1-14-3- تعریف واگرایی.. 9

 

1-14-4- تعریف تحلیل.. 10

 

فصل دوم : مبانی تئوری( نظری)

 

2-1- تعاریف ژئوپلیتیک از دیدگاه های گوناگون. 12

 

2-2- تاریخچه و اهمیت ژئوپلیتیک… 13

 

2-3- ویژگی ها و تحول نظری ژئوپلیتیک… 13

 

2-4- جهانی شدن و تحول مفهومی ژئوپلیتیک… 14

 

2-5- رویکرد ژئوپلیتیک در دوران نوین (ژئوپلیتیک پست مدرن). 15

 

2-6- دیدگاه های جدید در ژئوپلیتیک… 17

 

2-7- عوامل موثر در ژئوپلیتیک… 18

 

2-8- واگرایی.. 18

 

2-9- همگرایی.. 19

 

2-10- تعریف جغرافیای سیاسی.. 19

 

2-11- پوزیتیویسم. 21

 

2-12- ظهور مکتب ساختارگرایی.. 23

 

فصل سوم : موقعیت جغرافیایی ایران و ترکیه

 

3-1- موقعیت جغرافیایی ایران. 31

 

3-1-1- ویژگی های طبیعی.. 33

 

3-1-2- موقعیت و فضا 34

 

3-1-3- جمعیت ایران ترکیب قومی- نژادی- مذهبی.. 34

 

3-1-4- ویژگی های انسانی و نژادی.. 35

 

3-1-5- ویژگی دینی و مذهبی.. 35

 

3-1-6- ویژگی قومی و زبانی.. 35

 

3-1-7- اقتصاد ایران. 37

 

3-2- موقعیت جغرافیایی ترکیه. 39

 

3-2-1- شهرها و بنادر مهم. 42

 

3-2-2- جمعیت، ترکیب و پراکندگی آن. 43

 

3-2-3- نژاد ترک در ترکیه. 44

 

3-2-4- اقتصاد ترکیه. 47

 

فصل چهارم : یافته های تحقیق

 

4-1- ژئوپلیتیک ایران. 50

 

4-1-1- جایگاه ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ایران در منطقه آسیای جنوب غربی.. 50

 

4-2- ژئوپلیتیک ترکیه در منطقه. 52

 

4-2-1- مشکلات ترکیه با کشورهای همجوار و خارج از قلمرو ملی.. 53

 

4-2-2- ژئوپلیتیک آب… 53

 

4-3- روابط ایران و ترکیه از زمان عثمانی تا به امروز. 54

 

4-3-1- روابط ایران و ترکیه در دوره پهلوی.. 55

 

4-4- جایگاه ایران و ترکیه در ساخت قدرت و سیاست منطقه خاورمیانه. 56

 

4-5- روابط ایران و ترکیه در سایه تحولات سوریه. 59

 

4-6- تنگه های استراتژیک موجود در منطقه. 60

 

4-6-1- ژئوپلیتیک تنگه هرمز و مزایای اقتصادی آن برای ایران. 61

 

4-6-2- اهمیت راهبردی تنگه هرمز برای اقتصاد جهان. 63

 

4-6-3- تنگه داردانل و تنگه بسفر. 63

 

4-6-4- موقعیت ترانزیتی ممتاز ترکیه. 64

 

4-7- عوامل همگرا و واگرا در روابط ایران و ترکیه پس از به قدرت رسیدن حزب اسلام گرای عدالت و توسعه در ترکیه (2009-2002). 64

 

4-7-1- تلاش برای تبدیل شدن به یک قدرت منطقه ای؛ رقابت یا همکاری.. 64

 

4-7-2- نگرش ترکیه و ایران به مسائل خاورمیانه. 66

 

4-7-3- عوامل همگرا در روابط ایران و ترکیه در دوران حکومت حزب اسلام گرای عدالت و توسعه. 69

 

4-7-4- ایران و ترکیه دو کشور غیر عرب منطقه. 72

 

4-7-5- شکست طرح انزوای ایران. 73

 

4-7-6- افکار عمومی ترکیه. 73

 

4-7-7- عوامل واگرا در روابط ایران و ترکیه در دوران حکومت حزب اسلام گرای عدالت و توسعه. 73

 

4-7-8- نگاه متفاوت به مسائل جهانی و منطقه ای.. 74

 

 

4-7-9- مسأله ی هسته ای ایران. 74

 

4-7-10- رقابت دو کشور در مناطق آسیای مرکزی، قفقاز و خاورمیانه. 75

 

4-7-11- تأثیر مسأله ی کُرد بر روابط دو کشور. 75

 

4-7-12- روابط ترکیه و امریکا و تأثیر آن بر روابط ایران و ترکیه. 75

 

4-7-13- روابط ترکیه و اسرائیل و تأثیر آن بر روابط ایران و ترکیه. 77

 

4-8- بررسی اختلافات، ادعاها و منازعات مرزی و ارضی در کشور ایران و ترکیه. 78

 

4-9- جایگاه و نقش ایران و ترکیه در تحولات منطقه ای.. 81

 

4-10- تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا: (تأثیر بر روابط ایران و ترکیه). 86

 

4-11- نقش ترکیه در تحولات اخیر کشورهای منطقه. 90

 

4-12- بررسی و مقایسه اقتصاد ترکیه با اقتصاد ایران. 90

 

4-12-1- روابط اقتصادی ایران و ترکیه در گرو روابط سیاسی.. 93

 

4-13- نقش فرهنگی ایران و ترکیه در آسیای مرکزی و قفقاز. 96

 

4-14- موانع همگرایی ایران و ترکیه در مناطق آسیای مرکزی و قفقاز. 100

 

4-14-1- تقابل ایدئولوژیک (اسلام گرایی و دنیاگرایی). 101

 

4-14-2- تقابل نقش های منطقه ای.. 102

 

4-14-3- رقابت اقتصادی.. 104

 

4-14-4- عامل امنیتی.. 106

 

فصل پنجم : ارزیابی ، نتیجه گیری ، ارائه راهکار و پیشنهاد

 

5-1- ارزیابی فرضیه ها 109

 

5-1-1- رقابت ایدئولوژیک نقش مهمی در واگرایی های دو کشور ایران و ترکیه دارد. 109

 

5-1-2- رقابت منطقه ای باعث واگرایی های دو کشور ایران و ترکیه می شود. 109

 

5-2- نتیجه گیری.. 110

 

5-3- تجزیه و تحلیل.. 113

 

5-4- ارائه پیشنهاد. 113

 

منابع و مأخذ. 114

 

چکیده

 

روابط ایران و ترکیه در طول تاریخ همواره فراز و فرودهای بسیاری را طی نموده و این روابط مختص     دهه های اخیر نبوده، دو کشور بخاطر همسایگی با یکدیگر از زمان امپراطوری عثمانی روابطشان به شکل معمول ادامه داشته است. همان طور که از عنوان پایان نامه پیداست نوشتار حاضر به دنبال آن است تا عواملی که باعث واگرایی بین دو کشور ایران و ترکیه می شود را مورد بررسی دقیق قرار دهد.

 

ایران و ترکیه دو بازیگر قدرتمند در منطقه پیرامونی محسوب می شوند که هر کدام اهداف مشخصی را دنبال می کند تا به عنوان یک قدرت منطقه محسوب شوند.

 

ترکیه در تلاش است تا جایگاه بهتری نسبت به گذشته در تحولات خاورمیانه به دست آورد و نقش موثری در منطقه داشته باشد از طرف دیگر جمهوری اسلامی ایران نیز اهداف مشخصی را در منطقه دنبال می کند تا به عنوان یک قدرت برتر منطقه محسوب شود. هر دو کشور خواهان تأثیرگذاری بیشتر در منطقه خاورمیانه هستند که این عمل به نوبه خود باعث می شود بر روابط دو کشور تأثیر بسزایی داشته باشد و باعث واگرایی بین دو کشور شود.

 

در این پایان نامه داده ها به صورت نقشه و جدول مورد استفاده قرار گرفته است و روش کار به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد.

 

همان طور که سه عنصر دین، اقتصاد و امنیت نقش اصلی را در همسویی منافع ایران و ترکیه بازی می کند و در حقیقت زمینه های اصلی گسترش روابط دو کشور همین سه عنصر است در نقطه مقابل می توانیم سه عنصر در واگرایی روابط ایران و ترکیه اشاره کنیم از جمله آن:

 

1- نقش قدرت جهانی و منطقه ای

 

2- ایدئولوژیک

 

3- سیاسی

 

این مسئله به اثبات می رسد که روابط ایران و ترکیه از نظر سیاست خارجی ترکیه به سمت تضادهایی پیش رفته است. قابل ذکر است که با تغییر ماهیت سیاست خارجی ترکیه نسبت به ایران و تلاش روزافزون این کشور برای الگو قرار گرفتن در منطقه خاورمیانه و همچنین موضع گیری تند این کشور علیه سوریه، عراق نوعی تیرگی در روابط بین ایران و ترکیه می توان مشاهده نمود.

 

واژه کلیدی: ایران، ترکیه، واگرایی، منطقه خاورمیانه

 

مقدمه

 

تجربه ی تاریخی ایران و ترکیه در دو قرن معاصر از بسیاری جهات شبیه و یکسان است هیچ یک از این دو کشور در قرن نوزدهم که سلطه استعماری سکه ی رایج در جهان و کشورهای اسلامی بود به طور رسمی مستعمره نشده اند. این دو کشور به عنوان بازماندگان دو امپراطوری ریشه دار و بزرگ منطقه، هر دو دارای تاریخی طولانی از ملیت و هویت ملی هستند و به سبب همسایگی با یکدیگر، در طول تاریخ و دهه های اخیر روابطی حسنه، به خصوص از لحاظ اقتصادی با هم داشته اند. صرف نظر از بررسی تاریخی روابط ایران و ترکیه، نوعی دگرگونی اساسی در سطح روابط دو کشور ایران و ترکیه در چند دهه اخیر دیده     می شود.

 

ترکیه در دوره حکومت اسلام گرایان و حزب عدالت و توسعه توجه بیشتر به خاورمیانه معطوف گردیده و سعی داشته در منطقه خاورمیانه خود را به عنوان قدرت برتر مطرح نماید. در این رابطه علی رغم     همکاری های گذشته و تقابل های فرهنگی و همسایگی با یکدیگر با توجه به دو کشور برای قرار گرفتن در سکوی برتری در منطقه ی خاورمیانه نشانه هایی از رقابت و درگیری در روابط دو کشور ایران و ترکیه دیده می شود. (onis, 2007: 16)

 

کشورهای آلمان و هلند و امریکا بنا به تقاضای ترکیه از «ناتو» آمادگی خود را برای استقرار موشک های پاتریوت در مرز مشترک ترکیه با سوریه اعلام کرده اند، ایران استقرار سپر موشکی امریکا در ترکیه به ویژه مناطق همجوار مرز با ایران را تهدید جدی برای امنیت ملی خود می داند و در این رابطه به وضوح به ترکیه اعتراض کرده است.

 

بر اساس نظریه باری بوزان در خصوص روابط ایران و ترکیه باید گفت هر دو کشور سعی دارند در منطقه شبکه ای از همکاری های سیاسی، اقتصادی و امنیتی را با بازیگران دولتی و حتی غیر دولتی آن منطقه یا بازیگران فرامنطقه ای که در منطقه حضور دارند شکل دهند و این شبکه را رهبری کنند.

 

ترکیه بنابر استراتژی خود که معطوف به متوازن کردن سیاست خارجی است، در صدد است تا مشکلات خود با همسایگان را به حد صفر برساند. در این روند دولت ترکیه به قدرت دیپلماتیک، چانی زنی و اقناع اهمیت فراوانی می دهد. اما مسأله ای که مطرح است این است که با وجود اینکه هر دو کشور ایران و ترکیه سعی دارند به یک قدرت منطقه تبدیل شوند، آیا تعقیب این استراتژی، رقابت را در رابطه ی بین ایران و ترکیه می طلبد یا همکاری را؟ در این خصوص جمهوری اسلامی ایران، با توجه به ماهیت ایدئولوژیک نظام حاکم از یک سو و توان فراوان جمعیتی، سرزمینی، اقتصادی و ویژگی های خاص ژئوپلیتیک و موقعیت استراتژیک آن در خاورمیانه از دیگر سو، تمایل دارد که به قدرت برتر منطقه تبدیل شود و ترکیه در حقیقت با توجه به نزدیکی با غرب با بهره گیری از اوضاع نامناسب منطقه و کسب پرستیژ منطقه ای و بین المللی از یک سو به دنبال استفاده بهینه از قدرت نرم خود در عرصه سیاسی و بین المللی است و از سوی دیگر در پی تثبیت نقش خود به عنوان بازیگری که ایجاد کننده نظم در تحولات بین المللی است می باشد.

 

هدف از این تحقیق آن است به اطلاعاتی دست یابیم که چه عواملی باعث واگرایی بین دو کشور ایران و ترکیه شده است و برای این واگرایی ها چه راه حل هایی وجود دارد تا دو کشور ایران و ترکیه به سوی همگرایی پیش روند. (جلال درخشه، 1390: 34-33

 

 1-1- بیان مسأله

 

ایران کشوری در جنوب غربی آسیا و در منطقه خاورمیانه و از غرب با ترکیه همسایه است ایران واسطه قرار گرفتن در منطقه میانی اورآسیا موقعیتی راهبردی دارد و تنگه هرمز از راهبردی ترین مسیرهای        بین المللی کشتیرانی در جهان به شمار می آید. همچنین ترکیه در جنوب شرقی اروپا و جنوب غربی آسیا واقع شده است. ترکیه از سه طرف به وسیله دریا احاطه شده است و دارای 7 تنگه راهبردی بسفر و داردانل    می باشد.

 

ترکیه دارای پیشینه تاریخی و هویتی شناخته شده در منطقه می باشد و با تکیه به این قدرت سعی به تأثیرگذاری فرهنگی- ایدئولوژیکی به کشورهای منطقه داشته و سعی در ایجاد شکوفایی مجدد می باشد. به بیانی روشن تر سیاست دولت اردوغان را نمی توان به صرف احیای خلیفه گری یا عناصر اسلامی آن تعبیر کرد، بلکه علاقه سیاستمداران حزب عدالت و توسعه به دوران امپراطوری عثمانی را باید متناسب با متن جهانی تعریف کرد که خود را در آن می بینند در این متن؛ ارتباط با غرب در قالب عضویت در اتحادیه اروپا و شریک استراتژیک غرب بودن عناصر اصلی را تشکیل می دهند. از طرفی ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای دارای تمدن عظیم و پیشینه تاریخی بزرگ و با ذخایر عظیم انرژی در پی تحکیم و تثبیت موقعیت خود در منطقه و تأثیرگذاری به کشورها و افزایش توان خود در حوزه های مختلف سیاسی- فرهنگی- اقتصادی در منطقه می باشد. حال باید دید حضور دو کشور ایران و ترکیه به عنوان قدرت منطقه ای چه تأثیرات متقابلی بر روابط دو کشور ایران و ترکیه در حوزه های مختلف سیاسی- اقتصادی- فرهنگی و … گذاشته و آیا این تأثیرات زمینه بروز همگرایی را فراهم می کنند یا موجب واگرایی بین دو کشور ایران و ترکیه می گردد.

 

تحلیل ژئوپلیتیک عوامل تأثیرگذار بر روابط ایران و ترکیه ما را به شناخت متغیرهای تأثیرگذار بر واگرایی ایران و ترکیه رهنمود کرده و رقابت ژئوپلیتیکی این دو کشور جهت تأثیرگذاری بر کشورهای منطقه را آشکارتر می کند . در این پژوهش به این برآیند دست یابیم که عوامل تاثیر گذار بر واگرایی های ژئوپلیتیک ایران و ترکیه کدامند .

 

تحلیل ژئوپلیتیک عوامل تأثیرگذار بر واگرایی های ایران و ترکیه

 

                     متغییر مستقل             متغییر وابسته

 

1-2- سوال تحقیق

 

1- عوامل تأثیرگذار بر واگرایی ژئوپلیتیکی ایران و ترکیه کدامند؟

 

 1-3- فرضیات تحقیق

 

1- رقابت منطقه ای باعث واگرایی ایران و ترکیه می شود.

 

2- رقابت ایدئولوژیک نقش مهمی در واگرایی های دو کشور ایران و ترکیه دارد.

 

1-4- اهداف تحقیق

 

1- هدف علمی این پژوهش تحلیل ژئوپلیتیک عوامل تأثیرگذار بر واگرایی های ایران و ترکیه

 

2- هدف کاربردی این پژوهش بررسی روابط ایران و ترکیه در منطقه و تأثیرگذاری آن بر کشورهای منطقه

 

3- دیگر ضرورت های این پژوهش واکاوی علل واگرایی ها و تأثیرات آن در منطقه خاورمیانه بزرگ است

 

 1-5- ضروریات و اهمیت تحقیق

 

سیاست خارجی ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه دچار تغییرات اساسی و بنیادین شد که «نوعثمانی گرایی جدید» نام گرفت. توجه به خاورمیانه جدید، فرهنگ جدید حاکم بر آن و ملاحظات بومی این منطقه، اساس سیاست خارجی ترکیه را تشکیل می دهد.

 

اما سیاست جدید حزب عدالت و توسعه همواره با این انتقاد روبرو بوده که در تعارض با سیاست های غربی گرایی این کشور بوده است اما واقعیت آن است که ترکیه درصدد ارتقای منزلت استراتژیک در خاورمیانه، ارتقای موقعیت خود به عنوان عضو ناتو و همچنین نزدیک شدن به دروازه های اتحادیه اروپاست. همچنین توجه به مسائل سیاسی و جنبه های ژئوپلیتیکی آن می تواند ره گشای پیش بینی های گوناگونی شود که زمینه های بهتر اداره کردن هر بخشی از کشور را فراهم سازد. بنابراین ضرورت        می بایست سیاست و جغرافیا را بهتر بشناسیم تا نحوه اداره کردن کشورآسان ترگردد، پژوهش حاضر         زمینه های شناخت ژئوپلیتیك و سیاست و نقش آن را در توسعه یك كشور فراهم می سازد، تا با توجه به سایر کارهای انجام گرفته در این خصوص راه گشای پژوهش های آتی و نیز استفاده جویندگان و پژوهندگان این عرصه و عرصه های مرتبط با این مقوله باشد.

 

2-4-1-  گردشگری طبیعی/ روستایی.. 16

 

2-4-2-  گردشگری فرهنگی/ روستایی.. 16

 

2-4-3-  اكوتوریسم. 16

 

2-4-3-1-. اكوتوریسم به عنوان یك مفهوم  17

 

2-4-4-  گردشگری دهکده‌ای.. 18

 

2-4-5-  گردشگری كشاورزی.. 18

 

2-4-6-  گردشگری مزرعه. 19

 

2-4-7-  گردشگری سبز. 19

 

2-5-  اثرات توسعه گردشگری روستایی.. 20

 

2-6-  گردشگری روستایی: مفاهیم و ارزیابی.. 23

 

2-7-    گردشگری روستایی، راهبرد توسعه‌ی روستایی.. 30

 

2-8-  پیشینه تاریخی گردشگری روستایی.. 31

 

2-9-    گردشگری روستایی در تجارب جهانی.. 34

 

2-9-1-1-…. گردشگری روستایی در ایالات متحده آمریكا (ایالت یوتا) 35

 

2-9-1-2-. گردشگری روستایی در روستای «برونته» انگلستان  36

 

2-9-1-3-     طرح «تاركا» در انگلستان  37

 

2-9-1-4-…. گردشگری روستایی در اسپانیا 39

 

2-9-1-5-…. گردشگری روستای در استرالیا و نیوزلند  40

 

2-10-  مطالعات انجام شده پیرامون موضوع تحقیق.. 43

 

3-   فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق و معرفی محدوده مورد مطالعه. 50

 

3-1-  روش­شناسی تحقیق.. 50

 

3-1-1-  مدل تحلیل SWOT.. 50

 

3-1-2-  آزمون آماری اسپیرمن.. 51

 

3-1-3-  آزمون T-Test 51

 

3-2-    آشنایی مقدماتی با شهرستان نیر. 52

 

3-3-    ویژگی‌های جمعیتی.. 53

 

3-3-1-  جمعیت   53

 

3-4-    وجه تسمیه نیر. 54

 

3-4-1-   فرهنگ، زبان و دین.. 55

 

3-4-2-  اوضاع اقتصادی شهرستان نیر. 55

 

3-4-2-1-  زراعت و دامداری   55

 

3-4-2-2-  شیلات                        56

 

3-4-2-3-  صنعت و معدن    56

 

3-4-2-4-  خدمات و گردشگری   57

 

3-5-    صنعت گردشگری در محدوده مطالعاتی.. 58

 

3-6-    جاذبه‌های طبیعی گردشگری شهرستان نیر. 60

 

3-7-  جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهرستان نیر. 65

 

3-7-1-  تپه‌های قره‌ شیران. 67

 

3-7-2-  سنگ‌نبشته‌های اورارتویی.. 67

 

3-7-3-   رباط سنگی شاه عباسی.. 67

 

3-7-4-  سنگ افراشته‌های تاریخی میمند. 68

 

3-7-5-  قبرستان اسلامی قره‌شیران. 68

 

3-7-6-  قلعه بوینی یوغون. 68

 

3-7-7-  فرهاد کُهُلی یا غار فرهاد. 69

 

3-7-8-  قیرمیزی كورپی یا پل قرمز. 69

 

3-8-  بررسی ایام مناسب و آسایش گردشگری.. 71

 

4-   فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته­های تحقیق.. 75

 

4-1-    توصیف کل جمعیت پژوهش…. 75

 

4-2-  طبقه­بندی داده­ها بر حسب مؤلفه­ها 77

 

4-3-  سنجش روایی و پایایی داده­های به دست آمده به تفکیک گروه­های پژوهش…. 80

 

4-3-1-  سنجش روایی.. 80

 

4-3-2-  آزمون پایایی.. 80

 

4-4-    آمار استنباطی و تحلیل استعداد گردشگری روستایی شهرستان نیر. 83

 

 

4-4-1-  سنجش دیدگاه مسئولان نسبت به توان‌های گردشگری شهرستان نیر. 83

 

4-4-2-  سنجش دیدگاه مردم محلی نسبت به توان‌های گردشگری شهرستان نیر. 83

 

4-4-3-  سنجش دیدگاه گردشگران نسبت به جاذبه­ها و عوامل توسعه گردشگری روستایی.. 84

 

4-4-4-  سنجش میزان جاذبه­های گردشگری شهرستان نیر از دیدگاه کل جامعه نمونه. 85

 

4-5-  تحلیل تکنیک چهارگانه مدل SWOT.. 85

 

4-5-1-  عوامل دخیل در توسعه گردشگری روستایی شهرستان نیر. 86

 

4-5-2-  عوامل تأثیر گذار بیرونی در توسعه گردشگری روستایی.. 88

 

5-   فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات… 94

 

5-1-  بحث و نتیجه­گیری.. 94

 

5-2-  آزمون فرضیه­های تحقیق.. 96

 

5-3-  تنگناهای توسعه توریسم در شهرستان نیر و تأثیر آن در توسعه توریسم روستایی.. 100

 

5-4-  پیشنهادات پژوهش…. 101

 

6-   منابع: 102

 

7-   پیوستها و ضمائم. 105

 

چکیده

 

طی سال­های اخیر گردشگری روستایی به عنوان یکی از ابعاد توسعه روستایی در تمام دنیا مورد توجه جدی قرار گرفته است. در این نوع گردشگری هدف شناسایی استعدادهای مختلف طبیعی و انسانی محدوده­ی روستاها و توسعه عواملی که باعث ورود و استفاده گردشگران از آن می­شود، است. شهرستان نیر یکی از شهرستان‌های استان اردبیل به جهت داشتن توان­های بالقوه گردشگری روستایی، می­تواند یکی از جنبه­های ارتقاء کیفیت توسعه روستاهای محدوده­ی این شهرستان مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. به همین دلیل در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از منابع و مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی و ارزیابی نظرات گروه­های درگیر در امر گردشگری، به شناخت پتانسیل‌ها و محدودیت‌های گردشگری نواحی روستایی پرداخته شود. برای این منظور محدوده مورد مطالعه با جامعه­ی آماری مشخص انتخاب گردیده و با روش توصیفی- تحلیلی و کاربردی، وضع موجود محدوده شهرستان نیر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. بعد از جمع­آوری داده­ها و اطلاعات با روش تحلیل SWOT به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها از دیدگاه سه گروه مسؤلان، مردم محلی و گردشگران پرداخته شده و توصیفی از وضعیت عوامل گردشگری شهرستان نیر به دست آمد.­ برای تعیین وجود ارتباط بین نظرات سه گروه مطالعه شده توسعه گردشگری روستایی از آزمون اسپیرمن و تعمیم نتایج به دست آمده به کل جامعه آماری از آزمون T-Test استفاده گردید. نتایج به دست آمده حاکی از وجود توان­های طبیعی و انسانی بالقوه محدوده­ی روستاهای شهرستان نیر بوده و همچنین محدودیت­ها و تنگناهایی به منظور تبدیل این استعدادها به مرحله بالفعل و تسریع روند توسعه گردشگری روستایی وجود دارد. نتایج آزمون اسپیرمن نشان داد که بین نظرات سه گروه مسؤلین، مردم محلی و گردشگران در توسعه گردشگری روستایی ارتباط معناداری وجود دارد و این ارتباط با آزمون T-Test قابل تعمیم به کل جامعه آماری را امکان پذیر کرد. بنابراین استدلال می­شود که شهرستان نیر از استعداد بالایی برای توسعه گردشگری روستایی برخوردار است.

 

کلمات کلیدی: گردشگری روستایی، جاذبه­های گردشگری، روش تحلیل SWOT، شهرستان نیر

 

مقدمه

 

بخش مرکزی شهرستان نیر به دلیل ویژگی‌های زمین ساختی، یكی از کانون‌های مهم آب معدنی و آبگرم كشور است و در گوشه و كنار این منطقه آب‌های گرم معدنی متعددی را در خود جای داده است. از طرف دیگر، جاذبه‌های مصنوع همچون دریاچه پشت سد یامچی به غنای پتانسیل‌های گردشگری و تفرجی این شهرستان افزوده است. این منابع هر چند آن طور كه شایسته است مورد برنامه‌ریزی و بهره‌برداری قرار نمی‌گیرند و از فقر امكانات و تسهیلات خدماتی و رفاهی در محروم هستند، با این حال منابعی همچون آب‌های گرم معدنی منطقه سال‌های سال است كه مورد استفاده اهالی روستاهای پیرامون و در چند سال اخیر گردشگران عبوری قرار می‌گیرد. در كنار کانون‌های آبگرم و معدنی و منابع گردشگری تاریخی و فرهنگی، بخش مرکزی شهرستان نیر دارای پتانسیل‌های ویژه تفرجی نیز هست كه برخی از آن‌ها در صورت بالفعل شدن توانمندی‌های تفرجی خود، می‌توانند به فضای مطلوبی برای گذران اوقات فراغت شهروندان و تفرج گردشگران تبدیل شوند. در كل می‌توان گفت كه از مناطق نمونه گردشگری مورد مطالعه در محدوده بخش مرکزی شهرستان نیر، منطقه نمونه گلستان كاركرد گردشگری تاریخی، منطقه یامچی كاركرد اكوتوریستی و تفرجگاهی دارند. این مناطق نمونه با فواصل نسبتاً كوتاه از همدیگر در محدوده‌ی اداری- سیاسی شهرستان نیر واقع‌شده‌اند. با وجود مشكلات فراوان در راه توسعه روستایی و كمبود پتانسیل‌های لازم در جهت توسعه بخش كشاورزی، صنعت گردشگری می‌تواند نقش موثری در رونق بخشیدن به اقتصاد روستا و گام موثری در جهت توسعه روستایی باشد درحالی‌که با توجه به توان‌ها و پتانسیل‌های منطقه مورد نظر هنوز هیچ برنامه‌ای جهت توسعه گردشگری روستایی تدوین نشده است. از این رو با توجه به رشد فزاینده جمعیت شهرها و افزایش مشكلات شهری و نیز عدم موفقیت برنامه‌ریزی‌های مختلف در جهت توسعه مناطق روستایی، ضروری است راهكارهای جدیدی در این زمینه ارائه گردد تا از امكانات و توانایی‌های بالقوه و بالفعل این مناطق در جهت رفع بخشی از مشكلات روستاها به طرز معقولانه‌ای استفاده شود. در این راستا توسعه صنعت گردشگری در نواحی روستایی به عنوان یك استراتژی جدید توسط جوامع محلی، عوامل سیاسی و برنامه‌ریزان كه به عنوان عوامل مهم اصلاح مناطق روستایی به شمار می‌آیند، می‌تواند نقش عمده‌ای در توسعه این نواحی داشته باشد.

 

فصل اول:

 

كلیات تحقیق

 

1-    فصل اول: کلیات تحقیق

 

بخش اول از هر پژوهش به ارائه کلیاتی از آن پرداخته می­شود. بنابراین نخست ی به بیان مسئله تحقیق و سؤالات آن و همچنین روش­شناسی پژوهش پرداخته می­شود. سؤالات تحقیق مجموعه پرسش‌هایی است كه محقق در تحقیق خود در صدد پاسخگویی به آن‌هاست و در ادامه فرضیات تحقیق آورده شده است و پس از آن به بیان ضرورت و اهمیت تحقیق و انگیزه تحقیق و اهداف تحقیق پرداخته می­شود. اهداف پژوهش در جهت پاسخ­گویی به سؤالات و فرضیات تعیین شده تعریف می­شود. پس از آن به ادبیات پژوهش و نتایج و یافته­های حاصل از آن­ها به منظور استفاده در جهت روشن سازی ابعاد مختلف پژوهش پرداخته می­شود. روش­شناسی پژوهش از دیگر موضوعاتی است که در این فصل به آن پرداخته می­شود و نوع تحقیق با ابزار گردآوری داده­ها و اطلاعات و همچنین چگونگی تجزیه و تحلیل این داده­ها معرفی و تدوین می­شود. در نهایت فرایند تحقیق به صورت نمودار (دیاگرام) معرفی شده و مسائل و مشکلات پیش روی آن معرفی می­شود.

 

1-1-          بیان مسئله

 

سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان به صنعت گردشگری با رویکرد صنعتی كه ثبات اقتصادی و جمعیتی برای جوامع روستایی به دنبال دارد، می‌نگرند و بسیاری نیز می‌پندارند كه توسعه گردشگری راه حل بسیاری از مشكلات است كه مناطق روستایی گرفتار آن‌ها می‌باشند. پس گردشگری را عنصر لازم برای حركت به سوی اصلاح مناطق روستایی می‌دانند به هر حال آنچه مسلم بوده، این است كه از نظر موافقان و مخالفان توسعه، گردشگری روستایی به طور فزاینده‌ای عامل افزایش‌دهنده توان اقتصادی، بالابرنده قابلیت زیست در نواحی دورافتاده، محرك تجدید حیات سکونتگاه‌ها و نیز بهبود دهنده شرایط زندگی جوامع روستایی به حساب می‌آید. این موضوع در بسیاری از كشورها با سیاست‌های كشاورزی در ارتباط است و غالباً وسیله‌ای در جهت حمایت از محیط زیست و فرهنگ روستایی است، بنابراین می‌تواند نقش اساسی در توسعه و حفظ روستا داشته باشد. گردشگری روستایی با قدمتی بیش از یك قرن، امروزه یكی از مردمی‌ترین اشكال گردشگری محسوب می‌شود كه با ارائه جذابیت و ایجاد تمایل در استفاده از فضا و ویژگی‌های محیط روستایی برای گردشگران و همچنین كاركردی جهت بهبود و ارتقاء شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست‌محیطی منطقه میزبان مورد توجه بسیاری واقع شده است.

 

شهرستان نیر به دلیل وجود استعدادهای زیاد در گردشگری روستایی، برنامه ریزی برای توسعه این صنعت می­تواند به عنوان ابزاری در جهت تسریع روند توسعه و کاهش نابرابری­های حاصل از آن در این شهرستان مطرح شود. یکی از نمودهایی که می­تواند ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان روستاهای شهرستان نیر را به همراه داشته باشد، توسعه عوامل دخیل در گردشگری روستایی این شهرستان است. شهرستان نیر از جمله شهرستان­های استان اردبیل است که در فصل تابستان پذیرای گردشگران زیادی می­باشد. مناطق روستایی این شهرستان از جمله نواحی روستایی است كه از نظر طبیعی و تاریخی- فرهنگی همچون آب درمانی‌ها، غارها، تپه­ها و قلعه­های باستانی و… دارای توانمندی‌ها و پتانسیل‌های بالقوه زیادی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی است.

 

2-2- بخش اول: تعهد سازمانی——- 11

 

2-2-1- تعاریف و مفاهیم تعهد سازمانی- 11

 

2-2-2- تاریخچه تعهد سازمانی——- 13

 

2-2-3- الگوها، نظریه‌ها و تئوری‌های تعهد سازمانی——— 14

 

2-2-3-1- مدل «مودای» و همکاران— 14

 

2-2-3-2- مدل «استیرز» و همکاران—- 15

 

2-2-3-3- دیدگاه «ریچرز»———- 16

 

2-2-3-4- دیدگاه «بکر» و «بیلینگس»— 17

 

2-2-3-5- مدل «مارتین» و «نیکولاس»– 18

 

2-2-3-6- مدل «مایر» و «شورمن»—– 19

 

2-2-3-7- مدل «می‌یر» و «آلن»——- 20

 

2-2-4- اثرات تعهد سازمانی در سازمان- 20

 

عوامل مؤثر تعهد سازمانی———— 23

 

نقش و تعهد سازمانی————— 24

 

ویژگی‌های شخصی و تعهد سازمانی—– 25

 

ویژگی‌های شغلی و تعهد سازمانی—— 26

 

ویژگی‌های سازمان و تعهد سازمانی—– 26

 

اخلاق کاری و تعهد سازمانی———- 27

 

2-2-5- جمع بندی—————- 27

 

2-3- بخش دوم: عملکرد شغلی—— 29

 

2-3-1- تعاریف و مفاهیم عملکرد شغلی- 29

 

2-3-2- تاریخچه عملکرد شغلی——- 31

 

2-3-3-الگوها و نظریه‌های عملکرد شغلی—————- 31

 

ماتریس عملکرد-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 32

 

مدل نتایج و تعیین‌کننده‌ها———— 33

 

هرم عملکرد-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 33

 

کارت امتیازدهی متوازن————- 35

 

فرایند کسب و کار-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 36

 

تحلیل ذی‌نفعان-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 36

 

مدل تعالی سازمان-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 37

 

چارچوب «مدوری» و «استیپل»——– 38

 

راهنمایی‌های انتخاب شاخص‌ها——- 39

 

2-3-4- اثرات عملکرد شغلی و ارزیابی آن در سازمان و کارکنانبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 40

 

2-3-5- جمع بندی————— 42

 

2-4- بخش سوم: پیشینه تحقیق——- 44

 

2-4-1- مطالعات خارجی———– 44

 

2-4-2- مطالعات داخلی———— 44

 

فصل سوم. روش اجرای تحقیق————— 50

 

3-1- مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 51

 

3-2- روش تحقیق-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 51

 

3-3- جامعه آماری—————- 51

 

3-4- نمونه و روش نمونه‌گیری تحقیق— 52

 

3-5- حجم نمونه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 52

 

3-6- روش و ابزار جمع آوری داده‌ها— 53

 

3-7- روایی ابزار اندازه گیری——– 53

 

3-8- پایایی ابزار اندازه‌گیری——— 54

 

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها—— 54

 

آزمون کولموگروف- اسمیرنوف(k-s )— 55

 

فصل چهارم. تجزیه و تحلیل داده‌ها———— 57

 

4-1- مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 58

 

4-2- توصیف متغیرهای جمعیت شناختی پاسخ دهندگان—— 59

 

4-3- توصیف متغیر های تحقیق——- 62

 

4-4- آزمون فرضیات تحقیق——— 67

 

 

4-5- بررسی تأثیر همزمان مؤلفه‌های تعهد برعملکرد شغلی—- 69

 

4-6- رتبه بندی ابعاد تعهد———– 70

 

فصل پنجم. نتیجه‌گیری و پیشنهادات—- 71

 

5-1- مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 72

 

5-2- نتایج آمار توصیفی———— 72

 

5-2-1- توصیف متغیرهای جمعیت شناختی————– 72

 

5-2-2- توصیف متغیرهای تحقیق—— 72

 

5-2-3- توصیف آماری سؤالات تحقیق– 74

 

5-3- نتایج آمار استنباطی———— 75

 

5-4- پیشنهادات بر اساس یافته‌های تحقیق—————- 77

 

5-5- پیشنهادات به محققین آتی——- 78

 

5-6- محدودیت‌های تحقیق———- 78

 

منابع فارسی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 79

 

منابع خارجی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 83

 

پیوست‌ها-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 87

 

– مقدمه

 

شناخت روش‌های مناسب جهت افزایش رضایت شغلی، تعهد سازمانی و در نهایت بهبود عملکرد کارکنان و بهره‌وری سازمان امری حیاتی است(دهقان، صدقیانی و مرادی، 1390).

 

تحقیقات نشان می‌دهد که تعهد و رضایت شغلی باعث بهبود عملکرد سازمانی می‌شود(کریستوفر[1]، 2011).

 

بهبود عملکرد کارکنان و سازمان یکی از مهم‌ترین مسائلی است که می‌تواند به عنوان یک مزیت رقابتی در سازمان محسوب شود(تاییگو و جیه[2]،2013).

 

امروزه کارکنان سازمان‌ها، دارایی‌های نامشهود و سرمایه‌های راهبردی سازمان محسوب می‌شوند که به طور مستقیم بر عملکرد و بهره‌وری سازمان تأثیرگذار هستند(بختیاری، 1386).

 

کشف و درک رفتار کارکنان در سازمان و بهینه‌سازی آن متناسب با اهداف سازمان از اهمیت فوق‌العاده‌ای برای مدیران سازمان‌های گوناگون برخوردار است. رفتار سازمانی نیز در این رابطه از اساسی‌ترین مباحث سازمان و مدیریت است که به بررسی و تحلیل رفتار افراد و کارکنان در سازمان می‌پردازد. از جمله متغیرهای اصلی حوزه رفتار سازمانی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان است که در پیشرفت کار یک سازمان(سلیمانی و همکاران، 1387) و بهره‌وری آن نیز نقش ایفا می‌کند(رابینز، 2002).

 

بررسی‌ها نشان داده‌اند که با افزایش میزان رضایت شغلی، خلاقیت و مولد بودن فرد، افزایش انگیزه‌های کاری بیشتر و غیبت از کار کمتر، تعهد سازمانی بیشتر و سودآوری کسب و کار افزایش می‌یابد(دهقان، 1391).

 

به علاوه، پایین بودن و یا نبودن رضایت شغلی و تعهد سازمانی باعث کاهش عملکرد سازمان می‌شود(گراویل و همکاران[3] ، 2005).

 

بنابراین، میزان رضایت شغلی کارکنان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های راهبردی در حوزه منابع انسانی است که سازمان‌های بسیاری از این شاخص جهت سنجش اثربخشی: فعالیت‌های خود در حوزه منابع انسانی استفاده می‌کنند(دهقان، 1391).

 

هدف اصلی این پژوهش رابطه بین تعهد مدیران به کارکنان و عملکرد شغلی آنان در اداره کل امور مالیاتی استان گیلان است.

 

فصل اول(کلیات تحقیق) شامل مواردی از قبیل بیان مسأله و اهمیت و ضرورت انجام تحقیق و چارچوب نظری تحقیق هدف از انجام تحقیق حاضر بیان شده است و در این راستا سؤالات و فرضیات مرتبط با موضوع تحقیق عنوان گردیده است و در نهایت قلمرو تحقیق بیان شده است.

 

 1-2- بیان مسأله

 

كارایی و توسعه هر سازمان تا حد زیادی به كاربرد صحیح نیروی انسانی بستگی دارد. با این توصیف، سازمان با عملکرد برتر، سازمانی است که در یک دوره زمانی بلندمدت از راه توانایی انطباق مناسب با تغییرات و واکنش سریع به این تغییرات، ایجاد ساختار مدیریت منسجم و هدفمند، بهبود مستمر قابلیت‌های کلیدی و رفتار مناسب با کارکنان به عنوان اصلی‌ترین دارایی، به نتایجی بهتر از سازمان‌های همتراز دست می‌یابد(وال[4]،2011).

 

عملکرد شغلی به تحقق اهداف سازمانی اشاره دارد که باعث افزایش سودهی بلندمدت، نرخ رشد و درآمد رضایت شغلی، بهره‌وری کارکنان و بهبود کیفیت خدمات و محصول می‌شود(تاییگو و جیه[5]،2013).

 

«مولین» در تعریف خود از سنجش عملکرد بر چگونگی مدیریت و ارزش‌آفرینی به شرح زیر تأکید دارد: «ارزشیابی چگونگی مدیریت سازمان‌ها و ارزش‌آفرینی آن‌ها برای مشتریان و دیگر ذینفعان»(مولین، 2002).

 

یکی از مسأله‌های اکثر سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و خصوصی کشور در مقایسه با آنچه در شرکت‌ها و سازمان‌های خارجی؛ بخصوص غرب و ژاپن دیده می‌شود، عدم احساس تعهد سازمانی کارکنان نسبت به سازمانی که در آن مشغول به کار هستند، است. تعهد سازمانی در سازمان‌ها تأثیر مثبتی بر عملكرد كاركنان دارد(مسعودی اصل،1391).

 

تعهد مدیریت در نحوه ارائه خدمات به کارکنان که شامل: آموزش کارکنان، توانمندسازی و نحوه اعطای پاداش‌ها، می‌باشد، با رضایت شغلی و تعهد کارکنان رابطه مستقیم دارد و در نهایت بهبود عملکرد در خدمات‌رسانی به مشتریان متأثر از تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان رده عملیاتی است(باباکاس و همکاران[7]، 2003).

 

زمانی که یک سازمان بوجود می‌آید، برای رسیدن به اهداف خود نیاز به منابع و امکانات دارد. مهم‌ترین عامل در جهت نیل به اهداف سازمان منابع انسانی است. مطالعات مربوط به تعهد سازمانی در دهه‌های اخیر بطور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. توجه به تحقیقات ویژه تعهد سازمانی نه تنها توسط متفکرین مدیریت صورت گرفته است؛ بلکه روانشناسان سازمانی و صنعتی، و جامعه‌شناسان نیز تحقیقات زیادی را در این زمینه انجام داده‌اند(طالعی، 1390).

 

شواهد فراوانی بیانگر این است که تعهد سازمانی یکی از عوامل تعیین‌کننده مهم و پیش‌بینی‌کننده قدرتمند رفتار سازمانی است(گرمابدری، 1390).

 

از سوی دیگر، تعهد سازمانی در اثربخشی سازمانی نقش مؤثری دارد(همان منبع، 1390).

 

می‌توان ادعا نمود که بین چندین متغیر پیش‌بین نگرش کاری که روانشناسان صنعتی و سازمانی مورد مطالعه قرار داده‌اند، تنها رضایت شغلی نسبت به تعهد سازمانی، توجه بیشتری را به خود جلب کرده است(آلن[8]، 2007).

 

افرادی که در سازمان مشغول به کار می‌شوند، میزانی از کار و کوشش و وفاداری خود را به سازمان می‌دهند و در برابر آن درخواستی بیش از پاداش مادی از سازمان دارند. آنان امنیت، احترام، رفتار انسانی، ارتباط اجتماعی با مردم و حمایت جهت دستیابی به هدف‌های خود را خواهانند. اگر سازمان تنها به هدف‌های مادی کارکنان توجه کند و هدف‌های معنوی را نادیده بگیرد، کارکنان در سازمان به عملکرد اندک گرایش می‌یابند؛ زیرا توقعات آن‌ها برآورده نشده است، هرگاه هدف‌های مادی و معنوی افراد از سوی سازمان مورد توجه قرار گیرد، آنان با تمام توان خود در جهت تحقق اهداف سازمان تلاش و کوشش خواهند نمود. با توجه به مطالب فوق‌الذکر مسأله اصلی تحقیق حاضر این است که چه رابطه‌ای بین تعهد مدیران به کارکنان و عملکرد شغلی آنان در اداره کل امور مالیاتی استان گیلان وجود دارد؟

 

 

 

1-3- چهارچوب نظری تحقیق

 

چهارچوب نظری روابط موجود میان متغیرهایی که در پی اجرای فرآیندهایی چون مصاحبه، مشاهده و بررسی پیشینه(ادبیات نظری تحقیق) به دست می‌آید را نشان می‌دهد(سکاران، 1380).

 

چهارچوب نظری تحقیق حاضر اقتباسی است از نظریه نگرشی «باگزی»[9](1992) و تحقیق میدانی که توسط «باباکاس» و همکاران صورت پذیرفته است. مدل «باگزی» این موضوع را مطرح می‌کند که تعهد مدیریت در نحوه ارائه خدمات به کارکنان که شامل: آموزش کارکنان، توانمندسازی و نحوه اعطای پاداش‌ها، می‌باشد، با رضایت شغلی و تعهد کارکنان رابطه مستقیم دارد و در نهایت بهبود عملکرد در خدمات‌رسانی به مشتریان متأثر از تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان رده عملیاتی است(باباکاس و همکاران[10]، 2003).

 

بنابراین در این تحقیق تعهد مدیریت در کیفیت خدمات متغیر مستقل تحقیق بوده که با سه عامل آموزش، توانمندسازی و پاداش سنجیده شده است و متغیر عملکرد شغلی کارکنان به عنوان متغیر وابسته است. بنابراین بر اساس ادبیات نظری و مدل مفهومی ارائه شده بهبود عملکرد کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان گیلان به میزان آموزش، توانمندسازی و پاداش‌های کارکنان وابسته است. مدل مفهومی تحقیق با توجه به متغیرها و فرضیه‌های تحقیق در شکل 1-1 نشان داده شده است.

 

 

 

 

 

عملکرد     شغلی

 

 

 

 

 

آموزش

 

 

 

 

 

توانمندسازی

 

 

 

 

 

پاداش

 

 

 

 

 

تعهد مدیریت

 

 شکل1-1- مدل تحلیلی تحقیق

 

(اقتباسی از مقاله تأثیر تعهد مدیران بر تعهد سازمانی، رضایت شغلی و عملکرد کارکنان نبی ا… دهقان و همکاران)

 

 1-4- اهمیت ضرورت انجام تحقیق

 

در دنیای پیشرفته و اجتماعی امروز، سازمان‌ها، نظام‌های اجتماعی هستند که منابع انسانی، مهم‌ترین عامل اثربخشی و کارایی آن‌ها می‌باشند. آن‌ها برای دستیابی به اهداف خود به کارکنان مؤثر با عملکرد بهینه نیاز دارند و بدون تلاش و تعهد کارکنان خود، به موفقیت دست نمی‌یابند(زکارفر[11]، 2012).

 

عملکرد شغلی در سازمان‌ها فراوان مورد بررسی قرار می‌گیرد اما این مسأله زمانی اهمیت و ضرورت می‌یابد که درك کنیم، موفقیت و شکست یک سازمان به عملکرد کارکنان آن بستگی دارد. عملکرد شغلی درجه‌ای از انجام وظایف محوله به فرد در شغل وی تعریف می‌شود(طاهیر سلیمان[12]، 2008).

 

همچنین «روجلبرگ»[13](2007)، عملکرد را فعالیت‌هایی تعریف کرده است که به طور معمول بخشی از شغل و فعالیت‌های فرد است و باید آن را انجام دهد. زندگی در جوامع مبتنی بر دانش، چالش‌های جدیدی را برای نیروی کار و همچنین سازمان‌ها به ارمغان می‌آورد. به منظور بقا و رقابت، توسعه مداوم و یادگیری ضروری است. در این بین مدیران و سرپرستان به عنوان ارکان مهم سازمان، نیاز زیادی به آموزش مهارت‌های مدیریتی دارند. مدیران برای اثربخشی باید دیدگاه روشنی نسبت به مهارت‌های مورد نیاز مدیریت داشته باشند. به علاوه باید از مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای مدیران سطوح مشابه خود و سایر سطوح سازمان مطلع باشند. اگر این آگاهی وجود نداشته باشد، آنان نخواهند توانست به طور مؤثر کار کرده و بازخورد دریافت نمایند و یا سایر فعالیت‌های مربوط به تغییرات کاری و آموزش و رشد فعالیت‌های شغلی خود را مهیا نمایند(جنتری و همکاران [14]، 2008).

 

توجه به کارکنان سازمان در مورد سازمان‌هایی که در محیط‌های رقابتی و تجاری فعالیت می‌کنند، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. مدیران عالی با علم به این که تعهد مدیریت در چگونگی ارائه خدمات به کارکنان، عامل تعیین‌کننده رفتار آنان در ایجاد برتری در خدمت‌رسانی به مشتریان نسبت به رقباست، خود را متعهد به بهبود کیفیت خدمات در قبال کارکنان می‌دانند. تعهد مدیران در چگونگی خدمت‌رسانی به کارکنان از طریق فرآیندهایی مانند: توانمندسازی، آموزش و توسعه و پاداش‌ها می‌تواند منجر به نتایج عاطفی چون تعهد سازمانی و رضایت شغلی شود که انعکاس آن در بهبود عملکرد نمایان می‌شود(دهقان، 1391).

 

 1-5- اهداف تحقیق  

 

بر اساس مسأله تبیین شده اهداف تحقیق حاضر به شرح زیر هستند:

 

 

• سنجش میزان تعهد مدیران اداره کل امور مالیاتی استان گیلان به کارکنان

 

• سنجش میزان آموزش کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان گیلان

 

• سنجش میزان توانمندسازی کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان گیلان

 

• سنجش میزان پاداش کارکنان در اداره کل امور مالیاتی استان گیلان

 

• سنجش میزان عملکرد شغلی کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان گیلان

 

• تعیین رابطه بین تعهد مدیران(میزان آموزش و پاداش و توانمندسازی) و میزان عملکرد شغلی کارکنان در اداره کل امور مالیاتی استان گیلان

 

2-7 ) شاخص های بیمه و ارزیابی شاخص ها در کشورهای دیگر و مقایسه با ایران. 26

 

2-8 ) خصوصی سازی در ایران. 31

 

2-9 ) نارسایی های اجرایی در فرایند خصوصی سازی در ایران. 34

 

2-10 ) آغاز جریان خصوصی سازی صنعت بیمه در ایران بعد از انقلاب… 35

 

2-11 ) چگونگی مشارکت بخش خصوصی در صنعت بیمه. 35

 

2-12 ) نظارت بر عملیات بیمه و انواع مقررات نظارت در شرایط خصوصی سازی.. 40

 

2-13 ) فرصت ها و تهدید های خصوصی سازی صنعت بیمه. 41

 

2-14) عملکرد هفده ساله صنعت بیمه کشور ( سال های 1389-1373 ) 48

 

2-15 ) بازار جهانی بیمه در سال 2011 میلادی.. 51

 

2-16 ) تجربه چند کشور در زمینه خصوصی سازی صنعت بیمه. 52

 

2-17) سابقه تحقیق.. 58

 

فصل سوم : روش اجرای تحقیق

 

3-1 ) مقدمه. 62

 

3-2 ) روش تحقیق.. 62

 

3-3 ) ابزار جمع آوری اطلاعات… 62

 

3-4 ) تشریح انواع متغیر های موجود در مدل. 63

 

3-5 ) ارائه مدل های قابل برآورد. 66

 

3- 6 ) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات… 67

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق

 

4-1 ) مقدمه. 69

 

4-2 ) برآورد مدل ها و تفسیر نتایج حاصل از آنها 69

 

فصل پنجم : بحث ، نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1 ) مقدمه. 85

 

5-2 ) نتایج پژوهش… 85

 

5-3 ) پیشنهادات… 86

 

5-4 ) محدودیت ها 87

 

چکیده

 

خصوصی سازی و آزاد سازی به عنوان راهکارهایی بوده که در دو دهه 1980 و 1990 از سوی صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و سایر مراکز اقتصادی بین المللی برای بالا بردن کارایی به طور اکید به کشورهای گوناگون توصیه می شد.

 

امروزه خصوصی سازی در دستور کار اکثر کشورها قرار دارد. از آنجایی که صنعت بیمه، یکی از نهادهای مهم بازار سرمایه می باشد و تغییرات در کارایی بیمه تأثیر به سزایی در رشد و توسعه اقتصاد کشور را شامل می شود، در این پژوهش سعی شده است آثار خصوصی سازی صنعت بیمه بر کارایی بیمه در کشور ایران بررسی شود. در ابتدا تعاریف، اهداف، روش ها، ضرورت خصوصی سازی صنعت بیمه و تجربه برخی از کشورها در زمینه خصوصی سازی بیمه را بیان خواهیم نمود. سپس دو شاخص ضریب نفوذ بیمه ای و حق بیمه سرانه را به عنوان شاخصهای مهم کارایی صنعت بیمه معرفی خواهیم کرد. در دو مدل آورده شده، نشان می دهیم که دولتی شدن بیمه در سالهای بعد از انقلاب موجب کاهش کارایی صنعت بیمه کشور شده است. همچنین جنگ نیز بر این دو شاخص تأثیر منفی داشته است. در پایان این پژوهش نیز به این نتیجه می‎رسیم که با اجرای فرایند خصوصی سازی، کارایی صنعت بیمه افزایش می یابد. و باید توجه داشت برای پیشبرد خصوصی سازی صنعت بیمه، شرکتهای بیمه خصوصی شده باید زیر نظر بیمه مرکزی به فعالیت بپردازند.

 

واژگان کلیدی : خصوصی سازی، صنعت بیمه، ضریب نفوذ بیمه، حق بیمه سرانه

 

  1-1) مقدمه

 

خصوصی سازی بنا به تعریفی که در سازمان “بهره وری آسیا” در سال 1372 ارائه شده است، “انتقال مالکیت یا کنترل بنگاههای اقتصادی از دولت به بخش خصوصی”.

 

خصوصی سازی راهکاری است که در مبارزه با ناکارایی در طیف وسیعی از کشورها به کار گرفته شده است و به تناسب زمینه های موجود در هر کشور و قدرت عمل آنها، نتایج متفاوتی به بار آورده است. برای واگذاری شرکتهای دولتی به بخش خصوصی شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هر کشور باید مورد توجه قرار گیرد و در ادامه باید برنامه ریزی قبل از خصوصی سازی، برنامه ریزی در حین خصوصی سازی و برنامه ریزی و مدیریت بعد از خصوصی سازی، مورد توجه قرار گیرد.

 

امروزه یکی از دلایلی که باعث شده روند خصوصی سازی با جدیت بیشتری پیش گرفته شود مسائل مربوط به تجارت جهانی و پیوستن به سازمان WTO[1] است، یکی از شرایط پیوستن به این سازمان کاهش حمایت دولت از بنگاههای اقتصادی و آزادی اقتصادی است.

 

همچنین برای حضور در این بازار باید از قدرت رقابت پذیری بالایی برخوردار بود و شرکتهای داخلی باید در محیط رقابتی، به کارایی و بهره وری بالایی دست یابند تا قادر به رقابت با شرکتهای رقیب خارجی شوند. [2]

 

صنعت بیمه کشور به عنوان یکی از نهادهای مالی کشور جایگاه ویژه ای را در پروسه خصوصی سازی دارا است به طوری که عملکرد کارایی این صنعت در تخصیص وجوه در دسترس آن، محرک سایر بخشهای اقتصادی خواهد بود. در واقع وجوه اندکی که توسط بیمه گذاران به شرکتهای بیمه ای سرریز می شود، مبالغ هنگفتی را تشکیل می دهند که چرخهای بزرگ اقتصادی را به گردش در می آورند.

 

از آنجا که دو شاخص ضریب نفوذ بیمه و حق بیمه سرانه تأثیرگذار بر کارایی بیمه در جهان تشخیص داده شده اند، ما نیز برای بررسی خصوصی سازی بر کارایی بیمه، بر اساس فرضیات بیان شده، تأثیر خصوصی سازی را بر این دو شاخص مورد بررسی قرار می دهیم.

 

1-2) بیان مسئله

 

جهان در دهه 1980 شاهد مجموعه تغییراتی در بخش دولتی، از جمله کاهش بی سابقه هزینه ها، کوشش برای افزایش کارایی و اَشکال مختلف خصوصی سازی بوده است. دربیشتر کشورهای پیشرفته، مؤسسات عمومی مدتهاست به عنوان بخش پراهمیتی از بخش دولتی وجود داشته است وباروند خصوصی سازی اندازه واهمیت آن رو به کاهش نهاد. نخست در کشورهای توسعه یافته وسپس در کشورهای در حال توسعه، خصوصی سازی مؤسسات دولتی وعمومی به یک نهضت جهانی تبدیل شده است. تا سال 1987 حدود 57 کشور انواع مؤسسات عمومی را به بخش خصوصی واگذار نموده اند. نهادهای بین المللی مثل بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، خصوصی سازی را به عنوان بخشی ازهر برنامه وام وکمک رسانی خود ترویج وترغیب کرده اند. ایده اصلی و تفکر خصوصی سازی این است که فضای رقابت و نظام حاکم بر بازار، بنگاه ها و واحدهای خصوصی را مجبورمی سازد تا عملکرد کاراتر و مناسب تری را نسبت به بخش عمومی داشته باشد. (حنیف زاده، 1389 ) بانک جهانی درراستای اهداف کلی خود در توسعه اقتصادی و کاهش فقر از خصوصی سازی پشتیبانی می نماید. با توجه به سالنامه های آماری کشور دو شاخص مهمی که کارایی صنعت بیمه در جهان با آنها سنجیده می شود، در ایران، در سالهایی که صنعت بیمه دولتی شد درمقایسه با کشورهای منطقه وجهان رتبه پایینی داشته که نشان دهنده کارایی ضعیف این صنعت بوده است. (امیر ارسلانی، 1379) بخش خصوصی کارآمد می تواند کمک زیادی به حصول این اهداف نماید و خصوصی سازی، این امر را تسریع می بخشد. بنظر می رسد، اگر خصوصی سازی به نحو صحیح اجرا شود، سبب افزایش کارایی، تشویق سرمایه گذاری و ایجاد رشد اقتصادی و اشتغال خواهد شد و منابع دولت را برای برنامه های زیربنایی و اجتماعی آزاد خواهد نمود. به طور کلی اهداف خصوصی سازی به دو جز قابل تفکیک است : اهداف اولیه و اهداف ثانویه.

 

اهداف اولیه عبارت از : کاهش اندازه بخش دولتی از طریق مالکیت و کنترل اقتصادی، افزایش کارایی عملیات مؤسسات اقتصادی، کاهش کسر بودجه و بدهی های ملی و در نهایت افزایش رقابت می باشد.

 

اهداف ثانویه عبارت از: گسترش بازار سرمایه ( تشویق مالکیت گسترده سهام )، تعدیل مقررات (مقررات زدایی)، ایجاد دلبستگی و علاقه در شاغلین شرکتها، تامین منابع مصرف کنندگان، توزیع مناسب درآمدها و در نهایت تعدیل یارانه ها و قیمتها می باشد.

 

خصوصی سازی در ایران به عنوان ضرورتی برای بهبود وضعیت اقتصادی، کوچک نمودن دولت وافزایش راندمان تولید و خدمات، تقریباً از سال 1368 و بعد از جنگ تحمیلی مورد توجه و تاکید مسئولان و متفکران اقتصادی و سیاسی کشور ما قرارگرفته است. درحال حاضربخش های مختلف اقتصادی کشور تحت سیطره بخش عمومی ( دولت ) قرار دارند. در حالی که بنظر می رسد، حضور دولت در فعالیتهای اقتصادی در صورتی توجیه پذیر می باشد که اولاًً، بخش خصوصی در آن فعالیتها ناتوان باشد ویا انگیزۀ لازم را برای حضور درآن فعالیتها نداشته باشد. ثانیاً، حضور دولت در آن فعالیتها علاوه بر انگیزه انتفاعی، از جنبة نیاز و منافع ملی وعمومی کشور توجیه پذیر باشد. از طرف دیگر با توجه به این که رشد صنعت بیمه در هرکشور بیانگر توسعه یافتگی آن کشور و افزایش پس اندازهای ملی ( ناشی از حق بیمه های دریافتی ) است. لذا، افزایش رقابت که در نتیجه خصوصی سازی صنعت بیمه ایجاد می شود، می تواند به تنوع و توسعه خدمات و فعالیتهای بیمه ای، افزایش شاخص های کارایی صنعت بیمه، تعدیل مقررات مانع خصوصی سازی، افزایش تخصیص و بهره وری نیروی کار و شفافیت اطلاعات و غیره منجر می شود. نخستین هدف خصوصی سازی در صنعت بیمه، تعریف مجدد نقش بیمه مرکزی ایران است به طوریکه بتواند به وظایف هسته ای و اصلی تر خود بپردازد. از جمله این وظایف بهبود عملکرد مؤثر و کارای صنعت بیمه به نفع عامه و در عین حال آزاد گذاشتن بخش خصوصی برای تلاش بیشتر می باشد.

 

یکی دیگر از اهداف خصوصی سازی در صنعت بیمه، جذب سرمایه گذاری های بخش خارجی و نیز جذب فن آوری های جدید، مهارت های مدیریتی و بالاخره شرکای جدید به منظور رشد و توسعه بنگاه های بیمه ای- اقتصادی می باشد. خصوصی سازی موجب می شود که بنگاه های بیمه ای- اقتصادی از محدودیت های بودجه ای و دخالت های سیاسی دولت آزاد شوند ودر اثنای جمع آوری سرمایه خصوصی، این امکان را بیابد که متحدان جدیدی را نیز برای خود فراهم آورند.

 

البته خصوصی سازی صنعت بیمه، زمانی اهمیت و ضرورت بیشتری می یابد که دریابیم صنعت بیمه در هر کشور با تولید حق بیمه های بالا می تواند به عنوان عامل شکل گیری سرمایه گذاری های اقتصادی، رشد ملی و اقتصادی را نیز به همراه داشته باشد. امروزه صنعت بیمه یکی از ضروری ترین بخش های اقتصادی هر کشوراست که وظایف و کارکردهای مهمی را برعهده دارد. مؤسسات بیمه تجاری از جمله نهادهای مالی هستند که در کنار نقش مؤثر در تأمین امنیت اقتصادی سرمایه، در ایجاد منابع مالی در فواصل زمانی دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت به خصوص در بیمه های بلندمدت می توانند موجب تحرک و پویایی و توسعه بازارهای مالی شوند و با انباشت سرمایه و مدیریت روزآمد آنها زمینه های لازم را برای رشد اقتصادی مولد فراهم کنند.

 

در کشور ما نیز بیمه یکی از مهمترین عامل حفظ و تضمین سرمایه می باشد. این صنعت مهم از طرف دیگر با ارائه خدمات مناسب خود موجبات رفاه بیشتر افراد را در جامعه فراهم می سازد. صنعت بیمه در تجارت خارجی کشورها ( از جمله ایران ) نیز نقش ارزنده ای را ایفا می نماید به طوری که بسیاری از مخاطرات را پوشش داده و صاحبان کالا و خدمات را از تجارت مطمئن بهره مند می سازد به طور مثال بیمه عمومی صادرات که برای جبران خسارت ناشی از خطرات سیاسی و تجاری در معاملات طرح ریزی شده، در حفظ منابع صادرکنندگان جایگاه ویژه ای دارد.

 

به طور کلی شاخص های میزان کل حق بیمه دریافتی , ضریب نفوذ بیمه ای (نسبت حق بیمه به تولید ناخالص داخلی) و حق بیمه سرانه از عوامل مهم توسعه یافتگی بازار بیمه در هر کشور محسوب می شود. ضریب نفوذ بیمه ای ( نسبت حق بیمه به تولید ناخالص داخلی ) در کشورهای توسعه یافته به عنوان مهم‎ترین عامل تأیین کننده سهم صنعت بیمه در اقتصاد ملی است. (عباس زادگان، 1380)

 

با توجه به این مطالب باید دید که آیا خصوصی سازی باعث افزایش ضریب نفوذ بیمه و حق بیمه سرانه در ایران می شود که نتیجه آن کارایی بالایی از صنعت بیمه در ایران است.

 

1-3) اهمیت و ضرورت پژوهش

 

صنعت بیمه به عنوان یکی از نهادهای مالی کشور است که جایگاه ویژه ای را در پروسه خصوصی سازی دارا است. به طوری که عملکرد کارایی این صنعت در تخصیص وجوه در دسترس آن، محرک سایر بخش‎های اختصاصی خواهد بود. در واقع وجوه اندکی که توسط بیمه گذاران به شرکتهای بیمه ای سرازیر می‎شود، مبالغ هنگفتی را تشکیل می دهند که چرخ های بزرگ اقتصادی را به گردش می آورند. اهمیت انتخاب شاخصهای ضریب نفوذ بیمه و حق بیمه سرانه در این پژوهش به این دلیل است که هم اکنون در جهان برای مقایسه وضعیت بیمه در کشورهای مختلف از مقایسه این شاخص ها استفاده می کنند. (مظلومی و همکاران، 1387 )

 

1-4) اهداف این پژوهش

 

 

هدف از این تحقیق، بررسی وضعیت صنعت بیمه در ایران و سهم صنعت بیمه در تولید ناخالص ملی و تأثیر خصوصی سازی بر کارایی صنعت بیمه می باشد.

 

1-5) پرسش های پژوهش

 

از آنجا که ضریب نفوذ بیمه و حق بیمه سرانه مواردی هستند که بر کارایی صنعت بیمه تاثیر گذارند پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از :

 

آیا خصوصی سازی باعث افزایش ضریب نفوذ بیمه و حق بیمه سرانه می شود ؟

 

1-6) فرضیات پژوهش

 

 

• خصوصی سازی صنعت بیمه، سهم حق بیمه را در GDP افزایش می دهد.

 

• دولتی شدن شرکتهای بیمه از بعد از انقلاب تا کنون کارایی صنعت بیمه را کاهش داده است.

 

1-7) خلاصه مراحل روش پژوهش

 

برای این پژوهش از نرم افزار Eviews و روش میانگین حداقل مربعات برای بردازش مدل استفاده می‎شود. دو مدل ارائه می کنیم که در مدل اول تأثیر خصوصی سازی را بر شاخص ضریب نفوذ بیمه نشان می دهیم. مدل دوم نیز نشان دهنده اثرخصوصی سازی بر حق بیمه سرانه می باشد. همچنین در هر دو مدل آثار جنگ را هم بر دو شاخص ضریب نفوذ بیمه و حق بیمه سرانه نشان دادیم.

 

1-8) متغیرهای پژوهش و تعریف آن

 

1-8-1) متغیر وابسته مدل

 

متغیر های وابسته در این پژوهش، ضریب نفوذ بیمه و حق بیمه سرانه می باشد. (گجراتی، دامودار”1383 )

 

ضریب نفوذ بیمه :

 

ضریب نفوذ بیمه برابر است با نسبت حق بیمه به تولید ناخالص داخلی کشور.

 

حق بیمه سرانه :

 

حق بیمه سرانه بیانگر مقدار هزینه ای است که به نسبت هر فرد در داخل کشور، صرف خرید پوشش های بیمه ای از شرکت های بیمه شده است.

 

1-8-2) متغیر های مستقل مدل

 

متغیر های مستقل بکار گرفته شده در مدل ها عبارتند از :

 

سرمایه گذاری ناخالص داخلی :

 

 فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

 

2-1- مقدمه 17

 

2-2- کارآفرینی.. 17

 

2-3- ویژگی های کارآفرینان. 18

 

2-4- سه موج در کارآفرینی.. 20

 

2-5- انواع كارآفرینی.. 23

 

2-6- کارآفرینی سازمانی.. 23

 

2-7- مدل های كارآفرینی سازمانی.. 26

 

2-7-1- مدل كارآفرینی سازمانی كورنوال و پرلمن.. 26

 

2-7-2- مدل كارآفرینی سازمانی اكهلس و نِک…. 27

 

2-7-3- مدل كارآفرینی سازمانی كوراتكو و همكاران. 28

 

2-7-4- كارآفرینی سازمانی تامپسون…..30

 

2-8- شاخص های مناسب در انتخاب كارآفرینی سازمانی.. 31

 

2-9- فرآیند کارآفرینی سازمانی.. 32

 

2-10- موانع و محدودیت های كارآفرینی سازمانی.. 34

 

2-11- عوامل موثر بر تمایل به کارآفرینی سازمانی.. 37

 

2-11-1- انگیزش… 38

 

2-11-2- مهارت های فردی.. 39

 

2-11-3- حمایت محیطی ادراک شده. 40

 

2-11-4- پویایی محیطی ادراک شده ……….40

 

2-11-5- نگرش… 41

 

2-11-6- هنجارهای ذهنی.. 42

 

2-11-7- کنترل رفتاری ادراک شده. 42

 

2-12- پیشینه تحقیق.. 43

 

 فصل سوم: روش اجرای تحقیق

 

3-1- مقدمه. 47

 

3-2- فرآیند اجرای تحقیق.. 47

 

3-3- روش تحقیق.. 48

 

3-4- جامعه و نمونه آماری.. 48

 

3-5- روش و ابزار جمع آوری داده ها 49

 

3-6- روایی و پایایی پرسشنامه. 50

 

3-6-1- روایی.. 51

 

3-6-2- پایایی.. 52

 

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها………53

 

 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

4-1- مقدمه. 55

 

4-2- آمار توصیفی.. 55

 

4-2-1- توصیف جنسیت پاسخ دهندگان. 56

 

4-2-2- توصیف سن پاسخ دهندگان. 57

 

4-2- 3- توصیف سطح تحصیلات پاسخ دهندگان. 58

 

4-2-4- توصیف متغیر انگیزش… 59

 

4-2-5- توصیف متغیر مهارت های فردی.. 60

 

4-2-6- توصیف متغیر حمایت محیطی ادراک شده. 61

 

4-2-7- توصیف متغیر پویایی محیطی ادراک شده. 62

 

4-2-8- توصیف متغیر نگرش… 63

 

4-2-9- توصیف متغیر هنجارهای ذهنی.. 64

 

 

4-2-10- توصیف متغیر کنترل رفتاری ادراک شده. 65

 

4-2-11- توصیف متغیر تمایل به کارآفرینی سازمانی.. 66

 

4-3- آزمون نرمال بودن توزیع داده ها 67

 

4-4- ماتریس همبستگی بین متغیرها ……68

 

4-5- شاخص های برازندگی مدل 69

 

4-6- آزمون فرضیه های تحقیق.. 70

 

4-7- بررسی فرضیه های تحقیق.. 73

 

 فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1- مقدمه. 76

 

5-2- نتیجه گیری.. 76

 

5-3- پیشنهادات تحقیق.. 77

 

5-4- پیشنهاد برای تحقیقات آتی.. 78

 

5-5- محدودیت های تحقیق.. 78

 

 منابع و مآخذ

 

الف- فارسی.. 79

 

ب- انگلیسی.. 84

 

 پیوستها و ضمائم…88.

 

چکیده انگلیسی ..98

 

چکیده

 

امروزه سازمان ها نه تنها، به پرورش رفتار کارآفرینانه جهت رقابت موفق در این محیط متغیر و پیچیده نیاز دارند، بلکه برای ادامه حیات و رشد، باید هرچه بیشتر خلاق و نوآور باشند. از اینرو برای این كه سازمان ها در بازار، رقابتی تر عمل كنند باید رویكردی كارآفرینانه داشته باشند. لازمه بهره مندی از مزایای کارآفرینی سازمانی، شناخت دقیق عوامل تاثیرگذار بر تمایل به بروز رفتارهای نوآورانه و کارآفرینانه در سازمان است. از اینرو، تحقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر تمایل به کارآفرینی سازمانی پرداخته است. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، بانک های خصوصی شهر رشت (شامل بانکهای صادرات ایران، ملت، قوامین، پارسیان، پاسارگاد و بانک تجارت) مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها تعداد 400 پرسشنامه در 40 شعبه از این شش بانک خصوصی فعال در سطح شهر رشت (هر شعبه 10 عدد پرسشنامه) توزیع گردید كه از این تعداد، 328 عدد پرسشنامه قابل قبول استخراج شد که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ضمنا در تحقیق حاضر از شیوه نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس استفاده شده است. در ادامه از مدل یابی معادلات ساختاری جهت آزمون 7 فرضیه مطرح شده در این تحقیق استفاده به عمل آمد. روش تحقیق از نظر هدف، كاربردی و از نوع علّی است. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها نشان می دهد که نگرش، هنجارهای ذهنی و همچنین کنترل رفتاری ادراک شده به طور مستقیم بر تمایل به کارآفرینی سازمانی تاثیر دارند. همچنین متغیرهای انگیزش، مهارت های فردی، حمایت محیطی ادراک شده و پویایی محیطی ادراک شده بطور غیرمستقیم بر تمایل به کارآفرینی سازمانی تاثیر می گذارند. بعلاوه مشخص گردید که متغیرهای انگیزش و مهارت های فردی بر نگرش تاثیر مثبت داشته و متغیرهای حمایت محیطی ادراک شده و پویایی محیطی ادراک شده نیز بر کنترل رفتاری ادراک شده تاثیر مثبت دارند.