2-2-بخش دوم: نگاهی به ادبیات دفاع مقدس، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری……. 11

 

2-2-1-ادبیات دفاع مقدس……………………………….. 12

 

2-2-2-شعر اعتراض……………………………….. 13

 

2-2-3-ادبیات مقاومت و پایداری……………………….. 13

 

فصل سوم: بحث و بررسی

 

3-1-بخش اول: سبک­شناسی آثار منثور علیرضا قزوه ………………16

 

3-1-1-سبک­شناسی داستان……………………………… 16

 

3-1-2-بررسی ویژگی­های زبانی، ادبی، فکری دو اثر منثور علیرضا قزوه…………… 16

 

3-1-2-1-ویژگی زبانی………………………………. 16

 

3-1-2-2-ویژگی­های ادبی………………………………. 19

 

3-1-2-3-ویژگی فکری………………………………. 22

 

3-2-بخش دوم: سبک­ شناسی آثار منظوم علیرضا قزوه………… 24

 

3-2-2-ویژگی زبانی آثار منظوم علیرضا قزوه………………….. 24

 

3-2-2-1-استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی……….. 25

 

3-2-2-2-استفاده فراوان از اسم­های اساطیری و تاریخی…….. 27

 

3-2-2-3-تکرار کلمات………………………………. 28

 

3-2-2-4-استفاده زیاد از کلماتی چون: شهید و شهادت، خون و سنگ،  صبح و شب……. 30

 

3-2-2-5-آوردن نام ماه­های قمری………………………………. 31

 

3-2-2-6-استفاده از آواها و صداها ……………………………..32

 

3-2-2-7-آوردن نام­های ائمه و پیامبران……………………………… 33

 

3-2-2-8-کاربرد فراوان واژگان می و عشق و مست………….. 34

 

3-2-2-9-آوردن نام­های فرنگی………………………………. 35

 

3-2-3-ویژگی های ادبی آثار منظوم علیرضا قزوه…………. 37

 

3-2-3-1-تشبیه……………………………… 37

 

3-2-3-2-تشخیص……………………………….. 39

 

3-2-3-3-تلمیح………………………………. 41

 

3-2-3-4-واج ­آرایی………………………………. 43

 

3-2-3-5-مراعات نظیر……………………………… 45

 

3-2-3-7-تضاد و طباق………………………………. 46

 

3-2-3-8-حس ­آمیزی………………………………. 47

 

3-2-1-ویژگی های فکری علیرضا قزوه…………………………….. 48

 

3-2-1-1-علیرضا قزوه و ادبیات دفاع مقدس………………………….. 48

 

3-2-1-2-علیرضا قزوه و اشعار آیینی و مذهبی………………………… 60

 

3-2-1-3-علیرضا قزوه و نهضت عاشورایی………………………………. 62

 

3-2-1-4-علیرضا قزوه و شعر اعتراض……………………………….. 69

 

3-2-1-5-علیرضا قزوه و ادبیات مقاومت و پایداری……………….. 78

 

فصل چهارم: نتیجه­ گیری

 

نتیجه گیری………………………………. 86

 

فهرست منابع و مآخذ……………………………… 89

 

چکیده:

 

علیرضا قزوه شاعر و نویسنده­ی ایرانی متولد 1342 از جمله شاعران مقاومت و دفاع مقدس است. وی آثار زیادی در حوزه­ی مقاومت و دفاع مقدس دارد و در بیشتر آنها اعم از شعر و داستان، سفرنامه و … بن­مایه­هایی از دفاع مقدس و اعتراض و مذهب و نهضت عاشورایی و مقاومت­، آشکارا به چشم می­خورد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل­ سبک­شناسی آثار علیرضا قزوه است. به همین خاطر آثار منظوم و منثور ادبی قزوه را از سه جنبه­ی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.

 

نخست به تعریف سبک­شناسی پرداختیم. سپس با معرفی علیرضا قزوه­، به زندگی ادبی و آثارش اشاره کردیم و بعد آثار ادبی قزوه را از سه جنبه­ی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.

 

قزوه در زمینه زبانی، دارای چند ویژگی زبانی است که این ویژگی­ها در آثارش بیشتر مشاهده می­شود: علیرضا قزوه هم در نظم و هم در نثر آثاری انتشار کرده­است. با بررسی آثار منثور ایشان یک ویژگی زبانی که می­شود برای قزوه بیان کرد، آمیختگی نظم و نثر ادبی است. از دیگر ویژگی زبانی آثار منثور قزوه، به کار گیری زبان محاوره در متن است. استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی ، استفاده زیاد از اسم­های اساطیری و تاریخی، تکرار کلمات، آوردن آواها و صداها در میان اشعارش یکی دیگر از ویژگی­های زبانی آثار قزوه است.

 

اما در مورد ویژگی­های ادبی، قزوه غزل­سراست و نیز  استفاده فراوان از تشبیه، تلمیح، تشخیص و واج­آرایی در مجموعه آثار قزوه دیده می­شود.

 

با بررسی آثار و اشعار قزوه در زمینه فکری، برای ایشان به پنج محور اصلی رسیدیم که بیشتر در این زمینه شعر سروده­است که به آن پنج محور اشاره می­کنیم: علیرضا قزوه و ادبیات دفاع مقدس، علیرضا قزوه و اشعار آیینی و مذهبی، علیرضا قزوه و نهضت عاشورایی، علیرضا قزوه و شعر اعتراض، علیرضا قزوه و ادبیات مقاومت و پایداری.

 

قزوه به خاطر سرودن شعرهای آیینی و مذهبی ازجمله شاعران آیینی به حساب می­آید. قزوه به ژانر ادبی رایج معاصر، ادبیات مقاومت و پایداری، نیزتوجه زیادی کرده­است. ازجمله اندیشه­ های قزوه دفاع از مظلوم در تمام نقاط­ جهان با هر دین و مذهبی که هستند، است.

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1- بخش اول: کلیات

 

1-1-1- بیان مسأله

 

علیرضا قزوه شاعر و نویسنده­ی ایرانی متولد 1342 از جمله شاعران مقاومت و دفاع مقدس است. او از جوانی به شعر و دین و وطن علاقه داشت و در همان دوران، شاهد اشغال فلسطین و جنگ تحمیلی به کشورش بود و مشاهده­ی این اوضاع، نوعی روحیه­ی اعتراض را در شخصیت وی به وجود آورد. به نوعی که در شعر وی نیز تأثیر گذاشته، و در شعری که باعنوان (مولا ویلا نداشت) نمود واقعی پیدا کرده­است.

 

او به عنوان یک شاعر انقلابی و معترض با این که در جبهه­ی حق بر باطل حضور داشته ولی از قافله­ی شهدای هشت سال دفاع مقدس جدا مانده­است و چون رفتار مخلصانه­ی آن شهیدان را به چشم خود دیده­بود، به انتقاد از اوضاع فعلی پرداخته­است و از سوء استفاده بعضی افراد از نام شهیدان زبان به شکوه گشوده­است.

 

وی آثار زیادی در حوزه­ی مقاومت و دفاع مقدس دارد و در بیشتر آنها اعم از شعر، داستان، سفرنامه و… بن­مایه­هایی از دفاع مقدس و اعتراض و مذهب و نهضت عاشورایی و مقاومت، آشکارا به چشم می­خورد.

 

 

هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل­ سبک­شناسی آثار علیرضا قزوه است. به همین خاطر آثار منظوم و منثور ادبی قزوه را از سه جنبه­ی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.

 

نخست به تعریف سبک­شناسی پرداختیم. سپس با معرفی علیرضا قزوه­، به زندگی ادبی و آثارش اشاره کردیم و بعد آثار ادبی قزوه را از سه جنبه­ی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم. در این بررسی از ویژگی زبانی وی: استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی، تکرار کلمات، آواها و صداها و استفاده فراوان از­اسم­های اساطیری، تاریخی بررسی شده­است. از ویژگی­های ادبی وی­، استفاده فراوان از تشبیه­، تشخیص، تلمیح، واج­آرایی و غزل­سرایی و از جنبه­ی فکری آثار او نیز، پنج محور با عناوین: ادبیات دفاع مقدس، اشعار آیینی و مذهبی، نهضت عاشورایی، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری، بررسی شده ­است.

 

1-1-1-1- تعریف لغوی سبک شناسی

 

از نظر لغوی، واژه­ی سبک، مصدر ثلاثی مجرد عربی است. به­معنای گداختن و ریختن و قالب­گیری کردن زر و نقره و “سبیکه” به معنی  پاره زر و نقره گداخته و قالب­گیری شده مشتق از آن است (­شمیسا، 1382: 11)

 

2-1-1-1- انواع مفهوم سبک

 

واژه سبک در سه مفهوم بکار می­رود: سبک شخصی، سبک دوره  و  سبک ادبی­.

 

سبک شخصی: سبک خاص شاعر و نویسنده است و آثار او در طول قرون از اثر هر کس دیگری به نحو نمایانی متمایز نگاه می­دارد(مانند فردوسی، نظامی، حافظ). (همان: 9)

 

سبک دوره: سبک کلی کم و بیش به همه­ی شاعران و نویسندگان دوره­هایی از تاریخ ادبیات است. مثلا مختصات که در آثار شعر قرون چهارم و پنجم مشاهده می­شود. (همان: 10)

 

سبک ادبی: وجوه تمایز آثار ادبی از آثار غیر ادبی است. آثار ادبی در جهان مختصات خاص خود را دارند. (همان: 10)

 

3-1-1-1- تقسیم بندی سبک

 

آنچه بیشتر مورد توجه شاعران و نویسندگان و محققان است سبک دوره است. از همه مهم­تر و معمول­تر، تقسیم سبک بر اساس دوره است­. لذا ادوار شعر فارسی به صورت زیر تقسیم شده­است:

 

سبک خراسانی: نیمه دوم قرن سوم  قرن چهارم و قرن بنجم

 

سبک حد واسط یا دوره سلجوقی: قرن ششم

 

سبک عراقی: قرن هفتم، هشتم و نهم

 

سبک حد واسط یا مکتب وقوع  واسوخت: قرن دهم

 

سبک هندی: قرن یازدهم و نیمه اول دوازدهم

 

دوره بازگشت: اواسط قرن دوازدهم تا پایان قرن سیزدهم

 

سبک حد واسط یا دوران مشروطیت: نیمه اول قرن چهاردهم

 

سبک نو: از نیمه دوم قرن چهاردهم به بعد. (همان: 13)

 

سبک نو و یا نیمایی یکی از تحولات مهم در شعر و نثر ادبیات فارسی  به­شمار می­رود.

 

سبک نیمایی نوعی هنجارگریزی و سنت­شکنی است. ردیف و قافیه که درشعر فارسی یکی از ارکان است، بندی و سدی برای شاعران دانستند. به­همین خاطر ایرج میرزا با شعر “انقلاب ادبی” زمینه بروز شعر نو فارسی را فراهم آورد و نیما یوشیج با سرودن شعر عاشقانه” افسانه ” از نظر شکل­ و محتوا تازگی در شعر فارسی به وجود آورد. در آن توصیفات و تعبیرات تازه­ای دیده می­شود. قوه­ی تخیل نیز در آن بیشتر شده­است. (همان: 463)