1-3: كاركردها وآثار اقتصادی و اجتماعی مهریه ……………………………………………………….  18

 

1-3-1: مهریه مكمل سهم الارث زوجه ………………………………………………………………………  18

 

1-3-2: مهریه وثیقه ای در مقابل طلاق ………………………………………………………………………  18

 

1-3-3: مهریه بیمه اجتماعی و تامین آتیه زوجه ……………………………………………………………  19

 

1-3-4: مهریه مزد فعالیت های زوجه در دوران زوجیت ………………………………………………..  19

 

1-4: موضوع، شرایط و میزان مهریه ……………………………………………………………………….  19

 

1-4-1: موضوع مهر ………………………………………………………………………………………………  19

 

1-4-2: شرایط مهر ……………………………………………………………………………………………….  20

 

1-4-2-1: مالیت داشتن ………………………………………………………………………………………….  20

 

1-4-2-2: قابل تملیك بودن ……………………………………………………………………………………  20

 

1-4-2-3: معلوم بودن ……………………………………………………………………………………………  21

 

1-4-2-4: قدرت بر تسلیم ……………………………………………………………………………………..  21

 

1-4-2-5: معین بودن …………………………………………………………………………………………….  21

 

1-4-2-6: منفعت عقلایی و مشروع ………………………………………………………………………….  22

 

1-4-2-7: موجود بودن ………………………………………………………………………………………….  22

 

1-4-2-8: ملك شوهر بودن …………………………………………………………………………………….  22

 

1-4-3: مقدار مهریه ………………………………………………………………………………………………  23

 

1-5: اقسام مهریه و شرایط آنها در فقه و قانون مدنی …………………………………………………  23

 

1-5-1: مهرالمسمی ……………………………………………………………………………………………….  24

 

1-5-2: مهرالمثل …………………………………………………………………………………………………..  24

 

1-5-2-1: مواردی كه زن مستحق مهرالمثل می شود ………………………………………………………  24

 

1-5-3: مهرالمتعه ………………………………………………………………………………………………….  25

 

1-5-3-1: تفاوت مهرالمتعه با مهرالمثل ……………………………………………………………………..  25

 

1-5-3-2: شرایط مهرالمتعه …………………………………………………………………………………….  25

 

1-5-4: مهرالسنه …………………………………………………………………………………………………..  26

 

1-5-5: مفوضه المهر ……………………………………………………………………………………………..  26

 

1-6: لزوم ذكر مهر در نكاح ………………………………………………………………………………….  27

 

1-6-1: اقسام نكاح ……………………………………………………………………………………………….  27

 

1-6-2: لزوم ذكر مهریه در نكاح دائم ………………………………………………………………………..  27

 

1-6-3: لزوم ذكر مهریه در نكاح موقت ……………………………………………………………………..  27

 

1-7: مدت مهریه ………………………………………………………………………………………………..  27

 

1-8: انواع مهر از لحاظ زمان پرداخت …………………………………………………………………….  28

 

1-8-1: مهریه حال ………………………………………………………………………………………………..  28

 

1-8-2: مهریه مؤجل ……………………………………………………………………………………………..  28

 

1-8-3: مهریه عندالمطالبه ……………………………………………………………………………………….  29

 

1-8-4: مهریه عندالاستطاعه ……………………………………………………………………………………..  29

 

1-9: حق امتناع یا حق حبس …………………………………………………………………………………  29

 

1-9-1: حق امتناع در مهر حال …………………………………………………………………………………  29

 

1-9-2: حق امتناع در مهر مؤجل ………………………………………………………………………………  30

 

1-9-3: حق امتناع در نظر فقها …………………………………………………………………………………  30

 

1-10: ارتباط تعیین مهر و صحت عقد …………………………………………………………………….  31

 

1-11: دین …………………………………………………………………………………………………………  31

 

1-11-1: مفهوم و سبب دین ……………………………………………………………………………………  31

 

1-11-2: اقسام دین از جهت وجود اجل در فقه …………………………………………………………..  32

 

1-11-2-1: دین حال …………………………………………………………………………………………….  32

 

1-11-2-2: دین مؤجل ………………………………………………………………………………………….  32

 

1-11-3: اركان دین ………………………………………………………………………………………………  32

 

1-11-3-1: توجیهاتی در باب اثبات ركن نبودن اجل در دین ………………………………………….  33

 

1-11-3-1-1: تاثیر ركن بودن اجل در دین حال ………………………………………………………….  33

 

1-11-3-1-2: امكان اسقاط اجل از سوی دائن …………………………………………………………….  33

 

1-11-3-1-3: اثر فوت مدیون در حال شدن دین …………………………………………………………  33

 

1-12: تاجیل در دین و مهریه ………………………………………………………………………………..  34

 

1-12-1: نظر فقها در مورد معلوم بودن اجل پرداخت در بیع با ثمن مؤجل …………………………  34

 

 

1-12-2: آیا شرط عندالاستطاعه بودن مهریه نیز به معنی تاجیل است؟ ………………………………..  34

 

1-12-2-1: مهریه مؤجل به اجل نامعلوم…………………………………………………………………….. 35

 

1-12-2-2: جهل به شرط بر می گردد نه به مهر …………………………………………………………..  35

 

1-12-2-3: مهلت متعارف برای تادیه مهر در شرط عندالاستطاعه ……………………………………..  35

 

1-13: عندالاستطاعه و مهلت عرفی ………………………………………………………………………..  36

 

1-13-1: معنای دین عندالاستطاعه …………………………………………………………………………….  36

 

1-13-2: التزام شوهر به پرداخت مهر ………………………………………………………………………..  36

 

1-13-3: احتمالاتی در تبیین مفهوم عندالاستطاعه ………………………………………………………….  36

 

1-13-3-1: اعسار زوج ………………………………………………………………………………………….  36

 

1-13-3-2: التزام به تادیه منوط به استطاعت زوج …………………………………………………………  37

 

1-14: عندالاستطاعه و تعلیق تحقق مهریه ………………………………………………………………..  37

 

1-14-1: معلق بودن اصل دین …………………………………………………………………………………  37

 

1-14-2: معلق بودن التزام به تادیه …………………………………………………………………………….  38

 

1-15: اعتبار مهریه عندالاستطاعه غیر متعارف …………………………………………………………..  38

 

1-15-1: توافق زوج بر پرداخت مهریه غیر متعارف ………………………………………………………  38

 

1-15-2: عدم امكان اجراء تعهد نا متعارف ………………………………………………………………….  38

 

1-15-3: عدم قدرت بر تسلیم در تعهدات جزئی ………………………………………………………….  38

 

1-15-4: عدم قدرت بر تسلیم در تعهدات كلی ……………………………………………………………  39

 

1-15-5: نظر حقوقدانان درباره قدرت تسلیم به موضوع تعهد ………………………………………….  39

 

1-15-6: قدرت بر انجام تعهدی كه عرفاً قابل انجام باشد ……………………………………………….  40

 

1-15-7: اجرای تعهد بطور مطلق منتفی باشد ………………………………………………………………  40

 

1-15-8: نداشتن قصد انشاء در تعهد …………………………………………………………………………  40

 

1-16: تاثیر فوت مدیون بر دین مؤجل و عندالاستطاعه ………………………………………………  40

 

1-17: تنقیح مفهوم عندالاستطاعه ……………………………………………………………………………  41

 

1-18: تاثیر مطالبه در لازم التادیه شدن دیون …………………………………………………………….  42

 

1-18-1: از نظر فقه ………………………………………………………………………………………………  42

 

1-18-2: از نظر قانون ……………………………………………………………………………………………  44

 

1-18-3: عندالاستطاعه مانع اجرای مهریه ……………………………………………………………………  45

 

فصل دوم: آثار و نتایج شرط عندالمطالبه وعندالاستطاعه درمهریه ……………………….  46

 

2-1: شروط ضمن عقد ازدواج ……………………………………………………………………………..  47

 

2-1-1: معنای شرط ………………………………………………………………………………………………  47

 

2-1-2: معنای شرط ضمن عقد ………………………………………………………………………………..  47

 

2-1-3: اقسام شروط ضمن عقد ……………………………………………………………………………….  48

 

2-1-3-1: شروط صحیح در عقد نكاح ………………………………………………………………………  48

 

2-1-3-2: شروط باطل و غیر مبطل …………………………………………………………………………..  48

 

2-1-3-3: شروط باطل و مبطل ………………………………………………………………………………..  49

 

2-2: رابطه و وابستگی شرط به عقد ……………………………………………………………………….  50

 

2-3: شرط پرداخت مهریه عندالمطالبه …………………………………………………………………….  52

 

2-3-1: قدرت بر تسلیم مهر در مهریه حال یا عندالمطالبه ……………………………………………….  53

 

2-4: شرط پرداخت مهریه عندالاستطاعه ………………………………………………………………….  53

 

2-4-1: پرداخت مهریه در زمان استطاعت …………………………………………………………………..  53

 

2-4-2: عدم تعیین زمان استطاعت و پرداخت در شرط عندالاستطاعه …………………………………  53

 

2-4-3: انواع شرط عندالاستطاعه در مهریه …………………………………………………………………..  54

 

2-4-4: عندالاستطاعه بعنوان شرط ضمن عقد ………………………………………………………………  54

 

2-4-5: دلیل مخالفین طرح عندالاستطاعه بودن مهریه …………………………………………………….  55

 

2-4-6: دلیل موافقین طرح عندالاستطاعه بودن مهریه ……………………………………………………..  55

 

2-5: تفاوت عندالمطالبه بودن پرداخت با عندالاستطاعه بودن آن …………………………………..  56

 

2-5-1: ماهیت عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن پرداخت ……………………………………………..  56

 

2-5-2: بار اثبات در شرط عندالمطالبه با شرط عندالاستطاعه ……………………………………………  56

 

2-5-3: امكان بازداشت زوج در صورت امتناع از پرداخت ……………………………………………..  57

 

2-6: نحوة مطالبه مهریه در صورتی كه مهریه عندالمطالبه باشد ……………………………………  57

 

2-6-1: ثبوت حكم اعسار زوج ………………………………………………………………………………..  58

 

2-6-2: اقسام اعسار و احكام آنها …………………………………………………………………………….  58

 

2-6-3: معیار تقسیط مهریه در حكم اعسار نسبی ………………………………………………………….  58

 

2-6-4: انتقادات وارد بر صدور حكم اعسار توسط دادگاه ها …………………………………………..  58

 

2-6-5: انتقادات وارد بر قسط بندی حكم اعسار ………………………………………………………….  58

 

2-6-6: نظر فقها در مورد اعسار ……………………………………………………………………………….  59

 

2-6-7: اعسار و مشكلات در پرداخت مهر …………………………………………………………………  59

 

2-6-8: قدرت بر تسلیم مهر در مهریه های غیر عقلایی ………………………………………………….  60

 

2-7: مشكلات در وصول و اجراء مهریه در صورتی كه عندالاستطاعه باشد …………………..  60

 

2-7-1: وصول مهریه عندالاستطاعه از طریق اداره اجرای اسناد رسمی ………………………………..  60

 

2-7-2: وصول مهریه عندالاستطاعه از طریق تقدیم دادخواست به محاكم قضایی …………………..  61

 

2-8: احتمالاتی در مورد موقعیت شرط «عندالاستطاعه» در توافق مربوط به مهریه و اشكالات وارد بر آنها         61

 

2-8-1: به تاخیرانداختن زمان مطالبه به موجب شرط عندالاستطاعه و اشكالات آن …………………  61

 

2-8-1-1: غرری شدن توافق …………………………………………………………………………………..  61

 

2-8-1-2: جهالت در اجل از نظر فقها در شرط عندالاستطاعه ………………………………………….  64

 

2-8-1-3: نامشخص بودن زمان اجرای تعهد در مهریه عندالاستطاعه ………………………………….  64

 

2-8-2: تاكیدی بودن شرط عندالاستطاعه …………………………………………………………………….  65

 

2-8-2-1: عدم استفاده زوجه از حق حبس در مهریه مؤجل و عندالاستطاعه ………………………..  66

 

2-8-2-2: عدم وجود حق حبس در مهریه عندالاستطاعه بدلیل بطلان مهرالمسمی و مهرالمثل….. 66

 

2-8-3: اسقاط حق مطالبه بموجب شرط عندالاستطاعه ……………………………………………………  66

 

2-8-3-1: لزوم تعیین كردن وقت برای مطالبه مهریه ……………………………………………………..  67

 

2-8-3-2: سقوط دائم مهریه ……………………………………………………………………………………  67

 

2-8-3-3: سقوط حق مطالبه ثمن از نظر آیت اله سیستانی ………………………………………………  67

 

2-8-3-4: درج كردن قید عندالاستطاعه در عقد با توافق طرفین ……………………………………….  67

 

2-8-3-5: زوال عنوان تعهد …………………………………………………………………………………….  68

 

2-9: مسائل مورد بررسی در پرداخت مهریه بصورت عندالمطالبه و عندالاستطاعه از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه ایران …………………………………………………………………………………………………………………………  68

 

2-9-1: حق حبس در مهریه عندالمطالبه ……………………………………………………………………..  68

 

2-9-1-1: حق حبس در مهریه عندالمطالبه از نظر قانونی ………………………………………………..  68

 

2-9-1-2: حال بودن مهریه در ماده 1085 قانون مدنی ……………………………………………………  68

 

2-9-1-3: حق یا حكم بودن ماده 1085 قانون مدنی ………………………………………………………  68

 

2-9-1-4: ماهیت حبس در عقد نكاح ………………………………………………………………………..  69

 

2-9-2: حق حبس در مهریه عندالاستطاعه …………………………………………………………………..  69

 

2-9-2-1: حق حبس با مراجعه به آیات قرآن و احادیث و ادله فقهی ………………………………..  69

 

2-9-2-2: قاعده « تعجیل فی المؤجل قبیح » ……………………………………………………………….  70

 

2-9-2-3: توافق در نحوه پرداخت مهر به صورت عندالاستطاعه و فقدان حق حبس ………………  70

 

2-9-3: درج شرط عندالاستطاعه در عقد نكاح برای پرداخت مهریه …………………………………..  71

 

2-9-3-1: شرط ممتنع در پرداخت مهریه عندالاستطاعه ………………………………………………….  71

 

2-9-3-2: شرط اجل بودن مهریه عندالاستطاعه …………………………………………………………….  72

 

2-9-3-3: دلالت شرط پرداخت مهریه عندالاستطاعه ( تصریحی ، ضمنی ) …………………………  72

 

2-9-3-4: صحت شرط عندالاستطاعه در عقد نكاح ………………………………………………………  72

 

2-9-3-5: شرط عندالاستطاعه در عقد نكاح «شرط اجل مستقبل، ایجابی، سلبی» …………………..  73

 

2-9-4: پذیرش حق حبس در مهریه عندالاستطاعه نقض غرض قانونگذار …………………………..  73

 

2-9-4-1: توافق در قوانین تكمیلی فراتر از قانون …………………………………………………………  74

 

2-9-5: دلایل عدم پذیرش حق حبس در مهریه عندالاستطاعه ………………………………………….  74

 

2-9-5-1: مهریه عندالاستطاعه معلق مشروط ……………………………………………………………….  74

 

2-9-5-2: موافقت زوجه به تدریجی بودن وصول مهریه …………………………………………………  74

 

2-9-5-3: قائده یوم الاستحقاق در مهریه عندالاستطاعه …………………………………………………..  74

 

2-9-5-4: قبول شرط عندالاستطاعه ، تسامح ، اعمال حق حبس دریغ ………………………………..  75

 

2-9-5-5: اساس و هدف درج شرط عندالاستطاعه در عقد ……………………………………………..  76

 

2-9-5-6: محدودیت دامنة اجرای حق حبس و التزام به عقد نكاح ……………………………………  76

 

2-9-5-7: موقوف بودن اجل در مهریه عندالاستطاعه ……………………………………………………..  77

 

2-9-5-8: تعیین اجل در دین ………………………………………………………………………………….  77

 

2-9-5-9: ملاك حق حبس در عقود …………………………………………………………………………  77

 

2-9-5-10: اصل عدم امکان استفاده مجیر از اسبابی که با اجازه اعطاء شده منافات دارد …………  77

 

2-10: نظریه غلط باطل بودن شرط عندالاستطاعه در پرداخت مهریه ……………………………..  78

 

2-11: فتاوای مراجع عظام تقلید در مورد حق حبس در مهریه عندالاستطاعه …………………..  80

 

2-12: فتاوای مراجع عظام تقلید در مورد مهریه عندالمطالبه پس از تقسیط شدن ……………..  82

 

2-13: اختلاف دیدگاه بین حقوقدانان در مقتضای ذات بودن تمكین در عقد نكاح ……………  83

 

2-14: تعدیل مهریه به نرخ روز وقتی كه شرط عندالاستطاعه قید شده ………………………….  83

 

2-14-1: رفع اختلاف بین استطاعت بالفعل واستطاعت بالقوه درمهریه عندالاستطاعه ……………..  84

 

2-14-2: تضییع مهریه به نرخ روز وقتی که شرط عندالاستطاعه قید شده …………………………….  85

 

2-14-3: نحوه امكان مطالبه و وصول مهریه عندالاستطاعه ازمحل ترك زوج متوفی ………………..  85

 

2-14-4: وضعیت مهریه در صورت فوت زوجه قبل از زوج …………………………………………..  86

 

2-14-5: مشكلات مهر عندالمطالبه پس از طلاق ………………………………………………………….  87

 

2-15: قسیم بودن مهریه عندالمطالبه یا عندالاستطاعه ………………………………………………….  87

 

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………. 90

 

ارائه پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………. 92

 

فهرست منابع و مأخذ …………………………………………………………………………………………..  94

 

 

 

چکیده :

 

مهریه در عین حال كه از نظر شرعی و قانونی از اركان عقد نكاح دائم محسوب نمی گردد، ولی در عرف كنونی یكی از اصلی ترین مباحث نكاح قرار گرفته و تاثیر آن در شروع زندگی و ادامه آن به حدی است كه نگاه همه مردم به موضوع مهریه جنبه شخصی پیدا كرده، خواسته یا ناخواسته زوج به دنبال راهی است كه در موقع لزوم بتواند به استناد آن از پرداخت مهریه فرار كند و زوجه به دنبال راهی است كه در صورت نیاز در جهت وصول مهریه دچار مسائل و مشكلات دادگاهی نگردد به هر تقدیر این طرز نگاه مردم و مشكلاتی كه در اثر مهریه های زیاد به زندگی ها وارد شده و آمار زیاد زندانیان مهریه، مسئولین سازمان ثبت را به تكاپو واداشت تا بتوانند قدمی در جهت جلوگیری از اثرات مهریه های زیاد و زندگی بهتر زوجین بردارند، در همین زمینه دستورالعمل شمارة 53958/34/1 در تاریخ 7/11/1385 توسط ریاست محترم سازمان ثبت اسناد و املاك كل كشور صادر و به دفاتر ازدواج و طلاق ابلاغ گردید، متن بخشنامه بدین شرح است: سردفتران ازدواج مكلفند در موقع اجرای صیغه عقد و ثبت واقعه ازدواج درصورتیكه زوجین در نحوه پرداخت مهریه برعندالاستطاعه مالی زوج توافق نمایند بصورت شرط ضمن عقد درج و به امضای زوجین برسانند» بموجب این دستورالعمل سردفتران دفاتر رسمی ازدواج مکلف شدند، مفاد دو شرط 13و14مندرج در نکاح‌نامه را برای زوجین و خانواده‌ها تفهیم نموده تا طرفین عقد (زوجین) یکی از دو نوع مهریه یعنی عندالمطالبه یا عندالاستطاعه را بعنوان شرط ضمن عقد انتخاب نمایند و بدینوسیله فرض «ممتنع بودن زوج» موجود در مادة 2 قانون نحوة اجرای محکومیـت‌های مالی در خـصوص مهریه تغـییر کند و تعداد زندانیان مهریه کاهش یابد. ولی به نظر میرسد قراردادن شرط عندالاستطاعه در عقد نكاح اگر چه آمار زندانیان مهریه را كاهش می دهد اما وصول مهریه را از نظر حقوقی مشکل می نماید و همچنین امکان صدور اجرائیه و وصول مهریه از طریق اجرای ثبت به واسطه مشروط بودن مهریه به استطاعت، نیز وجود نخواهد داشت.

 

به هر حال ما در این رساله سعی داریم بعد از شناخت مهریه و كاركردهای آن، شروط عندالمطالبه و عندالاستطاعه را از نظر فقهی و حقوقی بررسی و به آثار و تبعات آنها در مهریه بپردازیم تا زوجین بتوانند با آگاهی بیشتر نسبت به فلسفه وجودی مهریه و شناخت این دو شروط دست به انتخاب صحیح بزنند .

 

واژگان كلیدی : مهریه، شرط ضمن عقد، عندالمطالبه، عندالاستطاعه، استطاعت، غرر

 

 

 

مقدمه :

 

خانواده بعنوان كوچكترین عضو و هسته مركزی اجتماع بشمار می رود و قدرت و استحكام آن باعث استحكام ملت و سستی و تباهی در آن باعث انحطاط ملت خواهد شد، ازینرو قانونگذار توجه خاصی به مسائل مربوط به خانواده داشته و قوانین و مقررات مربوط به آن از اهمیت خاصی برخوردار بوده و تدوین قانون در این عرصه نیاز به دقت عمل زیادی دارد. از طرف دیگر هدف اصلی از عقد ازدواج و تشكیل خانواده آثار مالی آن نیست، گرچه آثار مالی را هم بدنبال دارد و یكی از مهمترین آثار مالی عقد ازدواج مهریه می باشد، مهریه در حقوق ایران برگرفته از مذهب و سنت است و علل مختلفی در تکلیف مرد به پرداخت مهر بیان شده‏ است ولی به تازگی مهریه از فلسفه اصلی خود فاصله گرفته و تعیین مهریه های سنگین بین مردم متداول گشته و ازدیاد آن وسیله ای برای فخر فروشی زن یا به اهرم فشاری از طرف زن به مرد هنگام بروز اختلاف تبدیل شده است. متاسفانه تعیین مهریه های سنگین بدون در نظر گرفتن توانایی مرد در پرداخت روابط مالی و غیرمالی خانواده را دچار مشكل می كند و رغبت جوانان را برای ازدواج كاهش می دهد و در نتیجه عواقب ناگواری برای اجتماع بدنبال دارد از طرفی به دلیل هنگفت بودن، مرد هرگز قادر به پرداخت آن نیست و یا قصد پرداخت آن را ندارد و اگر توان اداء دارد به نحوی طفره می رود. یکی از عوامل استقبال زوجین از تعیین مهریه های سنگین، فقدان دیدگاه درست درباره ماهیت و نقش مهر است. امید است رساله حاضر در شناخت درست از فلسفه وجودی مهر و استفاده صحیح از شروط ضمن عقد و آگاهی از شرط عندالمطالبه و عندالاستطاعه در مهریه و كاهش میزان مهر مؤثر افتد.

 

الف : بیان مساله

 

حساسیت اجتماعی راجع به مسائل مربوط به ازدواج و تحولات اندیشه‌های مربوط به حقوق خانواده، اهمیت پرداختن به موضوع «شرط عندالمطالبه و عندالاستطاعه در مهریه» و شناخت صحیح آنها را مضاعف می‌کند. از طرفی تعیین مهریه در حال حاضر دچار تغییرات زیادی شده و در عرف امروزی تعیین مهریه های سنگین معمول شده كه به قصد سلب حق طلاق از جانب مرد یا تضمینی برای خوشبختی زوجه یا برای الزام مرد به طلاق تعیین می شوند كه در نهایت بدلیل عدم قدرت پرداخت از جانب زوج، باعث بازداشت زوج و افزایش آمار زندانیان غیرمجرم گردیده و تبدیل به یک معضل اجتماعی شده است.              در صورتی كه بسیار دیده می شود مردی كه قصد طلاق همسر خود را دارد با فشارهای روحی زن را وادار به بخشش مهریه نموده و در عمل نه تنها تعیین مهریة سنگین ضمانتی برای ادامه زندگی مشترك نبوده، بلكه خود باعث بروز اختلافاتی بین زوجین گشته است. از سوی دیگر مهر سنگین نمی تواند دلیلی برالزام مرد به طلاق باشد، چون پرداخت مهر قواعد خاص خود را دارد و طلاق هم از قوانین خاص خود پیروی می كند. شاید در اینجا بتوان گفت باید در قوانین راجع به ازدواج تغییراتی داده شود تا با روح زمانه سازگار باشد. ازاین‌رو بررسی همه جانبة این موضوع به منظور ریشه‌یابی مسأله و ارائه راه‌حل‌های ممکن جهت كنترل مهریه های سنگین ضروری است تا بتوانیم برخی معضلات مربوط به مهریه های سنگین و وصول آن در جامعه امروزی را حل كنیم.

 

ب : پیشینة تحقیق

 

تاریخچه مهر را نمی توان بطور كامل در ایران مورد مطالعه قرار داد چون منابعی كه از دوران قدیم به دست ما رسیده محدود می باشد و در همان منابع هم بطور اجمالی در مورد مهریه و شرط ضمن عقد نكاح نوشته شده است ولی در سالهای اخیر نویسندگان بزرگی در مورد مهریه كتب و مقالات رسمی نوشته اند و از جهات و زوایای گوناگونِ مهریه تحلیلاتی صورت گرفته، از جمله مقاله ای با عنوان «مهریه عندالاستطاعه است» نوشته رضا تاجگر و مقالات دیگر با عناوین گوناگون كه هر كدام به موضوعاتی از مهر پرداخته اند ولی تا آنجا كه اینجانب جستجو نموده ام كار پایان نامه ای و دانشجویی در مورد مهریه و شروط ضمن عقد نكاح تحت عنوان «شرط عندالاستطاعه و مقایسه آن با شرط عندالمطالبه» صورت نگرفته است .

 

ج : سوالات تحقیق

 

 

• مفهوم عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن دین یا مهریه چیست؟

 

• چه تفاوتهایی بین شرط عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن مهریه وجود دارد؟

 

• شرط عندالاستطاعه در مهریه تا چه حد توانسته در حل مشكلات ناشی از ازدیاد مهریه مؤثر باشد؟

 

د : فرضیه ها

 

 

• ممکن است مطالبه دین به زمانی بعد از تحقق دین موکول شود یا استطاعت مدیون در هنگام عقد از نظر طرفین محرز نشود و تحقق آن موکول به آینده شود.

 

• شرط عندالمطالبه با شرط عندالاستطاعه هم در ماهیت و هم در بار اثبات تفاوتهای عمده ای دارند.

 

• شرط عندالاستطاعه در مهریه دارای مسائل و مشكلاتی است كه در نهایت با استقبال خانواده ها و زوجین روبرو نشده است .

 

ذ : ضرورت، اهمیت و اهداف تحقیق

 

حساسیت اجتماعی راجع به مسائل مربوط به ازدواج و مهریه، اهمیت پرداختن به موضوع مهریه و شروط ضمن عقد نكاح را مضاعف می كند. محكومیت های مالی زوج ها بدلیل عدم پرداخت مهریه و به زندان افتادن آن ها به یك معضل اجتماعی تبدیل شده و همچنین گرانی مهریه باعث كاهش آمار ازدواج گشته؛ پس باید چاره ای اندیشید و به خانواده ها آموزش داد كه گرانی مهریه ربطی به خوشبختی زوجه ندارد. این رساله هم اهدافی دارد كه هدف اصلی آن پژوهش و بررسی فقهی، حقوقی شرط عندالمطالبه و عندالاستطاعه و همچنین كمك به اصلاح قوانین موجود در كشور در راستای ساماندهی خانواده و حاكمیت عدالت و كنترل بر مهریه های سنگین در جامعه می باشد .

 

ر : روش تحقیق