2-1-1-2-تفاوت‌های جنسیتی در اضطراب اجتماعی …………………………………………………………… 18

 

2-1-1-3-سبب شناسی …………………………………………………………………………………………………………… 19

 

2-1-1-3-1- تبیین‌های روان پویشی …………………………………………………………………………………….. 19

 

2-1-1-3-2- تبیین‌های انسانی نگر و هستی نگر …………………………………………………………………. 19

 

2-1-1-3-3- تبیین‌های رفتاری ……………………………………………………………………………………………… 19

 

2-1-1-3-4- تبیین‌های شناختی …………………………………………………………………………………………… 20

 

2-1-1-3-4-1- الگوی طرحواره‌ای بک ………………………………………………………………………………….. 20

 

2-1-1-3-4-2- مدل کلارک و ولز (1995) ………………………………………………………………………… 22

 

2-1-1-3-4-3- مدل راپی و هیمبرگ (1995) ……………………………………………………………………. 23

 

2-1-1-3-4-4- مدل هافمن و بارلو (2002) ………………………………………………………………………… 24

 

2-1-1-3-4-5- تبیین‌های مبتنی بر عوامل فرهنگی- اجتماعی ……………………………………….. 25

 

2-1-1-3-4-6- تبیین‌های زیستی ……………………………………………………………………………………….. 26

 

2-1-1-3-4-7- مدل کیمبرل (2008) …………………………………………………………………………………. 27

 

2-1-1-3-4-8- نظریه تکاملی اضطراب اجتماعی گیلبرت ……………………………………………….. 28

 

2-1-1-3-4-9- مدل راپی و اسپنس (2004) ……………………………………………………………………… 28

 

2-1-1-4- راهبردهای درمانی اضطراب اجتماعی …………………………………………………………………. 31

 

2-1-1-4-1-دارودرمانی …………………………………………………………………………………………………………… 32

 

2-1-1-4-2-روان درمانی …………………………………………………………………………………………………………. 33

 

2-1-1-4-2-1- رفتاردرمانی ……………………………………………………………………………………………………. 33

 

2-1-1-4-2-1-1- حساسیت زدایی تدریجی ………………………………………………………………………… 33

 

2-1-1-4-2-1-2- مواجهه درمانی ……………………………………………………………………………………….. 34

 

2-1-1-4-2-1-3- آموزش مهارت­های اجتماعی ………………………………………………………………… 34

 

2-1-1-4-2-2- شناخت درمانی ……………………………………………………………………………………………. 35

 

2-1-1-5-همایندی …………………………………………………………………………………………………………………. 37

 

2-1-1-6-مقایسه با دیگر سازه ها ……………………………………………………………………………………………. 38

 

2-1-1-6-1- اختلال اضطراب اجتماعی و کم‌رویی ……………………………………………………………… 38

 

2-1-1-6-2- اختلال اضطراب اجتماعی و آگورافوبیا ……………………………………………………………. 39

 

2-1-1-6-3- اختلال اضطراب اجتماعی و اضطراب طبیعی ………………………………………………… 40

 

2-1-1-6-4- اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال شخصیت اجتنابی………………………………….. 41

 

2-1-2-عزت نفس………………………………………………………………………………………………………………………. 44

 

2-1-2-1-نظریاتی در باب نگرش خود ………………………………………………………………………………….. 44

 

2-1-2-1-1- دسترس‌پذیری و نیروی تداعی ………………………………………………………………………. 44

 

2-1-2-1-2- دیدگاه دسترس پذیری نگرش …………………………………………………………………………. 45

 

2-1-2-1-3- الگوی MODE فازیو ……………………………………………………………………………………….. 46

 

2-1-2-1-4- یادگیری تداعی‌گرایانه ……………………………………………………………………………………… 46

 

2-1-3- آستانه‌ها ……………………………………………………………………………………………………………………… 47

 

2-1-3-1- ادراک زیر آستانه‌ای ……………………………………………………………………………………………….. 48

 

2-1-3-2- اثرات ادراک زیرآستانه‌ای ………………………………………………………………………………………. 49

 

2-1-3-2-1- همبسته‌های عصبی ………………………………………………………………………………………… 50

 

2-1-3-2-2- اثرات هیجانی و ارزشی …………………………………………………………………………………….. 50

 

2-1-3-2-3- اثرات معنایی پایه …………………………………………………………………………………………….. 50

 

2-1-3-2-4- قضاوت‌های اجتماعی ………………………………………………………………………………………… 51

 

2-1-3-2-5- رفتار ………………………………………………………………………………………………………………….. 51

 

2-1-4- فرایندهای ضمنی ……………………………………………………………………………………………………… 52

 

2-1-5- شرطی سازی ارزشی …………………………………………………………………………………………………. 53

 

2-1-5-1- شرطی‌سازی ارزشی و شرطی‌سازی پاولفی ………………………………………………………… 55

 

2-1-5-2- شباهت‌های شرطی‌سازی ارزشی (EC) و شرطی‌سازی پاولفی (PC) ………………… 56

 

2-1-5-3- تفاوت‌های شرطی‌سازی ارزشی و شرطی‌سازی پاولفی ……………………………………….. 58

 

2-1-5-5- رویکردهای نظری شرطی سازی ارزشی ……………………………………………………………….. 60

 

2-1-5-5-1- دیدگاه انتسابی …………………………………………………………………………………………………… 60

 

2-1-5-5-2- دیدگاه کل‌گرایانه ……………………………………………………………………………………………… 61

 

2-1-5-5-3- دیدگاه اسناد نادرست ضمنی …………………………………………………………………………… 61

 

2-1-5-5-4- دیدگاه طبقه‌بندی مفهومی ……………………………………………………………………………… 62

 

 

2-1-5-5-6- دیدگاه گزاره‌ای …………………………………………………………………………………………………. 63

 

2-1-5-6- کاربردهای شرطی سازی ارزشی …………………………………………………………………………… 64

 

2-2- پیشینه عملی …………………………………………………………………………………………………………………. 65

 

2-3- سوالات پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………… 78

 

 

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

3-1- نوع پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………….. 80

 

3-2-جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………… 80

 

3-3- نمونه و روش نمونه‌گیری ………………………………………………………………………………………………. 80

 

3-4- ابزار پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………….. 81

 

3-4-1- پرسشنامه اضطراب اجتماعی لیبوویتز (LSAS) ……………………………………………………… 81

 

3-4-2- پرسشنامه هراس اجتماعی (SPIN) ……………………………………………………………………….. 82

 

3-4-3- مقیاس عزت نفس روزنبرگ …………………………………………………………………………………….. 83

 

3-4-4-پرسشنامه افسردگی بک …………………………………………………………………………………………….. 84

 

3-4-5- آزمون تداعی ضمنی (IAT) ……………………………………………………………………………………… 85

 

3-4-5- 1- ساخت آزمون سنجش عزت نفس ضمنی (IAT) ……………………………………………. 85

 

3-4-5- 2- ساخت آزمون سنجش ترس از ارزیابی منفی ضمنی (IAT) ………………………… 87

 

3-4-6- برنامه آموزش شرطی سازی ارزشی زیر آستانه‌ای ………………………………………………… 87

 

3-5- روش اجرا ……………………………………………………………………………………………………………………….. 88

 

3-6- روش تجزیه وتحلیل اطلاعات ………………………………………………………………………………………. 89

 

 

 

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش

 

4-1-آماره‌های توصیفی مربوط به متغیرهای جمعیت‌شناختی …………………………………………….. 91

 

4-2- تحلیل توصیفی داده‌ها …………………………………………………………………………………………………….. 93

 

4-3- تحلیل استنباطی داده‌ها ………………………………………………………………………………………………….. 96

 

4-3-1- سوال اول …………………………………………………………………………………………………………………….. 98

 

4-3-2- سوال دوم …………………………………………………………………………………………………………………… 99

 

4-3-3- سوال سوم ………………………………………………………………………………………………………………….. 100

 

4-3-4- سوال چهارم ……………………………………………………………………………………………………………….. 100

 

4-3-5- سوال پنجم ……………………………………………………………………………………………………………….. 101

 

4-3-6- سوال ششم ………………………………………………………………………………………………………………… 102

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

 

5-1- بحث و نتیجه‌گیری در مورد سوال اول پژوهش ………………………………………………………….. 104

 

5-2- بحث و نتیجه‌گیری در مورد سوال دوم پژوهش ………………………………………………………….. 106

 

5-3- بحث و نتیجه‌گیری در مورد سوال سوم پژوهش ………………………………………………………… 108

 

5-4- بحث و نتیجه‌گیری در مورد سوال چهارم پژوهش ……………………………………………………… 109

 

5-5- بحث و نتیجه‌گیری در مورد سوال پنجم پژوهش ……………………………………………………….. 110

 

5-6- بحث و نتیجه‌گیری در مورد سوال ششم پژوهش ……………………………………………………….. 11

 

5-7- یکپارچه‌نگری پژوهش ……………………………………………………………………………………………………. 113

 

5-8- کاربردهای نظری پژوهش ………………………………………………………………………………………………. 113

 

5-9- کاربردهای عملی پژوهش ………………………………………………………………………………………………. 114

 

5-10- محدودیت‌های پژوهش ………………………………………………………………………………………………. 114

 

5-11- پیشنهادهای پژوهش …………………………………………………………………………………………………… 15

 

5-11-1- پیشنهادهای کاربردی ……………………………………………………………………………………………. 115

 

5-11-2- پیشنهادهای پژوهشی …………………………………………………………………………………………….. 115

 

 

 

فهرست منابع و مآخذ

 

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 116

 

منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………. 120

 

 

 

پیوست‌ها

 

برگه اطلاعات و رضایت نامه پژوهش………………………………………………………………………………………… 131

 

پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ…………………………………………………………………………………………………. 132

 

پرسشنامه اضطراب اجتماعی لیبوویتز……………………………………………………………………………………. 133

 

پرسشنامه اضطراب اجتماعی SPIN ………………………………………………………………………………………. 135

 

پرسشنامه افسردگی بک …………………………………………………………………………………………………………… 136

 

اسلایدهای مرتبط با آزمون عزت نفس ضمنی………………………………………………………………………… 139

 

اسلایدهای مرتبط با آزمون ترس از ارزیابی منفی ضمنی……………………………………………………… 1

 

فهرست جدول‌ها

 

جدول 4-1- میانگین و انحراف استاندارد سن در دو گروه آزمایش و کنترل……………………….. 91

 

جدول4-2- میانگین و انحراف استاندارد تحصیلات در دو گروه آزمایش و کنترل……………….. 92

 

جدول4-3- داده‌های توزیع فراوانی وضعیت تاهل در گروه آزمایش …………………………………….. 92

 

جدول4-4- داده‌های توزیع فراوانی وضعیت تاهل در گروه کنترل ……………………………………….. 93

 

جدول 4-5- داده‌های توصیفی متغیر نمره عزت نفس ضمنی ……………………………………………… 93

 

جدول4-6- داده‌های توصیفی متغیر ترس از ارزیابی منفی ضمنی ……………………………………… 94

 

جدول4-7- داده‌های توصیفی اضطراب اجتماعی ………………………………………………………………….. 94

 

جدول4-8- داده‌های توصیفی متغیر اضطراب اجتماعی لیبوویتز………………………………………….. 95

 

جدول4-9- داده‌های توصیفی متغیر عزت نفس آشکار (روزنبرگ) میانگین ……………………….. 95

 

جدول4-10- آزمونt مستقل متغیر سن …………………………………………………………………………………. 96

 

جدول 4-11- آزمونt مستقل متغیر اضطراب اجتماعی ………………………………………………………… 96

 

جدول 4-12- آزمونt مستقل متغیر اضطراب اجتماعی (لیبوویتز) ………………………………………. 96

 

جدول4-13- آزمونt مستقل متغیر عزت نفس آشکار (روزنبرگ) ………………………………………… 97

 

جدول 4-14- آزمونt مستقل متغیر عزت نفس ضمنی ………………………………………………………. 97

 

جدول4-15- آزمونt مستقل متغیر ترس از ارزیابی منفی ضمنی ……………………………………….. 97

 

جدول4-16- تحلیل کوواریانس یک راهه متغیر عزت نفس ضمنی …………………………………….. 98

 

جدول4-17- تحلیل کوواریانس یک راهه متغیر ترس از ارزیابی منفی ضمنی …………………… 99

 

جدول4-18- تحلیل کوواریانس یک راهه متغیر اضطراب اجتماعی …………………………………… 100

 

جدول4-19- تحلیل کوواریانس یک راهه متغیر سطح اضطراب اجتماعی ………………………… 101

 

جدول4-20- تحلیل کوواریانس یک راهه متغیر عزت نفس آشکار (روزنبرگ) ………………….. 102

 

جدول4-21- همبستگی عزت نفس آشکار (روزنبرگ) و عزت نفس ضمنی ……………………. 102
چکیده

 

اختلال اضطراب اجتماعی، رایج‌ترین اختلال اضطرابی و سومین اختلال شایع روان‌پزشکی به حساب می‌آید. امروزه پژوهش‌های بالینی در حوزه بررسی سازوکارهای زیربنایی اضطراب اجتماعی به منظور دستیابی به درمان‌های موثر به خصوص درمان‌های شناختی افزایش چشم‌گیری پیدا کرده است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی تداعی‌های خودکار منفی نسبت به خود داشته و به دنبال آن انتظار مورد ارزیابی منفی قرار گرفتن از جانب دیگران را دارند. در واقع عزت نفس ضمنی آن‌ها پایین و ترس از ارزیابی منفی ضمنی‌شان بالاست. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش شرطی‌سازی ارزشی زیرآستانه‌ای بر افزایش عزت نفس ضمنی و کاهش ترس از ارزیابی منفی ضمنی و ارزیابی اثربخشی این روش بر کاهش سطح اضطراب اجتماعی، از بین رفتن اختلال و عزت نفس آشکار در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی است. در این پژوهش دو گروه از افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی که در هر گروه 20 نفر به طور تصادفی گمارده شده بودند، قرار گرفتند. در ابتدا هر دو گروه پرسشنامه‌های اضطراب اجتماعی کانور، اضطراب اجتماعی لیبوویتز، عزت نفس روزنبرگ و افسردگی بک را تکمیل کرده، سپس با استفاده از آمایه رایانه‌ای IAT نمره عزت نفس ضمنی و ترس از ارزیابی منفی ضمنی‌شان مورد سنجش واقع شد. در مرحله بعد مداخله شرطی‌سازی ارزشی زیرآستانه‌ای به مدت 3 روز نامتوالی بر روی گروه آزمایش اجرا شد. تمام این مراحل برای گروه کنترل نیز با اجرای مداخله شرطی‌سازی ارزشی زیرآستانه‌ای با محرک خنثی انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که شرطی‌سازی ارزشی زیرآستانه‌ای منجر به افزایش عزت نفس ضمنی و کاهش ترس از ارزیابی منفی ضمنی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی شد. همچنین سطح اضطراب اجتماعی این افراد کاهش پیدا کرد ولی تغییر قابل توجهی در کل اختلال اضطراب اجتماعی و عزت نفس آشکار آن‌ها مشاهده نشد.

 

2-3  سابقه تحقیق.. 89

 

2-3-1 درمان با رویکرد اسلامی و افسردگی.. 89

 

2-3-2 درد معنوی و رویکرد هستی‌شناسی اسلامی.. 92

 

 

 

فصل سوّم: روش پژوهش

 

3-1 طرح تحقیق.. 96

 

3-2 جامعه، نمونه و روش نمونه‌گیری.. 96

 

3-2-1 جامعه آماری.. 96

 

3-2-2 روش نمونه‌گیری.. 97

 

3-2-3 ملاک‌های ورود به پژوهش… 97

 

3-2-4 حجم نمونه. 97

 

3-3ابزارهای پژوهش… 98

 

3-3-1  ویرایش دوم مقیاس افسردگی بک (BDI-II) 98

 

3-3-2 مقیاس درد معنوی.. 100

 

3-3-2-1 ویژگی‌های جمعیت‌شناختی مقیاس درد معنوی.. 100

 

3-3-2-2 روایی.. 101

 

3-3-2-2-1 همبستگی با نمره کل مقیاس… 105

 

3-3-2-2-2 روایی همزمان. 107

 

3-3-2-3 پایایی.. 108

 

3-4 روش اجرا 109

 

3-5- مداخله. 109

 

3-6 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 112

 

 

 

فصل چهارم: یافته‌ها

 

4-1 یافته‌های توصیفی متغیرهای پژوهش… 114

 

4-2 تحلیل استنباطی.. 115

 

4-2-1 فرضیه اول: گروه‌درمانی با رویکرد هستی‌شناسی اسلامی ، تأثیر

 

معناداری بر میزان افسردگی در دانشجویان افسرده دارد. 115

 

4-2-2 فرضیه دوم: گروه‌درمانی با رویکرد هستی‌شناسی اسلامی، تأثیر

 

معناداری بر میزان درد معنوی در دانشجویان افسرده دارد. 117

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

 

5-1 بحث یافته اول. 120

 

5-2 بحث یافته دوم. 122

 

5-3 نتیجه‌گیری.. 125

 

5-4 محدودیت‌ها 126

 

5-5 پیشنهادات.. 126

 

 

 

منابع

 

منابع فارسی.. 127

 

منابع انگلیسی.. 138

 

 

 

چکیده و صفحه عنوان به انگلیسی

 

فهرست جدول‌ها

 

جدول 3-1 میانگین و انحراف استاندارد سن شرکت‌کنندگان به تفکیک گروه‌ها 98

 

جدول 3-2 فراوانی شرکت‌کنندگان بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی.. 101

 

جدول 3-3: ماتریس عامل‎‌های چرخش یافته به شیوه واریماکس… 103

 

جدول3-4: ماتریس همبستگی مؤلفه‌های مقیاس و نمره کل آزمون. 106

 

جدول3-5: ماتریس همبستگی مقیاس درد معنوی و سلامت معنوی و ابعاد آنها 107

 

جدول3-6: مقادیر پایایی مقیاس درد معنوی و ابعاد آن. 108

 

جدول 3-7: پلن گروه‌درمانی هستی شناسی اسلامی.. 111

 

جدول 4-1 میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش در گروه آزمایشی و

 

کنترل. 115

 

 

جدول 4-2 نتایج تحلیل کواریانس تک متغیری روی نمرات پس‌آزمون

 

افسردگی با کووریت پیش‌آزمون. 116

 

جدول 4-3 میانگن تعدیل شده متغیر وابسته افسردگی.. 116

 

جدول 4-4 نتایج تحلیل کواریانس تک متغیری روی نمرات پس‌آزمون درد

 

معنوی با کووریت پیش‌آزمون. 117

 

جدول 4-5 میانگن تعدیل شده متغیر وابسته درد معنوی.. 118
فهرست نمودارها

 

نمودار 4-1، میانگین نمرات افسردگی قبل و بعد از درمان. 117

 

نمودار 4-2، میانگین نمرات درد معنوی قبل و بعد از درمان. 118

 

چکیده

 

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی گروه‌درمانی با رویکرد هستی‌شناسی اسلامی بر میزان درد معنوی در دانشجویان با مشکلات افسردگی بوده‌است. روش مورد استفاده در این پژوهش، آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش دانشجویان دختر در مقطع کارشناسی سال تحصیلی 93-94 در دانشگاه فنی-حرفه‌ای بودند. به منظور انجام پژوهش، تعداد 30 نفر از دانشجویان دختر برای شرکت در این برنامه در نظرگرفته شدند که به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15=n) و کنترل (15=n) جایگزین شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، مقیاس افسردگی بک ویراست دوم (1968) و مقیاس محقق ساخته درد معنوی بود. داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS و با استفاده از آزمون کوواریانس، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه پژوهش نشان داد که درمان با رویکرد هستی‌شناسی اسلامی به طور معناداری (001/0p<) بر کاهش افسردگی و درد معنوی در دانشجویان مؤثربود.

 

مقدمه

 

افسردگی حالتی هیجانی است که مشخصه آن غمگینی زیاد، احساس بی‌ارزشی، احساس گناه، کناره‌گیری از دیگران و از دست دادن علاقه و اشتیاق به فعالیت‌های عادی است (داویسون و نیل[1]، 2001). افسردگی قسمت عمده‌ای از مشکلات سلامت روانی را تشکیل می‌دهد (بری[2]، 2003).

 

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، افسردگی دومین بیماری شایع پس از بیماری قلبی-عروقی است. این اختلال به عنوان نخستین معضل سلامت در دنیا و به عنوان مادر بسیاری از بیماری‌ها تلقی می‌شود. شیوع این بیماری در طول عمر پانزده درصد و در زنان به بیست و پنج درصد می‌رسد (چهارمین ویراست تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی[3]، 2000).

 

در واقع همه افراد در دوره‌هایی از عمر خود افسردگی را تجربه می‌کنند، این احساس معمولا! به‌دنبال فقدان یا ناکامی ایجاد می‌شود و در شرایط طبیعی پس از چند ساعت یا چند روز از بین می‌رود. به هر حال، هر گاه احساس‌های افسرده‌وار تداوم یافته و در سلامتی و بهزیستی اجتماعی شخص اخلال نماید، در آن صورت کمک حرفه‌ای الزامی خواهد بود (کهرازی، آزاد فلاح و اللهیاری، 1382).

 

در سبب‌شناسی این اختلال از عوامل چندی یاد نموده‌اند که متناسب با این عوامل، شیوه‌های درمانی گوناگونی پیشنهاد شده‌است. درمان‌هایی نظیر دارودرمانی، الکتروشوک، روان‌تحلیل‌گری، شناخت‌درمانی، گروه‌درمانی، درمان شناختی-رفتاری و معنادرمانی را می‌توان نام برد (کاپلان و سادوک[4]، 1995؛ به نقل از غباری بناب، 1385). در سال‌های اخیر علاوه بر روش‌های برگرفته از نظریه‌های روان‌شناختی، درمان‌های معنوی و مذهبی نیز جایگاه علمی خود را باز نموده‌اند (مک لایف، لارسون، هایت، کوئنیگ، تورسون[5]، 2000).

 

با توجه به شیوع اختلال افسردگی که 75% از موارد بستری را در بیمارستان‌های روانی به خود اختصاص داده‌است (هاوتون[6]، 1990)، روان‌درمانی فردی نمی‌تواند پاسخگوی این مشکل باشد. یک راهبرد اصلی برای مؤثرتر کردن درمان، ارائه آن در گروه است (فری[7]؛ ترجمه صاحبی، حمیدپور و اندوز: 1384).

 

گروه‌درمانی شکلی از روان‌درمانی است که در آن دو مراجع یا چند بیمار با یک یا چند درمانگر کار می‌کنند. این روش، روش متداول و جاافتاده‌ای است که در آن اعضای گروه می‌توانند از تجربیات دیگران آگاه شده و از آن‌ها درس بگیرند. این روش درمانی نسبت به روان‌درمانی فردی، هم از نظر هزینه‌ای باصرفه‌تر است و هم در بیشتر موارد اثربخش‌تر، به علاوه، معمولاً کسانی که از بیماری ذهنی یا مشکل رفتاری رنج می‌برند، دچار احساس تنهایی، انزوا و متفاوت بودن هستند. گروه‌درمانی فضایی را برای گردآمدن افرادی که در حال حاضر درگیر مشکل مشابهی هستند یا در گذشته به مشکل مشابهی گرفتار بوده و اکنون نجات یافته‌اند، فراهم می‌سازد. اعضای گروه همچنین می‌توانند با پشتیبانی عاطفی از یکدیگر، رفتارهای تازه‌ای را تجربه کنند (ون واگنر[8]، 2006؛ به نقل از بوالهری، نظیری و زمانیان، 1391). پیشرفت علم روان‌شناسی از یک سو و ماهیت پیچیده انسان از سوی دیگر، باعث شده که نیازهای معنوی بشر در برابر خواسته‌های مادی قد علم کند و اهمیت بیشتری یابد (فردیکسون، ترجمه موسوی: 1387).

 

امروزه تأکید بر اینکه در کنار بعد زیستی سلامت جسم، باید به ابعاد روانی، اجتماعی و معنوی سلامت فرد نیز توجه کرد، رو به فزونی گذاشته است. در فرهنگ و فضای ایرانی-اسلامی، مهمترین عامل تأثیرگذار بر سلامت فرد، رسیدن به سلامت معنوی است که اندیشه و ادبیات آن بر اساس قرآن شکل گرفته و تدوین یافته است و منبعی مهم برای توصیف سلامت معنوی و شاخص‌های آن و راه‌های رسیدن به آن به شمار می‌رود (مرندی، عزیزی، 1389). از حدود 40 سال پیش، نتایج تحقیقاتی ارائه شد که ارتباط عوامل دینی و اعتقادی را با شاخص‌ها و پیامدهای جسمی آن مانند مرگ نشان داد و از آن زمان، شاخص معنویت نیز در تعریف سلامت وارد و به تدریج در نوشته‌های علمی آورده شد (راجرز و اسکیدمور[9]، 2010).

 

اکستین و کرن[10] (2004) درباره‌ی آموزه‌های معنوی چنین می‌گویند: آموزه‌های معنوی به مثابه آگاهی از هستی یا نیرویی فراتر از جنبه‌های مادی زندگی هستند که احساس عمیقی از وحدت و پیوند با کائنات را بوجود می‌آورند. فیشر[11] (2000) عنوان کرده‌است که توجه به بعد معنوی تأثیر زیادی در داشتن یک زندگی کامل دارد.

 

سوراجاکول، آجا، چیلسون، رامیرز و ایرل[12] (2008)، در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که معنویت نقش عمده‌ای در افسردگی دارد، این پژوهشگران دریافتند که سطح افسردگی افراد معنوی پایین‌تر است.

 

اغلب بیماران در مواجهه با بیماری به سمت حالات معنوی روی می‌آورند. اما در بعضی مواقع همین باورهای معنوی مشکل‎آفرین هستند و بیماران، پریشانی‌های معنوی را به عنوان عوامل استرس‌زا تجربه می‌کنند (خدابخشی، 1392). این امر بخصوص در بیماران دچار افسردگی که با علائمی منفی همچون ناامیدی، دلسردی، بدبینی، احساس گناه و از دست دادن انرژی و علاقه دست و پنجه نرم می‌کنند، بیشتر خود را نمایان می‌کند.

 

یونگ (1933) در کارهای خود به این نتیجه رسید که افراد رشد یافته در جستجوی معنایی برای زندگی خود هستند و بدون حل موفقیت‌آمیز چنین جستجویی، زندگی بطور غیر قابل تحملی دردناک شده و فرد دچار افسردگی عمیق می‌شود (برآبادی، 1383). ناامیدی از رسیدن به درک و مفهوم علت و غایت، در جهان هستی و سردرگمی درباره جایگاه خود در جهان هستی و اتصال و ارتباطی که موجودات هستی و انسان‌ها با یکدیگر دارند و به خصوص ناامیدی از درگاه خداوند، به دلیل عدم شناخت وجود لایتناهی او و نیز عدم شناخت خویشتن به عنوان افضل موجودات، می‌تواند فرد را به انتهای درماندگی و یأس و پوچی بکشاند. یأسی که در وجود خود، افسردگی را همراه دارد.

 

در طول تاریخ، مذهب، معنویت و پزشکی به هم آمیخته‌اند. پزشکان بنام ایرانی نیز در کتب پزشکی کهن به مفهوم «طب روحانی» به تفصیل پرداخته‌اند. «طب روحانی» علمی است که به کمالات قلوب و امراض، دوا، کیفیت حفظ صحت و اعتدال آن، تدبیر کردن منفعت آنچه از اعراض نفسانی که نافع است و دفع مضر آنچه مضرت است، می‌پردازد (دهخدا، 1377). جرجانی، «طبیب روحانی» را عارفی می‌داند که از طریق ارشاد و تکمیل، قدرت انجام این طب را دارد (محقق، 1378).

 

در دهه‌های اخیر، مباحث عرفانی و معنوی و تعالیم اشراقی بیش از پیش جایگاه خود را بازیافته است و اهل نظر در حوزه‌ی عرفان، حکمت، هنر، ادبیات و روان‌شناسی به نقش معجزه‌آسای عرفان و ارزش‌های معنوی در پاسخ به نیاز‌های تکاملی انسان و درمان ناملایمات و بیماری‌های روحی و روانی فرد و رسیدن او به سلامت روان تأکید فراوانی دارند (کریمی، 1383). یکی از اجزای زندگی سالم، توجه به نیازهای معنوی است. معنویت مبتنی بر جهان‌بینی توحیدی، سبک زندگی انسان را اعتلا می‌بخشد (اژدری‌فرد، قاضی و نورانی‌پور، 1389).

 

بر این اساس، می‌توان گفت که اگر نگاه به انسان و مطالعه در ابعاد مختلف وجودی او و به طور مثال، مطالعه درباره روان آدمی و امور مربوط به آن، از جمله مسأله سلامت روانی، صرفاً بر اساس مبانی تجربه‌گرایی و آزمایش انجام گیرد و به گونه‌ای باشد که منجر به پالایش علم از اعتقادات ماورای طبیعی و معارف وحیانی گردد، عملاً انسان خود را از معارف بسیاری درباره خود و جهان هستی محروم ساخته و همچنان در یک شناخت‌شناسی محدود باقی می‌ماند (تبرایی، 1389).

 

2-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

 

2-2- مبانی نظری……………………………………………………………………………………………………………………….. 14

 

2-2-1-تصویر بدنی…………………………………………………………………………………………………………………….. 14

 

2-2-1-1-رویکردهای نظری به تصویر بدنی…………………………………………………………………………….. 15

 

2-2-1-1-1-نظریه های اجتماعی – فرهنگی………………………………………………………………………… 16

 

2-2-1-1-2- نظریه های فمینیستی و شیء انگاری………………………………………………………………. 17

 

2-2-1-1-3- نظریه تعاملی نگری نمادین……………………………………………………………………………….. 19

 

2-2-1-1-4- نظریه مقایسه اجتماعی……………………………………………………………………………………… 21

 

2-2-1-1-5- نظریه خود ناهمخوانی………………………………………………………………………………………… 22

 

2-2-2- نارضایتی بدنی………………………………………………………………………………………………………………. 23

 

2-2-2-1-جنسیت و نارضایتی بدن………………………………………………………………………………………….. 25

 

2-2-2-2-علت های نارضایتی بدنی………………………………………………………………………………………….. 26

 

2-2-2-2-1-علت های اجتماعی- فرهنگی…………………………………………………………………………….. 29

 

2-2-2-2-2-علت های زیستی…………………………………………………………………………………………………. 30

 

2-2-2-2-3- علت های درون شخصی…………………………………………………………………………………….. 31

 

2-2-2-2-3-1-کمال گرایی و نارضایتی بدنی………………………………………………………………………… 33

 

2-2-2-2-3-2-درونی سازی لاغری…………………………………………………………………………………………. 34

 

2-2-2-2-3-3- خودشی انگاری………………………………………………………………………………………………. 36

 

2-2-2-2-4- علت های بین شخصی……………………………………………………………………………………….. 37

 

2-2-2-2-4- 1-روابط با همسالان و نارضایتی بدنی……………………………………………………………… 37

 

2-2-2-2-4- 2-روابط صمیمی و نارضایتی بدنی …………………………………………………………………. 37

 

2-2-2-3- نارضایتی بدنی و اختلالات روانی…………………………………………………………………………. 39

 

2-2-2-3-1- نارضایتی بدنی و درماندگی / بهزیستی روانی…………………………………………………… 39

 

2-2-2-3-2- نارضایتی بدنی و افسردگی………………………………………………………………………………… 40

 

2-2-2-3-3- نارضایتی بدنی و اختلال های خوردن………………………………………………………………. 41

 

2-2-2-4- جایگاه نارضایتی بدنی در DSM-IV-TR……………………………………………………………… 43

 

2-2-3- انواع اختلالات مربوط به خوردن و عوارض ناشی از آن :…………………………………………. 44

 

2-2-3-1- بی اشتهایی عصبی (Anorexia)……………………………………………………………………………. 45

 

2-2-3-1-1- عوارض…………………………………………………………………………………………………………………. 45

 

2-2-3-2- پرخوری عصبی (Bulimia)…………………………………………………………………………………….. 45

 

2-2-3-2-1- عوارض…………………………………………………………………………………………………………………. 46

 

2-2-3-3- اختلالات خوردن که به عوامل دیگر وابسته اند……………………………………………………. 46

 

2-2-3-3-1-پرخوری مختل کننده (Being Eating Disorder)…………………………………………… 47

 

2-2-4-شیوع اختلالات خوردن………………………………………………………………………………………………… 47

 

2-2-5- عوامل درونی و بیرونی اثرگذار در بروز اختلال خوردن……………………………………………. 47

 

2-2-5-1- عوامل بیرونی…………………………………………………………………………………………………………… 48

 

2-2-5-2- عوامل درونی …………………………………………………………………………………………………………… 49

 

2-2-6- جنسیت و اختلالات مربوط به خوردن………………………………………………………………………. 52

 

2-3- پژوهش های پیشین…………………………………………………………………………………………………………. 52

 

2-4-نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………… 62

 

2-5-فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 62

 

 

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

3-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 64

 

3-2-روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………. 64

 

3-3- جامعه آماری،نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………. 65

 

3-4- ابزار پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………. 65

 

3-4-1-اختلالات خوردن……………………………………………………………………………………………………………. 65

 

3-4-1-1-مقیاس تشخیصی اختلالات خوردن ………………………………………………………………………. 65

 

3-4-1-2- پرسش نامه نگرش خوردن ……………………………………………………………………………………. 67

 

3-4-2-نارضایتی بدنی………………………………………………………………………………………………………………… 69

 

3-4-2-1-پرسش نامه شکل بدنی…………………………………………………………………………………………….. 69

 

3-4-4-خودشی انگاری………………………………………………………………………………………………………………. 70

 

 

3-4-4-1-پرسش نامه خود شی انگاری…………………………………………………………………………………… 70

 

3-4-6- پرسشنامه کمال گرایی………………………………………………………………………………………………… 72

 

3-4-6-1-پرسشنامه کمال گرایی اهواز……………………………………………………………………………………. 72

 

3-4-7-درونی سازی لاغری……………………………………………………………………………………………………….. 73

 

3-4-7-1-مقیاس درونی سازی لاغری……………………………………………………………………………………… 73

 

3-4-8-شاخص توده بدنی…………………………………………………………………………………………………………. 74

 

3-5-روش اجرا ………………………………………………………………………………………………………………………….. 74

 

3-6-روش تجزیه و تحلیل داده­ها………………………………………………………………………………………………. 7

 

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش

 

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

 

4-2 آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………… 76

 

4-3- ماتریس همبستگی متغیرهای مدل………………………………………………………………………………… 83

 

4-4- یافته های تحلیل مسیر…………………………………………………………………………………………………….. 84

 

4-4-1-پیش بینی نارضایتی بدنی براساس کمال گرایی………………………………………………………… 85

 

4-4-2-پیش بینی نارضایتی بدنی براساس درونی سازی لاغری……………………………………………. 85

 

4-4-3-پیش بینی نارضایتی بدنی براساس شاخص توده بدنی………………………………………………. 86

 

4-4-4-پیش بینی نارضایتی بدنی براساس خودشیء انگاری…………………………………………………. 87

 

4-4-5-پیش بینی اختلالات خوردن بر اساس نارضایتی بدنی …………………………………………… 87

 

4-4-6-پیش بینی اختلالات خوردن براساس کمال گرایی……………………………………………………. 88

 

4-4-7-پیش بینی اختلالات خوردن براساس شاخص توده بدنی…………………………………………. 88

 

4-4-8-پیش بینی اختلالات خوردن براساس درونی سازی لاغری……………………………………….. 89

 

4-4-9-پیش بینی نارضایتی بدنی براساس خودشیء انگاری…………………………………………………. 90

 

4-4-10- پیش بینی اختلال خوردن براساس کمال گرایی با واسطه گری نارضایتی بدنی… 90

 

4-4-11- پیش بینی اختلال خوردن براساس درونی سازی لاغری

 

با واسطه گری نارضایتی بدنی…………………………………………………………………………………………………….. 91

 

4-4-12- پیش بینی اختلال خوردن براساس شاخص توده بدنی

 

با واسطه گری نارضایتی بدنی…………………………………………………………………………………………………… 91

 

4-4-13- پیش بینی اختلال خوردن براساس خود شیء انگاری

 

با واسطه گری نارضایتی بدنی…………………………………………………………………………………………………… 92

 

4-5 -مدل سازی معادلات ساختاری…………………………………………………………………………………………. 92

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

 

5-2-فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 99

 

5-2-1-فرضیه 1: کمال گرایی نارضایتی بدنی را پیش بینی می نماید………………………………… 99

 

5-2-2-فرضیه 2: درونی سازی لاغری نارضایتی بدنی را پیش بینی می نماید………………….. 100

 

5-2-3-فرضیه 3:BMI نارضایتی بدنی را پیش بینی می نماید………………………………………….. 101

 

5-2-4-فرضیه 4: خودشی انگاری نارضایتی بدنی را پیش بینی می نماید…………………………. 103

 

5-2-5-فرضیه 5: کمال گرایی اختلالات خوردن را پیش بینی می نماید…………………………… 104

 

5-2-6-فرضیه 6: درونی سازی لاغری اختلالات خوردن را پیش بینی می نماید………………. 105

 

5-2-7-فرضیه 7: BMI اختلالات خوردن را پیش بینی می نماید……………………………………… 106

 

5-2-8-فرضیه 8: خودشیء انگاری اختلالات خوردن را پیش بینی می نماید…………………… 107

 

5-2-9-فرضیه 9: نارضایتی بدنی اختلالات خوردن را پیش بینی می نماید………………………. 107

 

5-2-10-فرضیه 10:کمال گرایی، درونی سازی لاغری، خودشیء انگاری و شاخص توده بدنی

 

با واسطه گری نارضایتی بدنی اختلالات خوردن را پیش بینی می نمایند………………………… 108

 

5-4-نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………. 111

 

5-5-محدودیت ها……………………………………………………………………………………………………………………… 111

 

5-6-پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………….. 112

 

 

 

منابع و مآخذ

 

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………… 113

 

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 116

 

پیوست

 

پرسش نامه تشخیصی اختلالات خوردن(EDDS)………………………………………………………………….. 128

 

پرسشنامه نگرش های خوردن-26……………………………………………………………………………………………. 130

 

پرسش نامه نارضایتی بدنی(8-D)…………………………………………………………………………………………….. 132

 

پرسش نامه درونی سازی لاغری……………………………………………………………………………………………….. 133

 

پرسشنامه خود شیء انگاری……………………………………………………………………………………………………… 134

 

پرسش نامه کمال گرایی اهواز…………………………………………………………………………………………………… 136

 

فهرست جداول

 

جدول 1-1 نظام طبقه بندی WHO از اضافه وزن و چاقی بر پایه ی شاخص توده بدن…….. 10

 

جدول 3-1: پایایی پرسشنامه‌ی اختلالات خوردن EDDS……………………………………………………… 66

 

جدول 3-2: روایی پرسشنامه‌ی اختلالات خوردن EDDS……………………………………………………… 67

 

جدول 3-3. زیر مقیاس ‌های مربوط به پرسشنامه EAT-26…………………………………………………… 68

 

جدول3-4: نقاط برش پرسش نامه BSQ-8D………………………………………………………………………….. 70

 

جدول3- 5: روایی پرسشنامه‌ی نارضایتی بدن…………………………………………………………………………. 70

 

جدول 3- 6: پایایی پرسشنامه‌ی نارضایتی بدن………………………………………………………………………… 70

 

جدول 3-7: روایی پرسشنامه‌ی خود شیء انگاری…………………………………………………………………… 71

 

جدول 3-8: پایایی پرسشنامه‌ی خود شیء انگاری…………………………………………………………………… 72

 

جدول 3-9: روایی پرسشنامه‌ی درون سازی لاغری…………………………………………………………………. 73

 

جدول 3-10: پایایی پرسشنامه‌ی درون سازی لاغری……………………………………………………………… 74

 

جدول 4-1: آمار توصیفی متغیر سن………………………………………………………………………………………… 77

 

جدول 4-2: آمار توصیفی متغیر تحصیلات………………………………………………………………………………. 77

 

جدول 4-3: آمار توصیفی متغیر شاخص توده بدنی………………………………………………………………… 78

 

جدول 4-4: آمار توصیفی متغیر نارضایتی بدن………………………………………………………………………… 78

 

جدول 4-5: فراوانی نارضایتی از بدن بر حسب شاخص توده بدنی………………………………………… 79

 

جدول 4-6: آمار توصیفی متغیر احتمال وجود اختلال تغذیه­ای ………………………………………….. 80

 

جدول 4-7: آمار توصیفی اختلال آنورکسیانروسیا………………………………………………………………….. 81

 

جدول 4-8: آمار توصیفی اختلال بولومیانروسیا……………………………………………………………………….. 82

 

جدول 4-9: آمار توصیفی اختلال پرخوری………………………………………………………………………………. 82

 

جدول 4-10: آمار توصیفی اختلال خوردن نوع 2…………………………………………………………………… 82

 

جدول 4-11: ماتریس همبستگی بین متغییرهای پژوهش……………………………………………………. 83

 

جدول 4-12: مدل رگرسیونی تاثیر کمال گرایی بر نارضایتی بدنی……………………………………….. 85

 

جدول 4-13: مدل رگرسیونی تاثیر درونی سازی لاغری بر نارضایتی بدنی…………………………… 86

 

جدول 4-14: مدل رگرسیونی تاثیر شاخص توده بدنی بر نارضایتی بدنی…………………………….. 86

 

جدول 4-15: مدل رگرسیونی تاثیر خودشیء انگاری بر نارضایتی بدنی……………………………….. 87

 

جدول 4-16: مدل رگرسیونی تاثیر نارضایتی بدنی بر اختلالات خوردن………………………………. 87

 

جدول 4-17: مدل رگرسیونی تاثیر کمال گرایی بر اختلالات خوردن…………………………………… 88

 

جدول 4-18: مدل رگرسیونی تاثیر درونی سازی لاغری بر اختلالات خوردن……………………… 89

 

جدول 4-19: مدل رگرسیونی تاثیر شاخص توده بدنی بر اختلالات خوردن………………………… 89

 

جدول 4-20: مدل رگرسیونی تاثیر خودشیء انگاری بر اختلالات خوردن…………………………… 90

 

جدول 4-21: تاثیر کمال گرایی بر اختلال خوردن به واسطه نارضایتی بدنی………………………. 90

 

جدول 4-22: تاثیر درونی سازی لاغری بر اختلال خوردن به واسطه نارضایتی بدنی………….. 91

 

جدول 4-23: تاثیر شاخص توده بدنی بر اختلال خوردن به واسطه نارضایتی بدنی…………….. 91

 

جدول 4-24 : تاثیر خودشیء انگاری بر اختلال خوردن به واسطه نارضایتی بدنی…………….. 92

 

جدول 4-25: برآورد انجام شده برای تفاوت معناداری پارامترها با مقدار صفر………………………. 93

 

جدول 4-26: شاخص های برازش مدل……………………………………………………………………………………. 9

 

فهرست شکل ها

 

شکل 4-1: مدل مسیر پیشنهادی برای تاثیر متغیرها بر اختلالات خوردن با واسطه­گری نارضایتی بدن (برآوردهای استاندارد)   93

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

 

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 11

 

2-2- مبانی نظری……………………………………………………………………………………………………………………. 11

 

2-2-1- سلامت روان …………………………………………………………………………………………………………….. 15

 

2-2-2- راهبردهای مقابله دینی …………………………………………………………………………………………… 19

 

2-2-3- رضایت زناشویی…………………………………………………………………………………………………………. 22

 

2-2-4- خودکارآمدی …………………………………………………………………………………………………………….. 25

 

2-3- پیشینه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….. 29

 

2-3-1- سلامت روان …………………………………………………………………………………………………………………… 29

 

2-3-2- راهبردهای مقابله دینی …………………………………………………………………………………………………. 30

 

2-3-3- رضایت زناشویی………………………………………………………………………………………………………………. 33

 

2-3-4- خودکارآمدی……………………………………………………………………………………………………………………. 35

 

2-3-5- خلاصه­ی پژوهش­های پیشین……………………………………………………………………………………….. 38

 

 

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 40

 

3-2- طرح پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………… 40

 

3-3- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………… 40

 

3-4- نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………….. 41

 

3-5- ابزارهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….. 41

 

3-5-1- پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ₂₈)………………………………………………………………………….. 41

 

3-5-2- مقیاس راهبردهای مقابله دینی ……………………………………………………………………………………. 42

 

3-5-3- پرسشنامه زوجی انریچ…………………………………………………………………………………………………… 43

 

3-5-4- پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر (GSES)……………………………………………………………. 44

 

3-6- روش اجرا……………………………………………………………………………………………………………………………… 45

 

3-7- روش تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………………………………………………….. 45

 

 

 

فصل چهارم: یافته­های پژوهش

 

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

 

4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی …………………………………………………………………………………………………….. 47

 

4-3- آمار توصیفی و متغیرهای جمعیت شناختی …………………………………………………………………… 48

 

4-3-1- جنسیت در نمونه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………… 48

 

4-3-2- سطح تحصیلات نمونه مورد مطالعه……………………………………………………………………………… 49

 

4-4- تحلیل توصیفی از یافته­های تحقیق …………………………………………………………………………………. 50

 

4-5- تحلیل استنباطی آماره­ها …………………………………………………………………………………………………… 51

 

4-5-1- بررسی رابطه بین متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………….. 51

 

4-6- یافته­های مربوط به فرضیه­ها و سوال پژوهش …………………………………………………………………. 53

 

4-6-1- راهبردهای مقابله دینی سلامت روان را در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی پیش­بینی می­کند.  53

 

4-6-2- رضایت زناشویی سلامت روان را در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی پیش­بینی می­کند. 55

 

4-6-3- خودکارآمدی سلامت روان را در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی پیش­بینی می­کند     57

 

4-6-4- سهم راهبردهای مقابله دینی، رضایت زناشویی و خودکارآمدی در پیش­بینی سلامت روان بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی چقدر می­باشد…………………………………………………………………………………………………………………….. 58

 

4-7- یافته­های جانبی …………………………………………………………………………………………………………………. 59

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 62

 

5-2- بحث در مورد فرضیه­های پژوهش……………………………………………………………………………………… 62

 

5-2-1- راهبردهای مقابله دینی سلامت روان را در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی پیش­بینی می­کند   62

 

5-2-2-رضایت زناشویی سلامت روان را در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی پیش­بینی می­کند.  64

 

5-2-3- خودکارآمدی سلامت روان را در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی پیش­بینی می­کند     65

 

5-2-4- سهم راهبردهای مقابله دینی، رضایت زناشویی و خودکارآمدی در پیش­بینی سلامت روان بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی چقدر می­باشد…………………………………………………………………………………………………………………….. 66

 

5-3- کلی و نتیجه گیری نهایی …………………………………………………………………………………………. 69

 

5-4- محدودیت­های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………. 69

 

 

5-5- پیشنهادات پژوهش……………………………………………………………………………………………………………… 70

 

5-5-1- پیشنهادات پژوهشی ……………………………………………………………………………………………………… 70

 

5-5-2- پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………………………………… 71

 

 

 

فهرست منابع و مآخذ

 

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

 

منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

 

 

 

پیوست

 

پیوست شماره 1: پرسشنامه سلامت روان ………………………………………………………………………………….. 83

 

پیوست شماره 2: مقیاس راهبردهای مقابله مذهبی …………………………………………………………………. 86

 

پیوست شماره 3: پرسشنامه زوجی انریچ…………………………………………………………………………………….. 87

 

پیوست شماره 4: پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر…………………………………………………………….. 89

 

فهرست جداول

 

جدول شماره 4-1- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنسیت …………………………….. 48

 

جدول شماره 4-2- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک مدرک تحصیلی بر حسب جنسیت   49

 

جدول شماره 4-3- یافته­های توصیفی مقیاس­ها و زیر مقیاس­های مورد مطالعه در

 

گروه نمونه ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 50

 

جدول شماره 4-4- ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش …………………………………………….. 52

 

جدول شماره 4-5- مدل رگرسیون و شاخص­های آماری مولفه‌های راهبرد مقابله دینی برای پیش­بینی سلامت روان   54

 

جدول شماره 4-6 – ضرایب رگرسیون مولفه های­ راهبرد مقابله دینی برای پیش­بینی سلامت روان   54

 

جدول شماره 4-7- مدل رگرسیون و شاخص­های آماری رضایت زناشویی برای پیش­بینی سلامت روان        55

 

جدول شماره 4-8- ضرایب رگرسیون رضایت زناشویی برای پیش­بینی سلامت روان……………. 55

 

جدول شماره 4-9- مدل رگرسیون و شاخص­های آماری مولفه­های رضایت زناشویی برای پیش­بینی سلامت روان    56

 

جدول شماره 4-10- ضرایب رگرسیون مولفه­های رضایت زناشویی برای پیش­بینی سلامت روان      56

 

جدول شماره 4-11- مدل رگرسیون و شاخص­های آماری خودکارآمدی برای پیش­بینی سلامت روان         57

 

جدول شماره 4-12 – ضرایب رگرسیون خودکارآمدی برای پیش­بینی سلامت روان…………….. 58

 

جدول شماره 4-13- مدل رگرسیون و شاخص­های آماری راهبردهای مقابله دینی، رضایت زناشویی و خودکارآمدی برای پیش­بینی سلامت روان……………………………………………………………………………………………………………………………………. 59

 

جدول شماره 4-14 – ضرایب رگرسیون راهبردهای مقابله دینی، رضایت زناشویی و خودکارآمدی برای پیش­بینی سلامت روان 59

 

جدول شماره 4-15- تفاوت میانگین مقیاس­های مورد مطالعه بین زنان و مردان………………….. 60

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

2-1-2-7- نظریه های افسردگی.. 22

 

2-1-2-7-1- عوامل بیولوژیك 22

 

2-1-2-7-2- نظریه های روانكاوی.. 24

 

2-1-2-7-3- رویكرد شناختی بك.. 26

 

2-1-2-7-4- نظریة درمان عقلانی ـ عاطفی (الیس) 29

 

2-1-2-7-5- نظریه های یادگیری.. 29

 

2-1-2-7-6- رویكرد پردازش اطلاعات.. 31

 

2-1-2-7-7- نظریة اسناد. 31

 

2-1-2-8-7- تفاوت افسردگی کودکان وبزرگسالان. 32

 

2-1-3- فراشناخت.. 34

 

2-1-3-1- تعریف فراشناخت.. 35

 

2-1-3-2- مدل فراشناختی اختلالات روانشناختی.. 36

 

2-1-3-3- متغیرهای فراشناخت از دیدگاه ولز. 38

 

2-1-3-4- نظریه بروئر. 44

 

2-1-4- افکار ناکارآمد. 46

 

2-2- پیشینه تحقیقات انجام شده در ایران و جهان. 52

 

2-2-1- پیشینه پژوهش ها در داخل کشور 52

 

2-2-2- پیشینه پژوهش ها در خارج کشور 57

 

2-3- جمع بندی.. 62

 

3- فصل سوم: روش پژوهش… 68

 

3-1- مقدمه. 69

 

3-2- نوع تحقیق.. 69

 

3-2- قلمرو تحقیق.. 69

 

3-4- جامعه آماری.. 69

 

3-5- نمونه و روش نمونه­گیری.. 69

 

3-6- ابزار جمع‌آوری داده‌ها  و روایی و پایایی آنها 70

 

3-6-1- مقیاس نگرش های ناکارآمد. 70

 

3-6-2- مقیاس فراشناخت کودکان. 70

 

3-6-3- مقیاس خودسنجی افسردگی.. 71

 

3-7- روش جمع آوری دادها 72

 

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده ها 72

 

4- فصل چهارم: نتایج. 74

 

4-1- مقدمه. 75

 

4-2- داده‌های جمعیت شناختی.. 75

 

4-3- تحلیل روانسنجی پرسشنامه فراشناخت در نوجوانان. 80

 

4-3-1- بررسی روایی پرسشنامه فرا شناخت.. 81

 

4-3-2- بررسی اعتبار پرسشنامه فرا شناخت.. 86

 

4-4- بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه ناکارآمد در نوجوانان. 87

 

4-5- پیش بینی افسردگی براساس عوامل فراشناخت.. 91

 

4-6- پیش بینی افسردگی براساس افکار ناکارآمد و فراشناخت.. 93

 

5- فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری.. 95

 

5-1- مقدمه. 96

 

5-2- یافته ها 96

 

5-4- محدودیت­های تحقیق.. 98

 

5-5- پیشنهاد ها 99

 

فهرست منابع. 100

 

پیوست­ها

 

چکیده به زبان انگلیسی..

 

 

 

فهرست جدول­ها

 

جدول­4-1: جنسیت آزمودنی ها 76

 

جدول­4-2: شغل پدر  آزمودنی ها 77

 

جدول­4-3: شغل مادر آزمودنی ها 78

 

 

جدول­4-4: تحصیلات پدر  آزمودنی ها ر 79

 

جدول­4-5: تحصیلات مادر   آزمودنی ها 80

 

جدول­4-6: جدول واریانس تشریح شده 82

 

جدول­4-7: ماتریس ساختار عاملی چرخیده 84

 

جدول­4-8: پایایی پرسشنامه فراشناخت.. 86

 

جدول­4-9: پایایی پرسشنامه فراشناخت به ازای حذف هر یک از سوالات.. 89

 

جدول­4-10: پایایی هر یک از عامل های  فراشناخت.. 87

 

جدول­4-11: جدول واریانس تشریح شده 87

 

جدول­4-12: ماتریس ساختار عاملی چرخیده 89

 

جدول­4-13: پایایی پرسشنامه فکار ناکار آمد. 90

 

جدول­4-14: پایایی پرسشنامه افکار ناکار آمد  به ازای حذف هر یک از سوالات.. 90

 

جدول4-15: بررسی رابطه  افسردگی با باورهای فراشناختی و افکارناکارآمد     92

 

جدول4-16: پیش بینی  افسردگی بر اساس عوامل فراشناخت   93

 

جدول­4-17: پیش بینی  افسردگی بر اساس افکارناکارآمد و فراشناخت   94

 

 

 

فهرست نمودار­ها

 

نمودار4-1: جنسیت آزمودنی ها 76

 

نمودار 4-2: شغل پدر آزمودنی ها 77

 

نمودار 4-3: شغل مادر آزمودنی ها 78

 

نمودار 4-4: تحصیلات پدر  آزمودنی ها 79

 

نمودار 4-5: تحصیلات مادر   آزمودنی ها 80

 

 

 

چکیده

 

هدف پژوهش حاضر، پیش بینی افسردگی براساس افکار ناکارآمد و فراشناخت در نوجوانان بود. 600 نفر ) 150 پسر پایه دوم، 150 پسر پایه سوم، 150 دختر پایه دوم و 150 دختر پایه سوم(از دانش آموزان دوره راهنمایی شهر محمودآباد که در سال تحصیلی 90-89 تحصیل می کردند،به روش خوشه ای تصادفی به عنوان نمونه  انتخاب شدند.گردآوری داده ها،به کمک پرسشنامه های نگرش ناکار آمد ،فراشناخت کودکان  و خودسنجی افسردگی انجام شد.داده های آماری با بهره گیری از تحلیل عوامل و ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی ساختار و اعتبار پرسشنامه ،ضریب همبستگی پیرسون، و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت در موردسنجش اعتبار و روایی  پرسشنامه فراشناخت نتایج نشان داد پرسشنامه فرا شناخت از روایی برخوردار و  ثبات درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ 69/0 محاسبه شد که نشان دهنده این است که میزان پایایی پرسشنامه در حد متوسط است.

 

در مورد اعتبار و روایی  پرسشنامه افکار ناکارآمد  نتایج نشان داد پرسشنامه افکار ناکارآمد  از روایی برخوردار و  ثبات درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ 0/74 محاسبه شد که نشان دهنده این است که میزان پایایی پرسشنامه در حد بالایی است . نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد عوامل فراشناختی ،پیش بینی کننده افسردگی می باشند .در زمینه پیش بینی افسردگی توسط فراشناخت و افکار ناکارآمد نتایج نشان داد افکار ناکارامد و فراشناخت توانایی پیش بینی افسردگی در فرد را دارند .

 

مقدمه

 

افسردگی[1] شایع ترین بیماری قرن حاضر است (لاور[2]، 2002؛ به نقل از ملاباقری،1383). در حال حاضر افسردگی جدی ترین بیماری قرن تلقی شده و به گزارش دانشگاه هاروارد تا سال 2020 در رتبه اول یا دوم بیماری های شایع قرار می گیرد (آندریا[3]، 2002). افسردگی افت فراگیر خلق است که همراه با احساس غمگینی و عدم توانایی تجربه لذت می باشد (اتکینسون، 1380).

 

اگرچه از زمان های گذشته غمگینی و یأس در کودکان و نوجوانان پدیده های شناخته شده ای به شمار می رفت، امروزه روشن شده است که اختلال پایدار خلق در کودکان با هر سنی و در هر شرایطی ممکن است بروز کند (کاپلان و سادوک[4]، 1376). امروزه در مقایسه با گذشته، افسردگی در بین نوجوانان شایع تر شده است و قربانیان خود را زمانی که بسیار جوان هستند مبتلا می کند. متأسفانه گرایش به وقوع اولین افسردگی در سنین پایین تر افزایش یافته و درصد بالای نوجوانان مبتلا به افسردگی شدید نگران کننده است (روزنهان و سلیگمن، 1384). میزان شیوع در طی سالیان زندگی در نوجوانان از 15 تا 20 درصد ارزیابی شده که با میزان آن در جمعیت های بزرگسال قابل مقایسه است و این فرض را مطرح می کند که افسردگی در بزرگسالان غالباً در نوجوانی شروع می شود (بیرماهر[5] و همکاران، 1995؛ به نقل از منیرپور،1384).

 

در سبب شناسی افسردگی دیدگاه های مختلفی مطرح شده است. آرون بک[6] (1987، به نقل از دیویسون[7] و همکاران، 2004) یک الگوی شناختی از افسردگی ارائه داده است. بر طبق نظر بک، افراد افسرده به این دلیل افسرده اند که نسبت به خود، جهان و آینده نظر بدبینانه ای دارند، دارای روان بنه ها و باورهای منفی اند که به وسیله رویدادهای منفی زندگی فعال می شوند و همچنین سوگیری های شناختی دارند. روان بنه های منفی همراه با سوگیری یا تحریف های شناختی آنچه را که وی سه گانه منفی نامیده است حفظ می کنند که در نهایت به افسردگی منجر می شود. به عبارت دیگر بک مؤلفه آسیب پذیری را به عنوان نگرش ناکارآمد[8] (اعتقاد و باور غیر منطقی) مفهوم سازی نمود (وایسمن[9]، 1989؛ به نقل از ابراهیمی،1386). این افکار منفی شامل نیاز به کمال در دستیابی به هدف و تأیید دایمی به وسیله دیگران، فرد را در بزرگ ترین عامل خطر برای افسردگی تحت شرایط خاص قرار می دهد. به نظر می رسد که از طریق تعامل با حوادث استرس زای زندگی، افکار ناکارآمد می توانند ماشه چکان وقوع نشانه های جسمانی، عاطفی و انگیزشی افسردگی شوند (بک و همکاران، 1976؛ به نقل از لیو[10]).