجود آورند. تمرین و فعالیت بدنی ، تعادل انرژی در سلول ها را به هم زده و هزینه ی انرژی سلول ها را افزایش می دهد. فعالیت های بدنی منظم ، دستگاه های مختلف انرژی را در گیر کرده و موجب سازگاری های عضلانی ، تنفسی ، قلبی – عروقی ، و سازگار ی متابولیکی می شود ]37[. از آنجایی که تاکنون پژوهشی در مورد تاثیر تمرین ورزشی و عصاره ولیک بر روی نوروپپتیدW پلاسمایی و بافتی صورت نگرفته ، پژوهش حاضر قصد دارد با بررسی اثر فعالیت ورزشی و عصاره میوه ولیک بر روی این نوروپپتید را بررسی نماید.

 

 

[1] –leptin

 

[2] –Ghrelin

 

[3] –Glucocorticoid

 

2-2-3.علل و عوامل بروز ناهنجاری‌ها……………………………. 12

 

2-2-4.سندروم‌های اندام تحتانی………………………………. 12

 

2-2-4-1.سندروم متقاطع اندام تحتانی………………………………. 13

 

2-2-4-2.سندروم انحراف پرونیشن………………………………. 13

 

2-2-4-3.سندروم نقص حرکتی اندام تحتانی………………………………. 13

 

2-2-5.زانوی ضربدری………………………………. 14

 

2-2-6.زانوی پرانتزی………………………………. 16

 

2-2-7.آزمون افت ناوی………………………………. 16

 

2-2-8.زاویهQ………………………………..

 

2-2-9.آسیب‌های شایع دوندگان در اندام تحتانی………………………………. 17

 

2-2-9-1. شین اسپلینت( سندروم فشار بر روی درشت نی داخلی)…………. 18

 

-2.2-9-2. استرس فرکچر…………………………….. 18

 

2-2-9-3. زانوی دوندگان (سندروم ایلیو تیبیال باند)……………………………. 18

 

2-2-9-4. درد قدامی زانو (سندروم درد کشککی-رانی)……………………………. 19

 

2-2-9-5. پلانتارفاشیا( التهاب نیام کف پایی) …………………………….19

 

2-2-9-6. تاندونیت آشیل………………………………. 20

 

2-2-10. آنتروپومتری………………………………. 20

 

2-2-10-1. مفهوم آنتروپومتری………………………………. 20

 

2-2-10-2. روش‌ها و ابزارهای آنتروپومتری………………………………. 21

 

2-2-10-3. کاربردهای آنتروپومتری………………………………. 21

 

2-2-10-4. تفاوت‌های بشری از لحاظ ساختار اسکلتی- عضلانی…………. 22

 

2-3. پیشینه تحقیق………………………………. 23

 

2-3-1. مقدمه…………………………….. 23

 

2-3-2.مطالعات انجام‌شده در زمینه ارتباط ناهنجاری با آسیب…………… 24

 

2-3-3.مطالعات انجام‌شده در زمینه ارتباط ویژگی‌های آنتروپومتریکی با آسیب‌های ورزشی……. 32

 

2-3-4.مطالعات انجام‌شده در زمینه ارتباط ویژگی‌های آنتروپومتریکی با ناهنجاری……… 33

 

2-3-5.جمع‌بندی……………………………. 34

 

فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش………………………………… 35

 

3-1.مقدمه…………………………….36

 

3-2.طرح پژوهش………………………………… 36

 

3-3.جامعه و نمونه آماری پژوهش………………………………… 36

 

3-4.پروتکل………………………………. 37

 

3-5.ابزارهای اندازه‌گیری و جمع‌آوری اطلاعات………………………………. 37

 

3-6.روش‌های اندازه‌گیری………………………………. 37

 

3-6-1.پرسشنامه…………………………….. 38

 

3-6-2.روش اندازه‌گیری قد……………………………… 38

 

3-6-3.روش اندازه‌گیری وزن……………………………… 38

 

3-6-4.روش اندازه‌گیری زانوی پرانتزی………………………………. 38

 

3-6-5.روش اندازه‌گیری ناهنجاری زانوی ضربدری………………………………. 39

 

3-6-6.روش اندازه‌گیری زاویه……………………………. 40

 

3-6-7.روش اندازه‌گیری افت ناوی………………………………. 41

 

3-6-8.روش اندازه‌گیری طول اندام تحتانی………………………………. 42

 

3-6-9.روش اندازه‌گیری طول ران……………………………… 43

 

3-6-10.روش اندازه‌گیری طول ساق………………………………. 44

 

3-6-11.روش اندازه‌گیری عرض زانو…………………………….. 45

 

3-6-12.روش اندازه‌گیری عرض مچ پا……………………………. 46

 

3-6-13.روش اندازه‌گیری طول کف پا …………………………….47

 

3-7. روش‌های آماری و شیوه تجزیه تحلیل داده‌های پژوهش……………….. 48

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………. 49

 

4-1.   مقدمه…………………………….. 50

 

4-2. نتایج آزمون تکرارپذیری و خطای استاندارد اندازه‌گیری‌ها…………. 51

 

4-3. تجزیه و تحلیل توصیفی یافته‌های پژوهش…………………………. 51

 

4-3-1.ویژگی‌های آزمودنی‌ها …………………………….51

 

 

4-3-2. توصیف کمی متغیرهای نیم رخ ساختاری و آنتروپومتریکی………. 52

 

4-4. تجزیه و تحلیل استنباطی یافته‌های پژوهش………………………. 55

 

4-4-1. فرض صفر اول: ارتباط معنی‌داری بین هر یک از متغیرهای(زانوی ضربدری، زانوی پرانتزی، کف پای صاف، کف پای گود، زاویهQ) و آسیب‌های شایع دوندگان وجود ندارد………………… 55

 

4-4-1-1. زیر فرض اول : بین زانوی ضربدری و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد…… 55

 

4-4-1-2. زیر فرض دوم : بین زانوی پرانتزی و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد…….. 55

 

4-4-1-3. زیر فرض سوم : بین کف پای صاف و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد…….. 55

 

4-4-1-4. زیر فرض چهارم : بین کف پای گود و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد…….. 55

 

4-4-1-5. زیر فرض پنجم : بین زاویهQ و آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد………. 55

 

4-4-2.فرض صفر دوم: ارتباط معنی‌داری بین ویژگی‌های آنتروپومتریکی در هر یک از متغیرها (طول اندام تحتانی، طول کف پا، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا) با آسیب‌های شایع دوندگان وجود ندارد…………….. 57

 

4-4-2-1.    زیر فرض اول : بین طول اندام تحتانی با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد….. 57

 

4-4-2-2. زیر فرض دوم : بین طول کف پا با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد………….. 57

 

4-4-2-3. زیر فرض سوم : بین طول ران با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد…………… 57

 

4-4-2-4.    زیر فرض چهارم : بین طول ساق با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد……. 57

 

4-4-2-5. زیر فرض پنجم : بین عرض زانو با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد……….. 57

 

4-4-2-6. زیر فرض ششم : بین عرض مچ پا با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد………. 57

 

4-4-2-7. زیر فرض هفتم : بین سن با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد……….. 57

 

4-4-2-8. زیر فرض هشتم : بین وزن با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد……… 57

 

4-4-2-9. زیر فرض نهم : بین قد با آسیب‌های دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد………….. 57

 

4-4-3. فرض صفر سوم (H_O): ارتباط معنی‌داری بین ویژگی‌های آنتروپومتریکی(طول اندام تحتانی، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا، طول کف پا) با ناهنجاری‌های اندام تحتانی(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود و زاویه Q) وجود ندارد……………… 60

 

4-4-3-1. زیر فرض اول : بین سن با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد……… 60

 

4-4-3-2. زیر فرض دوم : بین وزن با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد……… 60

 

4-4-3-3. زیر فرض سوم : بین قد با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد………… 60

 

4-4-3-4.    زیر فرض چهارم : بین طول اندام تحتانی با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد…….. 60

 

4-4-3-5. زیر فرض پنجم : بین طول ران با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد……… 60

 

4-4-3-6. زیر فرض ششم : بین طول ساق پا با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد…….. 60

 

4-4-3-7. زیر فرض هفتم : بین عرض زانو با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…….. 60

 

4-4-3-8. زیر فرض هشتم : بین عرض مچ پا با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……. 60

 

4-4-3-9. زیر فرض نهم : بین طول کف پا با ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد………. 60

 

4-4-4.خلاصه نتایج آزمون های آماری………………………………. 64

 

4-4-4-1. خلاصه نتایج آزمون آماری خی دو در دوندگان……………………………… 64

 

4-4-4-2. خلاصه نتایج آزمون آماری پیرسون در دوندگان……………………………… 66

 

5 .فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری………………………………. 67

 

5-1.   مقدمه…………………………….. 68

 

5-2.   خلاصه پژوهش………………………………… 69

 

5-3.   بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه اول: ارتباط معنی‌داری بین هر یک از متغیرهای(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود، زاویهQ) و آسیب‌های شایع دوندگان وجود ندارد……………. 71

 

5-4.   بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه دوم: ارتباط معنی‌داری بین ویژگی‌های آنتروپومتریکی در هر یک از متغیرها (سن، وزن، قد، طول اندام تحتانی، طول کف پا، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا) با آسیب‌های شایع دوندگان وجود ندارد………. 73

 

5-5.   بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه سوم: ارتباط معنی‌داری بین ویژگی‌های آنتروپومتریکی( سن، وزن، قد، طول اندام تحتانی، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا، طول کف پا) و ناهنجاری‌های اندام تحتانی(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود و زاویه Q) وجود ندارد……………………… 75

 

5-6. جمع بندی…………………………………..78

 

5-7.   پیشنهادات تحقیق……………………………. 79

 

5-7-1.پیشنهادات کاربردی………………………………. 79

 

5-7-2.پیشنهادات پژوهشی………………………………. 80

 

چکیده:

 

هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین ابعاد آنتروپومتریک و نیم رخ ساختاری با آسیب‌های ورزشی دوندگان نخبه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دوندگان شرکت‌کننده در مسابقات آغاز فصل قهرمانی کشور (94-1393) بود. که در این راستا 30 دونده سرعت (با میانگین و انحراف استاندارد سن 28/4±60/22 سال، وزن 07/6±20/72 کیلوگرم ، قد 96/5±93/180 سانتی متر و شاخص توده بدن 65/1 ± 06/22 کیلوگرم بر متر مربع)، 15 دونده نیمه استقامت ( با میانگین و انحراف استاندارد سن 62/3 ±20/23 سال، وزن 72/7±93/69 کیلوگرم و قد57/2±87/176 سانتی متر و شاخص توده بدن 71/1 ± 73/20 کیلوگرم بر متر مربع ) و 15 دونده استقامت ( با میانگین و انحراف استاندارد سن 09/5 ±60/25 سال، وزن 84/6 ±40/62 کیلوگرم ، قد 76/7 ±80/176 سانتی متر و شاخص توده بدن 53/1 ± 94/19کیلوگرم بر متر مربع ) به صورت غیر تصادفی هدف‌دار انتخاب و به طور داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن توسط متخصصان و صاحب‌نظران مورد تأیید قرار گرفت و در این پژوهش برای ثبت اطلاعات فردی، نوع آسیب‌های اندام تحتانی در طی دو سال گذشته و سابقه ورزشی آزمودنی‌ها مورد استفاده قرار گرفت. برای اندازه‌گیری زانوی پرانتزی، ضربدری، عرض زانو و عرض مچ پا از کولیس، زاویهQ از گونیامتر و قوس کف پا از افت ناوی (روش برودی) استفاده شد. جهت تجزیه تحلیل داده­ها و برای بررسی نحوه توزیع داده‌ها از آزمون کالموگراف- اسمیرنف استفاده و با توجه به توزیع غیرطبیعی و طبیعی متغیرهای مختلف از آزمون‌های غیر پارامتریک خی دو برای بررسی ارتباط بین آسیب با ناهنجاری و ابعاد آنتروپومتریک، و همچنین آزمون پارامتریک پیرسون برای بررسی ارتباط بین ابعاد آنتروپومتریک و ناهنجاری در سطح معنی‌داری(05/0 p<) استفاده شد. در تجزیه و تحلیل آماری از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 استفاده ‌شد (05/0 p<). یافته‌ها نشان داد که بین کف پای گود با پلانتار فاشیت و بین زاویهQ غیرطبیعی با درد قدامی زانو در دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود داشت. از سوی دیگر بین طول ران با کشیدگی همسترینگ و تاندونیت آشیل در دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود داشت. در زمینه ارتباط ابعاد آنتروپومتریک با ناهنجاری نیز بین سن با تاندونیت آشیل، وزن با پلانتارفاشیت و کف پای صاف در دوندگان ارتباط معنی‌داری وجود داشت. با توجه به نتایج به مربیان دوندگان پیشنهاد می شود با بررسی راستای اندام تحتانی دوندگان از ناهنجاری های آنان آگاه شوند تا بتوانند در درجه اول برنامه های پیشگیری از آسیب را برای آنان اجرا کنند.

 

فصل اول: طرح پژوهش

 

فعالیت‌های بدنی می‌توانند به شکل‌های گوناگون اجرا شوند. ورزش نوعی فعالیت سازمان دار و رقابتی است که در قالب رشته‌های معینی انجام می‌شود. این رشته‌ها می‌تواند متناسب با عملکرد فرد به افزایش ظرفیت‌های فیزیولوژیکی و روانی ورزشکاران منجر شود. در این بین برخورداری از وضعیت بدنی مناسب و حفظ راستای طبیعی بدن یکی از اهداف مهم فعالیت‌های بدنی محسوب می‌شود [24] . ورزش دو و میدانی به عنوان یک رشته مادر همواره دارای جایگاه خاصی در جوامع و ملل مختلف بوده است. دو و میدانی ترکیبی از دوها و میدانی‌هاست و به بخش‌های متنوعی چون رشته‌های سرعت، رشته‌های نیمه استقامت، استقامت، پرتاب‌ها و پرش‌ها تقسیم می‌شود. دو و میدانی در مقایسه با سایر رشته‌ها ورزشی دارای ارزش مدال‌آوری بیشتری بوده و به همین دلیل در رده‌بندی تیمی در مسابقات جهانی یا بین‌قاره‌ای بسیار بااهمیت تلقی می‌شود[12]. رشته‌های ورزشی و قهرمانان آنان دارای خصوصیات جسمانی و فیزیولوژیکی مخصوص به خود می‌باشند. و همین طور می‌تواند آنان را به آسیب‌ها و بدشکلی‌های بدنی خاصی مبتلا کند. از این رو موضوع ناهنجاری‌ها و آسیب‌های ورزشی ورزشکاران به ویژه در ورزش حرفه‌ای از زمینه‌های مهم در علوم ورزشی است [5]. ورزشکاران در رشته‌های مختلف ورزشی برای رسیدن به سطوح عملکردی عالی نیازمند انجام تمرینات مستمر و تقویت عضلات خاصی از بدن می‌باشند و زمان زیادی را در وضعیت بدنی غالب آن رشته‌ی ورزشی به تمرین می‌پردازند در نتیجه بسته به وضعیت غالب هر رشته ورزشی راستای بدنی آن ها ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.وضعیت‌های بدنی متفاوتی وجود دارد که اگر خیلی شدید نباشند شاید برای عملکرد ورزشی سطح بالا برتری به شمار روند از این رو اتفاق نظر خاصی در مورد اصلاح ویژگی‌های غیرمعمول قهرمانان ورزشی وجود ندارد[24].ورزش قهرمانی دارای عوارضی نیز می‌باشد که یکی از آن‌ها می‌تواند ناهنجاری‌های ساختاری بدن ‌باشد .هرچند برخی ناهنجاری‌های وضعیتی جزیی وجود دارد که با مهارت‌های ورزشی سازگاری یافته‌اند و نشانگر آن ورزش خاص می‌باشند. دو و میدانی به عنوان یکی از ورزش‌هایی که آسیب‌های اندام تحتانی در آن زیاد رخ می‌دهد مطرح است. تخمین زده می‌شود حدود 27 تا 70 درصد دوندگان در طول دوران ورزشی خود دچار آسیب می‌شوند. آسیب‌های شایع دوندگان عبارت‌اند از: استرس فرکچر[1]، شین اسپلینت[2]،پلانتار فاشییت[3]،زانوی دوندگان[4]، درد کشککی-رانی[5]، تاندونیت آشیل[6]، تاندونیت کشککی[7] و همچنین کشیدگی همسترینگ [8]. این در حالی است که 3مورد از 7 مورد آسیب‌های شایع دوندگان در ناحیه زانو می‌باشد[50 ].

 

2-1- بیان مسئله

 

تغییر در وضعیت کلی و موقعیت قرارگیری راستای اندام تحتانی در اثر ورزش حرفه‌ای و طولانی مدت تحت عنوان انحرافات پاسچرال[9] مطرح است که گفته می‌شود ناشی از تمرینات شدید آن رشته ورزشی و سازگاری نامناسب بدن ورزشکار به آن رشته است. .طبق نظر بلوم فیلد[10] (1994)نیز برخی انحرافات وضعیتی جزیی وجود دارد که با مهارت‌های ورزشی سازگاری می‌یابند. زمانی که سخن از رابطه میان آسیب و ناهنجاری ناشی از رشته ورزشی به میان میاید ممکن است این رابطه دو سویه باشد که از این رابطه دو مفهوم قابل استفاده است یکی این که آسیب‌های ورزشی باعث ایجاد ناهنجاری می‌شوند که این موضوع در درازمدت ثابت شده است اما این مسئله که آیا ناهنجاری باعث بروز آسیب شود هنوز در پرده ابهام است. برخی از ورزش‌ها موجب یکسری تغییرات در بدن ورزشکاران می‌شود که به وضعیت غالب فرد در آن ورزش و عضلاتی که بیشتر در آن رشته درگیرند بر می‌گردد[51]. تحقیقاتی وجود دارد که ارتباط میان ابعاد آنتروپومتری افراد با ناهنجاری‌ها و یا استعداد ابتلا به ناهنجاری‌ها را مطرح می‌کنند. با توجه به اینکه هر کدام از ورزشکاران دارای ابعاد آنتروپومتری متفاوت باهم می‌باشند به نظر می‌رسد یکی از عوامل موثر در بروز ناهنجاری‌ها می‌تواند خصوصیات آنتروپومتری آنان باشد. [15]. وضعیت بدن و بر هم خوردن راستای مکانیکی هر یک از بخش‌های آن می‌تواند علاوه بر بروز وضعیت‌های جبرانی ثانویه در سایر بخش‌ها فرد را مستعد آسیب ورزشی خاصی نماید. هر چند مدارک زیادی دراین‌باره ارائه نشده و نیاز به تحقیقات بیشتر می‌باشد.

 

در این ارتباط عوامل موثر در ایجاد آسیب‌های دوندگان در 3 گروه تقسیم‌شده‌اند:1:عوامل تمرینی 2:عوامل آناتومیکی 3:عوامل بیومکانیکی. عوامل متعدد آناتومیکی برای بروز آسیب‌های دوندگان ذکرشده‌اند، اگرچه نتایج تحقیقات مختلف با یکدیگر در تضادند.به عنوان مثال کوان[11] و مکنزی[12] بر این باورند که افزایش قوس طولی کف پا باعث بروز آسیب می‌شود [84،44]. درحالی‌که ون[13] و جیمز[14] بر این باورند که ارتفاع قوس طولی کف پا تأثیری در بروز آسیب‌های دوندگان ندارد[114،64]. در هر حال میزان بروز آسیب در اندام تحتانی در ورزش‌های مختلف از جمله دو و میدانی با ارتفاع قوس‌های کف پا مرتبط می‌باشد.[120]. راستای اندام تحتانی به عنوان یک عامل خطر در بروز آسیب‌های حاد و مزمن پیشنهاد شده است [ 98، 108 ]. این در حالی است که بسیاری از محققین فقط یک عامل آناتومیکی یا تعداد کمی از عوامل آناتومیکی راستای اندام تحتانی را مورد ارزیابی قرار داده‌اند [78،33، 112]. ارزیابی کردن فقط یک یا تعداد محدودی از عوامل آناتومیکی راستای اندام تحتانی موقعیت اندام تحتانی را به طور کافی شرح نمی‌دهد و همچنین اطلاعات کافی را برای نشان دادن ارتباط معنی‌دار با آسیب از نظر بالینی فراهم نمی‌کند. بررسی راستای کامل اندام تحتانی نسبت به زمانی که فقط یک عامل بررسی می‌شود به طور دقیق‌تری ارتباط بین راستای اندام تحتانی و خطر بروز آسیب را شرح می‌دهد. چون که وقتی یک عامل بررسی می‌شود ممکن است اثر متقابل یا جبرانی و خنثی‌کنندگی با دیگر عوامل داشته باشد. عامل اثر متقابل متغیرهای راستای اندام تحتانی قبلاً تحت عنوان همبسته، جبرانی و خنثی‌کننده پاسچر توسط ویگر کروخ و کیسر[15][101]، پیشنهادشده که این پاسچر از چندین عامل از جمله انحرافات در راستای استخوانی ناشی می‌شود. در تلاش برای گزارش اثر متقابل متغیرهای راستای اندام تحتانی در مطالعات آینده هدف باید اندازه‌گیری چندین متغیر راستای اندام تحتانی باشد و همچنین تعیین این نکته که آیا ارتباطی بین متغیرها وجود دارد یا خیر [94، 55]. با توجه به مسایل ذکرشده و چالش‌های موجود هدف ما پاسخ به این سوال است که آیا ابعاد آنتروپومتری و ناهنجاری‌های اندام تحتانی دوندگان در بروز آسیب‌های ورزشی این رشته تأثیرگذار است یا خیر؟

 

3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

 

هر چقدر فعالیت بدنی و ورزش از لحاظ کمی و کیفی توسعه و افزایش می‌یابد به همان نسبت نیز فشارهای ناشی از تمرین موجب بروز ضایعات و صدمات به ویژه در سیستم عضلانی-اسکلتی می‌شود. لذا بررسی علل وقوع و نحوه پیشگیری از صدمات ورزشی همواره مهم بوده و حجم قابل‌توجهی از تلاش‌های متخصصین و محققان این رشته را به خود اختصاص می‌دهد [26]. بنابراین در تحقیق حاضر با توجه به اهمیت حرکات اصلاحی در تربیت بدنی و علوم ورزشی در راستای اهداف شناسایی، پیشگیرانه و کاهش آسیب و ناهنجاری‌های وضعیتی در ورزشکاران به مطالعه وضعیت کنونی جامعه آماری مورد مطالعه از نظر ابعاد آنتروپومتریک نیم رخ ساختاری و آسیب‌های آنان پرداخته می‌شود. تحقیق حاضر جهت بررسی ابعاد آنتروپومتریک و شناسایی آسیب و ناهنجاری‌های شایع در رشته‌های مختلف این رشته ورزشی صورت می‌گیرد. با توجه به انجام تمرینات شدید و طولانی مدت که ساختار عضلانی-اسکلتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و انجام حرکاتی که باعث شکل‌گیری یک وضعیت غالب در رشته‌ی ورزشی مربوطه می‌شود بنابراین تلاشمان بر این است تا ابعاد آنتروپومتریک، نیم رخ ساختاری و آسیب‌های شایع در دوندگان را بررسی کنیم و اطلاعات مفیدی در این زمینه در اختیار افراد فعال در این رشته قرار دهیم تا در برنامه‌های استعداد یابی، درمانی و پیشگیرانه بکار گیرند. همان طور که قبلا گفته شد در میان رشته‌های ورزشی متنوع، دو از جمله ورزش‌های مادر می‌باشد که به دلیل الگوهای متنوع حرکتی و تنوع رشته‌ای آن آسیب‌های ورزشی به میزان زیادی رخ می‌دهد که می‌تواند باعث قطع تمرینات و حتی ترک صحنه‌های رقابت گردد. بنابراین از طریق شناخت عوامل موثر در بروز آسیب‌های دوندگان می‌توان از آسیب و عواقب ناشی از آن جلوگیری کرد.

 

2-3-2- کیفیت زندگی و توانبخشی قلبی………………………………….. 37  

 

4-2- افسردگی. ……. ………………………………………………………………38

 

1-4-2- اختلال افسردگی و ابعاد ان…………………………………………… 38  

 

2-4-2- اپیدمیولوژی افسردگی…………………………………………………….. 39  

 

5-2- اضطراب ………………………………………………………………………………..40

 

1-5-2- مفهوم اضطراب………………………………………………………………..40

 

3-5-2- اضطراب و سیستم قلبی و عروقی…………………………………………….41

 

4-5-2- اضطراب و توانبخشی قلبی …………………………………………………..42

 

6-2- مرور تحقیقات انجام شده………………………………………………………………43

 

1-6-2- تحقیقات انجام شده داخلی………………………………………………………43

 

2-6-2- تحقیقات انجام شده خارجی……………………………………………….44

 

3- فصل سوم : روش شناسی ………………………………………………………48

 

1-3- مقدمه …………………………………………………………………………………….49

 

2-3- جامعه آماری ، گروه نمونه و روش نمونه گیری ………………………………49

 

3-3- ابزار گردآوری داده ها …………………………………………………………………50

 

4-3- روش تحقیق …………………………………………………………………………….53

 

5-3-روش اماری ……………………………………………………………………….55

 

6-3-محدودیتهای حقیق ……………………………………………………………..55

 

4- فصل چهارم : یافته های تحقیق ………………………………………………56

 

1-4- مقدمه …………………………………………………………………………………57

 

2-4- نتایج توصیفی تحقیق ………………………………………………………..57

 

3-4 – نتایج استنباطی تحقیق ………………………………………………………61

 

5- فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری ……………………………………………………..67

 

1-5- مقدمه …………………………………………………………………………………..68

 

2-5- بحث و نتیجه گیری از یافته های تحقیق ……………………………………..69

 

3-5- نتیجه گیری نهایی ……………………….. ………………………………………….74

 

4-5- پیشنهادات ……………………………………………………………………………….76

 

1-4-5 پیشنهادهایی برای مطالعات بیشتر………………………………………………76

 

6- فهرست منابع ……………………………………………………………………………….78

 

7- پیوست ……………………………………………………………………………………….89

 

چکیده:

 

چکیده:

 

دراین پژوهش تاثیربرنامه توانبخشی قلبی بر كیفیت زندگی، افسردگی و اضطراب بیماران جراحی بای پس عروق کرونر انجام گرفت. نمونه آماری شامل 60 بیمار مبتلا به جراحی بای پس عروق کرونر(46مرد و 14 زن) در دامنه سنی 38 تا 73 سال و میانگین­های وزن 55/5 کیلوگرم و BMI=27.339 kg/m ² تشکیل می دهند که داوطلبانه انتخاب شدند. اطلاعات از بیماران با استفاده از پرسشنامه های كیفیت زندگی مک نیو) QLMI (، افسردگی و اضطراب اسناید(HADS ) جمع آوری گردید .هشت هفته بعد از جراحی بیماران تحت آموزش نظری و عملی برنامه توانبخشی قلبی به مدت 12 هفته درمرکز توانبخشی شهید بهشتی همدان قرار گرفتند. پس از تكمیل و جمع آوری داده ه، ازآمار توصیفی جهت محاسبه شاخص های گرایش مرکزی و پراکندگی استفاده شد و از آمار استنباطی از ازمون تی وابسته استفاده شد.همچنین سطح پذیرش معناداری 05/0 فرض گردید.نتایج پژوهش افزایش سطح كیفیت زندگی زنان و مردان پس از انجام توانبخشی قلبی نسبت به قبل از برنامه توانبخشی در هر یک از ابعاد جسمانی ، عاطفی،اجتماعی نشان داد (p=0.000). همچنین کاهش معناداری در سطح افسردگی و اضطراب بیماران مشاهده گردید (p=0.000).

 

یافته های پژوهش، نشاندهنده اثر مثبت برنامه توانبخشی برافزایش کیفیت زندگی و کاهش اضطراب و افسردگی بیماران جراحی بای پس قلبی می­باشد.

 

فصل اول: طرح تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

بیماری­های عروق كرونر[1]، مهمترین اختلال قلبی­ عروقی و یك مشكل مهم بهداشتی در كشورهای در حال توسعه و توسعه یافته می­باشد. به طوری كه در شروع قرن بیستم، اختلال قلبی و عروقی كمتر از 10% كل مرگ و میر در جهان را شامل می­شد. این در حالی است كه در اواخر این قرن، بیماری قلبی نزدیك به نیمی از كل مرگ و میر كشورهای پیشرفته و حدود 25% كشورهای در حال توسعه را شامل می­شود. پیش بینی می­شود كه در سال 2020 نزدیك به 25 میلیون مرگ ناشی از اختلال قلبی وعروقی در سال رخ دهد. بر این اساس از هر سه مورد مرگ، یك مورد آن به علت اختلال قلبی و عروقی خواهد بود(1).

 

امروزه استفاده از تكنیك جراحی قلب باز، یكی از روش­های مؤثر و با ارزش در درمان بسیاری از بیماری­های قلبی به شمار می­رود(2). از سال 1994 تا 2002 در اسكاتلند، میزان جراحی بای پس شریان كرونر از 2380 مورد به 2660 مورد و میزان آنژیوپلاستی كرونری از 680 مورد به 2559 مورد و میزان آنژیوگرافی از 8220 مورد به 10925 مورد در سال 2002 رسیده است. هم چنین در سال 2000 حدود 24728 مورد جراحی بای پس و 28133 مورد آنژیوپلاستی و دیگر روش­های مداخله كرونری در بریتانیا انجام شد. (3 ).

 

بیماری قلبی و عروقی در سال 2000 در ایالات متحده­، 4/39 % همه­ی مرگ­ها یا به عبارتی یك مرگ از هر 5/2 مرگ را به خود اختصاص داده است. از سال 2000 – 1990 میزان مرگ و میر ناشی از بیماران قلبی و عروقی، 5/2 % افزایش داشته است. كاهش میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری به طور قابل ملاحظه­ای باعث بهبودی در امید به زندگی می­شود. طبق گزارش انجمن قلب بریتانیا در سال 2009 بیش از یک سوم مرگ و میرها در بریتـانیا، به علت بیماریهای سیستم قلبی و عروقی می­باشد و سالانه تقریبا حدود198000 مرگ رخ می­دهد(4).

 

 

بر اساس آمارهای موجود در سطح جهان، بیماری­های قلبی و عروقی 1% كل مرگ و میرهای سنین كمتر از 35 سال، 3/1 مرگ­های سنین 45 – 35 سال و 4/3 علل مرگ و میر در كشورهای پیشرفته را به خود اختصاص داده است. حدود 4/1 مرگ و میر در كشور ما ناشی از اختلال قلبی و عروقی است. آمار استخراج شده از واحد انفورماتیك سازمان بهشت زهرا در نیمه اول سال 79 نشان می­دهد كه حدود 20% از كل فوت شدگان به علت مشكل قلبی و عروقی بوده است ( 5).

 

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در مارس 2002 ( فروردین 81 ) 22% علل مرگ و میر در دنیا و 35% علل مرگ و میر در ایران ( 91 هزار نفر ) ناشی از بیماری­های قلبی و عروقی است (3).

 

بیماری عروق كرونر به معنی یك نوع نارسایی در عروق كرونر قلب می­باشد كه این نارسایی نهایتاً منجر به كاهش و اختلال در جریان خون میوكارد قلب می­شود و توفق دایمی جریان خون میوكارد باعث اختلال در عمل عضله ونكروز آن می­گردد (6).

 

آترواسكلروز شامل تجمع موضعی لیپید و فیبروز در داخل شریان­های كرونر می­باشد كه باعث تنگی و انسداد شریان می­شود كه نتیجه آن كاهش جریان خون میوكارد است. بیماری­های ایسكمیك قلب كه به علت عدم تعادل بین جریان خون وارده و میزان تقاضای میوكارد رخ می­دهد وابسته به پیشرفت آترواسكلروز و میزان انسداد عروق كرونر می­باشد.

 

جراحی بای پس عروق كرونر ، پروسه­ای است كه در آن پیوندهایی برای هدایت جریان خون اطراف پلاك­ها در شریان كرونر ، انجام می­ شود. این پروسه هنگامی به كار می­رود كه شریان به طور اساسی باریك یا مسدود شود یا یك لخته خون در مناطق باریك قرار گیرد. جراحان با برداشتن قطعه كوچك از وریدی كه معمولاً از پا یا قفسه سینه شده و اتصال آن به آئورت و ماهیچه قلب گذرگاه فرعی ایجاد می­كنند این مجرای فرعی دوباره جریان خون را به قلب برقرار می­كند. هدف اصلی جراحی بای پس عروق كرونر، تسكین آنژین و افزایش امید به زندگی است. جراحی بای پس عروق كرونر یك استاندارد طلایی برای درمان بیماران مبتلا به شریان كرونر برای حداقل 25 سال است. بر اساس بسیاری از یافته­ها، عمل جراحی بای پس شاخص­های عمده كیفیت زندگی را در بیماران افزایش می­دهد .این نوع جراحی در بیمارانی كه آنژین ناپایدار و تنگی بیش از 60% در شریان كرونر چپ ، یا انسداد سه رگ بیش از 50 % دارند، كاربرد دارد(8،7).

 

2-1- تعریف مسأله و ضرورت انجام پژوهش

 

با شهری شدن دنیای در حال توسعه، میزان شیوع بیماری­های قلبی و عروقی و مرگ و میر ناشی از آن در حال افزایش است. تخمین زده شده که تا سال 2020 شایعترین علت مرگ در سطح جهان بیماری­های قلبی وعروقی خواهد بود(1). بیماری­های قلبی عروقی، یکی از بیماری­ هایی است که شرایط عمومی آن منجر به عدم اتکا به خود و کاهش کیفیت زندگی در افراد مبتلا می­شود. اضطراب، افسردگی، فقدان علاقه به محیط و اقدام­های اجتماعی ، مشکلات جنسی و اختلالات خواب از ویژگی­های بیماران قلبی و عروقی می­باشد که باعث كاهش کیفیت زندگی در بیماران قلبی می­شود(9).

 

پولاسكی و تارتو[1] (1999) بیان می­كنند كه مدد جویان مبتلا به یك بیماری مزمن یا ناتوانی باید برای پیشگیری از ناتوانی­، حفظ توانایی عملكردی و یا به دست آوردن مجدد این توانایی، در برنامه­های توانبخشی شركت كنند. توانبخشی فرآیند یادگیری زندگی همراه با بیماری­ های مزمن یا وضعیت­های ناتوان كننده است و هدف از توانبـخشی، برگشت مددجو در بالاترین حد ممـكن از توانـایی فیـزیكی، ذهنی، اجتماعی و شغلی می­باشد (10) .

 

امروزه یكی از روش­های معمول برای بهبود كیفیت زندگی به خصوص در بیماری های مزمن همچون بیماری های قلبی توانبخشی است(11). توانبخشی قلبی فعالیتی چند رشته­ای با هدف تسهیل و بهبودی جسمی، روانشناختی و هیجانی به منظور توانمند سازی مددجویان در رسیدن به سطوح بالاتر سلامتی است. این امر از طریق ورزش، آرامسازی و آموزش بهداشت در عرصه بیمارستان و جامعه عملی می­گردد. شواهد نشان دهنده اثر بخشی برنامه­های توانبخشی قلبی بوده، به طوری كه موجبات كاهش 27 درصدی مرگ و میر بعد از سكته قلبی را فراهم می­آورد. توانبخشی قلبی شامل فعالیت های همچون ارزیابی جامع پزشكی، ورزش، تعدیل عوامل خطرساز، آموزش، مشاوره و تغییر رفتار مددجوست(12).

 

شواهد علمی نشان می­دهد که برنامه توانبخشی قلب از نظر کلینیکی روش مفیدی برای تعدیل فاکتورهای خطر ساز قلبی و کاهش فشارهای روانی بعد از سکته قلبی می­باشد، همچنین این برنامه­ها می­تواند باعث کاهش اضطراب و افسردگی در بیماران قلبی شود (13).

 

1-7-7- افراد غیر فعال…………………………………………………………………………………..13

 

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………… 15

 

2-1- بخش اول………………………………………………………………………………….. 15

 

2-1-1- آمادگی قلبی تنفسی ………………………………………………………………………. 15

 

2-1-2- عوامل موثر بر عملکرد استقامتی ……………………………………………….. 16

 

2-2- بخش دوم……………………………………………………………………………………… 18

 

2-2-1-ترکیبات زعفران………………………………………………………………….. 18

 

2-2-1-1- کروسین …………………………………………………………………………. 19  

 

2-2-1-2- پیکروکروسین ……………………………………………………………………… 20

 

2-2-1-3- سافرانال……………………………………………………………………………20

 

2-2-2- خواص دارویی………………………………………………………………………… 21

 

2-2-3- مضررات مصرف بیش از حد زعفران…………………………………………… 22

 

2-2-4-پیشینه تحقیقات به عمل آمده در رابطه زعفران …………………………….. 23

 

2-2-4-1- اثرات ضد افسردگی ………………………………………………………. 23    

 

2-2-4-2- اثر تقویتی بر یادگیری و حافظه ……………………………………………. 24  

 

2-2-4-3- اثر قلبی- عروقی و تنفسی ………………………………………………….. 24

 

2-2-4-4- اثر آنتی اکسیدانی و حفاظت از سلول ها…………………………………… 25

 

2-2-4-5- اثر بر دستگاه گوارش ………………………………………………………… 26

 

2-2-4-6- اثر بر دستگاه تولید مثل ………………………………………………… 26

 

2-2-4-7- اثر بر دستگاه ایمنی ………………………………………………………….. 27

 

2-2-4-8- اثر ضد درد و ضد التهاب…………………………………………………….. 27

 

2-2-4-9- اثر بر کوفتگی عضلانی ناشی از ورزش ………………………………….. 28

 

2-3- بخش سوم…………………………………………………………………………….. 29

 

2-3-1- عوامل ارگوژنیگ………………………………………………………………… 29

 

2-3-2- تاثیر مکمل های گیاهی بر روی استقامت قلبی تنفسی………………… 29  

 

2-4- خلاصه و جمع بندی مهمترین مطالب………………………………………………… 33

 

فصل سوم: مواد و روش پژوهش

 

مقدمه……………………………………………………………………………………….. 35

 

3-1- روش تحقیق………………………………………………………………………….. 35

 

3-2- روش آماری …………………………………………………………………………… 35

 

3-3- نمونه پژوهشی و نحوه گزینش ……………………………………………………..35

 

3-4- وسایل و ابزارهای مورد نیاز………………………………………………………… 37

 

3-4-1- ابزارهای فیزیکی و نرم افزارها ………………………………………………37

 

3-4-2- فرم ها …………………………………………………………………………………..37

 

3-5- روش جمع آوری اطلاعات …………………………………………………………….. 38

 

3-5-1-روش مصرف زعفران و دارونما ………………………………………………… 39

 

3-5-2- اندازه گیری ها ……………………………………………………………….. 40

 

3-5-2-1- اندازه گیری سن آزمودنی ها ……………………………………………… 40

 

3-5-2-2- اندازه گیری قد و وزن ………………………………………………………… 40

 

3-5-2-3- اندازه گیری درصد چربی ……………………………………………………… 40

 

3-5-2-4- روش اندازه گیری فشارخون……………………………………………….41

 

3-5-2-5- روش اندازه گیری و ارزیابی گازهای تنفس…………………………… 42

 

3-5-2-6- اجرای پروتکل بروس ………………………………………………………… 42

 

3-5-2-7- روش ثبت ضربان قلب فعالیت……………………………………………….43

 

3-6- تجزیه و تحلیل اطلاعات خام………………………………………………….43      

 

3-7- روش تحلیل آماری …………………………………………………………………….. 44

 

3-8- شماتیک طرح تحقیق …………………………………………………………….. 45

 

فصل چهارم: نتایج و یافته های پژوهش

 

مقدمه ……………………………………………………………………………………… 47

 

4-1- توصیف یافته های پژوهش ……………………………………………….. 47

 

4-1-1- توصیف ویژگی های آزمودنی ها …………………………………………… 47

 

4-1-2- توصیف نتایج آنالیز گازهای تنفسی ………………………………………. 48

 

 

4-1-2-1- توصیف نتایج حداکثر آنالیز گازهای تنفسی ……………………………48  

 

4-1-2-2- مقادیر نتایج آنالیز گازهای تنفسی تقسیم بر وزن آزمودنی ها …….. 49

 

4-1-2-3- مقادیر نتایج حداکثر آنالیز گازهای تنفسی پس از حذف 60 ثانیه اول……….50

 

4-1-2-4- مقادیر نتایج حداکثر آنالیز گازهای تنفسی در زمان های مساوی………….51

 

4-1-2-5- مقادیر نتایج حداکثر آنالیز گازهای تنفسی در زمان 2 الی 5 دقیقه…………… 52

 

4-2- آزمون فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………..53

 

4-2-1- آزمون فرضیه‌ی اول…………………………………………………………………….53

 

4-2-2- آزمون فرضیه‌ی دوم……………………………………………………………………54

 

4-2-3- آزمون فرضیه‌ی سوم …………………………………………………………………… 56

 

4-2-4- آزمون فرضیه‌ی چهارم ………………………………………………………………..57

 

4-2-5- آزمون فرضیه‌ی پنجم …………………………………………………………………… 58

 

4-2-6- آزمون فرضیه‌ی ششم……………………………………………………………………60

 

4-2-7- آزمون فرضیه‌ی هفتم………………………………………………………………..61

 

4-2-8- آزمون فرضیه‌ی هشتم…………………………………………………………………..62    

 

4-2-9- آزمون فرضیه‌ی نهم ……………………………………………………………… 63

 

4-2-10- آزمون فرضیه‌ی دهم …………………………………………………………… 64

 

4-2-11- آزمون فرضیه‌ی یازدهم ……………………………………………………………65

 

4-2-12- آزمون فرضیه‌ی دوازدهم …………………………………………………… 65

 

4-2-13- آزمون فرضیه‌ی سیزدهم ……………………………………………………………68  

 

4-3- خلاصه نتایج …………………………………………………………………………..70      

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

مقدمه ……………………………………………………………………………………………….70    

 

5-1- بحث ………………………………………………………………………………………….73

 

5-2- نتیجه گیری ……………………………………………………………………………… 76

 

5-3- پیشنهادات ……………………………………………………………………………….. 76

 

5-3-1- پیشنهادات کاربردی …………………………………………………………………. 76  

 

5-3-2- پیشنهادات پژوهش ………………………………………………………………. 77  

 

منابع و ماخذ …………………………………………………………………………………. 78                               

 

پیوست ها ………………………………………………………………………………………….83

 

چکیده:

 

ورزشکاران پیوسته در جستجوی راهکار‌‌‌های برای بهبود عملکرد ورزشی خود بوده‌اند. یکی از روشهایی که می‌تواند سبب توسعه عملکرد ورزشی شود و ورزشکاران را از لحاظ فیزیکی و روانی برای فعالیت ورزشی آماده ‌کند استفاده از مکمل‌‌های گیاهی است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر مکمل زعفران بر روی فاکتورهای استقامت قلبی_تنفسی در زنان غیر‌‌ورزشکار بود. پس از تکمیل پرسشنامه تندرستی و فعالیت بدنی و اجرای تست یک مایل دویدن، از میان افراد واجد شرایط 14 نفر از دانشجویان دختر غیرفعال دانشگاه محقق (با میانگین سنی 38/1± 7/20 سال و شاخص توده بدنی 8/1±1/21) انتخاب شدند و در 3 مرحله آزمون بروس را بر روی دستگاه نوارگردان متصل به دستگاه تجریه وتحلیل گازهای تنفسی به فاصله یک هفته از یکدیگر اجرا کردند. در این تحقیق آزمودنی‌ها در مرحله اول یک هفته پس از مصرف دارونما و در مرحله دوم یک هفته پس از مصرف روزانه300 میلی‌گرم کلاله گل زعفران تست­ها را اجرا نموده و متغیرهای مورد نظر اندازه‌گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس و تصحیح بونفرونی استفاده شد. نتایج نشان داد که مصرف 300 میلی‌گرم زعفران به مدت یک هفته باعث افزایش معنی‌داری درVO₂ ،VO_2max ، نبض اکسیژن، زمان واماندگی و کاهش معنی‌دار در فشار خون و ضربان قلب در حالت استراحت شد و همچنین افزایش معنی‌دار در اکسیداسیون چربی و کاهش معنی‌دار مصرف انرژی از کربوهیدارت طی اجرای تست بروس متعاقب مصرف زعفران مشاهده شد و HRDP و ضربان قلب یک دقیقه پس از فعالیت پس مصرف زعفران تغییر معنی داری نداشته است(05/0 p< ). در نتیجه، به نظر می‌رسد مصرف زعفران احتمالا اثر ارگوژنیکی بر عملکرد قلبی_تنفسی دانشجویان دختر غیرفعال دارد و احتمالا تاثیر ارگوژنیكی بارزی در ورزشهای استقامتی خواهد داشت.

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

مقدمه:

 

امروزه رقابت شدیدی بین ورزشکاران در کشورهای مختلف برای کسب عنوان‌های قهرمانی در بازی‌های المپیک، جهانی و قاره‌ای وجود دارد و تلاش برای بهبود عملکرد ورزشکاران، دانشمندان علوم ورزشی را نیز به فعالیت بیشتر در این بخش واداشته و پژوهش در علوم ورزشی را فزونی بخشیده است. طی سالیان اخیر بررسی مزایا و تأثیرات مثبت و منفی مصرف مکمل‌های تغذیه‌ای بر عملکرد ورزشی در کانون توجه صاحب‌نظران رشته علوم ورزشی قرار گرفته است. همچنین با توجه به سخت گیری‌های آژانس بین‌المللی ضددوپینگ در مورد مصرف مواد و ترکیبات ممنوعه، توجه محققان و ورزشکاران به مکمل‌های غذایی و ترکیبات گیاهی جلب شده است تا شاید به کمک آنها بتوانند عملکرد ورزشی را بهبود ببخشند و در رقابت های ورزشی نتیجه بهتری کسب کنند.

 

اولین نوشته‌ها در زمینه گیاهان دارویی به حدود 5000 سال پیش به زمان سومری‌ها باز می‌گردد. بنابراین قرن‌هاست که مردم از گیاهان برای بهبود و سلامت خویش استفاده می‌کنند. در طول تاریخ گیاهان به عنوان غذا یا دارو در جهت درمان و یا پیشگیری استفاده شده‌اند (swerdiow, 2000). گیاهان دارویی به دلیل وجود مواد موثر و همراه بودن آنها با مواد دیگر پیوسته از یک حالت تعادل بیولوژیک برخوردار می‌باشد بنابراین مصرف به اندازه آن‌ها در بدن انباشته نشده و اثرات جانبی به بار نمی‌آورد.

 

گیاهان دارویی امروزه به شکل ویژه‌ای مورد توجه قرار گرفته‌اند و مطالعات زیادی بر روی آنها به منظور تولید داروهای مختلف و جدیداً مکمل‌های غذایی صورت گرفته است که استفاده از برخی از آنها به شکل مکمل باعث بهبود عملکرد ورزشی و برخی تأثیر مثبتی نداشته‌اند. ابراهیم و همکاران (2000) نشان دادند مکمل سیر به دلیل جلوگیری از تجمع پلاکتها و فعال شدن فاکتورهای فیبرینولیز و افزایش سیالیت خون باعث افزایش حداکثر اکسیژن مصرفی (VO_2max) می‌شود. درمطالعه‌ای که بر جینسینگ انجام شد به این نتیجه رسیدند که مصرف روزانه 200 میلی‌گرم مکمل جینسینگ به مدت ٣ هفته در جوانان سالم با توان ورزشی متوسط و رژیم غذایی معمولی اثر قابل توجه و معنی‌داری در افزایش VO_2max نداشته است ( jason et al., 1996).

 

1-1- تعریف مسئله

 

استقامت قلبی _تنفسی ضمن اینکه از عوامل مهم تندرستی است یکی از اجزای اصلی آمادگی جسمانی است که سهم بسزایی در افزایش قابلیت‌های ورزشکاران، خصوصاً در ورزش‌های استقامتی دارد. آمادگی قلبی_تنفسی توانایی قلب برای ارسال حجم کافی خون غنی از اکسیژن به سمت عضلات و مصرف هر چه بیشتر آن در حین فعالیت جسمانی است. برای بهبود آمادگی قلبی_تنفسی همراه تمرینات منظم و تغذیه مناسب، استفاده از برخی مکمل‌های مجاز می‌تواند مفید واقع شود. از جمله روش‌های موجود برای افزایش استقامت قلبی _عروقی استفاده از مکمل‌های کربوهیدراتی، مصرف ویتامین‌ها، بارگیری سدیم بی‌کربنات، استروییدهای آنابولیکی، موسیقی، … می‌باشد. علاه بر موارد ذکر شده، استفاده از مکمل‌های گیاهی نیز جهت بهبود استقامت قلبی_تنفسی به علت اثر بخشی مثبت و عوارض کمتر اخیراً مورد توجه زیاد محققین قرار گرفته است. از این گونه گیاهان می‌توان به زعفران، گوارنا، سیر، جینسینگ، جینگوبیولبا، مریم گلی، زیره کوهی و … اشاره کرد.

 

زعفران با نام علمی (Crocus sativus) و نام عمومی (saffron) از خانواده زنبقیان (iridaceas) گیاهی علفی، چند ساله، بدون ساقه که ریشه پیازی دارد و به گل سلامتی، سلطان ادویه ها و طلای سرخ معروف است. کلاله خشک آن به عنوان طعم دهنده و چاشنی غذایی در اکثر کشورهای جهان مصرف می شود.

 

زعفران علاوه بر این که یک چاشنی غذایی پر مصرف است، اثرات فارمالوژیک متعددی نیز دارد و یک دارویی قوی محسوب می‌شود زیرا با مقادیر کم روزانه 100میلی گرم زعفران یا 30 میلی‌گرم پودر عصاره هیدروالکلی زعفران از راه خوراکی در انسان می‌تواند اثرات فارماکولوژیک قابل توجه ایجاد کند (کیان بخت، 2008).

 

عصاره زعفران شامل ترکیبات زیادی از جمله α-کروستین[1]، کروسین­ها که شامل کروسین[2]، دی کروستین[3]، تریکروستین[4]، پیکرو کروستین[5]و سافرانال[6] است. کاروتونوییدهای مانند بتاکاروتن و لیکوپن و گزانتن و ویتامین ها به خصوص ریبوفلاوین و تیامین نیز در زعفران یافت می­شود. کروسین، کروستین و سافرانال مواد موثر اصلی زعفران هستند که فعالیت های فارماکولوژیکی و اثرات درمانی را به آنها نسبت می‌دهند (کیان بخت، 1387).

 

زعفران به علت قدمت طولانی در طب سنتی از ارزش خاصی برخوردار است و به همین جهت نیز مبنای تحقیقات علمی جدید قرار گرفته و خواص آن در تحقیقات فراوانی مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهشهای جدید نشان می‌دهند که زعفران و مواد موثر آن دارای اثرات حفاظت کننده قلب (رضوی و همکاران،1392)، ضدتوموری (Premkumar et al., 2003)، آنتی اکسیدانی(Pham & Cormier, 2000)، تقویت کننده حافظه و یادگیری (abe & Satio, 2000)، ضد درد و ضد التهاب (اربابیان و همکاران، 2009)، ضد تشنج (حسین زاده و طالب‌زاده،2006)، ضد افسردگی (آخوندزاده و همکاران، 2006)، پایین آورنده فشار خون (ایمن شهیدی و همکاران، 2009)، کاهش دهنده قند و چربی خون (Sheng et al., 2006) و افزایش دهنده اکسیژن رسانی به بافتها (Grisolia, 1974)، گشاد کننده برونش (بسکابادی و اصلانی، 2000) و … است. همچنین در طب سنتی ذکر شده است که زعفران قادر است سلامت قلب و عروق را تأمین نماید (رضوی و همکاران، 1392).

 

امام قریشی و همکاران در سال (1390) در تحقیقی با عنوان اثر تجویز تحت مزمن عصاره‌های آبی و هیدروالکلی زعفران استهبانات فارسی بر تست شنا در موش سوری نشان دادند که تجویز عصاره آبی و همچنین عصاره الکلی زعفران باعث افزایش زمان شنا کردن در موش سوری گردید و علت آن را اثر ضد افسردگی زعفران و تأثیر آن به سیستم اپی‌نفرین عنوان داشته­اند.

 

در تحقیق فاتحی و همکاران (2006) عصاره اتانولی و آبی زعفران فشار متوسط خون شریانی را در موش صحرایی بیهوش شده کاهش داد که علت آن را تأثیر عصاره زعفران به مقاومت محیطی عروق دانسته اند.

 

نتایج تحقیق بسکابادی و همکاران (2006) نشان داد که زعفران به تراشه جدا شده خوکچه هندی اثر اتساعی نسبتا قوی داشته که قابل مقایسه و حتی بالاتر از تیوفیلین است و سافرانان تا اندازه‌ی مسئول این اثر زعفران بوده است. در مطالعاتی نشان داده شد که کروسین خاصیت ضد آترواسکلروز دارد و مانع از افزایش تری گلیسریدها، LDL، کلسترول در سرم خون می‌شود.

 

نتایج پژوهش معمارباشی و رجبی (1391) که بر روی 24 نفر از دانشجویان غیر فعال دانشگاه محقق انجام شد نشان داد که مصرف 300 میلی گرم سرگل زعفران به مدت ده روز مانع از کاهش حداکثر قدرت ایزوتونیک و ایزومتریک متعاقب یک جلسه فعالیت عضلانی اکسنتریک می‌شود. که دلایل احتمالی این افزایش نیرو را آثار متسع کننده عروق، احتمال خون رسانی بهتر به عضلات و نیز افزایش اکسیژن رسانی بر اثر زدایش رادیکالهای آزاد عضله بر اثر مصرف زعفران دانسته­اند.

 

یافته‌های پژوهشی نشان داد که مصرف مکمل زعفران همراه با فعالیت شدید بدنی باعث افزایش آنزیم سوپراکسایددیسموتاز و کاهش آنزیم کاتالاز می‌شود     (مرادی و همکاران 1390).  

 

سوپر اکساید دیسموتاز و کاتالاز 2 آنزیم هایی هستند که می‌توانند رادیكال آزاد اکسیژن ناشی از زنجیره انتقال الکترون را تجزیه نمایند و مهمترین عملکرد آنها در قلب، برداشت رادیکال آزاد است که از این طریق می توانند به سلامت و عملکرد قلب کمک کنند.

 

با توجه به خواص فوق العاده مفید زعفران و مواد موثره آن و تأثیرات مطلوبی که بر سلامت سیستم قلبی_تنفسی دارد و به دلیل این که هیچ پژوهشی در زمینه تأثیر زعفران بر فاکتورهای استقامت قلبی_تنفسی صورت نگرفته است، تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر مصرف مکمل زعفران بر شاخص‌های استقامت قلبی- تنفسی طراحی و اجرا شده است.

 

2-1- فرضیات تحقیق

 

1- مصرف زعفران بر ضربان قلب پیش آزمون دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی‌دار دارد.

 

2- مصرف زعفران بر ضربان قلب پس آزمون دختران غیر فعال تأثیر معنی‌دار دارد.

 

3- مصرف زعفران برآستانه تهویه (VT) دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی‌دار دارد.

 

4- مصرف زعفران بر زمان واماندگی دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی‌دار دارد.

 

5- مصرف زعفران بر فشار خون سیستولیك دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی‌دار دارد.

 

6- مصرف زعفران بر فشار خون دیاستولیك دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی‌دار دارد.

 

7- مصرف زعفران برتبادل تنفسی (RER) دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی‌دار دارد.

 

2-2-3-1- اعتماد به نفس و تکامل آن……………………………………………………………………….. 20

 

2-2-3-2- اعتماد به نفس در ورزش…………………………………………………………………………. 20

 

2-2-3-3- ابعاد اعتماد به نفس………………………………………………………………………………… 21

 

2-2-3-4- تأثیر اعتماد به نفس بر عملکرد ورزشی……………………………………………………….. 22

 

2-2-4- تمرکز……………………………………………………………………………………………………… 22

 

2-2-5- کنترل حالت های روانی………………………………………………………………………………. 24

 

2-2-5-1- محدوده بهینه و مطلوب انرژی روانی………………………………………………………….. 24

 

2-2-6- تصویر سازی ذهنی…………………………………………………………………………………….. 25

 

2-2-6-1- انواع تصویر سازی ذهنی………………………………………………………………………….. 27

 

2-2-6-2- بیان نظریه ای………………………………………………………………………………………… 28

 

2-2-7- هدفمندی…………………………………………………………………………………………………. 28

 

2-2-7-1- انواع هدف ها……………………………………………………………………………………….. 29

 

2-2-7-2- اصول تعیین اهداف…………………………………………………………………………………. 30

 

2-2-7-3- مشکلات رایج در تعیین هدف…………………………………………………………………… 31

 

2-3- پیشینه تحقیق در داخل و خارج………………………………………………………………………… 31

 

2-3-1- تحقیقات انجام شده در داخل……………………………………………………………………….. 31

 

2-3-2- تحقیقات انجام شده در خارج……………………………………………………………………….. 36

 

2-4- جمع‌بندی ادبیات پیشینه………………………………………………………………………………….. 41

 

فصل سوم: روش شناسی

 

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 49

 

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………… 49

 

3-3- ابزار گردآوری……………………………………………………………………………………………… 49

 

3-4- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………… 50

 

3-5- روش آماری………………………………………………………………………………………………… 50

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته

 

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 52

 

4-2- تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………………………………………….. 57

 

4-3- تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش (اطلاعات استنباطی)……………………………………….. 63

 

فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………… 63

 

فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………………… 64

 

فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………………….. 65  

 

فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………….. 66

 

فرضیه پنجم…………………………………………………………………………………………………………. 67

 

فرضیه ششم…………………………………………………………………………………………………………. 68

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 70

 

5-2- خلاصه تحقیق………………………………………………………………………………………………. 70

 

5-3- نتایج………………………………………………………………………………………………………….. 70

 

5-4- بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………….. 71

 

5-5- پیشنهادهای پژوهشی……………………………………………………………………………………… 78

 

5-5-1- پیشنهادهای آموزشی…………………………………………………………………………………… 78

 

5-5-2- پیشنهادهایی برای تحقیقات بعدی………………………………………………………………….. 78

 

منابع…………………………………………………………………………………………………………………… 80

 

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………. 80

 

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….. 84

 

چكیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………….. 86

 

 

چکیده:

 

امروزه بحث مهارتهای روانی در اجرای مهارتهای ورزشی از اهمیت بسزایی بر خوردار می باشد ، در حالی كه در گذشته فقط به آمادگی جسمانی ورزشكار می پرداختند و این خلاء ( عدم آموزش و بكار گیری مهارتهایی همچون ، انگیزش ، تمركز ،اعتماد به نفس ،تنظیم سطح انرژی روانی ، تصویر سازی ذهنی ، هدف گزینی ، …..) با حضور روانشناسان در كنار تیمهای ورزشی پر گردیده و نتایج این تحقیق و تحقیقات گذشته همگی حاكی بر تایید و تاكید در بكارگیری این مهارتها در جهت بهبود ، ارتقاء ،و ثبت ركوردهای جدید را بهمراه داشته است. به همین منظور و اثبات این مسئله ، تحقیق فوق به روش علی- مقایسه ای و بطور تصادفی از ورزشكاران مرد نخبه ( مسابقات لیگ كشور در سال 91 به میزبانی هیات تیراندازی زاهدان ) به تعداد 37 نفر تیر اندازان نخبه در سطح (ملی، لیگ برتر، لیگ دسته یك ) و كلیه ورزشكاران مرد تیر انداز در استان سیستان و بلوچستان كه بطور تصادفی 83 نفر از آنها انتخاب گردیدند.

 

كلیه نمونه ها بطور تصادفی از جامعه در دسترس انتخاب گردیده اند . در این تحقیق از پرسشنامه 60 سوالی وینتر SASI ( انستیتو ورزش استرالیای جنوبی ) استفاده گردیده است كه روایی و اعتبار آن قبلا توسط سمندر ، ( 1379 ) مورد تایید قرار گرفته است.

 

فصل اول: مقدمه و معرفی

 

1-1- مقدمه

 

امروزه پدیده تربیت بدنی و ورزش با استفاده از مفاهیم علمی و نظریات مختلف دانشمندان در خصوص نحوه آمادگی ورزشکاران جهت حضور در مسابقات، تحولی عظیم به وجود آورده است و همواره سعی می کند تا با بهره گیری از روش های علمی صحیح، مقادیر و نسبت های دقیقی از عوامل قابل اندازه گیری در ورزشکاران بدست آورد تا میزان آمادگی آنان را محاسبه نموده و افزایش دهد. یکی از این عوامل مهم، آمادگی روانی می باشد که تأثیر مستقیم و موثری روی آمادگی جسمانی ورزشکاران دارد (فرید، 1386).

 

اجرای بهینه مهارت های ورزشی به سه فاکتور آمادگی جسمانی، مهارتی و روانی وابسته است. با پیشرفت علم روان شناسی، بحث مهارت های روانی در اجرای مهارت های ورزشی از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. قبلاً به اهمیت آماده سازی جسمانی تأکید می شد در حالی که امروزه، روان شناسان بیشتر بر آماده سازی روانی توجه و تأکید می کنند (هالواری[1]، 1997). هم چنین، استفاده از مهارت های روانی پیشرفت قابل ملاحظه ای در عملکرد ورزشکاران حرفه ای المپیک و سطوح دانشگاهی به وجود آورده است (مارتینز[2]، 1987). به عقیده هکر[3] (2000)، اغلب کمبودهای روانی است که ورزشکاران نخبه را از اجرای بهینه در تمرین و مسابقات باز می دارد نه اشتباهات و کمبودهای فیزیکی. برای نخبه شدن ورزشکار چهار عامل اساسی مورد نیاز است: استعداد جسمانی، تلاش سخت، همانند سازی و آمادگی روانی. توانایی های جسمانی و بدنی برای یک ورزشکار نخبه بسیار ضروری و اساسی است ولی کافی نخواهد بود. این توانایی ها بایستی به وسیله تمرینات مناسب و آمادگی ذهنی شکوفا شوند (فرید، 1386). مهارت روانی به ویژگی های ذاتی یا آموخته ورزشکار اطلاق می شود که موفقیت او را ممکن یا محتمل می سازد. روش ها و راهبردهای روانی نیز تمریناتی است که به کسب این مهارت ها منتهی می شود (واعظ موسوی، 1387). مهارت های روانی همچون مهارت های جسمانی آموختنی اند و با توجه به نزدیک و حساس شدن رقابت ها در رشته های ورزشی مختلف، برای پیروز شدن نیاز به آمادگی روانی است، زیرا از این طریق است که ورزشکاران می توانند روحیه خود را برای رقابت های بزرگ حفظ نموده و از این طریق می توانند قابلیت های خود را در صحنه مسابقات ورزشی به اجرا بگذارد.

 

1-2- بیان مساله

 

امروزه روانشناسی ورزشی در کشورهای پیشرفته جایگاه ویژه ای پیدا کرده است و بیش از هر زمان دیگر در عرصه ورزش بکار می رود، به طوری که در بسیاری از دانشگاه ها به عنوان رشته ای مستقل تدریس می شود و موضوع تحقیقات فراوان قرار گرفته است، همچنین اکثر قهرمانان تیم های ورزشی از این طریق برای رسیدن به آمادگی روانی بهره می جویند (قدیری، 1384). روان شناسی ورزشی از روش های ارزیابی روان شناختی و راهبردهای مداخله ای برای کمک به افراد جهت نیل به عملکرد ورزشی بهتر استفاده می کند. بنابر این، با تجزیه و تحلیل رفتار انسان در رشته های مختلف ورزشی ارتباط مستقیم دارد و به جنبه های ذهنی اجرا تمرکز می نماید. این رشته، به بررسی تأثیر عوامل ذهنی بر عملکرد ورزشی می پردازد و بر این موضوع که افکار و احساسات افراد اثر عمیقی بر عملکرد آنها دارد، صحه می گذارد (آقا علی نژاد، 1376). بر طبق پژوهش های کاکس[4] (1995) ورزشکارانی که تمرین های مهارت های شناختی داشته اند در مسابقه ها از تمرکز بهتر، اعتماد به نفس و کارایی ذهنی بالاتری برخوردار بوده اند و در عوض اضطراب و استرس آنان کمتر شده، هیجانات کاذب کاهش یافته و نتیجه بهتری را کسب کرده اند، پس بدون تردید، به دست آوردن اوج عملکرد ورزشی، بدون برخورداری از مهارت های روانی میسر نخواهد بود و گام مهم در این مسیر، ارزیابی مهارت های روان شناختی و شخصیت ورزشکاران است (آق باشلی، 1384). از آنجایی که روش های بدنسازی و شیوه های تمرین مهارت، تکامل اعجاب انگیزی یافته است، فاصله بین قهرمانان به چند هزارم ثانیه و چند میلی متر کاهش پیدا کرده است (وینتر، 1379). اغلب ورزشکاران و مربیان و حتی تماشاگران ورزشی مسابقاتی را به خاطر دارند که در آن ها با وجود آمادگی جسمانی و فنی، ضعف آمادگی روانی مانع موفقیت ورزشکار یا تیم بوده است. فقدان انگیزه و تمرکز کافی، ضعف اعتماد به نفس، استرس و اضطراب مانع عملکرد مطلوب ورزشکار می شود. بیشتر مربیان بر این باورند که دست کم 50 در صد ورزش، ذهنی یا روانی است و در ورزش هایی مانند گلف، تنیس و اسکیت هنری، این میزان به 80 تا 90 در صد می رسد (واعظ موسوی، 1387). به نظر می رسد تفاوت عملکرد قهرمانان بیش از هر زمان دیگر، به آمادگی روانی آنها مربوط باشد، چنانچه واعظ موسوی (1387) اظهار می دارد وقتی یک بازیکن بسکتبال در تمرین، همه پنالتی ها را گل می کند اما در مسابقه متزلزل است و نمی تواند نتیجه بگیرد چاره آن تمرین جسمانی و فنی نیست، بلکه او به تمرین مهارت های روانی نیاز دارد (واعظ موسوی، 1387). به علاوه، نتایج تحقیقات متعدد نشان داده است ورزشکارانی که از آمادگی روانی برخوردارند در مسابقات موفق ترند و وظایف مشخص شان را در قالب ورزش های تیمی و انفرادی به خوبی انجام می دهند و مهارت های روانی به آنها اجازه می دهد تا در شرایط مسابقه از اعتماد به نفس لازم جهت اجرای عملکرد مطلوب برخوردار شوند. همچنین این ورزشکاران دارای قوه تفکر مثبت و توان تصمیم گیری بهتری نسبت به سایر ورزشکاران می باشند، بنابراین بایستی برنامه آماده سازی روانی، همانند آماده سازی جسمانی و مهارتی به صورت مدرن و هدفمند طراحی شده تا قابلیت های روانی را نیز توسعه بخشد. به طور کلی مهارت های روانی مجموعه ای از تکنیک ها و روش هایی است که در جهت آمادگی روانی و در نهایت بالا بردن عملکرد ورزشی و تعدیل هیجانات، افزایش تمرکز، توسعه اعتماد به نفس و بالا بردن میزان یادگیری به کار می رود (آقاعلی نژاد، 1376). هر چند محتوای برنامه های آمادگی روانی در رشته های مختلف ورزشی متفاوت است، به نظر می رسد تمام این برنامه ها موضوع های مشترکی دارند که از آن جمله، می توان به مهارت های کنترل توجه و تمرکز، انگیزش، توسعه اعتماد به نفس، تصویر سازی ذهنی، هدف گزینی و مهارت های خودآگاهی و عزت نفس اشاره نمود. از طرف دیگر نیمرخ آمادگی روانی بازیکنان رشته های مختلف ورزشی به دلیل ویژگی های ماهیت و نوع مهارت های هر رشته متفاوت هستند، به عبارت دیگر سطح مطلوب و بهینه مهارت های روانی رشته های ورزشی با هم تفاوت دارند. به عنوان نمونه تحقیق مورگان (1974) روی نخبگان رشته های ورزشی کشتی، پاروزنی و دو و میدانی نشان داد الگوی مهارت های روانی آنها یکسان نیست (عبدا…، 1381). به نظر می رسد این تفاوت حتی بین بازیکنان رشته های ورزشی گروهی و انفرادی نیز وجود داشته باشد. بدیهی است غفلت از این مهارت ها و عدم برنامه ریزی مناسب جهت بهبود آنها موجب تضعیف عملکرد ورزشکاران خواهد شد. بنابراین ورزشکاران باید علاوه بر آمادگی جسمانی و حرکتی و مهارتی ویژه هر رشته ورزشی، آمادگی روانی خاص آن رشته را نیز بدست آورند و این مهم، بدون ترسیم نیمرخ و الگوی آمادگی روانی خاص هر رشته محقق نخواهد شد.