1-1) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

2

 

 

 

1-2) بیان مساله …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

4

 

 

 

1-3) سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

6

 

 

 

1-4) اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

7

 

 

 

1-5) اهداف تحقیق   …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

8

 

 

 

1-6) چارچوب نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

9

 

 

 

1-7) فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

10

 

 

 

1-8)تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق   ……………………………………………………………………………………………………………..

 

 

11

 

 

 

1-9)قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

15

 

 

 

1-9-1) قلمرو موضوعی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

15

 

 

 

1-9-2) قلمرو مکانی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

15

 

 

 

1-9-3) قلمرو زمانی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

15

 

 

 

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

 

 

 

 

 

2-1) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

17

 

 

 

2-2) رفتار مصرف کننده ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

18

 

 

 

 

2-3) روانشناسی رفتار مصرف کننده     ………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

19

 

 

 

2-4) اهمیت درک رفتار مصرف کننده …………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

21

 

 

 

2-5) انواع رفتار خرید مصرف کننده …………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

26

 

 

 

2-5-1) رفتار واکنشی عادی   …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

26

 

 

 

2-5-2) مشکل گشایی مجدد …………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

27

 

 

 

2-5-3) مشکل گشایی گسترده …………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

28

 

 

 

2-6) فرآیند تصمیم گیری به خرید مصرف کننده ………………………………………………………………………………………………………….

 

 

28

 

 

 

–         شناخت مشکل ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

29

 

 

 

–         جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

29

 

 

 

–         ارزیابی گزینه ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

31

 

 

 

–         تصمیم گیری درباره خرید …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

32

 

 

 

–         ارزیابی پس از خرید   ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

33

 

 

 

2-7) رفتار مصرف‏کننده در محیط دیجیتال …………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

34

 

 

 

–         مدل شكل‏گیری و تأثیر ساختار ذهنی   ……………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

36

 

 

 

–         رفتار ارتباطی مصرف‏كنندگان در محیط دیجیتال …………………………………………………………………………………………………………..

 

 

38

 

 

 

2-8) آمیخته بازاریابی دیجیتال …………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

40

 

 

 

2-9) انواع کالا در خرید و فروش اینترنتی   …………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

41

 

 

 

2-10) عوا مل موثر بر تصمیم خرید در خرید ﺍﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ  …………………………………………………………………………………………………

 

 

44

 

 

 

2-10-1) ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﺍﻥ ﺍﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ   ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

45

 

 

 

2-10-2) شرایط تحویل کالا ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

47

 

 

 

2-10-3) خدمات مشتری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

48

 

 

 

2-10-4) عوامل مربوط به كیفیت اطلاعات …………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

49

 

 

 

2-10-5) تمایل یا نگرش مصرف کننده …………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

50

 

 

 

2-10-6) عوامل برانگیزاننده …………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

52

 

 

 

2-10-7) جنبه تجربی خرید …………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

52

 

 

 

2-10-8) عوامل موقعیتی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

54

 

 

 

2-10-9) قیمت ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

55

 

 

 

2-10-10) کیفیت …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

56

 

 

 

2-10-11) امكانات پشتیبانی سایت …………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

57

 

 

 

2-10-12) اعتماد الكترونیكی یا اعتماد به وب سایت …………………………………………………………………………………………………

 

 

58

 

 

 

2-10-12-1) اعتماد الكترونیك و توسعه تجارت الكترونیك ……………………………………………………………………………………….

 

 

60

 

 

 

2-11) پیشنه پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

63

 

 

 

الف) پیشینه داخلی   ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

63

 

 

 

ب) پیشینه خارجی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

65

 

 

 

2-12) خلاصه فصل   ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

70

 

 

 

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

 

 

 

 

 

 

3-1) مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

72

 

 

 

3-2) روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

73

 

 

 

3-3)جامعه و نمونه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

74

 

 

 

3-4)روش ها و ابزار جمع آوری داده ها …………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

77

 

 

 

3-5) روایی و پایایی ابزار گردآوری داده ها   …………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

78

 

 

 

3-5-1)روایی ابزار گردآوری داده ها ……………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

78

 

 

 

3-5-2) پایایی ابزار گردآوری داده ها ……………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

79

 

 

 

3-6) روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

80

 

 

 

 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

 

 

 

 

 

4-1) مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

83

 

 

 

4-2) توصیف متغیرهای جمعیت شناختی ……………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

84

 

 

 

4-2-1) جنسیت پاسخگویان   …………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

84

 

 

 

4-2-2) سن پاسخگویان     ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

85

 

 

 

4-2-3) میزان تحصیلات پاسخگویان   ……………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

86

 

 

 

4-3) توصیف متغیرهای تحقیق   …………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

87

 

 

 

4-3-1) توصیف متغیر خواسته­های فردی مصرف کننده ……………………………………………………………………………………………..

 

 

87

 

 

 

4-3-2) توصیف متغیر نگرش مصرف کننده …………………………………………………………………………………………………………………

 

 

88

 

 

 

4-3-3) توصیف متغیر قیمت محصولات ……………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

89

 

 

 

4-3-4) توصیف متغیر کیفیت محصول ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

90

 

 

 

4-3-5) توصیف متغیر اعتماد به وب سایت ………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

91

 

 

 

4-3-6) توصیف متغیر تصمیم خرید آنلاین ………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

92

 

 

 

4-3-7) توصیف متغیر تکرار رفتار خرید   ……………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

93

 

 

 

4-4) بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها …………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

94

 

 

 

4-5) آزمون فرضیه های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

95

 

 

 

4-5-1) فرضیه اول: بین قیمت محصولات و تصمیم خرید آنلاین مشتریان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد ……….

 

 

95

 

 

 

4-5-2) فرضیه دوم: بین کیفیت محصول و تصمیم خرید آنلاین مشتریان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد ………..

 

 

97

 

 

 

4-5-3) فرضیه سوم: بین اعتماد به وب سایت و تصمیم خرید آنلاین مشتریان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد …

 

 

98

 

 

 

4-5-4) فرضیه چهارم: بین نگرش مصرف کننده و تصمیم خرید آنلاین وی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد ……..

 

 

99

 

 

 

4-5-5) فرضیه پنجم: بین خواسته مصرف کننده و تصمیم خرید آنلاین وی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد …….

 

 

100

 

 

 

4-5-6) فرضیه ششم: تصمیم و تمایل به خرید آنلاین تاثیر مثبت و معناداری بر تکرار رفتار خرید مشتریان دارد ……

 

 

101

 

 

 

4-6) سایر یافته های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

102

 

 

 

4-7) خلاصه فصل …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

107

 

 

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

 

 

 

 

 

 

5-1) مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

109

 

 

 

5-2) نتایج آمار توصیفی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

110

 

 

 

5-2-1) یافته های توصیفی …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

110

 

 

 

5-3) آمار استنباطی … …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

114

 

 

 

بررسی فرضیه اول …. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

114

 

 

 

بررسی فرضیه دوم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

115

 

 

 

بررسی فرضیه سوم …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

115

 

 

 

بررسی فرضیه چهارم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

116

 

 

 

بررسی فرضیه پنجم   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

117

 

 

 

بررسی فرضیه ششم …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

117

 

 

 

5-4) پیشنهادات پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

119

 

 

 

الف) پیشنهادات بر اساس یافته های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………

 

 

119

 

 

 

ب) پیشنهادات برای تحقیقات آتی   ………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

122

 

 

 

5-5 محدودیتهای پژوهش   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

123

 

 

 

منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

125

 

 

 

ضمائم………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

133

 

 

چکیده

 

ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺷﺒﻜﻪ ارﺗﺒﺎط ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی ﻧﻮع ﺟﺪﻳﺪی از ﺧﺮﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺧﺮﻳﺪآﻧﻼﻳﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪه ﻗﺼﺪ ﺧﺮﻳﺪآﻧﻼﻳﻦ اهمیت ویژه ای یافته است. لذا پژوهش حاضر نیز با توجه به اهمیت و ضرورت موضوع درصدد شناسایی عوامل موثر بر خرید آنلاین مشتریان برآمده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر جمع آوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی می باشد.در این راستا دانشجویان دانشگاه آزاد واحد رشت شامل 11471 نفر به عنوان جامعه آماری انتخاب و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 372 نفر از دانشجویان تعیین گردید. داده های پژوهش از طریق ابزار پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار Spss و آزمون رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل حاکی از مورد تائید واقع شدن کلیه فرضیه های پژوهش بود. بطوریکه که مشخص گردید متغیرهای نگرش، تقاضا (فاکتورهای ذهنی)، قیمت، کیفیت و اعتماد (فاکتورهای عینی) رابطه مثبت و معناداری با متغیر تصمیم به خرید آنلاین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت داشته بطوریکه متغیر کیفیت محصول و یا خدمت ارائه شده و اعتماد به وب سایت ارائه دهنده کالا و خدمات بیشترین تاثیر را دارا بوده اند و پس از آنها میزان تامین خواسته ها و انتظارات فرد، نگرش و قیمت قرار داشته اند.

 

کلید واژه ها : خواسته های فردی، نگرش مصرف کننده، قیمت کالا، کیفیت کالا، رفتار خرید آنلاین

 

 -1) مقدمه

 

ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ رﺷﺪ ﻓﻨﺎوری، زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻓﻀﺎی ﺗﺠﺎرت و ﻛﺴﺐوﻛﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ . ﻳﻜﻲ از ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی ﻧﻔﻮذ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ، رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺧﺮده ﻓﺮوﺷﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و ﺧﺮﻳﺪ آﻧﻼﻳﻦ (Mummalaneni and Meng, 2009)، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﺎدات ﺧﺮﻳﺪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن (Wang et al, 2007) و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﮕﺮش ﻛﺎرﺑﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ آﻧﻼﻳﻦ اﺳﺖ (Tariq and Eddaoudi,2009) . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدن اﻟﮕﻮﻫﺎی رﻓﺘﺎر ﺧﺮﻳﺪآﻧﻼﻳﻦ در ﻗﻴﺎس ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ ﺳﻨﺘﻲ، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ درك رﻓﺘﺎر ﺧﺮﻳﺪ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎی آﻧﻼﻳﻦ و ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﻋﻼﺋﻖ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺑﺮای ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻫﺎی ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ از اﻫﻤﻴﺖ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ (Wang et al, 2007). زیرا ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪ ﺷﺪن اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻟﮕﻮی ﺧﺮﻳﺪ و ﭘﺬﻳﺮش ﻓﻨﺎوری ﻧﻮ در ﻋﺮﺻﻪ ﺗﺠﺎرت، ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰی، در وﻫﻠﻪ اول ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﻳﺠﺎد اﻋﺘﻤﺎد در ﻛﺎرﺑﺮان و ﺣﺲ اﻣﻨﻴﺖ و اﻃﻤﻴﻨﺎن در آﻧﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ آن ﻧﻴﺰ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﺎرﻧﻤﺎی اراﺋﻪ دﻫﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﺮوز ﺳﺮﻗﺖ ﻫﺎی اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺮﻳﺪ آﻧﻼﻳﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖ از اﻳﻦ دارد ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮان ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰی ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺧﺮﻳﺪ آﻧﻼﻳﻦ ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن – ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺟﻮاﻣﻌﻲ ﻛﻪ ﻧﺮخ اﺷﺎﻋﻪ ﻓﻨﺎوری در آﻧﻬﺎ ﻛﻨﺪ اﺳﺖ – ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺎﻣﺎﻧﻮس ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ آﻧﻼﻳﻦ ﻧﮕﺮان ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻣﻨﻴﺘﻲ و اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ درك ﺷﺪه از ﺗﺎرﻧﻤﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ (خائف الهی و همکاران، 1391). از این رو با توجه به اهمیت ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﺮﻳﺪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ در اﻗﺘﺼﺎد ﻛﺸﻮر و اﻫﻤﻴﺖ درك ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﭘﺬﻳﺮش و ﻗﺼﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوری ﺧﺮﻳﺪآﻧﻼﻳﻦ در این مطالعه به بررسی عوامل تاثیر گذار بر قصد خرید آنلاین پرداخته شده است. در این فصل پس از بیان مساله تحقیق، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف، فرضیات، روش تحقیق و تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مورد مطالعه ارائه شده است.

 

1-2) بیان مساله

 

در دهه های اخیر میزان استفاده از اینترنت چند برابر شده است. تعداد كاربران اینترنت در دنیا درحال افزایش است، به طوری كه اینترنت به یكی از ضرورت های زندگی تبدیل شده است (Greenfield, 2000). همزمان با گسترش استفاده از اینترنت در حوزه های مختلف، تعداد مصرف کنندگان و خریداران کالاها و خدمات الکترونیک نیز افزایش چشمگیر داشته است. بطوریکه در کشوری توسعه یافته نظیر آمریکا تا سال 2013 حدود 213 میلیارد دلار برآورد می شود (Evans, 2009). در کشور ما نیز میزان مبلغ کالا و خدمات الکترونیکی طی چهار ماهه نخست سال 90، به 74 میلیارد ریال رسیده که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته 68 درصد رشد داشته است (خبرگزاری مهر، 1/6/1390). مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت نیز در آخرین گزارش خود، شمار کاربران اینترنت در ایران را تا پایان 6 ماهه نخست سال 91 بالغ بر 45 میلیون و 5 هزار و 644 نفر و ضریب نفوذ اینترنت در کشور را 59.5 درصد اعلام کرده است. همچنین بر اساس گزارشات این مرکز  3 درصد کاربران اینترنت در ایران را نیز را گروه سنی 1 تا 10 سال، 10 درصد کاربران را گروه سنی 10 تا 19 سال ، 40 درصد را گروه سنی 20 تا 29 سال، 30 درصد را گروه سنی 30 تا 44 سال، 15 درصد کاربران را گروه سنی 45 تا 59 سال، و 2 درصد را گروه سنی بالای 60 درصد تشکیل می دهند (خبرگزاری مهر،31/1/1392). از طریف دیگر استفاده از تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی برای انجام مبادلات الکترونیکی با سرعت فزاینده ای در حال رشد است. این در حالی است که پذیرش این نوع تکنولوژی ها جهت انجام مبادلات تجاری و خریدهای آنلاین، با موانع بسیاری مواجه می باشد که این امر در کشور ما ایران نیز که به لحاظ میزان آمادگی الکترونیکی در سال 2006 در رتبه 54 از میان 60 کشور قرار داشت، نمود بیشتری پیدا کرده است. از این رو كسب و كارهای اینترنتی برای سودآوری بیشتر می­بایست از اولویت­های مشتریان خود نسبت به كاركردها و خدمات ارائه شده توسط فروشگاه باخبر باشند (نظری و همکاران، 1391). شاوپ و بلنگر (2005)، با بررسی فرایند خرید مدعی شدند تسهیلات، اعتماد و تحویل كالا، كیفیت درك شده از محصول و یا خدمت مورد معامله، امنیت و قابلیت به كارگیری وب سایت، از ویژگی اصلی تأثیرگذار بر تجربه خرید هستند .(Shaup and Belanger, 2005). چرا که قصد خرید اینترنتی به منزله متغیر مهمی كه تعیین كننده رفتار خرید نهایی است، خود پیامد ارزیابی معیارهایی شامل كیفیت پایگاه اینترنتی، جستجوی اطلاعات و ارزیابی محصول توسط مشتری است (Poddar et al., 2009; Shaup and Belanger, 2005). درحقیقت قصد خرید اینترنتی انعكاس دهنده تمایل مشتری به خرید از طریق پایگاه اینترنتی است (نظری و همکاران، 1391). اگرچه فروشگاههای اینترنتی رایجترین نمود تجارت الكترونیك هستند، اما بسیاری از پایگاه های اینترنتی در كمك به بنگاه ها در رسیدن به اهداف سودآوری خود ناموفق عمل كرده اند. كرنی[1] (2001)، دریافت كه 82 درصد خریداران اینترنتی بدون نهایی كردن سفارش، فرآیند خرید اینترنتی خود را نیمه كاره رها می­كنند. كین[2] (1999) نیز بیان داشته، پایگاه های اینترنتی در ارائه تجربه خرید رضایت بخش، ناتوان هستند(نظری و همکاران، 1391).

 

از این رو مطالعه رفتار خرید و عوامل موثر بر ترغیب مشتریان به انجام خرید آنلاین با توجه به رشد فزاینده نفوذ اینترنت و تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی میان جوامع اهمیت ویژه ای یافته است. از این رو پژوهش حاضر بررسی رفتار خرید مشتریان و عوامل موثر بر آن را هدف قرار داده و از مدل پیشنهادی چئوک مان[3] (2012) بهره گرفته است همچنین با توجه به آمارهای منتشر شده بیشترین قشر استفاده کننده از اینترنت در کشور را افراد گروه سنی بین 20-29 (40%) و 30 تا 44 (30%) بوده گروه های مختلف تحصیلات عالی (دانشجویان) به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده است.

 

1-3) سوالات پژوهش

 

 

• آیا بین قیمت محصولات و تصمیم خرید آنلاین دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؟

 

• آیا بین کیفیت محصول و تصمیم خرید آنلاین دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؟

 

• آیا بین اعتماد به وب سایت تصمیم خرید آنلاین دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؟

 

2-2-3-2نظریه رفتارهای مبتنی بر تجربه و آزمون خطا……………………………………………………………………. 16

 

2-2-3-3نظریه رفتار گلهای در بازارهای مالی……………………………………………………………………………… 20

 

2-2-3-4دیدگاه معامله گران اختلال زا در مالیه…………………………………………………………………………. 20

 

2-2-4واکنش بیش از حد و واکنش کمتر از حد…………………………………………………………………………… 20

 

2-3بخش دوّم: مبانی نظری اعلامیه‌های سودنقدی……………………………………………………………………… 23

 

2-3-1سود نقدی سهام……………………………………………………………………………………………………………… 23

 

2-3-2مفهوم سود و کاربردهای آن…………………………………………………………………………………………… 24

 

2-3-3سود حسابداری و نحوه ی محاسبه آن…………………………………………………………………………….. 25

 

2-3-4سود اقتصادی و نحوه محاسبه آن……………………………………………………………………………………. 26

 

2-3-5مقایسه ی سود اقتصادی و سود حسابداری……………………………………………………………………….. 28

 

2-3-6عدم اطمینان جریان‌های نقدی و سیاست تقسیم سود………………………………………………………… 30

 

2-3-7 نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام و سیاست تقسیم سود………………………………. 33

 

2-3-8 فرصت‌های سرمایه‌گذاری و سیاست تقسیم سود…………………………………………………………….. 35

 

2-3-9 سودآوری و تقسیم سود………………………………………………………………………………………………… 37

 

2-4بخش سوّم- پیشینه تحقیقات انجام شده…………………………………………………………………………………… 39

 

2-4-1تحقیقات داخلی:…………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

2-4-2تحقیقات خارجی……………………………………………………………………………………………………………. 41

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

3-1مقّدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

 

3-2روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. 47

 

3-3معرفی مدل های تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 49

 

3-4متغیرهای تحقیق و تعاریف عملیاتی متغیرها……………………………………………………………………………… 49

 

3-5روش‌شناسی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 54

 

3-6روشهای گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………… 55

 

3-7جامعه و نمونه آماری…………………………………………………………………………………………………………… 55

 

3-8روشهای مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‏ها…………………………………………….. 56

 

3-8-1 تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………… 56

 

3-8-2 رگرسیون چند متغیره………………………………………………………………………………………………………. 57

 

3-8-3 ضریب تعیین و ضریب تعیین تصحیح شده…………………………………………………………………………… 58

 

3-8-4 مفروضات رگرسیون خطی………………………………………………………………………………………………. 58

 

3-8-5 آزمون استقلال خطاها…………………………………………………………………………………………………….. 59

 

3-8-6 آزمون مناسب بودن مدل………………………………………………………………………………………………… 59

 

3-8-7 آزمون هم‌خطی بین متغیر مستقل………………………………………………………………………………………. 60

 

3-8-8 آزمون معنادار بودن ضرایب……………………………………………………………………………………………. 61

 

3-8-9 آزمون نرمال بودن توزیع متغیر وابسته………………………………………………………………………………… 61

 

3-9نرم افزار تحلیل آماری…………………………………………………………………………………………………………. 61

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش

 

4-1مقّدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

 

4-2توصیف نمونه آماری…………………………………………………………………………………………………………… 64

 

4-3آمار توصیفی داده ها…………………………………………………………………………………………………………… 65

 

4-4آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………….. 66

 

4-4-1تعیین مدل مناسب برای تخمین مدل رگرسیون…………………………………………………………………… 66

 

4-4-2 آزمون فروض کلاسیک رگرسیون…………………………………………………………………………………… 68

 

4-4-2-1 آزمون نرمال بودن توزیع متغیر وابسته…………………………………………………………………………… 68

 

4-4-2-2 آزمون استقلال خطاها………………………………………………………………………………………………… 69

 

4-4-2-3 ناهمسانی واریانس ها…………………………………………………………………………………………………. 70

 

4-4-2-4 آزمون هم خطی متغیرهای مستقل…………………………………………………………………………………. 71

 

4-5 آزمون فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 73

 

4-5-1 آزمون فرضیه اول………………………………………………………………………………………………………….. 73

 

4-5-2 آزمون فرضیه دوم………………………………………………………………………………………………………….. 74

 

4-5-3 آزمون فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………. 76

 

4-5-4 آزمون فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………………………. 77

 

4-5-5 آزمون فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………………………… 79

 

 

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 82

 

5- 2 خلاصه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… 82

 

5-3 نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………. 84

 

5-3-1نتیجه گیری از فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………. 84

 

5-3-2 نتیجه گیری از فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………….. 85

 

5-3-3نتیجه گیری از فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………… 86

 

5-3-4نتیجه گیری از فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………… 87

 

5-3-5نتیجه گیری از فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………….. 88

 

5-4محدودیت‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………….. 89

 

5-5پیشنهادات برای استفاده از نتایج پژوهش…………………………………………………………………………………. 89

 

5-6توصیه برای تحقیقات آتی…………………………………………………………………………………………………….. 90

 

منابع و مأخذ…………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

 

ضمائم و پیوست ها…………………………………………………………………………………………………………………. 97

 

1مقّدمه

 

در تحقیقات مالی ارتباط مثبت بین تغییر سود نقدی و بازده سهام پیرامون روزهای اعلان توزیع سود نقدی به خوبی مستند شده است. (آرونی و سواری، 1980؛ آسکیت و مولینز، 1986). پژوهش گران بر این باورند که سود نقدی همانند سود گزارش شده، اطلاعاتی در باره جریان نقدی آتی شرکت فراهم می کند. پرداخت سود نقدی به طور منظّم به عنوان یک منبع اطلاعاتی برای پیش بینی جریان نقدی آتی مورد توجّه سرمایه گذاران قرار می گیرد (بنارتزی و دیگران، 1997؛ اسکینر، 2003). تغییر سود نقدی به افرادی که در بازار سرمایه مشارکت دارند کمک می کند تا پیش بینی های خود از جریان نقدی آتی را مورد ارزیابی مجّدد قرار داده و بر این اساس قیمت سهام شرکت ها را تغییر دهند.

 

با توجّه به موارد گفته شده، در این فصل به بررسی كلیّات تحقیق پرداخته شده است. ابتدا مساله اصلی تحقیق بیان می گردد و سپس اهمیت و ضرورت تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه به اهداف اساسی تحقیق، فرضیات تحقیق، روش تحقیق، روش گردآوری اطلاعات و قلمرو تحقیق پرداخته شده و در انتها نیز ساختار کلّی پژوهش بیان می گردد.

 

1-2بیان مسئله

 

در بازارهای كارآ در شكل قوی، اوراق بهادار به شكل صحیحی قیمت گذاری شده و منعكس كننده تمام اطلاعات مربوط و موجود در بازار اعم از اطلاعات محرمانه و اطلاعات در دسترس عموم می باشد. همچنین فرض می شود كه همه اطلاعات به طور رایگان و بدون محدودیت در دسترس همه سرمایه گذاران در بازار سرمایه قرار می گیرد. در صورت وجود چنین اطلاعاتی، افرادی كه به این اطلاعات دسترسی دارند می توانند از آن در جهت پیش بینی قیمت سهام استفاده و بازدهی غیر عادی كسب كنند. در واقع برای اینكه گروهی بازده اضافی پایداری بدست آورند، بایستی به طور مداوم اطلاعات محرمانه ای را داشته باشند یا توانایی خاصی برای كسب بازده غیرعادی مداوم بر مبنای اطلاعات عمومی، نسبت به دیگر سرمایه گذاران، داشته باشند (راعی، تلنگی، 1387: 506) صورت های مالی منتشر شده توسط شركت ها، محتوای اطلاعاتی دارند. یكی از مشخصه های بازار كارآ در شكل قوی این است كه قیمت سهام در هر لحظه از زمان منعكس كننده ارزش ذاتی سهام با توجّه به اطلاعات موجود و مربوط در بازار بوده و بازده غیرعادی در این بازار وجود ندارد. بنابراین در صورتی كه بتوان این بازده غیرعادی را در بازار كاهش داد، میزان كارآیی بازار بیشتر می گردد. كاهش این بازده اضافی نیز صرفاً از طریق شناسایی عوامل مرتبط با ایجاد آن امكان پذیر است (Aksu, 2003).

 

سود نقدی و تغییرات قیمت سهام از عوامل اصلی كسب بازده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد. و از آنجایی كه بخشی از این بازدهی حاصل سرمایه‌گذاران را سود نقدی شامل می‌گردد ، نیاز به بررسی بوده تا زمانی كه سود نقدی اعلام می‌گردد بر روی بازار چه عكس العملی خواهد داشت و این عكس العمل در حقیقت توسط حجم معاملات و بازدهی سهم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این تحقیق می‌تواند برای بسیاری از سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران به كار گرفته شده و در تصمیم‌گیری‌های خود لحاظ نمایند چرا كه اگر افزایش سود تقسیمی باعث می‌گردد تا بازار از واكنش مناسبی بر خوردار گردد در نتیجه سرمایه‌گذاری در شركت‌هایی كه با افزایش سود تقسیمی مواجه هستند، مناسب‌تر خواهد بود (یحیی زاده فر و میربلوك، 1384: 104).

 

لذا سوال اصلی تحقیق حاضر به این صورت می باشد که: “آیا بین عکس العمل بازار سهام و اعلامیه های سود نقدی در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟”.

 

 1-3اهمیت وضرورت اجرای پژوهش

 

نقش واحدهای تجاری و بازرگانی در ساختار اقتصادی كشورها بركسی پوشیده نیست. امروزه واحدهای تجاری به عنوان پایه های اصلی اقتصاد كشورها، حجم زیادی از منابع اقتصادی، نظیر نیروی كار، مواد اوّلیه، سرمایه و . . . را مورد استفاده قرار می دهند و در مقابل، با توجّه به حجم تولید و فروش، نقش حائز اهمیتی را در توسعه و پیشرفت اقتصادی كشورها ایفا می نماید. به همین دلیل بحث درخصوص اطلاعات مالی نسبت بدهی، نسبت گردش دارایی های ثابت، نسبت گردش مجموع دارایی ها، ،EPS انتشار یافته نظیر نسبت بازده سرمایه گذاری، نسبت حاشیه خالص سود در تعیین و شناسایی سهام بهینه بسیار تأثیرگذار می باشند، بنابراین اطلاعات مالی درست و به موقع و بهنگام در شناسایی سهام بهینه بسیار مورد توجّه می باشد (فلّاح شمس و کوشا، 1390).

 

همچنین تجهیز و تخصیص بهینه سرمایه، نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه اقتصادی كشور دارد (بهکیش، ۱۳۸۰). بورس اوراق بهادار، عمده‌ترین راه تجهیز و تخصیص بهینه سرمایه است. با ارتقا كارآیی، بورس اوراق بهادار، نقش خود را در حصول اهداف فوق بهتر ایفا می‌كند. یكی از ویژگی‌های بازار كارآ ، شفّاف بودن اطلاعات است. با ارائه اطلاعات دقیق و به موقع سرمایه‌گذاران، امكان تصمیم‌گیری صحیح برای آنها فراهم می‌شود. چون هنگامی كه سرمایه‌گذار تصمیم به سرمایه‌گذاری در سهام می‌گیرد، اوّلین مشكلی كه با آن مواجه می‌شود انتخاب سهم مورد نظر برای خرید است. لذا اگر اطلاعات مربوط و به موقع در دسترس باشد، سرمایه‌گذاران دچار سر در گمی نمی‌شوند و با اطمینان خاطر می‌توانند با استفاده از این اطلاعات اقدام به تصمیم‌گیری كنند (فربد، بردبار و منصوری، 1388). از طرف دیگر تقسیم سود از دوجنبه بسیار مهم قابل بحث است. از یك طرف عاملی اثرگذار بر سرمایه‌گذاری‌های پیش روی شركت‌هاست. تقسیم سود موجب كاهش منابع داخلی و افزایش نیاز به منابع مالی خارجی می‌شود. از طرف دیگر بسیاری از سهامداران شركت خواهان تقسیم سود نقدی هستند، از این رو مدیران با هدف حداكثر كردن ثروت همواره باید بین علایق مختلف آنان و فرصت‌های سودآور سرمایه‌گذاری تعادل برقرار كنند. بنابراین تصمیمات تقسیم سود كه از سوی مدیران شركت‌ها اتخّاذ می‌شود بسیار حسّاس و دارای اهمیت است. توجّه همه جانبه به عوامل و محدودیت‌های مؤثّر بر سیاست تقسیم سود علاوه بر به حداكثر رسانیدن ثروت سهامداران، موجبات حفظ و بقای شركت در عرصه رقابت و رشد و توسعه روز افزون آن را فراهم می‌نماید. سود نقدی به عنوان یکی از شیوه های توزیع جریان نقدی، بین مالکان از اهمیت بالایی برخوردار است. شرکت ها ممکن است به دلایل متعددی اقدام به توزیع سود کنند. تئوری های پیام دهی توزیع سود نقدی را تبیین می کنند . بر اساس این تئوری ها، مدیریت، زمانی اقدام به افزایش سود نقدی می کند که از سودآوری آتی شرکت مطمئن باشد .بنابراین، توزیع سود نقدی می تواند حاوی پیام مثبتی از سودآوری آتی شرکت باشد (کردستانی، نصیری و رحیم پور، 1389: 69-68).

 

لذا با توجّه به اهمیتی که ذکر شد پرداختن به اعلامیه های سود نقدی و واکنش بازار نسبت به آن از اولویت های پژوهشی می باشد که در تحقیق حاضر به آن پرداخته می شود.

 

1-4اهداف پژوهش

 

الف. هدف اصلی:

 

 

• بررسی عکس العمل بازار سهام نسبت به اعلامیه های سود نقدی در بورس اوراق بهادار تهران.

 

ب. اهداف فرعی:

 

 

• تعیین رابطه بین نقد شوندگی سهام و اعلامیه‌های سود نقدی.

 

2- تعیین رابطه بین بازده قیمتی سهام و اعلامیه‌های سود نقدی.

 

3- تعیین رابطه بین بازده نقدی سهام و اعلامیه‌های سود نقدی.

 

4- تعیین رابطه بین بازده كل سهام و اعلامیه‌های سود نقدی.

 

5- تعیین رابطه بین تفاضل بازده قیمتی سهام با میانگین بازده‌ها و اعلامیه‌های سود نقدی.

 

ج. اهداف کاربردی:

 

 

1. آگاهی بیشتر مدیران نسبت به واكنش بازار سهام نسبت به اعلامیه‌های سودنقدی.

 

1. ارائه راهکارهایی جهت کارآمد نمودن سیاستگذاری و تصمیم گیری مدیران و تصمیم گیرندگان.

 

1-5فرضیه ها ی تحقیق

 

 

• بین نقد شوندگی سهام و اعلامیه‌های سود نقدی رابطه معناداری وجود دارد.

 

2- بین بازده قیمتی سهام و اعلامیه‌های سود نقدی رابطه معناداری وجود دارد.

 

3- بین بازده نقدی سهام و اعلامیه‌های سود نقدی رابطه معناداری وجود دارد.

 

4- بین بازده كل سهام و اعلامیه‌های سود نقدی رابطه معناداری وجود دارد.

 

5- بین تفاضل بازده قیمتی سهام با میانگین بازده‌ها و اعلامیه‌های سود نقدی رابطه معناداری وجود دارد.

 

1-6روش تحقیق

 

تحقیق حاضر از نظر هدف، یك تحقیق كاربردی می باشد، زیرا به “بررسی عکس العمل بازار سهام نسبت به اعلامیه های سود نقدی در بورس اوراق بهادار تهران” می پردازد.

 

3-2-3- مشخصات دادههای MIT-BIH……………………………….

 

3-3- استخراج ویژگی……………………………… 20

 

3-4- دسته بندی……………………………… 23

 

فصل چهارم.

 

مقایسه تحلیلی تبدیل فوریه ، موجک و والش  

 

4-1- مقدمه…………………………….. 25

 

4-2- تبدیل فوریه…………………………….. 25

 

4-3- تبدیل موجک……………………………….. 30

 

4-3-1- مقیاس…………………………….. 32

 

4-4- تاریخچه تبدیل والش……………………………….. 35

 

4-4-1- توابع والش………………………………… 35

 

4-4-2- تبدیل والش………………………………… 36

 

فصل پنجم

 

توصیف روش پیشنهادی 

 

5-1- مقدمه…………………………….. 40

 

5-2- پایگاه داده مورد استفاده……………………………. 40

 

5-3- حذف نویز…………………………….. 42

 

5-3-1- آنالیز مولفه های مستقل……………………………… 43

 

5-3-2- حذف نویز با استفاده از آنالیز مولفه های مستقل…………. 44

 

5-3-3- حذف نویز با استفاده از تبدیل موجک……………………………….. 46

 

5-3-4- حذف نویز با استفاده از تبدیل والش………………………………… 47

 

5-3-5- حذف نویز با استفاده از روش ترکیبی تبدیل والش و ICA……………

 

5-4- استخراج ویژگی……………………………… 51

 

5-4-1- آنتروپی …………………………….  52

 

5-4-2- استخراج ویژگی با استفاده از تبدل والش………………. 53

 

5-4-3- استخراج ویژگی با استفاده تبدیل فوریه و موجک……………. 53

 

5-5- ماشین بردار پشتیبان (Support Vector Machin)…………………………….

 

5-5-1- ابر صفحه جداساز…………………………….. 55

 

5-5-2- جداسازی غیر خطی………………………………. 58

 

فصل ششم

 

نتایج و نتیجه گیری………………………………

 

6-1- مقدمه…………………………….. 60

 

6-2- حذف نویز…………………………….. 61

 

6-3- معیارهای ارزیابی……………………………… 65

 

6-3-1- نسبت سیگنال به نویز (Signal to Noise Rate)…………………………….

 

6-3-2- میانگین مربع خطا (Mean Square Error)…………………………….

 

6-3-3- جذر میانگین تفاضل مربعات(درصد)(Percentage Root Mean Square Difference)………..

 

6-4- استخراج ویژگی……………………………… 68

 

6-4-1- ویژگیهای تبدیل والش………………………………… 69

 

6-4-2- ویژگیهای تبدیل فوریه…………………………….. 72

 

6-4-3- ویژگیهای تبدیل موجک……………………………….. 76

 

6-5- مقایسه با کارهای مرتبط بر روی این مجموعه داده………….. 80

 

6-6- نتیجه گیری……………………………… 83

 

6-7- پیشنهاد ها……………………………. 85

 

منابع:………………………………. 86

 

چکیده:

 

 

در این پایان­نامه قصد داریم با ارائه یک ویژگی مناسب عمل دسته بندی را بر روی سیگنال­های مغزی انجام دهیم. برای این منظور ابتدا از سیگنالهای مغزی نویز دستگاه ثبت حذف می شود سپس از این سیگنال­­ها با استفاده از تبدیل والش و آنتروپی ویژگی استخراج می شود. بعد از استخراج ویژگی ، بر اساس این ویژگی­ها عمل دسته بندی انجام می شود.

 

اولین پیش پردازش برای دسته بندی سیگنال­های مغزی حذف نویز از این سیگنال­ها می­باشد. در این پایان­نامه دو روش کلاسیک حذف نویز و دو روش پیشنهادی حذف نویز بررسی می­شود. ابتدا با استفاده از روش کلاسیک ICA ، تبدیل موجک و دو روش پیشنهادی تبدیل والش و روش ترکیبی والش و ICA از سیگنال حذف نویز می­شود. برای داشتن یک ارزیابی از این چند روش، نتایج حاصل از این چهار روش با استفاده از سه معیار، نسبت سیگنال به نویز(SNR)، میانگین مربع خطا(MSE) و جذر میانگین تفاضل مربعات(درصد) (PRD) ارزیابی می­شود. نتایج ارزیابی با استفاده از این معیار­ها نشان داد که روش ترکیبی والش و ICA و تبدیل والش دارای کمترین مقدار میانگین مربع خطا می­باشد. همچنین این دو روش دارای بیشترین مقدار نسبت سیگنال به نویز و جذر میانگین تفاضل مربعات(درصد) است.

 

بعد از حذف نویز از سیگنال، به بحث استخراج ویژگی از سیگنال­ها و دسته بندی آنهاپرداخته می­شود. ویژگی­های استخراج شده تعداد ویژگی کمی می باشد و یک بردار ویژگی 22 مولفه ای است. این ویژگی ها مربوط به آنتروپی تبدیل والش کانال های سیگنال، آنتروپی تبدیل والش کل سیگنال، توان تبدیل والش کانال های سیگنال و توان تبدیل والش کل سیگنال می­باشد. برای ارزیابی کارایی این ویژگی­ها همین ویژگی­ها، نیز با استفاده از تبدیل موجک و فوریه استخراج می­شوند و عمل دسته بندی بر اساس ویژگی­های استخراجی این سه روش به طور جداگانه انجام می­شود. بعد از استخراج ویژگی، بر اساس ویژگی­های استخراجی، به دسته بندی سیگنال­ها با استفاده از طبقه بندی کننده SVM و نزدیکترین همسایه پرداخته می شود. نتایج حاصل نشان می­دهد که دسته بندی با استفاده از ویژگی­های استخراجی تبدیل والش به مراتب بهتر از دسته بندی بر اساس ویژگی­های دو تبدیل دیگر است. نرخ تشخیص با استفاده از روش پیشنهادی و svm، 42.5 درصد و با روش نزدیکترین همسایه 39.0 درصد است.

 

در مقایسه ای دیگر، نتایج حاصل با نتایج پیاده سازی شده بر روی این مجموعه داده، در چهارمین دوره مسابقات BCI مقایسه شده است. نتایج نشان داد که روش دسته بندی با استفاده از تبدیل والش از همه­ی روشها به جز نفر اول بهتر است.. ولی مزیتی که روش پیشنهادی نسبت به همه روشها دارد این است که در بحث زمانی این روش دارای مجموع زمان تست و آموزش کمی است. این زمان 52 ثانیه می باشد که نسبت به روش اول که 403 و 640 ثانیه است به مراتب بهتر است.

 

فصل اول: مقدمه

 

1-1- مقدمه

 

تعامل انسان با کامپیوتر (HCI)[1] امروزه کاربردهای گسترده ای دارد. این رشته علم بررسی تعامل کامپیوتر و انسان است. در واقع این علم نقطه تقاطع دانش کامپیوتر، علوم رفتارشناسی طراحی و چند علم دیگر است. ارتباط و تعامل کامپیوتر وانسان از طریق واسط اتفاق می‌افتد. که شامل نرم‌افزار و سخت‌افزار است. یک تعریف دقیق آن چنین است:

 

علم تعامل کامپیوتر و انسان یک رشته مرتبط با طراحی ارزیابی و پیاده سازی سیستم‌های محاسباتی متقابل برای استفاده انسان در مطالعه پدیده‌های مهم پیرامون اوست. این رشته شاخه‌هایی از هر دو طرف درگیر را شامل می‌شود مثلا گرافیک کامپیوتری، سیتم‌های عامل، زبان­هایی برنامه نویسی، تئوری ارتباطات و طراحی صنعتی برای قسمت کامپیوتری زبان‌شناسی، روانشناسی و کارایی انسان برای قسمت انسانی آن. این رشته به شاخه های زیادی تقسیم می­شود که یکی از آنها واسط مغز و کامپیوتر(BCI)[2] است.

 

مغز انسان توانایی انتشار امواجی الكتریكی و مغناطیسی را دارد كه می توان با ثبت آنها علاوه بر كاربردهای پردازشی به تشخیص برخی بیماری­ها و حتی برقراری ارتباط به صورت تلپاتی پرداخت. یكی از روش­های ثبت این سیگنالها EEG)) [3] می­باشد.

 

سیگنال­های الکتریکی مغزی را اولین بار دکتر هانس برگر[4] در سال 1920 شناسایی و ثبت کرد. با ثبت این سیگنال­ها تلاش انسان برای استفاده از این سیگنال­ها برای کاربرد­های مختلف شروع شد. اکنون بیشترین استفاده­های که از این سیگنال­های می­شود در تشخیص پزشکی و کمک به افراد ناتوان جسمی و فکری است[1]. در اوایل ثبت این سیگنال­ها، به خاطر آشفته بودن و نویزی بودن این سیگنال­ها کار کردن بر روی و استخراج اطلاعات مفید از آنها مشکل بود.

 

در اوایل کشف سیگنال­های مغزی به دلیل نبودن دستگاه­های ثبت و ضبط مناسب انسان به این تصور بود که ارتباط انسان با محیط اطرافش سخت و غیر ممکن است. اما با پیشرفت­های که در حوزه رایانه و الکترونیک صورت گرفت و با ابداع ابزار­های مناسب جهت ثبت سیگنال­های مغزی این ارتباط دور از دسترس نیست. امروزه BCI علمی است که این ارتباط را برقرار می کند.

 

واسط مغز و رایانه از مجموعه‌ای از سنسور­ها و اجزای پردازش سیگنال تشکیل می­شود که فعالیت مغزی فرد را مستقیما به یک سری سیگنال‌های ارتباطی یا کنترلی تبدیل می‌کند. در این سامانه ابتدا باید امواج مغزی را با استفاده از دستگاه‌های ثبت امواج مغزی ثبت کرد که معمولا به دلیل دقت زمانی بالا و ارزان بودن و همچنین استفاده آسان، از EEG برای ثبت امواج مغزی استفاده می‌شود. الکترودهای EEG در سطح پوست سر قرار می‌گیرند و میدان الکتریکی حاصل از فعالیت نورون‌ها[5] راه اندازه­گیری می‌کنند. در مرحله بعد این امواج بررسی شده و ویژگی‌های مورد نظر استخراج می‌شود و از روی این ویژگی‌ها می­توان حدس زد که کاربر چه فعالیتی را در نظر دارد. در شکل(-11) واحد­های پردازشی سیستم BCI را می­بینیم.

 

با توجه به پایین بودن نسبت سیگنال به نویز در این سیستم ابتدا یک پیش پردازش و عملیات حذف نویز بر روی این سیگنال ها انجام می­شود. مرحله بعد مرحله استخراج ویژگی است که در فصل­های بعد در مورد انواع ویژگی­ها و روش های استخراج ویژگی صحبت می­کنیم در نهایت با استفاده از ویژگی­های استخراج شده عمل دسته­بندی را انجام می­دهیم.

 

واسط مغز و رایانه ممکن است ساختاری ثابت داشته باشد یا اینکه به صورت انطباقی باشد و خود را با مشخصه یا مشخصه­های سیگنال انطباق بدهد. همچنین ممكن است از خروجی سیستم به نوعی به شخص مورد آزمایش فیدبك[6] داده شود. این روش به بیوفیدبك مشهور است.

 

در اولین همایش بین المللی که در ژوئن 1999 برگزار شد یک تعریف معمول برای BCI به صورت زیر ارائه شد[2]: (یک واسط مغز و رایانه یک سامانه ارتباطی است که وابسته به مسیرهای خروجی نرمال سامانه عصبی جانبی و ماهیچه‌ها نیست) سیگنال­های الكتریكی مغز از نظر دامنه و فركانس با برخی دیگر از سیگنال­های حیاتی همپوشانی دارند، لذا در تعریف BCI بر مستقل بودن سیگنال­ها از سایر سیگنال­های عصبی و عضلانی تاكید شده است.

 

2-1- تاریخچه BCI

 

اولین تلاش­ها در زمینه تعامل انسان با رایانه همزمان با کشف سیگنال­های EEG شروع شد و دانشمندان سعی کردند که بین این سیگنال­ها و فعالیت های مغزی ارتباط برقرار کنند[1]. اما با توجه به اینکه در ابتدا این سیگنال­ها بسیار آشفته و دارای نویز بودند، از این سیگنال­ها فقط در پزشکی استفاده می­شد و فقط پزشکان متخصص با توجه به تجربه از این سیگنال­ها می­توانستند استفاد کنند. اما رفته رفته با تولید دستگاه­های جدید و توانایی ثبت این سیگنال­ها با کیفیت بهتر، پژوهش­ها و تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام گرفت.

 

در سال 1969، Elul [3]اولین تلاش را انجام داد. او بر روی سیگنال عملیات ریاضی کار کرد و نشان داد که اگر فرد عملیات فکری خاصی را انجام ندهد در %66 سیگنال مغزی آن توزیع گوسی است و اگر فرد عملیات ریاضی انجام دهد در %32 سیگنال مغزی توزیع گوسی دارد و از طریق سیگنال مغز توانست تشخیص دهد که فرد چه عملیات فکری انجام می­دهد.

 

در دانشگاه Colorado دو محقق Keirn و Aunon تحقیقات خود را در این زمینه برای دسته­بندی پنج فعالیت مختلف ذهنی شروع کردند[4]. آنها در حین انجام پنج فعالیت ذهنی مشخص و همزمان از چند كانال، سیگنال EEG را ثبت نمودند. سپس به كمك یك تفكیك كنندة بیز[1] از توان باند­های مختلف فركانسی بعنوان ویژگی­هایی جهت تفكیك این فعالیت­های ذهنی استفاده كردند. آنها در ضمن كار خود این ایده را مطرح نمودند كه فعالیت­های مختلف ذهنی می­توانند بعنوان الفبایی جهت برقراری ارتباط مستقیم مغز با دنیای خارج استفاده شود؛ بطوریكه شخص می­تواند با تركیب و انتخاب توالی چند فعالیت مشخص مقصود خود را به دنیای خارج منتقل كند.