3- اقسام حقوق……………………………………………………………………………………………………………..12

 

3-1- حق مالی………………………………………………………………………………………………………………12

 

3-2- حق غیر مالی…………………………………………………………………………………………………………12

 

4- نکاح………………………………………………………………………………………………………………………..13

 

5 – عقد………………………………………………………………………………………………………………………..14

 

6- تمکین………………………………………………………………………………………………………………………14

 

7- طلاق……………………………………………………………………………………………………………………….15

 

8- نشوز………………………………………………………………………………………………………………………..15

 

9- مهریه……………………………………………………………………………………………………………………….16

 

10- مهرالسنّه…………………………………………………………………………………………………………………16

 

11- مهرالمسمّی……………………………………………………………………………………………………………..16

 

12- مهرالمثل…………………………………………………………………………………………………………………17

 

13- مهرالمتعه………………………………………………………………………………………………………………..17

 

14- نحله………………………………………………………………………………………………………………………17

 

15- نفقه……………………………………………………………………………………………………………………….18

 

16- ارث……………………………………………………………………………………………………………………….18

 

17- جهیزیه…………………………………………………………………………………………………………………..18

 

18- عدّه………………………………………………………………………………………………………………………..19

 

19- مودّت…………………………………………………………………………………………………………………….19

 

20- رحمت…………………………………………………………………………………………………………………..19

 

21- حضانت………………………………………………………………………………………………………………….19

 

22- اجرت المسمّی………………………………………………………………………………………………………..20

 

23- اجرت المثل……………………………………………………………………………………………………………20

 

24- زوج……………………………………………………………………………………………………………………….20

 

25- زوجین…………………………………………………………………………………………………………………..20

 

25-1- موارد استعمال واژگان «زوج و إمرأه» در قرآن کریم…………………………………………………21

 

فصل سوّم: حقوق متقابل زوجین از منظر قرآن و روایات

 

بخش اوّل: حقوق مشترک زوجین

 

مقدّمه…………………………………………………………………………………………………………………………….25

 

1- حسن معاشرت………………………………………………………………………………………………………….26

 

2- تعاون و همکاری……………………………………………………………………………………………………….29

 

3- احترام به یکدیگر……………………………………………………………………………………………………….33

 

4- جلب توجّه نسبت به یکدیگر………………………………………………………………………………………37

 

5- استمتاع از یکدیگر……………………………………………………………………………………………………..44

 

6- حضانت……………………………………………………………………………………………………………………49

 

7- تربیت فرزند……………………………………………………………………………………………………………..53

 

7-1- نقش مادر در تربیت فرزند………………………………………………………………………………………54

 

7-2- نقش پدر در تربیت فرزند……………………………………………………………………………………….55

 

7-3- نقش مشترک پدر و مادر پس از تولّد فرزند………………………………………………………………56

 

7-4- تربیت کودک در سنین رشد…………………………………………………………………………………….59

 

7-4-1- تربیت، نه تنبیه…………………………………………………………………………………………………..61

 

8- شروط ضمن عقد………………………………………………………………………………………………………62

 

8-1- مبانی اصل آزادی قراردادها……………………………………………………………………………………..63

 

8-2- شرایط صحّت شروط ضمن عقد……………………………………………………………………………..65

 

9- استقلال مالی……………………………………………………………………………………………………………..66

 

9-1- مبانی استقلال مالی زوجین……………………………………………………………………………………..67

 

بخش دوّم: حقوق زوج

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….70

 

1- حقوق مالی…………………………………………………………………………………………………………………..70

 

1-1- ارث…………………………………………………………………………………………………………………….70

 

1-1-1- ارث در لغت…………………………………………………………………………………………………….70

 

1-1-2- ارث در اصطلاح……………………………………………………………………………………………….70

 

1-1-3- فلسفه و مبانی ارث در اسلام………………………………………………………………………………71

 

 

1-1-4- تاریخچه ی ارث……………………………………………………………………………………………….73

 

1-1-5- ارث در قرآن و روایات………………………………………………………………………………………74

 

1-1-6- سهم الارث زوج……………………………………………………………………………………………….75

 

1-2- اخذ فدیه در طلاق خُلع………………………………………………………………………………………….76

 

1-3- شرایط مالی ضمن عقد ازدواج………………………………………………………………………………..77

 

2- حقوق غیر مالی

 

2-1- طلاق……………………………………………………………………………………………………………………78

 

2-2- رجوع…………………………………………………………………………………………………………………..81

 

2-3- تعدّد زوجات………………………………………………………………………………………………………..83

 

2-3-1- فلسفه ی تعدّد زوجات………………………………………………………………………………………86

 

2-3-2- احکام تعدّد زوجات…………………………………………………………………………………………..87

 

2-3-3- پاسخ به یک شبهه……………………………………………………………………………………………..87

 

2-3-4- مشکلات ناشی از تعدّد زوجات…………………………………………………………………………..88

 

2-4- قیمومیّت(ریاست برخانواده)…….. ……………………………………………………………………………90

 

2-4-1- لزوم وجود رییس برای خانواده……………………………………………………………………………91

 

2-4-2- بررسی ریاست مرد از منظر قرآن کریم…………………………………………………………………92

 

2-4-3- بررسی ریاست مرد از منظر روایات……………………………………………………………………..93

 

2-4-4- قلمرو مدیریت در خانواده…………………………………………………………………………………..95

 

2- 5- اطاعت………………………………………………………………………………………………………………..97

 

2- 6- تمکین………………………………………………………………………………………………………………104

 

2-7- اشتغال………………………………………………………………………………………………………………..108

 

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………111

 

پیشنهادات و راهکارها……………………………………………………………………………………………………..119

 

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………….127

 

 

 

چکیده

 

 

 

یکی از احکام و قواعد تدوین شده در شریعت اسلام ، احکام مربوط به روابط زوجین است که با تشکیل نهادی به نام خانواده ، خود را پای بند به حقوق و تکالیفی می دانند، که در سایه ی عقد ازدواج، متوجّه آنان می شود. شریعت اسلام به گونه ای، زوایای مختلف نهاد خانواده را از بدو امر در نظر گرفته است که رهایی از این حقوق و تکالیف، غیر ممکن است. بنابراین، با ایجاد   رابطه ی زوجیت، که با ایجاب و قبول، شروع می گردد، این حقوق و تکالیف، بر طرفین حاکم  می شود. قرآن کریم در آیه ی 187 سوره مبارکه ی بقره ، نیاز به جنس مخالف را به صورت کاملاً محترمانه و با واژه ی «لباس» بیان فرموده است و در آیه ی 21 سوره ی مبارکه روم ، زن را «مایه ی آرامش» شوهر، معرّفی نموده است.

 

 

 

کلید واژگان :  قرآن ، روایات ، حق ،  تکلیف،  زوجین .