بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………….61

 

محدودیتها ونارسائیهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………….62

 

پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………….63

 

منابع وماخذ ……………………………………………………………………………………………………………………………….65

 

ضمائم پیوست (پرسشنامه)………………………………………………………………………………………………………………68

 

 

 

 

 

چکیده

 

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان پرخاشگری نوجوانانی است که از بازیهای الکترونیکی و رایانه ای خشن استفاده می کنند . جامعه پژوهشی حاضر را دانش آموزان پسر دوره ابتدایی شهرستان خرمدره تشکیل می دادند .

 

در این پژوهش با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 50 نفر از دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی شهرستان خرمدره از دو مدرسه به عنوان نمونه انتخاب شدند و سپس تست پرخاشگری آیزنیک در اختیار آنها قرار داده شد و از آنها خواسته شد که به این سوالات با بلی و خیر پاسخ دهند .

 

برای آزمودن فرضیه پژوهش ازروش t   مستقل درسطح معنی داری  a = 0/05  استفاده گردید .

 

نتایج بدست آورده نشان دادند که بین میانگینهای مورد مقایسه تفاوت معنی داری وجود دارد در نتیجه بین استفاده از بازیهای الکترونیکی خشن و پرخاشگری نوجوانان پسر دوره ابتدایی شهرستان خرمدره رابطه معنا داری وجود دارد . بنابراین فرضیه پژوهش تایید می گردد و فرض صفر رد می شود .

 

 

 

 

 

مقدمه

 

ما اکنون در جامعه متمدن عصر حاضر زندگی می کنیم که در آن خشونت بین افراد از نظر قانونی جرم بحساب می آید و پرخاشگری با دیگران نیز مقابله به مثل آنان را به دنبال می آورد و ممکن است زنجیره ای از اختلافات بعدی را سبب شود ( لطف آبادی ) .

 

نوجوانی یکی از بحرانی ترین دوران زندگی انسان است که در این دوران با مشکلات فراوانی دست به گریبان است با فرا رسیدن دوران بلوغ مزاج کودکان طوفانی می شود انقلاب و دگرگونی همه جانبه ای در جسم و روان آنان پدید می اید ممکن است پرخاشگر شود یا آرام و ساکت ، تمام جنبه های حیوانی و انسانی که در وجودش نهفته است بر اثر ترشح هورمونهای بلوغ ظاهر و آشکار شود ( آدلر ، 1378 ، ترجمه سروری ) .

 

در جهان معاصر پیشرفت علوم نه تنها بر سطح زندگی و فضا و محیطی که انسانها در آنجا زندگی می کنند تاثیر گذاشته بلکه قوانین و قواعد حاکم بر ارتباط و تعامل بین انسانها و نگرش آنها را نسبت به خود ، و به دیگران و به جهان تغییر داده است .

 

چنانچه دنیای نوجوانان نیز از این تغییرات مصون نمانده است و یکی از جلوه های این تغییر و دگرگونی تغییر در نوع سرگرمیها و یا گذراندن اوقات فراغت این قشر از جامعه است که نمود بارز آن را می توان در ظهور و گسترش بازیهای الکترونیکی مشاهده کرد .

 

به این تربیت با ظهور و گسترش این بازیها ، روز به روز شرکتهای سازنده بازنده بازیهای جدیدتری را به بازار عرضه کرده اند ، به طوری که سال به سال به بهبود و کیفیت دستگاههای ساخته شده افزوده گشته و بازیهای متنوعی نیز ارئه می شد ، و هر بازی ارائه شده نسبت به بازیهای قبلی از درجه و شدت خشونت زیادی برخوردار بود .

 

ناگهان با افزایش خشونت در این بازیها ، کودکان و نوجوانان بسیاری به سمت اینگونه بازیها گرایش یافتند ، تا زمانیکه امروزه تاثیرات این چنین بازیها در کودکان و نوجوانان تبدیل به ناهنجاری در رفتارها و تعاملات اجتماعی شده است .

 

بدیهی است که در هزاره جدید خشونت نوجوانان یکی از بزرگترین مسائل رو در روی جوامع است .

 

لذا روانشناسان و متخصصان معتقدند که این بازیها مانند بسیاری از وسایل دیگر می بایستی تحت نظارت والدین برای کودکان و نوجوانان استفاده شود و استفاده افراطی و بی نظارت بر آنها نیز آثار مخرب و بسیار خطر ناک را در پی خواهد داشت .

 

 

 

 

 

بیان مسئله

 

با توجه به تغییر و تحولات صنعتی که در کشورها بوجود آمده و کشور را تقریبا می توان جزء آن کشورهایی قرار داد که در حین گذر از سنتی به صنعتی می باشد . ورود صنعت به درون خانواده ها و تغییر رفتار خانواده و تغییر نظام آموزش و پرورش همه و همه عواملی است که دست به دست می دهند و باعث می شوند نسل در گذر جامعه سنتی به صنعتی به فرهنگ صنعتی شدن رسیده باشند و نه از حالت سنتی خود در آمده باشند و اینها عواملی است که باعث بوجود آمدن اختلال و انحرافات اجتماعی می شود . ورود بازیهای ویدئویی و رایانه ای و تلویزیونی که دارای بخش بخش عمده ای از بازیهای خشن و ظاهری کشنده و مخرب هستند و خود کشی ها در تلویزیون وجود برنامه های خشونت بار در برنامه های کارتونی کودکان و در سریالهای تلویزیونی و فیلمهای پلیس همه و همه در رفتار کودکان در خانواده و مدرسه و جامعه تعمیم می یابد و طی تحقیقاتی متعدد نشان داده اند که نوجوانان بلافاصله پس از دیدن برنامه ای خشونت بار به همسالان خود در خانواده یا مدرسه تعرض می کنند و رفتار خشن خشن بروز می دهند .

 

با توجه به اهمیت موضوع یعنی پرخاشگری که می تواند سدی باشد در جهت تحصیل و تربیت دانش آموزان و همچنین باعث ایجاد بی نظمی در محیط آموزشی شده و نهایتا موجب آزار و اذیت دانش آموز می گردد همچنین خود آزاری برای افراد پرخاشگر را سبب می شود لذا اگر رفتارهای پرخاشگرانه نوجوانان دانش آموز حل نشود برای مدرسه و جامعه مضراتی را فراهم می کند . لذا برای برطرف کردن این مشکل و شناخت نقش عوامل موثر در این مسئله را مورد بحث و بررسی و تجزیه و تحلیل قر

 

ار می دهیم .

 

بنابراین آنچه برای پژوهشگر در این تحقیق به صورت سوال مطرح است این است که آیا بین استفاده از بازیهای الکترونیکی و رایانه ای خشن با پرخاشگری در بین نوجوانان رابطه ای وجود دارد یا خیر ؟

 

 

 

اهمیت و ضرورت تحقیق

 

با آگاهی از این واقعیت که انسان دارای اختیار و اراده می باشد و نسبت به سایر موجودات از اختیار بزرگ و ویژه ای برخوردار می باشد و می تواند با بکارگیری قوه عقل و ناطقه خویش و همچنین کسب علم و دانش بر وسعت بینش خود بیفزاید و سلامت روانی خود را حفظ نماید که در خانواده و اجتماع نیز تاثیر مطلوب و بهینه ای داشته باشد و به پیشرفت بشر خدمت کند با تفاسیر امروز در جوامع سلامت روانی و بهداشت روانی رو به تهدید است و پرخاشگری چه به صورت کلامی و غیر کلامی افزایش یافته و با وجود راحت تر شدن زندگی و امکانات بیشتر در بهبود رفتار سالم به دور از خشونت و پرخاشگری کمتر اقدام و پیشرفتی حاصل شده است و چون خشونت و پرخاشگری باعث مسائل و مشکلات متعددی در روان فرد ، خانواده ، مدرسه و جامعه می شود و کارآیی آنها را کم می کند لذا بوسیله ریشه یابی عوامل مهم بوجود آورنده پرخاشگری  که در حال حاضر فیلم های خشن  و بازیهای خشن الکترونیکی  و رایانه ای از مهم ترین علل می باشد .

 

می توان با تغییر و تعدیل در این برنامه ها و بازیهای الکترونیکی و رایانه ای و ساخت برنامه ها و بازیهای سازنده و مفید به پیشرفت و سلامت روانی افراد کمک نموده تا بدین وسیله جامعه ای به دور از خشونتی که در حال حاضر در آن موجود است داشته باشیم .

 

اغلب والدین تربیت فرزند را کاری ساده تلقی می کنند یا اینکه در بعضی موارد به آن اهمیت نمی دهند و یا اعتقاد دارند که هر کس می تواند از عهده تربیت فرزند خود بر آید اما به جرات می توان گفت که هر کاری نیاز به آگاهی و آشنایی دارد و والدین می باید به این مسئله توجه کنند و اطلاعات لازم را کسب نمایند .

 

 

 

اهمیت و ضرورت مسئله

 

در نظام روان تحلیل گری هر اختلال روانی با مکانیزم های دفاعی غیر انطباقی مشخص است و دفاعها نقش مهمی در سلامت روانی افراد ایفا می کنند. بررسی های متعددی از این فرض حمایت کرده اند، ودر تحقیقات مشخص شده است که سلامت جسمی و روانی افراد به طور معنا داری با مکانیزم های دفاعی انها در ارتباط است با این توصیف مکانیزم های دفاعی به طور منطقی این ظرفیت را دارند که به عنوان یکی از متغیرهای درمانی در نظر گرفته شوند و در مداخلات درمانی از توجه ویژه ای برخوردار باشند . در این راستا مطالعات نیز اهمیت ارتباط میان مداخلات درمانی و مکانیزمهای دفاعی را مورد تایید قرار داده اند. به عنوان نمونه مطالعات نشان داده اند که درمانهای پویشی – که مستقیماً با دفاعهای بیمار سرو کار دارند، به کاهش چشمگیری در میزان استفاده از دفاعهای غیر انطباقی و بلعکس افزایش معنا داری در از دفاعهای  انطباقی و سازگارانه کمک

 

می کنند. با این توصیف، شناسایی مکانیزم های دفاعی غیر انطباقی افراد مبتلا به اختلالات روانی ، در فرایند طرح ریزی چارچوب درمان بسیار مفید است. به  عنوان مثال در این خصوص مشخص شده ، آن دسته از بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی که مشخصاٌ از دفاعهای به نسبت سازش یافته تر استفاده می کنند ، نیازمند مداخلات درمانی مختصری هستند، ولی دسته ای از بیماران رمان ازرده که به مراتب دفاعهای ناپخته تری دارند ، نیازمند مداخلات درمانی پیشرفته تری می باشند. از طرف دیگر شناسایی دفاعهای اختلالهای مختلف جهت کمک به تشخیص افتراقی نیز کاربرد قابل قبولی دارد، این که مشخص شود هر اختلال با چه نوع مکانیزم های دفاعی برجسته ای همراه است ، علاوه بر فهم بیشتر عملکرد نظام روانی ، راهبردی کمکی در جهت تشخیص و تمیز اختلالهای روانی است. بر اساس رویکرد تحلیل گری افراد در مواجهه با تنیدگی از سبکهای دفاعی مشخصی استفاده می کنند که این سبکها بر اساس میزان پختگی[11] به چهار گروه ناپخته[12] (رشد نایافته)، روان آزرده[13] ، خود شیفته[14] و پخته[15] (رشد یافته) تقسیم می شوند.هر یک از این سبکها شامل مکانیزمهای دفاعی ویژه ای هستند. مشخص شده است که در افراد مبتلا به اختلالهای روانی، سبک دفاعی رشد نایافته و غیر انطباقی و در جمعیت غیر بالینی سبک دفاعی به مراتب رشد یافته تر است.از این رو آنچه که در اکثر تحقیقات مربوط به دفاعهای روانی انجام می شود، در درجه اول بررسی دفاعی و در درجه دوم مکانیزمهای دفاعی برجسته ای است که افراد از انها استفاده می کنند.

 

اندروز[16] و همکاران(1985) بر اساس طبقه بندی سلسله مراتبی ویلنت در مورد مکانیسم های دفاعی ، 20 مکانیسم را به سه سبک دفاعی رشد یافته[17] ، نورتیک[18] و رشد نایافته[19] تقسیم کردند. مکانیسمهای دفاعی رشد یافته به منزله ی شیوه های مواجهه ی انطباقی ، به هنجار و کارآمد محسوب می شوند در حالی که مکانیسمهای دفاعی نوروتیک و رشد نایافته ، شیوه های مواجهه ی غیر انطباقی و نا کارآمد هستند.

 

 

 

اهداف پژوهش

 

 

 

 

نظریه های روان شناختی جامعه پذیری                        30

 

 

 

عنوان                                                              صفحه

 

 

 

 

 

تضاد میان سه بخش شخصیت                              32

 

فرهنگ و شخصیت                                   38

 

تعریف فرهنگ                                         38

 

عناصر اصلی فرهنگ                                    39

 

ویژگیهای فرهنگ                                      42

 

مفهوم شخصیت                                     56

 

تأثیر فرهنگ در شخصیت                                58

 

شخصیت اساسی یا پایه                                 64

 

فرهنگ و بیماری                                      67

 

بررسی هشیاری                                    74

 

بررسی رفتار                                         75

 

بررسی ناهوشیار                                      77

 

بررسی علمی شخصیت                                78

 

تعریفهای شخصیت                                      79

 

ویژگیهای منحصر به فرد                               82

 

ذهنیت در نظریه های شخصیت                            87

 

سؤالهایی درباره ماهیت انسان                                  90

 

فصل سوم

 

(روش تحقیق)

 

جامعه مورد مطالعه                                   97

 

حجم نمونه،روش نمونه گیری                                97

 

ابزار اندازه گیری در تحقیق                              98

 

آزمون ویژگیهای شخصیتی مینه سوتا                          99

 

روش تحقیق                                           100

 

روش آماری مربوط به فرضیه ها                              101

 

 

 

عنوان                                                              صفحه

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم

 

(یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها)

 

مقدمه فصل چهارم                                     103

 

فصل پنجم

 

(بحث و نتیجه گیری)

 

نتیجه گیری                                          117

 

پیشنهادات                                           119

 

محدودیت ها                                          120

 

منابع و مآخذ                                        121

 

 

 

چكیده :

 

هدف از تحقیق حاضر برسی پذیرش اجتماعی ویژگیهای شخصیتی در بین دانشجویان رشته های برق ومكانیك دانشگاه آزاداسلامی واحد ابهر كه فرضیه های عنوان شده عبارتند از اینكه بین ویژگیهای شخصیتی وپذیرش اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد وفرضیه های جزئی اینكه بین افسردگی هیپوكندریا ،هیستری ،پارانویا ،انحرافات اجتماعی ،وپذیرش اجتماعی رابطه وجود دارد كه جامعه مورد مطالعه عبارتند از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر در دو گروه مكانیك وبرق كه حجم نمونه بدست آمده 100نفر است كه آزمون ویژگیهای شخصیتی وپذیرش اجتماعی بر روی آن اجرا گردیده كه جهت آزمون فرضیه تحقیق از روش آماری ضریب همبستگی پیرسن استفاده گردیده كه نتایج بدست آمده حاكی از آن است كه بین ویژگیهای شخصیتی وپذیرش اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد وسطح معنی داری آن برابر 5%است .

 

گسترش زیاد تمایلات جنسی در دوره بلوغ سبب نیازمندی های بیولوژیك جدیدی می‌شود و به همین جهت تغییراتی در ارگانیسم ایجاد می‌كند . رابطه جوان را با دنیای هارج و نسبت به فعالیت شدید عصبی آماده می‌كند و تحمیل تحریكات جنسی شدید و عدمامكان ارضای این تمایلات فشار روحی بسیاری را به نوجوانان و جوانان وارد می‌سازد.[13]

 

امروزه ثابت شده است كه احساسات منحرف احیاناً به طرز مرموزی ،بر دستگاه ادراكی بشر فرمان می‌راند و مستبدانه حكومت می‌كند ودستگاه ادراكی ناآگاهانه فرمانهای آن را اجرا می‌كنند.[14]

 

روانشناسان ریشه بسیاری از عوارض ناراحت كننده عصبی و بیماریهای روانی و اجتماعی را احساس محرومیت خصوصاً در زمینه امور جنسی تشخیص دادند ثابت كردند كه محرومیت ها مبدأ تشكیل عقده‌ها و عقده‌ها احیاناً به صورت خطرناك مانند میل به جنایت حسادت انزوا بدبینی و … متجلی می‌شود.

 

یعنی برای اینكه موجبات سركوب شدن غرایز و پیدایش آثار خطرناك روانی و اجتماعی ناشی از آن خصوصاً در زمینه امور جنسی بیشتر فراهم گردد بر عقده‌ها وتیرگی‌های روانی افزوده گردد.[15]

 

ارتباط نوجوانان با جنس مخالف موجب بیداری تخیلات شهوانی ، تحریكات اتفاقی و در كل گرفتار كننده می‌شود.[16]

 

یكی از مواردی كه دنیای غرب بیش از اندازه تند روی نموده و باعث نگرانی شده موضوع ارضاء غریزه جنسی است . بسیاری از دختران و پسران آن كشورها در اثر آزادی بی حساب دچار بدبختی و فساد اخلاقی در راه غریزه جنسی گشته اند و راه سقوط را با كمال سرعت طی می‌كنند. اصولاً ضرر آزادی بی حد در موضوع اعمال شهوت جنسی نه تنها باعث از بین رفتن اساس خانواده و بر هم زدن نسل آینده و انحرافات جنسی و اخلاقی است ، بلكه منافات با شخصیت و مبانی بشری دارد مقام انسان بالاتر از آن است كه خود را اسیر منجلاب شهوت نماید . بدون شك و تردید این قوه هم مانند سایر قوای طبیعی كه در نهاد بشر عنوان ودیعت نهاده شده باید تعدیل شود ولی آنچه را كه از نظر پوشیده نیست آن است كه این قوه بایستی تسخیر انسان باشد نه انسان تسخیر آن.[17]

 

غریزه جنسی لجوج است كه نمی‌تواند طغیان آن را به این آسانی ها كنترل نمود لذا در روابط نامشروع جنسی این غریزه طغیان می‌كند. بی حجابی وپیروی از منطق نادرست تعلیم و تربیت مختلط بدبختانه در كشور ما هم یكی از مظاهر عالیه تمدن بشر به شمار رفته یكی از مسائلی است كه زمینه اساسی توسعه فحشاء و انحرافات را بوجود آورده است و این مسئله ازجمله مسائل مهم اخلاقی و اجتماعی می‌باشد كه تاكنون بر سر آن میان مردم واقع بین طرفداران بی حجابی و تربیت مختلط بحث های زیادی به عمل آمده ولی بدبختانه عملاً این نقشه نادرست در كشور ما جامه عمل پوشیده و تقلیدهای كوركورانه بی حجابی و معاشرت آزاد را به عنوان ارزنده ترین ارمغان اروپا تحویل ما داده است . اما جای خوشوقتی این است كه در میان یك چنین اشتباه عمومی هنوز جمعیت متدین این مملكت سنگر دینی خود را ترك نگفته و از اول اعلام نموده است كه بی حجابی و تعلیم و تربیت مختلط از عوامل قطعی توسعه فحشا و مفاسد اجتماعی است.[18]

 

غریزه شهوت مانند آتش سوزانی است كه هر دم شعله می‌زند و از اعماق وجود انسان زبانه می‌كشد و اگر از حد خود تجاوز و طغیان كند و چنانچه جلوگیری برای او نباشد قدرت دارد كه ریشه فضائل اخلاقی و صفات انسانی را سوزانده و برای ابد نابودی آدمی‌را اعلام كند . زمانی كه شهوت تبدیل نشود در مزاج جوانان بنای طغیان و سركشی را می‌گذارد و كشش های جنسی او را به جلو وا می دارد و تمایلات انسانی در نهادش سركوب می‌شود با نتیجه اقدام می‌كند كه به مقصود برسد در این زمینه ممكناست به دروغ و خیانت در امانت و عهد شكنی و جنایت و سایر اعمال خلاف انسانی از او سر بزند و جهت امتناع شهوت جنسی كه زودگذر است كاخ سعادت ابدی خود را واژگون سازد ، اصولاً باید پسران و دختران جوانی كه بنده شهوت و اسیر هوای نفس می‌باشند و در راه جلب لذت و ارضای تمایل جنسی به همه نوع ناپاكی ها دست می‌زنند و تمام جهات انسانیت را پشت پا زده و سرانجام در منجلاب بدبختی و فلاكت و در مرحله سقوط قرار می‌گیرند.[19]

 

جوانانی كه فعالیت جنسی دارند از احساس گناه و درگیری سخن می‌گویند ،‌خود را مورد استثمار یا طرد شدن می انگارند و یا وقتی می فهمند كه از حیث عاطفی به بازی گرفته شده اند كه دیر شده است!

 

 

در فرهنگ ما غریزه جنسی ،مترادف با ننگ و شرمساری قرار گرفته است و به عنوان موضوعی كه مردم ابزار این حالت عاطفی و میل درونی را به عنوان یك رسوایی می پندارند كه این طرز تلقی با فرهنگ كشور ها نیز مطابقت دارد.

 

ورمسر[20]، عقیده ای مخالف را ابزار می دارد ننگ شمردن میل جنسی بهعنوان یك پاسخ دفاعی است و آدمی‌را وادار به پنهان كردن آن می نماید در حالیكه یك حالت درونی طبیعی است و به اشتباه به عنوان شرمساری تلقی می‌گردد.

 

محیط های به اصطلاح آزاد ، مانع پیدایش عشقهای سوزان و عمیق است در اینگونه محیط ها كه زن به حالت ابتذال در آمده است یا فقط زمینه برای پیدایش هوسهای آنی و موقتی و هر جایی و هرزه شدن قلبها فراهم است این محیط ،محیط شهوت و هراس است نه محیط عشق به مفهومی‌كه فیلسوفان و جامعه شناسان آنرا محترم می‌شمارند.[21]

 

رویکردهای مختلف روانشناسی و سلامت عمومی.. 21

 

الف) رویکرد روان تحلیل‌گری.. 21

 

ب) رویکرد رفتارگرایی.. 22

 

ج) رویکرد انسان‌نگری.. 22

 

بخش دوم : خانواده و محیط خانواده 23

 

خانواده و اهمیت آن در نظریه های روان شناختی.. 23

 

تأثیر خانواده بر رشد شخصیت… 25

 

– نظریه اسناد. 29

 

تأثیر محیط‌های ارتباطی خانواده بر رفتار اعضای خانواده 32

 

سنجش محیط خانواده 37

 

مقیاس محیط خانواده 38

 

نقش سلامت عمومی در ثبات خانواده 39

 

عوامل خانوادگی موثر در سلامت عمومی.. 40

 

شیوه‌های ارتباطی موجود در خانواده 40

 

مهارتهای زندگی اعضای خانواده و نقش آن در سلامت عمومی خانواده 40

 

اقتصاد خانواده و نقش آن در سلامت عمومی خانواده 41

 

ازدواجهای مناسب در تامین سلامت عمومی خانواده 42

 

بخش سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده 42

 

 

 

فصل سوم روش اجرای پژوهش…. 45

 

مقدمه. 46

 

روش اجرای پژوهش…. 46

 

جامعه پژوهش…. 46

 

نمونه و روش نمونه‌گیری.. 46

 

ابزار اندازه‌گیری و روش گردآوری دادهها 47

 

الف) پرسشنامه سلامت عمومی گلد برگ… 47

 

شیوه نمره‌گذاری پرسشنامه گلدبرگ… 47

 

روایی و پایایی پرسشنامه سلامت عمومی.. 48

 

ب) مقیاس محیط خانواده 51

 

روایی و پایایی مقیاس محیط خانواده 52

 

روایی.. 52

 

روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها 54

 

 

 

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 55

 

مقدمه. 56

 

روشهای آماری توصیفی.. 56

 

روشهای آماری استنباطی.. 61

 

فرضیه اصلی.. 61

 

فرضیه‌های فرعی.. 61

 

 

 

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادها 77

 

مقدمه. 78

 

بحث و نتیجه گیری.. 78

 

فرضیه اول.. 78

 

فرضیه  دوم. 78

 

فرضیه سوم . 79

 

فرضیه چهارم . 79

 

فرضیه پنجم.. 79

 

فرضیه ششم.. 80

 

فرضیه هفتم.. 80

 

فرضیه هشتم.. 80

 

فرضیه نهم.. 81

 

فرضیه دهم.. 81

 

 

نتایج فرضیات… 81

 

محدودیت های تحقیق.. 84

 

پیشنهادات تحقیق.. 85

 

منابع فارسی.. 87

 

منابع لاتین.. 91

 

 

 

ضمائم پرسشنامه. 93

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان       صفحه

 

جدول 1-2: ابعاد سلامت روان شناختی و اجتماعی.. 16

 

جدول 1-3: ضریب پایایی پرسشنامه سلامت عمومی و مولفه های آن.. 50

 

جدول 2-3: ضریب پایایی مقیاس محیط خانواده و مؤلفههای آن.. 53

 

جدول 1-4: شاخصهای آمار توصیفی پرسشنامه محیط خانواده 57

 

جدول 2-4: شاخصهای آمار توصیفی خرده مقیاسها و نمره کل پرسشنامه سلامت عمومی(GHQ) 59

 

جدول 3-4: همبستگی بین نمره کل سلامت عمومی با خرده مقیاسهای محیط خانواده 63

 

جدول 4-4: رگرسیون چندگانه بین متغیرهای کلیه پیش بین با سلامت عمومی.. 67

 

جدول 5-4: رگرسیون چندگانه بین متغیرهای پیش بین معنادار با سلامت عمومی.. 69

 

یافته های جنبی پژوهش…. 70

 

جدول 4-6: همبستگی بین خرده مقیاسهای سلامت عمومی با خرده مقیاسهای محیط خانواده 71

 

جدول 7-4: نتایج تحلیل رگرسیون با روش Enter به تفکیک هر کدام از خرده مقیاسهای سلامت عمومی  73

 

جدول 8-4: نتایج تحلیل رگرسیون با روش Forward stepwise  به تفکیک هر کدام از خرده مقیاسهای سلامت عمومی  75

 

فهرست نمودارها

 

عنوان       صفحه

 

نمودار 1-4: مقایسه میانگین های خرده مقیاس های محیط خانواده 58

 

نمودار 2-4: مقایسه میانگین های خرده مقیاس های سلامت عمومی.. 60

 

 

 

 

 

چکیده

 

تحقیق حاضر تحت عنوان «بررسی رابطه بین مولفه‌های محیط خانواده با سلامت عمومی زنان باردار» صورت گرفته است، لذا هدف اصلی تحقیق بررسی رابطه مذکور بوده است. همچنین از جمله اهداف فرعی تحقیق نیز می توان به بررسی رابطه بین مؤلفه­های محیط خانواده با سلامت عمومی، و همچنین بررسی رابطه مؤلفه­های محیط خانواده با مؤلفه های سلامت عمومی اشاره کرد.

 

در این پژوهش محقق درصدد آزمون این فرضیه اصلی بود که بین محیط خانواده و سلامت عمومی زنان باردار رابطه وجود دارد. با توجه به اینکه محیط خانواده دارای 10 مؤلفه می باشد محقق به بررسی این رابطه به تفکیک هر مؤلفه پرداخته است. همچنین با توجه به اینکه پرسشنامه سلامت عمومی نیز دارای چهار مؤلفه می باشد محقق در نهایت به عنوان یافته های جنبی پژوهش به بررسی رابطه مؤلفه های محیط خانواده با هر یک از مؤلفه های سلامت عمومی پرداخته است.

 

این تحقیق از نظر موضوعی و مکانی پیرامون وضعیت سلامت عمومی زنان باردار متأثر از محیط خانواده در منطقه 4 شهر تهران انجام شد.

 

از نظر روش، نیز تحقیق از نوع تحقیق همبستگی- رگرسیونی بود، چرا که محقق اولاً در صدد یافتن روابط معنادار بین متغیرها و مؤلفه های درگیر در پژوهش بوده و ثانیاً در پی یافتن اینکه کدامیک از مؤلفه های محیط خانواده، سلامت عمومی زنان باردار را بیشتر تبیین می کنند.

 

جامعه تحقیق را تعدادی از زنان باردار منطقه 4تهران شکیل می دهد. با توجه به نوع طرح تحقیق مورد استفاده، محقق صرفاً 60 نفر را به طور تصادفی ساده انتخاب کرده و جزو نمونه تحقیق در نظر گرفته است.

 

به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه محیط خانواده 60 سؤالی (موس و موس) و پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر(فرم 28 سوالی) استفاده شد. گرچه ابزارهای مورد استفاده با توجه به شواهد موجود، از روایی و پایایی کافی برخوردار هستند ولی در عین حال محقق نسبت به بررسی ضریب پایایی پرسشنامه ها و مولفه های آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ اقدام نمود.

 

پس از جمع آوری پرسشنامه­ها، اطلاعات مورد نظر در جدول اطلاعات کلی ثبت و با استفاده از کامپیوتر و نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج آن در دو بخش روش های توصیفی و استنباطی گزارش شده است. به منظور آزمون فرضیه­های پژوهش و تعیین مؤلفه­های معنادار در سلامت عمومی زنان باردار از همبستگی پیرسون تک متغیری و آزمون معناداری مربوط به آن، تحلیل رگرسیون چندگانه به روشهایEnter   وStepwise Forward ، و آزمون معناداری ضرایب همبستگی چندگانه استفاده شده است.

 

 

 

فصل اول

 

 

 

کلیات پژوهش

 

 

 

مقدمه

 

خانواده ریشه‌دارترین و مقدس‌ترین سازمان اجتماعی است که به اعتقاد جامعه‌شناسان در مقیاس کل دو وظیفه تولید نسل و تعیین هویت اجتماعی فرزندان را به عهده دارد و در مقیاس جزء اجتماعی کردن فرزندان و استقرار شخصیت بزرگسالان را نیز انجام می‌دهد. از دیدگاه روانشناسی هدف دیگر خانواده معاصر، شناخت نیازهای روانی و تلاش برای رفع این نیازهاست. با توجه به اهمیتی که جوامع امروز برای تداوم و بقاء خانواده و سلامت و سلامت عمومی افراد جامعه قائل هستند، بررسی مشکلات و عواملی که منجر به زوال خانواده و روابط نامناسب زن و شوهر می‌گردد (شوارتز وگنز، 1980، ترجمه، شهروزی 1381) از اولویت های جوامع به شمار می رود.

 

برآوردها نشان می‌دهند که در هر مقطع زمانی، تعداد زیادی از مردم با سلامت عمومی دچار مشکلاتی می‌شوند که ناخواسته بر روی زندگی فردی و اجتماعی آنها تأثیر گذاشته و موجب کاهش عملکرد مطلوب آنها می‌گردد. از سلامت عمومی تعاریف زیادی به عمل آمده که هر کدام با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی هر جامعه‌ای با دیگری متفاوت است. روان‌پزشکان، فردی را از لحاظ روان سالم می‌دانند که بین رفتار و کنترل او در مواجهه با مشکلات اجتماعی تعادل وجود داشته باشد. در تعادل و بهداشت روان، انسان به تنهایی مطرح نیست بلکه آنچه که مورد بحث است، پدیده‌هایی هستند که در اطراف او وجود دارند و بر مجموعه سیستم و نظام او اثر می‌گذارند و از آن تأثیر می‌پذیرند (لئونارد سایم 1978، ترجمه از شاملو، 1372).

 

از عوامل دیگری که سلامت عمومی و جسمی را متأثر می‌سازد، حمایت اجتماعی است. انسان در طول زندگی نیازمند محیطی صمیمی و نیز افرادی است که حامی او باشند. انسان برای این که سلامت و سازگاری خود را از لحاظ فیزیکی در روان‌شناختی حفظ کند، نیاز به روش‌های مقابله دارد که برخی از آنها به صورت رسمی یعنی توسط مؤسسات مشاوره و مراکز سلامت عمومی و بعضی دیگر از جانب خانواده، دوستان و محیط اجتماعی وی تأمین می‌شوند و هر چه میزان دریافت کمک بیشتر باشد، سلامت عمومی فرد بیشتر و توانایی او در مقابله و سازش با مشکلات افزایش می‌یابد (لئونارد سایم، 1978، ترجمه شاملو، 1372).

 

بنابراین برخورداری از سلامت عمومی به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم‌ترین آنها احساس امنیت و خود ارزشمندی و فقدان اضطراب و افسردگی در محیط خانواده و اجتماع است. افرادی که دچار مسائل و مشکلات عصبی و روانی می‌شوند، مضطرب،‌ افسرده، بلاتکلیف و بی‌هدف بوده و در خود فرو می‌روند و تداوم آن موجب مشکلاتی از قبیل آشفتگی و پریشانی فکر و عدم تعادل روانی می‌شوند. با توجه به موارد گفته شده و عنایت به نقش سلامت عمومی و تأثیر آن بر محیط خانواده، پژوهش حاضر در زمینه ارتباط به محیط خانواده و سلامت عمومی زنان باردار انجام می‌گیرد. به امید آنکه این پژوهش زمینه‌ای برای انجام تحقیقات بیشتر و گسترده‌تر را فراهم آورد.

 

بیان مسئله

 

سلامت عمومی یکی از مقوله‌های مهم در مباحث روان‌شناسی و روانپزشکی بوده و به سبب اهمیت دوره بارداری، توجه به سلامت عمومی در زنان باردار از اهمیت خاصی برخوردار است. بی‌تردید عوامل متعددی بر سلامت عمومی افراد تأثیرگذارند، یکی از اصول اساسی در سلامت عمومی، شناسایی احتیاجات و محرک‌هایی است که به نوعی منشأ بروز رفتار و اعمال انسان هستند. احتیاجات ضروری انسان زنده فقط اکسیژن، آب و غذا نیستند بلکه احتیاجات روانی مانند احساس امنیت، آرامش، تعادل روانی، احساس پیشرفت و برتری همگی از اصول سلامت عمومی هستند. کارل منیجر[1] می‌گوید: «سلامت عمومی عبارت است از حداکثر سازش فرد با جهان اطرافش به طوری که شادی و برداشت مفید و مؤثر و کامل وی را در پی داشته باشد». تودور[2] (1966: به نقل از رسولی، 80-1379) سلامت عمومی را ارتقای عملکرد اجتماعی[3] و نداشتن علایم افسردگی[4] و اضطراب[5] تعریف کرده است.

 

سازمان بهداشت جهانی[6] (1948: به نقل از دی ماتئو و مارتین[7]، 2002: کرتیس، ترجمه کریمی، 1380) سلامت را چنین تعریف کرده است: حالت کامل سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط عدم حضور بیماری یا ضعف و سستی و شاخص‌های سلامتی ارائه شده در سال 2000 عبارت بوده‌اند از حرمت انسان، استقلال، مسئولیت فردی و اجتماعی، سطح سواد، اشتغال، امنیت، پاسخگو بودن مسئولین، خدمات بهداشتی و درمانی که در بین 194 کشور عضو، ایران رتبه 96 را بدست آورده و در ارتباط با خدمات بهداشتی رتبه 54/1 را کسب کرد. به این ترتیب ملاحظه می‌شود که موضوع سلامتی افراد تنها در بیماری جسمی خلاصه نشده و به طور عمده در چارچوب سلامت عمومی و اجتماعی قرار می‌گیرد. اضطراب و افسردگی شایع‌ترین مشکلات سلامت عمومی در جامعه هستند.