3-3 جامعه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………61

 

3-4 مشخصات واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………….61

 

3-5 تعیین حجم نمونه………………………………………………………………………………………………………………….62

 

3-6 محیط پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………62

 

3-7 ابزار گرد آوری داده ها………………………………………………………………………………………………………..62

 

3-8 اعتبار واعتماد  علمی ابزار……………………………………………………………………………………………………64

 

3-9 روش گردآوری داده ها………………………………………………………………………………………………………..66

 

3-10 روش های تجزیه وتحلیل آماری داده ها…………………………………………………………………………….66

 

3-11 ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………………68

 

 

 

 فصل چهارم:نتایج پژوهش:

 

4-1 یافته های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….70

 

4-2جداول و نمودارها………………………………………………………………………………………………………………….71

 

 

 

 فصل پنجم: بحث وبررسی یافته ها

 

5-1 تجزیه وتحلیل یافته ها………………………………………………………………………………………………………….106

 

5-2 نتیجه گیری نهایی………………………………………………………………………………………………………………..127

 

5-3 کاربرد یافته ها…………………………………………………………………………………………………………………….131

 

5-4 پیشنهادات برای پژوهش های بعدی…………………………………………………………………………………….132

 

5-6فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………….133

 

 

 

 پیوست ها

 

                           فهرست جداول فصل چهار

 

جدول 4-1 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب جنس………………………………………………………….71

 

جدول 4-2 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب سن……………………………………………………………71

 

جدول 4-3 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مدرک تحصیلی……………………………………….72

 

جدول 4-4 : توزیع واحدهای مورد پژوهش برحسب وضعیت استخدامی……………………………………..72

 

جدول 4-5 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب نوبت کاری………………………………………………..73

 

جدول 4-6 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب  نوع نوبت کاری…………………………………………73

 

جدول 4-7 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب بخش ویژه وبیمارستان……………………………..74

 

جدول 4-8 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب  نوع بخش ویژه ………………………………………..74

 

جدول 4-9 : شاخص های پراکندگی مرکزی  صفات کمی واحدهای مورد پژوهش            ………………………75

 

جدول 4-10 : توزیع موانع عملکردی تجربه شده به تفکیک سوالات مطروحه  درحیطه محیطی از

 

دیدگاه   نمونه های مورد پژوهش…………………………………………………………………………..76

 

جدول 4- 11 : توزیع  موانع عملکردی تجربه شده به تفکیک سوالات مطروحه  درحیطه  سازماندهی

 

از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش………………………………………………………………………….77

 

جدول 4- 12 : توزیع موانع عملکردی  تجربه شده به تفکیک سوالات مطروحه درحیطه تکنولوژی و

 

تجهیزات از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش……………………………………………………………78

 

 

 

جدول 4- 13 : توزیع موانع عملکردی  تجربه شده به تفکیک سوالات مطروحه  درحیطه وظایف از دیدگاه

 

نمونه های  مورد  پژوهش………………………………………………………………………………………79

 

جدول  4-14: توزیع موانع عملکردی همراه تجربه شده مربوط به همکاری کمک بهیار(در صورت داشتن

 

کمک  بهیار) به تفکیک سوالات مطروحه از دید گاه نمونه های مورد پژوهش……………..80

 

جدول 4 – 15 : توزیع موانع عملکردی همراه  تجربه شده مربوط به کمک و همکاری سایر پرستاران

 

(درصورت نیاز)به تفکیک سوالات مطروحه از دید گاه نمونه های مورد پژوهش………….81

 

جدول  4 – 16 : توزیع موانع عملکردی همراه  تجربه شده مربوط به کمک و همکاری منشی بخش

 

(درصورت نیاز) به تفکیک سوالات مطروحه ازدید گاه نمونه های مورد پژوهش …………..82

 

جدول 4- 17 : توزیع موانع عملکردی همراه تجربه شده  مربوط به فضای بخش و تخت/اتاق بیمار به تفکیک

 

سوالات مطروحه  از دید گاه نمونه های مورد پژوهش……………………………………………………………..83

 

جدول 4 – 18: مقایسه نمرات موانع عملکردی تجربه شده به تفکیک چهار حیطه  اصلی (محیطی،

 

تکنولوژی و  تجهیزات  سازماندهی  و وظایف) از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش……..84

 

جدول 4 -19 : مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات تجربه شده درحیطه های موانع عملکردی همراه

 

(کمک و همکاری کمک بهیار، کمک سایر پرستاران،کمک منشی بخش و فضای بخش

 

 

وتخت/اتاق بیمار) توسط نمونه های مورد پژوهش از دیدگاه آنان    ……………………………87

 

جدول 4 – 20 : ضریب همبستگی بین میانگین نمرات موانع عملکردی تجربه شده توسط نمونه های مورد

 

پژوهش در حیطه های مختلف   (اصلی و همراه)………………………………………………………90

 

جدول 4 – 21 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک جنس…………………………………………………………………………91

 

جدول 4 – 22 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک سن…………………………………………………………………………92

 

 

 

 

 

پ

 

 

 

جدول 4 – 23 : مقایسه دو گانه  میانگین نمرات حیطه های موانع عملکردی اصلی و همراه بر حسب

 

گروه های سنی…………………………………………………………………………………………………………95-93

 

جدول 4 – 24 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک تحصیلات………………………………………………………………..96

 

 

 

جدول 4 – 25 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک وضعیت استخدامی………………………………………………….97

 

 

 

جدول 4 – 26 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک نوبت کاری………………………………………………………………98

 

 

 

جدول 4 – 27 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک نوع نوبت کاری………………………………………………………..99

 

 

 

جدول 4 – 28 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک بیمارستانها……………………………………………………….101-100

 

 

 

جدول 4 – 29 : مقایسه میانگین نمرات حیطه های اصلی و همراه موانع عملکردی تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  به تفکیک نوع بخش ویژه………………………………………………………102

 

 

 

جدول 4 –30 : ضریب همبستگی بین میانگین نمرات حیطه های اصلی تجربه شده توسط  نمونه های

 

مورد پژوهش   تفکیک مشخصات فردی-شغلی کمی……………………………………………………….103

 

جدول 4 –31 : ضریب همبستگی بین میانگین نمرات حیطه های همراه تجربه شده توسط  نمونه های

 

مورد پژوهش   تفکیک مشخصات فردی-شغلی کمی……………………………………………………….104

 

 

 

 

 

فهرست نمودار های فصل چهار :

 

نمودار 4- 1 : نمودار خطی میانگین نمرات موانع عملکردی تجربه شده در چهار حیطه  اصلی (محیطی، تکنولوژی و تجهیزات، سازماندهی و وظایف) از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش……………………….85

 

نمودار 4- 2 : مقایسه فاصله اطمینان 95% میانگین نمرات موانع عملکردی تجربه شده در چهار حیطه  اصلی (محیطی، تکنولوژی وتجهیزات، سازماندهی و وظایف)  از دیدگاه نمونه های مورد پژوهش…..86

 

 

 

نمودار 4 – 3 : نمودار خطی میانگین نمرات حیطه های موانع عملکردی همراه  تجربه شده توسط نمونه های  مورد پژوهش (کمک و همکاری کمک  بهیار،کمک  سایرپرستاران،   کمک منشی بخش و فضای

 

بخش وتخت/اتاق بیمار) از دیدگاه آنان……………………………………………………………………………………………88

 

نمودار 4 – 4 : مقایسه فاصله اطمینان 95% میانگین نمرات حیطه های موانع عملکردی همراه تجربه شده توسط

 

نمونه های مورد پژوهش  (کمک و همکاری کمک بهیار،   کمک سایرپرستاران، کمک منشی بخش وفضای بخش وتخت/اتاق بیمار)از دیدگاه آنان   ……………………………………………………………………………………………………89

 

 

 

ابزار گرداوری اطلاعات:

 

نسخه انگلیسی ابزار

 

نسخه فارسی ابزار

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول     اول

 

بیان مسئله:

 

واژه مراقبت ویژه در بر گیرنده سلسله فعالیت­هایی است که در قالب ارائه مراقبت­های مداوم، دقیق و اختصاصی توسط تیم ماهر مراقبت و با استفاده از تجهیزات و امکانات پیشرفته انجام می­شود(1). مطالعات نشان داده است که ارائه مراقبت به بیماران بستری در بخش­های ویژه  که در وضعیت­های خطیر حیاتی قراردارند، توانسته است پیامدهای جبران­ناپذیر  یا مرگ ومیر را تا 60 درصد کاهش دهد(2). مهارت و تجربه پرستاران ویژه که حاصل تجربه کاری آنان در بخش مراقبت ویژه و انجام بسیاری از فرایندها و مداخلات پیچیده درمانی می­باشد و توانمندی آنان در پاسخ به مسائل و مشکلات بالقوه بیماران  بدحال و دارای مشکلات پیچیده در هنگام پذیرش و یا در زمان بستری بیماران، به کیفیت مراقبت در این بخش­ها می­افزاید(3). که این امر خود گویای اهمیت نقش کلیدی پرستاران شاغل در این بخش­ها در راستای تامین و حفظ بهبودی بیماران بدحال بستری در بخش ویژه می­باشد(4 ). لذا در بسیاری از موارد در دسترس نبودن فوری آنان بر بالین بیماران و یا کمبود تعداد این پرستاران که یک منبع اطلاعاتی و حمایتی برای پرستاران و پزشکان کم سابقه نیز به شمار می­آیند، موجب افزایش خطرات و مرگ و میر ناشی از عوارض بالقوه و جبران ناپذیر در آنان می­شود(3).

 

ابی[1] طی مطالعه­ای که  در خصوص تضمین کیفیت مراقبت  در بخش ویژه انجام داد اظهار می­دارد که  پرستاران بخش ویژه تقریباً دو سوم از زمان خود را صرف مراقبت مستقیم و بقیه آن را صرف مراقبت غیرمستقیم از بیمار می­نمایند(5). گلیس[2] مراقبت­های مستقیم پرستاری را مراقبت­هایی می­داند که بر بالین بیمار انجام می­شود مانند: تغذیه، تغییر پوزیشن، ماساژ، ورزش وغیره. هم­چنین مراقبت­های غیر مستقیم به اموری مانند: آماده کردن دارو،  ثبت اطلاعات ، برقراری ارتباطات کاری، همراهی با بازدید کنندگان و غیره اطلاق می­شود که این اقدامات دور از بالین بیمار صورت می­گیرد (6). از آنجایی­که روش تقسیم کار در بخش­های ویژه روش موردی[3] می­باشد و در روش موردی، هر پرستار مسئول ارائه کلیه مراقبت های پرستاری (مستقیم وغیرمستقیم) است، لـذا در پاره­ای از مـوارد، پیامـدهای جبـران ناپذیر می­تواند حاصل اختلال در عملکرد پرستاران به دلیل هم­زمانی ارائه مراقبتهای مستقیم و غیرمستقیم  باشد (7،6).نکته حائز اهمیت دیگر اینکه مراقبت مستقیمی که پرستاران بخش ویژه به بیماران ارائه می­دهند جهت پیش بینی اختصاص نیروی کار مورد استفاده قرار می­گیرد.بر همین اساس بوچن[4] پیشنهاد می­کند که توجه به نیروی کار پرستاری، یک روش تضمین کننده کیفیت مراقبت سیستم بهداشتی می­باشد. لذا بهتر است کیفیت مراقبت با پیامدهای مرتبط با بیمار در بخش­های مراقبت حاد مورد بررسی قرار گیرد(5).

 

 

 

با رویکرد به ماهیـت بخش ویژه و بیمـاران بستری در آن، می­تـوان گفت که در بخش ویژه موقعیت­های متعددی وجود دارد که با فشار کاری بر پرستار همراه می­باشد(8). شاغلین بخش­های ویژه، در راستای ارائه مراقبت که مشتمل بر یک سلسله فعالیت چند جانبه است، به طور مداوم با حجم زیاد اطلاعات، تعدد وظایف، محدودیت زمانی و مداخلات  دیگران مواجه­اند(9). پرستاران بخش­های ویژه، در راستای ارایه خدمات مراقبتی که همواره با هدف حفظ عملکرد سیستم­های حیاتی بدن بیماران بدحال انجام می­شود، از یک سو می­بایست  شبکه پیچیده­ای از عوامل ایجاد کننده پیامدهای متصور و غیر متصور در بیماران را بررسی، تفکیک و حل و فصل کنند. و از سوی دیگر می­بایست به طور هم­زمان اطلاعات شفاف و درستی را در اختیار مددجویان و خانواده­هایشان که با تنش­های روحی مواجه­اند قرار دهند و عملا با شدیدترین زوایای عاطفی آنها تعامل داشته باشند، که این خود گویای بار کاری آنان است(10،8 ،4) .

 

در این ارتباط کاسنیک[5] معتقد است که حجم بالای کار و تنش­های موجود درمحیط کاری، زمانی رخ می­دهد که انتظارات شغلی بالا و توانایی در تصمیم­گیری و حل مشکل پائین باشد. تداخل بین محدودیت­های زمانی و گستردگی انتظارات شغلی و وظایف، منجر به ایجاد استرس در ارائه­دهندگان مراقبت و در نتیجه افزایش بار کاری و متعاقبا کاهش کیفیت مراقبت از بیمار می­شود. این عوامل باعث عدم رضایت بیمار و پرسنل می­گردد(11). فرنچ[6] و همکارانش نیز در مطالعه­ای دریافته بودند که بارکاری مشخص­ترین استرس محیط کاری می باشد و سطح بالاتر استرس با سطح پایین تر رضایت شغلی همراه است(12).

 

نتایج حاصل از دیگر مطالعات انجام شده در خصوص بار کاری پرستاران بخش­های مراقبت ویژه حاکی از این است که در 28 درصد موارد پرستاران و یا کارکنان شاغل در این بخش­ها با بار کاری سنگین و شدید مواجه­اند. بار کاری سنگین به عنوان بزرگترین عامل استرس شغلی تاثیرگذار بر عملکرد پرستاران بخش­های مراقبت ویژه محسوب می­شود که در 13 درصد موارد موجب بروز عوارض ناگوار از جمله مرگ و میر ناشی از کیفیت پایین مراقبت های ارائه شده می­گردد(13). از این­رو مقوله حجم کار و نیروی انسانی، همچنین محدودیت­های زمانی، نظارت و پشتیبانی ناکافی،  هرج ­و مرج و به طور کلی  محیط  پراسترس ، که بخشی از مجموعه عوامل مرتبط با کار و محیط کاری بخش مراقبت ویژه را به خود اختصاص می­دهند، به عنوان عوامل تاثیرگذار بر روی مسائل مرتبط با بیماران و پرستاران بخش­های ویژه، حائز اهمیت می­باشند(14).

 

از آنجائی­که عملکرد پرستاران حرفه ای بعنوان ارائه دهنده گان خدمات مراقبتی، با محیطی که این اقدامات در آن انجام می­شود مرتبط می­باشد، لذا نامناسب بودن شرایط و امکانات محیط کار می­تواند تاثیرات نامطلوبی روی بیمار، خانواده اش و همچنین کارکنان اعمال کند. مسائلی مانند ارتباط و همکاری ضعیف، اطلاعات ناکافی جهت تصمیم گیری، عدم کفایت تعداد کارکنان نسبت به نیاز های بیماران، همچنین عدم وجود مدیریت کارآمد، که از شاخص های مطرح در رابطه با محیط کار و عملکرد کارکنان می باشند، موجب افزایش بار کاری و بروز موانع متعدد در راستای ارائه مراقبت مطلوب و برخوردار از کیفیت بالا و در نتیجه خسارتهای جبران ناپذیری خواهد شد. بطور مثال کاناس[7] و همکارانش در یافته بودند که میزان مرگ و میر در بخش­های ویژه­ای که ارتباط و همکاری بین کارکنان و پزشکان بهتر باشد،  کمتر از حد پیش­بینی شده است(15).

 

درراستای نقش عوامل مرتبط با محیط کاری  گرسز[8] نیز معتقد است که مسائل موجود در بخش ویژه مانند فشار کاری بالا، پیچیدگی وظایف، میزان مرگ و میر و ناخوشی بالای بیماران، فوریت های مراقبتی، تعدد پذیرش­ها و انتقالات ، مسائل ارتباطی با همکاران، استقلال پایین، سر و صدای زیاد ، تجهیزات ناکافی یا نامناسب و الزام به استفاده مکرر از فن­آوری  پیچیده، هم­­چنین کمبود پرسنل و تعدد بیماران بدحال می­توانند بارکاری پرستاران بخش ویژه را افزایش دهد(4). وی هم­چنین در مطالعه دیگری اظهار می­دارد  که سیستم کاری در بخش ویژه  بر عملکرد پرستاران تاثیر منفی دارد و تهدید بالقوه­ای برای کیفیت و ایمنی مراقبت از بیمار محسوب می­شود(8). المدینه[9] نیز معتقد است که شاخص­های محیط کار بخش ویژه می­تواند موانعی را برای پرستاران در اجرای فعالیت مراقبتی ایجاد کند، که این امر کیفیت و ایمنی مراقبت  انجام شده توسط پرستاران  را به مخاطره می­اندازد(16) .

 

مجموع مسائل و چالش­های مرتبط با شرایط و امکانات محیط کاری پرستاران شاغل در بخش ویژه در قالب “موانع عملکردی” مطرح می­گردد. این موانع عملا با افزایـش بار کاری، روی کیفـیت زندگی کاری ( رضایت شغلی، استرس و فرسودگی شغلی) وعملکرد آنها ( کیفیت و ایمنی مراقبت ارائه شده) تاثیر منفی می گذارد(8).

 

از آنجایی­که که نکته کلیدی و بحث برانگیز در رابطه با عملکرد بیمارستانی ، مسئله ایمنی بیماران می­باشد، لذا این مسئله به طور گسترده­ای به عنوان یک بخش اساسی در ارائه خدمـات درتمام سطوح مراقبـت­های بهداشتی قابل توجه و تاکید می­باشد(18،17). از این رو در ارائه مراقبت­های ویژه نیز، چالش­های اساسی ایمنی بیمار  و کیفیت مراقبت  مرتبط با آن از مسایل اصلی مطرح شده می­باشد(19،4). عفونت، میزان زخم فشاری، خطاهای انسانی، مدت زمان بستری و مرگ و میر بیماران از شاخص­های کیفیت و ایمنی مراقبت به شمار می­آیند(20). در راستای ایمنی مراقبت در بخش ویژه  زانگ[10] مسئله کاستی­ها و خطاهای درمانی را مطرح می­کند و اظهار می­دارد که در جریان ارائه مراقبت های ویژه خطاهای  درمانی به میزان بالا رخ می­دهد که اغلب نتایج وخیمی دارد. دلایل متعددی برای این مسئله وجود دارد. بطورمثال: فرایند تصمیم گیری و حل مشکل معمولا پیچیده است، زیرا بسیاری از تصمیمات به ناچار با میزان اطلاعات بسیار محدود اتخاذ می­شود؛ ضمن اینکه اغلب فشار ناشی از محدودیت زمانی, خستگی و استرس ناشی از آن نیز وجود دارد. بر این اساس غالبا یک ارائه دهنده مراقبت ناگزیر به انجام چند اقدام به طور هم­زمان می باشد واین در حالی است که از یک سو نقصان آگاهی نسبت به نحوه استفاده از وسایل و تجهیزات پزشکی متعدد و پیچیده ، خطر احتمـال بروز خطـا را مطـرح می­کند و از سوی دیگر مسایل اجتمـاعی نیز پیچـیدگی وظـایف را افزایش می­دهد(9).

 

ارائه دهندگان خدمات مراقبتی علی رغم محدودیت­های طبیعی موجود در مهارت، توانایی و تمرکزشان، حتی در زمان  استرس می­بایست قادر به  انجام موارد زیر باشند؛ مثلا به طور مداوم از دانش بالینی خود استفاده کرده  و همه وظایف­شان را پیگیری کنند، از بیمار مراقبت کرده  و همواره از شرایط  و تغییرات آگاهی داشته باشند، ‌جواب پرسش­ها و زنگ­ها و تماس تلفنی را بدهند، بسیاری از وظایف محوله را به خاطر آورند و در نهایت اقدام درست را انجام دهند. همه این فعالیت­ها باید در بسیاری از مواقع در یک محیط متنـوع، گیج کننده، پر سروصدا  و پر هـرج ومـرج  انجام شود. بعـلاوه وجود سیستـم­ها،‌ دستگاه­ها، تجهیزات و  یا محیط­های مراقبتی که بطور نامناسب طراحی شده باشد، احتمال خطا را افزایش می­دهد(21). هم­چنین موانع و وقفه های عملکردی در زمان  خستگی و در موقعیت های حجم کاری بالا، نه تنها تمرکز و پردازش شناختی پرستاران را مختل می­سازند، بلکه توجه، هوشیاری و خلاقیت را نیز برای آنان مشکل می­نمایند. زیرا پرستارانی که دائماً دچار تغییر در توجه از یک موضوع به موضوع دیگر هستند قادر به تدوین و تبیین یک تصویر کامل و منسجم از وظایفی که به آنها اختصاص داده  شده  نخواهند بود. شایان ذکر است که اگرچه برخی از وقفه­ها  از قبیل زنگ هشدار مانیتورها در مواقع نیازهای مراقبتی بیمار لازم می­باشد، ولی اکثر وقفه­ها در ارتباط با درخواست اطلاعات  و سوالات مرتبط با  بیمار ازسوی همراهان، مثلاً درمورد زمان ترخیص از یک بخـش می­باشد. این قبیل موانع  و وقفه­ها در زمان بررسی و ارزیابی نیازهای بیمار توسط پرستار، باعث افزایش بار کار شناختی و بطور بالقوه منجر به خطا می­شود(22).

 

شاید بدین لحاظ است که اگر چه از مراقبین بهداشتی انتظار نمی­رود که خطا کنند؛ اما عملا اشتباه رخ می­دهد که بعضی از این اشتباهات منجر به آسیب­های جدی یا مرگ می­شود. درخصوص مرگ و میر ناشی از خطاهای بیمارستانی، اسکات[11] گزارش می­کند که هر سال تقریبا 3/1 میلیون بیمار از خطاهایی که در زمان بستری در بیمارستان رخ می­دهد، آسیب می­بینند و بیش از صد هزار مرگ از حوادث قابل  پیشگیری ناشی می­شود(17). همچنین در مطالعه ای که در 28 بیمارستان از 2 ایالت  ولز جنوبی جدید[12] و استرالیای جنوبی[13] انجام گردید، به وضوح نشان داده شد که 17 درصد از پذیرش­ها، همراه با عوارض جانبی بوده و 5/18 درصد از حوادث منجر به از کارافتادگی دائم  و  یا مرگ می­شود. این مطالعه هم­چنین نشان داده که 51 درصد از عوارض جانبی قابل پیشگیری می­باشند(23). سوسا[14](2009) بر اساس مطالعات متعدد انجام شده در سال­های اخیر اعلام می­دارد که حدود 17-4 درصد از پذیرش­های بیمارستانی منجر به حوادث ناخوش­آیندی می­شوند  که 50 درصد آنها  قابل پیش­گیری می­باشد(24).

 

همان­گونه که ذکر شد، موانع عملکردی  موجود در محیط کار بخش ویژه  با افزایش بار کاری ، علاوه بر تاثیر نامناسب روی ایمنی و کیفیت مراقبت، تاثیر منفی نیز روی کیفیت زندگی کاری( رضایت شغـلی, استـرس وفرسـودگی شغلی) دارد(4 ). نارضـایتی و فرسـودگی شـغلی، هم­چنین بروز بیماری و جراحات، از پیامدهای مربوط به پرستاران شاغل در بخش­های ویژه است(14). وقتی پرستاران  بخش­های ویژه افزایش حجم کاری را تجربه می­کنند،‌ بالطبع با مشکلاتی که به صورت اختلال در مکانیـسم­های مقابله با استـرس، مدیریـت کردن مشکلات و توانایی کنـارآمدن با تغییر مواجه می­شوند. بنابراین  پرستاران بخش ویژه همواره با مسائل و مشکلات مربوط به کار از قبیل عدم انگیزه،‌ رفتار ناسازگارانه، سرخوردگی به دلیل تجهیزات ناکافی یا کمبود پرسنل و نارضایتی  مواجه می­شوند (25). در رابطه با رضایت از شغل و نقش آن در رضایت پرستاران، نتایج بدست آمده از پژوهشی که توسط میرفرهادی انجام شده است نشان می­دهد که افزایش رضایت از عوامل شغلی ( سیاست سازمانی (004/0> P ) و وضعیت حرفه­ای ( 02/0 >P ) ) موجب افزایش رضایت افراد از زندگی شده است(26).

 

شایان ذکر است که پیامدهای ناشی از موانع عملکردی پرستاران می­توانند هم­دیگر را نیز تحت تاثیر قرار دهند(14). به­طوریکه  پرستاران دچار  حجم کاری بالا، غالبا قادر به تسهیل و حفظ  سلامت حرفه ای و فردی خود و در نتیجه سلامت بیمار و خانواده­های­شان نمی­باشند (25) ؛ ضمن اینکه پرستارانی که قادر به ارائه مناسب خدمات مراقبتی نباشند، از کار خود راضی نخواهند بود و این امر موجب نارضایتی بیمار خواهد شد. هم­چنین تاثیرات نامطلوب این موانع بر روی پرستار و بیمار، به دلیل ایجاد بهره­وری پایین، گردش مالی بالا، ادعای غرامت کارکنان و بیماران، هم­چنین طولانی­ترکردن زمان بستری بیمار و لزوم انجام درمان­های بیشتر، باعث افزایش هزینه می­شود(14). از این رو درک حجم کار شناختی پرستاران در محیط­های ویژه جهت افزایش ایمنی بیمار از سوی مدیران و برنامه ریزان  و تاکید بر اینکه ارتقا کیفیت و ایمنی در مراقبت بهداشتی نیازمند تغییر در چگونگی ارائه مراقبت و استفاده بهینه از ارائه­دهندگان مراقبت و ارتقاء ساختار سیستم می­باشد، واقعیتی انکارناپذیر و ضروری است(27،22).

 

در تحقیقات کمی و کیفی معدودی که در رابطه با موانع  عملکردی بخش­های مراقبت ویژه انجام شده است، این موانع به گروه­های اصلی زیر تقسیم شده است: 1- محیط کار فیزیکی مانند: نبودن جای کافی جهت نشستن و انجام کارهای نوشتاری، 2- ارتباط با خانواده بیمار مانند: صرف وقت طولانی جهت آموزش به خانواده یا دریافت تلفن­های متعدد از خانواده بیمار، 3- تدارکات از قبیل: خوب تجهیز نبودن اطاق­های ایزوله و غیر ایزوله یا ذخایر نا کافی انبار تجهیزات  و تاخیر در دریافت دارو از داروخانه، 4-تجهیزات از قبیل: صرف وقت جهت پیدا کردن وسایل بدلیل اینکه در جای اصلی خودشان نمی باشند، 5-اطلاع رسانی و ارتباطات مانند طول کشیدن زمان تحویل و تحول شیفت یا دادن اطلاعات غیر ضروری یا ناکافی هنگام تحویل شیفت، 6- چگونگی همکاری سایر افراد تیم مانند: به موقع نبودن , مفید نبودن و ناکافـی بودن کمک سایـر پرستاران و منـشی بخش، 7- الزام به مشارکت در انتقال داخل بیمـارستانی  مددجویان مثل همراهی کردن بیمار هنگام انتقال؛ در حالی­که بیمار دیگری که مسئولیتش به پرستار واگذار شده است در بخش تنها می­ماند(8). شایع­ترین موانع عملکردی تجربه شده توسط پرستاران بخش­های ویژه شامل محیط کار پر سر و صدا ، پرت شدن حواس توسط خانواده بیمار و تأخیر در گرفتن دارو از داروخانه می باشد. این موانع عملکردی ممکن است کیفیت و ایمنی مراقبت ارائه شده توسط پرستاران را تحت تأثیر قرار دهد برای مثال فرصت هایی برای خطا­های درمانی ایجاد کند(29،28).

 

در همین راستا توکر[15] نیزگزارش کرده است که بطور متوسط 9 درصد از وقت پرستاران(44 دقیقه در یک شیفت 8 ساعته) صرف فعالیت هایی جهت حل و فصل نارسایی­ها و شکست­ها مثل تماس با داروخانه جهت تهیه کمبود داروهایی که باید در قفسه مربوط به داروهای بیمار موجود بوده یا پیدا کردن ترمومتر و یا تلاش در یافتن پزشک معالج بیمار می­شود. بعلاوه موانع و شکست­های عملکردی، در تمرکز پرستاران اختلال ایجاد کرده و باعث تأخیر در مراقبت از بیمار، هدر رفتن منابع بیمارستانی و در موضع خطر قرار دادن بیماران می­شوند. هم­چنین وی اذعان می­دارد که شایع­ترین  محدودیت­های مطرح شامل: اطلاعات مربوط به کار، ابزار و تجهیزات و پشتیبانی بودجه، خدمـات مورد نیاز و کمـک از سایرین، آمادگـی­های شغلی از طریـق آموزش و تجـربه، زمان در دستـرس، جنبـه­های فیزیـکی محیـط کار و برنامه­ریزی می باشد (30) .

 

واریکوسل شایع ترین علت قابل تصحیح از نظر جراحی برای کاهش باروری است که خط اول درمان برای واریکوسل ، واریکوسلکتومی است اما هر واریکوسلی نیاز به جراحی ندارد . اندیکاسیون اصلاح جراحی وجود ناراحتی و درد بیضه ( که با درمان های علامتی تسکین پیدا نکند ) ، آتروفی بیضه کاهش کیفیت مایع سمن و امکان کمک به ناباروری غیر قابل توجیه در مردان می باشد .

 

از مهمترین اندیکاسیونهای اصلاح واریکوسل می توان به غیر طبیعی بودن مایع سمن و کوچکتر بودن بیضه ها اشاره کرد ( 6 )  . در مواردیکه بیمار دچار کاهش قدرت باروری شده است اگر آزمایش مایع سمن Stress Pattern  را نشان بدهد اندیکاسیون واریکوسلکتومی خواهد بود .

 

جهت درمان این بیماری از روشهای طبی و جراحی مختلفی استفاده می شود که روشهای جراحی آن عبارتند از لیگاسیونهای :  رتروپریتونئال ، لاپاراسکوپیک ، اینگوینال ، ساب اینگوینال و  فوق اینگوینال .

 

واریکوسلکتومی می تواند باعث بهبودی کیفیت مایع سمن در 60 تا 80% مردان مبتلا به واریکوسل شود . مردان مبتلا به واریکوسل های بزرگ کیفیت مایع سمن بدتری نسبت به واریکوسل های کوچک دارند ، اما درمان و ترمیم واریکوسل های بزرگ بهبودی بیشتری نسبت به واریکوسل های کوچک دارند . بعد از واریکوسلکتومی درصد باروری در سال اول بالای 40% و در سال دوم بالای 60% است . میانگین زمان بارداری بعد از واریکوسلکتومی حدود 6 تا 9 ماه است . زمان بهبودی بعد از عمل جراحی حدود 3 تا 4 روز است که بیمار به سر کار خود برمیگردد و 7 تا 10 روز بعد تمام فعالیت های قبلی خود را می تواند انجام دهد .

 

روش دیگر درمانی این مشکل درمان طبی است که نقش آن بر روی واریکوسل هنوز به خوبی شناخته نشده است . بعضی از محققین در حال ارزیابی نقش آنتی اکسیدان ها بر روی درمان واریکوسل هستند  لذا این درمان واریکوسل هنوز به صورت تجربی است . استفاده از HCG  در مردان با تعداد اسپرم کمتر از ده میلیون یکی دیگر از درمان ها به شمار میرود . HCG  تولید تستسترون را در سلول های لایدیگ تحریک می کند لذا تجویز  HCG  در بیماران خاص مبتلا به واریکوسل و تعداد اسپرم کم و اختلال عمل سلول های لایدیگ دارند می تواند مفید باشد . اما این روش هم هنوز مورد بحث است .

 

 

 

همچنین در مطالعات مختلف مشخص شده که واریکوسلکتومی موجب افزایش موفقیت روشهای ART(Assisted Reproductive technique) و حتی تغییر در سطوح مختلف استفاده از ART می گردد ( 14 و 15 ) . با توجه به نقش  واریکوسل در ایجاد تاثیر زیانبار بر روی پارامترهای اسپرم و کاهش میزان حاملگی ، تاثیر درمان آن با واریکوسلکتومی در بهبودی آن این مطالعه به منظور بررسی اثر واریکوسلکتومی بر میزان بروز حاملگی انجام شد .

 

 

 

عنوان تحقیق  :

 

بررسی میزان باروری پس از عمل جراحی واریکوسلکتومی در بیماران نا بارور مراجعه کننده به مرکز ناباروری جهاد دانشگاهی قم در سال 87 تا 90

 

 

 

اهداف تحقیق

 

 

 

هدف کلی :

 

بررسی میزان باروری بعد از عمل جراحی واریکوسلکتومی در بیماران نابارور مراجعه کننده به مرکز ناباروری

 

 

 

 

اهداف جزئی :

 

 

• بررسی ارتباط بین موفقیت واریکوسلکتومی با سن بیمار

 

• بررسی موفقیت واریکوسلکتومی در ناباروری اولیه و ثانویه

 

• بررسی ارتباط بین میزان باروری با شاخص های سمن آنالیز قبل ازعمل

 

• بررسی ارتباط بین موفقیت واریکوسلکتومی با شاخص توده بدنی بیماران جامعه مورد مطالعه

 

• تعیین میزان پاسخ به عمل جراحی واریکوسلکتومی در ناباروری در واریکوسل درجه 1 ، 2 و 3

 

2-1-3- انواع اعمال آیینی: 12

 

2-1-3-1- تقلیدی: 12

 

2-1-3-2- مثبت ومنفی: 12

 

2-1-3-3- قربانی: 13

 

2-1-4- بحران زندگی: 13

 

2-2- عبادت: 14

 

2-3- روزه: 19

 

2-4- زیارت: 21

 

2-4-1- عناصر تشکیل دهنده‌ی زیارت: 22

 

2-4-1-1- مکان: 22

 

2-4-1-2- جابه جایی و حرکت: 23

 

2-4-1-3- انگیزه: 24

 

2-4-1-4- پوشش: 25

 

2-4-2- فعالیت های زیارت: 25

 

2-4-2-1- آماده شدن: 26

 

2-4-2-2- فعالیت‌های ممنوع: 27

 

2-4-2-3- یادگار های زیارت: 27

 

2-4-2-4- نتایج زیارت : 28

 

2-5- زکات… 29

 

3- معرفی ادیان و بررسی اعمال دینی در این ادیان.. 30

 

3-1- دین زرتشتی: 31

 

3-1-1- تاریخ: 32

 

3-1-2- زندگی زرتشت: 32

 

3-1-3- دین زرتشت درسرزمین پارس: 33

 

3-1-4- باورهای بنیادین: 33

 

3-1-5- عبادت در دین زرتشت: 35

 

3-1-5-1- سه نماز معروف: 44

 

3-1-5-1-1- یتااهو: 44

 

3-1-5-1-2- اشم وهو: 44

 

3-1-5-1-3- ینگهه هاتام: 45

 

3-1-5-2- بایستی‌های آغاز نماز: 45

 

3-1-5-3- پرستش سوی زرتشتیان: 46

 

3-1-6- روزه 47

 

3-1-7- زیارت زرتشتی.. 48

 

3-1-7-1- زیارت‌گاه‌های زرتشتیان: 50

 

3-1-7-1-1-پیرهریشت: 50

 

3-1-7-1-2-پیرنارسون: 50

 

3-1-7-1-3-چک چک یا پیرسبز: 50

 

3-1-7-1-4-پیرنارکی: 50

 

3-1-7-1-5-پارس بانو-بوتو پرس: 51

 

3-1-8- زکات… 51

 

3-2- مسیحیت: 54

 

3-2-1- باورهای مسیحیان: 57

 

3-2-2- شاخه های اصلی مسیحیت: 58

 

3-2-2-1- کاتولیک: 58

 

3-2-2-2- ارتدوکس: 58

 

3-2-2-3- پروتستان: 59

 

3-2-3- عبادت در مسیحیت: 60

 

3-2-3-1- عبادت در کتاب مقدس: 60

 

3-2-3-1-1-در کتاب عهد عتیق: 61

 

3-2-3-1-2-در کتاب عهد جدید: 62

 

3-2-4- روزه در مسیحیت: 68

 

3-2-5- زیارت‌های مسیحی: 74

 

 

3-2-5-1- زیارت در کتاب مقدس: 74

 

3-2-5-2- مقاصد زیارت: 77

 

3-2-5-3- خواستگاه مکان‌های زیارتی: 77

 

3-2-5-4- زمان‌شناسی زیارت مسیحی: 78

 

3-2-5-5- زیارت‌گاه‌های مسیحی: 79

 

3-2-6- بخشش در مسیحیت… 82

 

3-2-6-1- در کتاب مقدس: 82

 

3-2-6-2- در کلیسا: 83

 

3-2-6-3- کتاب عهد جدید: 87

 

3-3- مانویت: 89

 

3-3-1- تعالیم مانی: 91

 

3-3-2- طبقه‌بندی دین مانی: 93

 

3-3-3- تفاوت دین مانی با دیگر ادیان: 94

 

3-3-4- متون مانوی: 96

 

3-3-4-1- مجموعه کتب مقدس و آثار مانی: 96

 

3-3-4-1-1- انجیل زنده: 96

 

3-3-4-1-2- گنج حیات: 97

 

3-3-4-1-3- رساله: 97

 

3-3-4-1-4- کتاب رازها: 97

 

3-3-4-1-5- کتاب غولان: 97

 

3-3-4-1-6- نامه‌ها: 98

 

3-3-4-2- ادبیات غیرمقدس: 98

 

3-3-4-2-1- کتاب شاپورگان: 98

 

3-3-4-2-2- ارژنگ: 99

 

3-3-4-3- کفالیا: 99

 

3-3-4-4- دست نوشته‌های مانوی کلن: 99

 

3-3-4-5- زبور مانوی: 100

 

3-3-4-6- اشعار و مواعظ: 101

 

3-3-5- تعالیم مانی در آثار مخالفان (زرتشتی و مسیحی): 102

 

3-3-6- عبادت در مانویت: 103

 

3-4- نماز 107

 

3-5- روزه 108

 

3-6- زیارت… 111

 

3-7- بخشش…. 111

 

3-7-1- داد و دهش در آیین مانوی: 111

 

3-7-1-1- داد و دهش کنندگان: 112

 

3-7-1-2- دریافت کنندگان: 112

 

4- نتیجه‌گیری.. 114

 

5- فهرست منابع.. 117

 

 

 

فصل اول

 

مقدمه و كلیات

 

 

 

1- مقدمه و كلیات

 

 

1-1- مقدمه

 

 

 

دین یکی از نیازهای بشر و از مهم‌ترین دغدغه‌های وی در طول تاریخ بوده است. بشر بنا به فطرتی که دارد همواره در پی نیرویی فرا‌طبیعی بوده است تا به پرستش و تقدیس آن بپردازد و نیاز فطری خود به پرستش را برآورده سازد.

 

در نظر بسیاری انسان‌ها دین راهی کلیدی برای معنا بخشیدن به زندگی و هدفمند کردن زندگی‌شان است. تلاش‌های بسیار زیادی برای تعریف دین صورت گرفته که بیشتر آن‌ها به دلیل گستردگی دین به شکست انجامیده است. اما عامل مشترکی که تقریباً تمام ادیان را به هم پیوند می‌دهد  باور به واقعیتی فراتر از جهان مادی است. یعنی این که چیزی برتر و عالی‌تر از آنچه اکنون و در این جهان در حال تجربه آن هستیم، وجود دارد. دین انسان را چگونه زیستن می‌آموزد و به عنوان پل پیوند دهنده‌ی تجربه‌های گونه‌گون بشری با قلمرو قدسی و فرا طبیعی است.

 

3-2- تعریف مسئله……………………….. 26

 

3-3- روش‌های مبتنی بر آنالیزهای سری زمانی….. 29

 

3-4- روش‌های مبتنی بر مدل‌های شبکه عصبی…….. 32

 

3-5- روش‌های مبتنی بر الگوریتم‌های داده­کاوی…. 34

 

فصل چهارم. معرفی تکنیک پیشنهادی

 

4-1- مقدمه…………………………….. 40

 

4-2- خصوصیات کلی پایگاه داده…………….. 41

 

4-3- پایگاه داده­ی مورد استفاده…………… 42

 

4-3-1- داده‌ی آموزشی………………….. 44

 

4-3-2- داده‌ی آزمایشی…………………. 44

 

4-4- تکنیک پیشنهادی…………………….. 45

 

4-4-1- بررسی توزیع جریان‌های ترافیکی……. 47

 

4-4-2- مرحله پیش پردازش و استخراج ویژگی… 50

 

4-4-3- مرحله شناسایی و تقسیم بندی به Context های مختلف  52

 

4-4-4- مرحله یادگیری با بکارگیری Context-Aware Random Forest   56

 

 

 

فصل پنجم. نتایج تجربی

 

5-1- مقدمه…………………………….. 59

 

5-2- پایگاه داده……………………….. 60

 

5-3- معیارهای ارزیابی…………………… 61

 

5-3-1- معیار ارزیابی خطای پیش­بینی……… 61

 

5-3-2- مقایسه کارآیی معیارهای سنجش فاصله بر روی مشاهدات ترافیکی                              62

 

5-4- بررسی تناسب الگوریتم رندوم فارست در مقایسه با دیگر متدها    64

 

5-5- تنظیمات اعمال شده در پیاده سازی الگوریتم (تنظیم پارامترها)  66

 

5-6- ارزیابی سایز گردآمدگی بر روی داده‌ی اعتبارسنجی  67

 

5-7- استخراج مجموعه‌های نمونه‌های آموزشی……. 70

 

5-8- نتایج یادگیری الگوریتم بر روی مجموعه‌های نمونه‌های آموزشی 72

 

 

 

فصل ششم. نتیجه‌گیری

 

خلاصه­ی مطالب و نتیجه­ گیری………………… 75

 

 

 

فهرست منابع و مآخذ……………………… 78

 

 

 

فهرست جدول‌ها

 

 

جدول شماره 4-1: شرح مفاهیم و معادل ترم‌های مورد استفاده   45

 

جدول شماره 5-1: مقایسه میانگین خطای الکوریتم­های مختلف weka    64

 

جدول شماره 5-2: مقایسه خطای الگوریتم بگینگ و رندوم فارست 66

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

شکل 1-1:  معماری کلی مربوط به متدهای یادگیری تجمعی  6

 

شکل 2-1: معماری کلی الگوریتم بگینگ……….. 14

 

شکل 2-2:  نمایی کلی از الگوریتم رندوم فارست.. 16

 

شکل 2-3: معماری کلی مربوط به الگوریتم رندوم فارست   20

 

شکل 4-1: صفحه‌ی نمایش شبیه ساز ترافیک TSF…… 42

 

شکل 4-2: نقشه‌ی شهر Warsaw، اعمال شده بهTSF….. 43

 

شکل 4-3: نمایش نمادین اعمال تکنیک پیشنهادی… 46
شکل 4-4: توزیع جریان‌های ترافیکی مسیرها……. 47
شکل 4-5: ارائه‌ی دید دقیق‌تر در خصوص رفتار جریان‌های ترافیکی    48

 

شکل 4-6: نمایش نمادین روند انجام مرحله گردآمدگی 50

 

شکل 4-7: نمودار الزامات معیار شباهت مناسب…. 53

 

2-2-2-کاربردهای خوشه­بندی………………………………………………………………………………………………… 13
2-2-3- انواع خوشه­ها………………………………………………………………………………………………………………15
2-2-4- مراحل خوشه بندی ……………………………………………………………………………………………………..15
2-2-5- انواع روش های خوشه بندی …………………………………………………………………………………….. 18
2-2-6- خوشه بندی سلسله مراتبی ………………………………………………………………………………………… 18
2-2-6-1- خوشه بندی سلسله مراتبی تقسیم شونده ………………………………………………………………….19
2-2-6-2- خوشه بندی سلسله مراتبی متراکم شونده ………………………………………………………………. 1
2-2-7- خوشه بندی افراز­بندی یا پارتیشنی …………………………………………………………………………………22
2-2-7-1- الگوریتم k-means ……………………………………………………………………………………………..23
2-2-8- خوشه بندی همپوشانی………………………………………………………………………………………………….26
2-2-8-1- خوشه بندی فازی…………………………………………………………………………………………………..27
3- فصل سوم: بهینه سازی بر مبنای الگوریتم خفاش ………………………………………………………………………. 33
3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………. 34
3-2- شرح مسئله بهینه سازی …………………………………………………………………………………………………… 35
3-3- روش های حل مسائل بهینه سازی ……………………………………………………………………………………. 39
3-3-1- الگوریتم بهینه­سازی توده ذرات …………………………………………………………………………………  43
3-3-2- الگوریتم جفت گیری زنبور عسل ………………………………………………………………………………. 45
3-3-3- الگوریتم مورچگان …………………………………………………………………………………………………… 46
3-3-4- الگوریتم الگوی جستجوی ممنوع ………………………………………………………………………………. 48
3-3-5-الگوریتم آبکاری فولاد ……………………………………………………………………………………………….. 49
3-3-6- الگوریتم خفاش ……………………………………………………………………………………………………….. 51
3-3-7-راه­حلهای پیشنهادی برای بهبود عملکرد الگوریتم خفاش ………………………………………………… 54
3-3-7-1-انتخاب جمعیت اولیه بر اساس قاعده نولید عدد متضاد ……………………………………………… 54
3-3-7-2-استراتژی جهش خود تطبیق …………………………………………………………………………………… 55
3-4- معیارهای مقایسه الگوریتمهای بهینه­سازی ………………………………………………………………………….. 58
3-4-1- کارایی…………………………………………………………………………………………………………………… 58
3-4-2- انحراف استاندارد……………………………………………………………………………………………………. 58
3-4-3- قابلیت اعتماد………………………………………………………………………………………………………….. 59
3-4-4- سرعت همگرایی…………………………………………………………………………………………………….. 59
3-5-تعریف مسایل عددی گوناگون……………………………………………………………………………………………. 60
3-5-1-تابع Rosenbrock…………………………………………………………………………………………………… 61
3-5-2- تابع Schewefel  ……………………………………………………………………………………………………..62
3-5-3- تابع Rastragin  ……………………………………………………………………………………………………….63
3-5-4- تابعAchley ……………………………………………………………………………………………………………..64
3-5-5- تابع Greiwank ………………………………………………………………………………………………………..65
4- فصل چهارم: الگوریتم پیشنهادی ………………………………………………………………………………………………..66
4-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………. 67
4-2- خوشه بندی اطلاعات به روش ترکیبی پیشنهادی ………………………………………………………………… 68
4-3- تنظیم پارامترهای الگوریتم پیشنهادی …………………………………………………………………………………. 71
4-4- بررسی نتایج حاصل از الگوریتم پیشنهادی و مقایسه آن با دیگر الگوریتم ها……………………………. 71
4-4-1- معرفی داده های استفاده شده و نتایج شبیه سازی مربوط به آن  …………………………………………..72
4-4-1-1- مجموعه داده Iris ……………………………………………………………………………………………… 72
4-4-1-2- مجموعه داده Wine ………………………………………………………………………………………….. 75
4-4-1-3- مجموعه داده CMC …………………………………………………………………………………………. 77
4-4-1-4- مجموعه داده Vowel ……………………………………………………………………………………….. 80
5- فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات …………………………………………………………………………………………82
5-1- نتیجه …………………………………………………………………………………………………………………………….. 83
5-2- پیشنهاد کارهای آینده …………………………………………………………………………………………………
……. 84
 
فهرست جدول­ها
جدول2‑1 مزایا و معایب الگوریتم k-means …………………………………………………………………………………………………26
جدول2‑2 معایب و محاسن الگوریتم c میانگین فازی …………………………………………………………………………………… 31
جدول2‑3 معیارهای تشابه بر اساس توابع فاصله مختلف………………………………………………………………………………….32
جدول3-1  توابع عددی مورد استفاده برای تست الگوریتم‌ها …………………………………………………………………………60
جدول4‑1 پارامترهای مربوط به الگوریتم های پیشنهادی ……………………………………………………………………………….71
جدول4‑2مراکز خوشه به دست آمده با اجرای الگوریتم FCM-BA روی مجموعه دادهIris  ………………….73
جدول4‑3پاسخ الگوریتم های موجود بر روی مجموعه دادهIris …………………………………………………………………….74
جدول4‑4 پاسخ الگوریتم FCM-BA بازاء مقادیر مختلف پارامترها بر روی مجموعه داده Iris ………………. 74
جدول4‑5 پاسخ الگوریتم های موجود بر روی مجموعه داده Wine………………………………………………………………75
جدول4‑6 مراکز خوشه به دست آمده بااجرای الگوریتم FCM-BA روی مجموعه داده Wine………………..76
جدول4‑7پاسخ الگوریتمFCM-BA   بازاء مقادیر مختلف پارامترها برروی مجموعه دادهWine …………….. 77
جدول 4‑8 مراکز خوشه به دست آمده با اجرای الگوریتم پیشنهادی روی مجموعه داده CMC ………………. 78
جدول 4‑9پاسخ الگوریتم های موجود بر روی مجموعه داده CMC ……………………………………………………………..79
جدول4‑10پاسخ الگوریتم   FCM-BAبازاء مقادیر مختلف پارامترها بر روی مجموعه داده CMC …………79
جدول 4‑11 مراکز خوشه به دست آمده با اجرای الگوریتم پیشنهادی روی مجموعه داده Vowel ……………80
جدول 4-12 پاسخ الگوریتم های موجود بر روی مجموعه داده Vowel ……………………………………………………….80
جدول 4‑13 پاسخ الگوریتمFCM-BA بازاء مقادیر مختلف پارامترهابرروی مجموعه داده Vowel ……….  81
 
فهرست شکل­ها
شکل 2‑1 تفاوت خوشه بندی و طبقه بندی …………………………………………………………………………………………………  12
شکل2-2 مراحل خوشه بندی ………………………………………………………………………………………………………………………..  17
شکل 2‑ 3 محاسبه فاصله در اتصال منفرد، اتصال میانگین و اتصال کامل …………………………………………………. 0 2
شکل 2-4 تفاوت بین روش متراکم شوتده و تقسیم کننده …………………………………………………………………………..  20
شکل2-5 مجموعه داده پروانه­ا­ی …………………………………………………………………………………………………………………….  27
شکل 2‑6 توزیع یک بعدی نمونه ها ………………………………………………………………………………………………………………  30

 

شکل 2‑7 خوشه بندی کلاسیک نمونه های ورودی ……………………………………………………………………………………… 30
شکل 2‑ 8 خوشه بندی فازی نمونه ها ………………………………………………………………………………………………………….  31
شکل 3‑1 دسته ­بندی­های متفاوت در مسایل بهینه ­سازی ………………………………………………………………………….  37
شکل 3‑2 روش­های حل مسایل بهینه ­سازی ………………………………………………………………………………………………..  40
شکل 3‑3  تقسیم بندی روش محاسباتی ………………………………………………………………………………………………………  41
شکل 3-4 آزمایش پل دوگانه …………………………………………………………………………………………………………………………  47
شکل 3-5 استفاده از echolocation برای پیدا کردن شکار توسط یک خفاش ……………………………………….  52
شکل3-6 شبه کد الگوریتم خفاش ………………………………………………………………………………………………………………….. 53
شکل3-7 تابع موج ضربه‌ای مورلت …………………………………………………………………………………………………………………  56
شکل 3-8 الف) نماش سه بعدی تابع Rosenbrock ب) نمایش contour تابع Rosenbrock ………….  61
شکل 3-9 الف) نماش سه بعدی تابع Schewefel ب) نمایش contour تابعel Schewef …………………  62
شکل 3-10 الف) نماش سه بعدی تابع Rastragin ب) نمایش contour تابع Rastragin …………………….63
شکل3-11 الف) نماش سه بعدی تابع Ackley ب) نمایش contour تابع Ackley ……………………………..  64
شکل3-12 الف) نماش سه بعدی تابع Greiwank ب) نمایش contour تابع Greiwank ………………….  65
شکل 4‑1نمونه های گلهای زنبق از مجموعه دادهIris …………………………………………………………………………………  72
چکیده
خوشه­ بندی قرار دادن داده­ها در گروه­هایی است که اعضای هر گروه از زاویه خاصی به هم شباهت دارند .  شباهت بین داده­های درون هر خوشه حداکثر و شباهت بین داده­­های درون خوشه­های متفاوت حداقل می­باشد.
Fuzzy c-means نیز یک تکنیک خوشه­بندی فازی است که علی­رغم حساس بودن به مقدار دهی اولیه و همگرائی به نقاط بهیـــنه محلی ، به دلیل کارآمد بودن و پیاده سازی آسان، یکی از متداول­ترین روش­ها می­باشد. در این رساله جهت رفع مشکلات موجود از روش ترکیبی مبتنی بر الگوریتم خفاش و Fuzzy c-means بهره گرفته ­خواهد ­شد. به منظور اعتبارسنجی، روش پیشنهادی بر روی چندین داده متفاوت مشهور پیاده­سازی می­گردد و نتــایج با روش­های الگوریتم­ جستجوی ممنوع، مورچگان، اجتماع ذرات، آبکاری فولاد و k-means مقایسه خواهد­گردید. توانایی بالا و مقاوم بودن این روش بر اساس نتایج مشهود خواهد بود.
<
strong>مقدمه
داده و الگو یکی از شاخص­های بسیار مهم در دنیای اطلاعات هستند و خوشه­بندی یکی از بهترین روش­هایی است که برای کار با داده­ها ارائه شده است. قابلیت آن در ورود به فضای داده و تشخیص ساختار آن­ها باعث گردیده که خوشه بندی یکی از ایده­آل­ترین مکانیزم­ها برای کار با دنیای عظیم داده­ها باشد.
در خوشه­بندی، نمونه­ها به دسته­هایی تقسیم می­شوند که از قبل معلوم نیستند. بنابراین، خوشه­بندی یک روش یادگیری است که بدون دانش پیشین و مشاهده نمونه­های از قبل تعریف شده­، داده­ها را به صورت خود مختار و مستقل دسته بندی می­کند.
خوشه بندی در واقع یافتن ساختار در مجموعه داده­هایی است که طبقه بندی نشده­اند. به بیان دیگر خوشه­بندی قرار­دادن داده­ها در گرو­ه­هایی است که اعضای هر گروه از زاویه­ی خاصی به هم شباهت دارند. در نتیجه شباهت بین داده­های درون هر خوشه حداکثر و شباهت بین داده­های درون خوشه­های متفاوت حداقل می­باشد. معیار شباهت در اینجا، فاصله بوده یعنی نمونه­هایی که به یکدیگر نزدیک­ترهستند، در یک خوشه قرار می­گیرند. لذا محاسبه­ی فاصله­ی بین دو داده در خوشه­بندی بسیار مهم می­باشد؛ زیرا کیفیت نتایج نهایی را دستخوش تغییر قرار خواهد داد.
فاصله که همان معرف عدم تجانس است حرکت در فضای داده­ها را میسر می­سازد و سبب ایجاد خوشه­ها می­گردد. با محاسبه­ی فاصله­ی بین دو داده، می­توان فهمید که چقدر این دو داده به هم نزدیک هستند و در یک خوشه قرار می گیرند یا نه؟ توابع ریاضی مختلفی برای محاسبه­ی فاصله وجود دارند؛ فاصله اقلیدسی، فاصله همینگ و ….
1-1-بیان مسأله
خوشه­بندی یافتن ساختار، درون مجموعه­ای از داده­های بدون برچسب است و می­توان آن را  به عنوان مهم­ترین مسأله در یادگیری بدون نظارت در نظر گرفت. ایده­ی خوشه­بندی اولین بار در دهه­ی 1935 مطرح شد و امروزه با پیشرفت­ها و جهش­های عظیمی که در آن به­وجود آمده در کاربردها و جنبه­های مختلفی حضور یافته است. یک جستجوی ساده در وب یا حتی در پایگاه داده یک کتابخانه، کاربرد شگفت انگیز آن را برای ما آشکار می­سازد.  الگوریتم­های خوشه­بندی در زمینه­های مختلفی کاربرد دارد که به عنوان نمونه می­توان موارد زیر را برشمرد: