2-6- گیرنده‌های حسی و عمقی.. 13

 

2-6-1- دوکهای عضلانی.. 13

 

2-6-2- اندامهای وتری گلژی.. 14

 

2-7- تأثیرات مربوط به تمرینات پلایومتریک… 14

 

2-8- طبقه‌بندی تمرینات پلایومتریک… 14

 

2-9- اصول بکارگیری تمرینات پلایومتریک… 16

 

2-10- آسیب‌های ناشی از تمرینات پلایومتریک… 17

 

2-11- توان بیهوازی.. 17

 

2-11-1- عوامل مؤثر بر توان بی‌هوازی.. 18

 

2-12- چابكی.. 19

 

2-12-1- عوامل مؤثر بر چابكی.. 20

 

2-12-2- عوامل مؤثر در گسترش دامنه چابكی.. 20

 

2-13- استقامت عضلانی.. 20

 

2-13-1- عوامل تأثیر گذار در استقامت عضلانی.. 21

 

2-14- انعطاف پذیری.. 22

 

2-14-1- عوامل تأثیرگذار بر انعطاف پذیری.. 23

 

2-14-1-1- عوامل داخلی.. 23

 

2-14-1-2- عوامل خارجی.. 24

 

2-14-1-3- ارزشیابی انعطاف پذیری.. 25

 

بخش دوم: پیشینه تحقیق.. 25

 

2-15- تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور. 25

 

2-16- جمع‌بندی تحقیقات انجام شده 27

 

فصل سوم: روش‌ شناسی تحقیق

 

3-1- مقدمه. 28

 

3-2- روش تحقیق.. 28

 

3-3- جامعه و نمونه آماری آماری.. 28

 

3-4- متغیرهای تحقیق.. 29

 

3-4-1- متغیر مستقل.. 29

 

3-4-2- متغیر‌های وابسته. 29

 

3-5- ابزار اندازه گیری.. 29

 

3-6- روش جمع‌آوری دادهها 29

 

3-6-1- روش اندازه‌گیری قد. 30

 

3-6-2- روش اندازهگیری وزن. 30

 

3-6-3- روش جمع آوری اطلاعات از آزمون نشستن و رساندن دست‌ها به پنجه پا 31

 

3-6-4- روش جمع آوری اطلاعات از آزمون دوی 9×4. 31

 

3-6-5- روش جمع آوری اطلاعات از آزمون پرش سارجنت… 32

 

3-6-6- روش اندازه گیری استقامت عضلانی بالاتنه. 32

 

3-7- روش‌های آماری.. 33

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

 

4-1- توصیف آماری داده‌ها 34

 

4-2- آزمون فرضیه‌ها: 35

 

فرضیه اول. 35

 

فرضیه دوم. 36

 

فرضیه سوم. 37

 

فرضیه چهارم. 38

 

فصل پنجم:‌ بحث و نتیجه‌گیری

 

5-1- خلاصه تحقیق.. 39

 

5-2- بحث و نتیجه‌گیری.. 40

 

5-3- پیشنهادات برخاسته از تحقیق.. 41

 

5-3-1 پیشنهادات کاربردی.. 41

 

5-3-2- پیشنهادات پژوهشی.. 42

 

منابع و مآخذ. 43

 

چکیده

 

 

هدف از این تحقیق تاثیر یک دوره تمرینات دایره­ای پلایومتریک بر فاکتورهای آمادی جسمانی دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران بود.

 

بدین منظور 30 نفر از دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران در سال تحصیلی 93-92 به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه تجربی (N=15) با (میانگین سن 97/1±2/17 سال، قد 69/3±06/179 سانتی­متر، وزن 81/5±06/73 کیلوگرم) و گروه کنترل (N=15) با (میانگین سن 57/3±26/17 سال، قد 74/6±6/177 سانتی­متر، وزن 88/5±66/72 کیلوگرم) تقسیم شدند. روش کار بدین صورت بود که ابتدا پرسشنامه جهت کسب اطلاعات شخصی توسط آزمودنی­ها تکمیل شد. پس از آن جهت آشنایی آزمودنی­ها با آزمون­ها، کلیه مراحل اجرای آزمون و نحوه انجام هر کدام از آزمون­ها به ترتیب توسط محقق توضیح و اجرا شد. سپس آزمودنی­ها 20 دقیقه گرم کرده و به ترتیب آزمون­های (سن، قد، وزن، نشستن و رسیدن، پرش سارجنت، شنا روی دست و دو 9×4) را به ترتیب برای اندازه­گیری فاکتورهای (انعطاف­پذیری، توان بی­هوازی، استقامت عضلانی و چابکی) را در پیش تست انجام داده و نتایج در برگه­های مخصوص ثبت شد. سپس گروه تجربی به مدت 6 هفته، هفته­ای 3 جلسه و هر جلسه 45 الی 60 دقیقه برنامه منتخب تمرین دایره­ای پلایومتریک را انجام داده و گروه کنترل هیچ تمرینی انجام نداد. در انتها نیز برای جمع آوری داده­ها در پس آزمون هر دو گروه مجدداَ آزمون­های مورد نظر را انجام دادند. نتایج نشان داد: برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر توان بی­هوازی، چابکی، استقامت عضلانی و انعطاف‌پذیری دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران تاثیر معنی­داری دارد.

 

واژه ­های کلیدی: توان بی­هوازی، استقامت عضلانی، چابکی، انعطاف­پذیری کشتی گیر، فاکتورهای آمادگی جسمانی.

 

1-1- مقدمه

 

جامعه ورزشی در جهت قهرمانی و حرفه­ای شدن در حال حرکت است و هر کسی به هر دلیل و هدفی ممکن است در یک فعالیت ورزشی و برنامه تمرینی خاص شرکت کند، اما توجه به این مسئله که استعداد ورزشی یکی از مهمترین عوامل در دستیابی به سطح بالای عملکرد ورزشی است نیز مهم است در ضمن برای شکوفایی این استعداد، مربیگری مبتنی بر اصول عملی ورزش نیز ضروری به شمار می‌رود. از این رو ضمن شناخت این استعداد باید به شیوه ای صحیح آن را رشد و توسعه داد. معمولا متخصصین ورزش معتقدند که برای دستیابی به سطح بالای عملکرد ورزشی باید ضمن شناخت ورزش، با روش‌های مختلف تمرین به توسعه سطح عملکرد و آمادگی افراد پرداخته شود.

 

انگیزه و پیشرفت و دستیابی به اوج توانمندی در اجرای مهارت­ها، مربیان را برآن داشته است تا روش‌ها و راههای تمرینی متفاوتی را جهت موفقیت ورزشکاران به کار گیرند. برای پیشرفت در هر رشته ورزشی، ضمن آگاهی لازم از اصول و فنون آن ورزش، باید ورزشکار از آمادگی بدنی لازم و اختصاصی برخوردار باشد(ادیب­پور، 1380). برای رسیدن به این آمادگی، یکی از شیوه‌های تمرینی که توسط مربیان به کار گرفته می‌شود تمرینات پلایومتریک است. از آنجایی که هر ورزشکاری برای قویتر و سریعتر بودن تلاش می‌کند پس این نوع تمرینات را می‌توان برای بهبود قدرت و سرعت ورزشکاران جهت افزایش آمادگی و توانایی آنها به کار گرفت. شروع به کارگیری این نوع تمرینات از دهه 1960 بوده که  از آن به عنوان یک روش تمرینی زود بازده استفاده می‌شد. این تمرینات با استفاده از مکانیسم بازتاب کششی برای رسیدن به اهداف ورزشی مفید بوده و در بسیاری از ورزش‌ها چون والیبال، بسکتبال، دوو میدانی، شنا و… کاربرد داشته است (ادیب­پور، 1380).

 

رشته کشتی از جمله رشته­های ورزشی است که در آن آمادگی جسمانی اهمیت بالایی دارد. پس ورزشکار برای دستیابی به رکورد خوب باید میزان، آمادگی و توان بدنی خود را بالا ببرد که این هدف می‌تواند از طریق تمرینات پلایومتریک فراهم شود و به ورزشکار در بهبود و توسعه آمادگی جسمانی و کسب قهرمانی خوب کمک می‌کند. در این تحقیق سعی بر این خواهد بود که به بررسی تاثیر تمرینات پلایومتریک بر فاكتورهای آمادگی جسمانی دانش­آموزان كشتی­گیر به عنوان آینده­سازان این رشته ورزشی پرطرفدار كشورمان پرداخته شود تا شاید بتوان با کسب اطلاعات، کمکی به ورزشکاران و مربیان نمود (بومپا،[1] 1982).          

 

1-2- بیان مساله

 

پیشرفت­های علوم ورزشی در سال­های اخیر بسیار چشمگیر بوده و آمادگی جسمانی نیز به عنوان بخش مهمی‌از این پیشرفت­ها، از تنوع، تغییر و توسعه به دور نبوده است. انجام تمرینات خاص برای رسیدن به آمادگی مطلوب در رشته­های ورزشی و همچنین در بحث تندرستی عمومی‌اهمیت ویژه­ای دارد. اگر این تمرینات بر پایه تحقیقات علمی‌استوار باشد، نتایج بهتری در پی خواهد داشت. از بین عوامل آمادگی جسمانی، توان عاملی مهم در موفقیت ورزشکاران محسوب می­شود و توان بی­هوازی اندام تحتانی عامل مهمی‌در رشته­هایی مانند فوتبال، بسکتبال، تکواندو و غیره است. در چند دهه اخیر، روش­های مختلفی مانند تمرینات با وزنه و تمرینات سرعتی برای تقویت توان بی­هوازی اندام تحتانی به کار برده شده است. اخیرا تمرینات پلایومتریک به عنوان شیوه­ای موثر، مورد توجه مربیانی قرار گرفته که در پی تقویت عملکردهای سرعتی و انفجاری ورزشکاران هستند. اصولا ویژگی ذاتی این نوع تمرینات، تلفیق قدرت و سرعت برای تولید توان است. این تمرینات با درگیر کردن تعداد بیشتری از تارهای عضلانی در اثر فعال شدن دوک‌های عضلانی و بهره مندی از ویژگی الاستیک یا کشسانی عضلات، سازگاری‌های عملکردی مختلفی در عضلات به وجود می‌آورند که نتیجه آن عملکرد بهتر و هماهنگ تر عضلات (هماهنگی در بکارگیری عضلات) و ایجاد قدرت انفجاری بیشتر در عمل است. این سازگاری، بویژه در رشته‌هایی که نیازمند پرش‌های پیاپی به مدت طولانی اند، اهمیت بیشتری دارد (نبی زاده و همکاران،1393).

 

آمادگی جسمانی همچنین مجموعه ای از ویژگی‌های ذاتی و اکتسابی است که توانایی اجرای فعالیت بدنی را تعیین می‌کند (سندگل،1372) و ایجاد سلامت عمومی‌مهمترین نقشی است که می‌توان از آن انتظار داشت. از جمله فاکتورهای مهم آمادگی جسمانی می­توان توان بی­هوازی، چابکی، قدرت و انعطاف­پذیری را نام برد (هامپری [2]و همکاران،1999).

 

در علم فیزیک توان عبارت است از انجام کاری معین در واحد زمان است. اغلب رشته‌های ورزشی دارای اجرای فعالیت‌های کوتاه مدت و سریع با بازده توان حداکثر، نیاز دارند. در واقع توان انفجاری نشانه ظرفیت و قابلیت دستگاه متابولیکی برای تأمین انرژی در غیاب اکسیژن است. بدین ترتیب اندازه‌گیری این قابلیت برای ارزیابی برنامه‌های تمرین و گزینش ورزشکاران زبده از اهمیت زیادی برخوردار است (مارکویچ[3] و همکاران، 2007).

 

تا دهه شصت میلادی، طراحی تمرینات بدنسازی بیشتر به کار مقاومتی برای افزایش قدرت یا سرعت محدود می­شده است. پس از آن، تمرینات مذکور تنها پیش­درآمدی برای تمرینات اصلی توانی یعنی تمرینات پلایومتریک محسوب شدند. در یک تعریف عملیاتی، حرکت پلایومتریک فعالیتی سریع و قدرتمند است که با استفاده از یک پیش­ حرکت کششی و سریع که محرک رفلکس کششی است، اجرا می­شود. در تمرینات پلایومتریک، با درگیر نمودن بیشتر اجزای کشش­ پذیر طبیعی عضله (تاندون­ها) و رفلکس کششی تلاش می­شود توان حرکات اجرایی افزایش یابد (کوین و همکاران، ). علاوه بر این، به نظر می­رسد که بازدارندگی متقابل عصبی نیز در تسهیل این فرآیند نقش داشته باشد (مک­کاتی[4] و همکاران، 2007. بنجامین و همکاران، 2005.گاردینر). پلایومتریک، تمریناتی است که عضلات را قادر می‌سازد در کوتاه‌ترین زمان ممکن، حداکثر قدرت خود را اعمال کند و فرآیند چرخه کشیده شدن ـ کوتاه شدن انقباض عضلانی، پایه اصلی این تمرین است (کوین[5] و همکاران، 2009).

 

مزیّت این تمرین در این است که موجب آمادگی دستگاه عصبی ـ عضلانی می‌شود و در نتیجه به ورزشکاران اجازه می‌دهد تا در فعالیت‌هایی که همراه با تغییر جهت می‌باشند، به نحو قدرتمند و سریعی اجرای وظیفه نمایند. با انجام این گونه تمرینات، زمان موردنیاز برای تغییر جهت، کاهش یافته و در نتیجه، سرعت و توان انفجاری، افزایش می‌یابد. لذا، ورزشکارانی که در رشته‌های مختلف به توان نیاز دارند، می‌توانند از تمرینات پلایومتریک بسیار سود ببرند. مزیت دیگر این تمرینات، نوع حرکات آن است که آموزش و یادگیری آن‌ها بسیار ساده و آسان می‌باشد (کلوندی[6] و همکاران، 1390).

 

اما همانند تمرینات استقامتی و مقاومتی، در تمرینات پلایومتریک نیز ضرورت دارد تا نوع حرکت، تعداد وهله­های تمرینی، تعداد تکرار حرکت در هر وهله و شدت بار هر تکرار به دقت طراحی شود. در غیر این صورت، ورزشکار یا با کم­تمرینی روبه­رو می­شود و پیشرفت چندانی نخواهد نمود و یا با بیش­ تمرینی روبرو شده و خیلی سریع دچار آسیب می­شود. بر اساس اصل ویژگی تمرین، نوع حرکات پلایومتریک باید تا حد ممکن مشابه حرکات ورزش مورد نظر باشد (کوین و همکاران، 2009. پوتاچ[7]، 2003. بومپاف[8] 1382). اما اینکه این تمرینات با چه شدت و چه مدتی باید انجام شوند؟ همچنین اینکه آیا این تمرینات بر فاکتورهای مختلف آمادگی جسمانی (توان بی­هوازی، چابکی، انعطاف­پذیری، استقامت عضلانی) آن هم در کشتی­گیران و مخصوصا کشتی­گیران جوان تاثیر دارد یا نه؟ سوالی است که لازم است تا تحقیقات بیشتری پیرامون آن انجام شود.

 

یکی از عوامل مهم که در اجرای حرکات مختلف رشته ورزشی کشتی کاربرد دارد، قدرت عضلانی و توان انفجاری اندام تحتانی است. همچنین، یکی از جنبه‌های بارز موفقیت و پیشرفت در هر رشته ورزشی، شناخت عوامل مؤثر در برنامه‌های قهرمانی و نیز آگاهی مربیان از ظرفیت‌های عملکردی مؤثر در پیروزی و موفقیت ورزشکاران می‌باشد. در تحقیقات انجام شده داخل و خارج کشور، تأثیر تمرینات پلایومتریک بر توان بی‌هوازی و انفجاری ورزشکاران تا حدودی مشخص گردیده است. اما، در زمینه تاثیر این تمرینات بر فاکتورهای آمادگی جسمانی کشتی­گیران و همچنین معرفی یک شیوه انتخابی مناسب از این‌گونه تمرینات تحقیقات چندانی صورت نگرفته است. لذا، می‌توان با انجام این تحقیق، روش مناسب و مفیدی از این‌گونه تمرینات را ارایه داد تا مربیان و معلمان بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با صرف هزینه اندک، بیشترین سود را برده و به نتیجه برسند.

 

کاربرد این روش تمرینی ابتدا در شوروی و در سال 1960 مشخص شد. به دنبال آن ورزشکاران در رشته‌های دوومیدانی اولین گروهی بودند که با استفاده از این نوع تمرینات به موفقیت‌های چشمگیری دست یافتند (کوین[9] و همکاران، 2009). والری برزوف ، دونده سرعت روسی پیشرفت خود را مدیون تمرینات پلایومتریک می‌دانست. همچنین، اثر تمرینی پلایومتریک به طور تجربی توسط پژوهشگرانی از قبیل‌هارمن، پارسلز و اسکولز مطالعه و گزارش شده است. در چند سال اخیر، انجام تمرین به روش پلایومتریک میان ورزشکاران طراز اول، مرسوم شده و بخشی از برنامه‌های تمرینی آن‌ها را به خود اختصاص داده است (کلوندی[10] و همکاران، 1390).به همین دلیل محقق در تحقیق حاضر در پی یافتن این سوال است که آیا تمرینات پلایومتریک دایره­ای بر برخی فاکتورهای آمادگی جسمانی کشتی­گیران تاثیر دارد؟

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

 

انسان از گذشته تا به حال در تلاش بوده است که آمادگی بیشتری داشته باشد تا بتواند بهترین مقام­ها و حتی ركوردها را کسب کند. البته دستیابی به سرعت بالای حرکتی و افزایش کارایی كشتی­گیران نیازمند تولید این نیروی پیش برنده بالا می­باشد که این کارخود نیازمند افزایش قدرت و سرعت عضلات درگیر در حرکت‌ها می‌باشد.

 

كشتی­گیرانی که از لحاظ قدرت و سرعت عضلانی ضعیف هستند دارای سرعت عمل پایین بوده و در آنها تطابق و هماهنگی عضلانی ضعیف بوده و در نتیجه قابلیت‌های بدنی و حرکتی آنها از نظر کمی‌و کیفی کاهش می‌یابد (امیرخانی، 1381) .

 

بنابراین رسیدن به بهترین قهرمانی در كشتی بستگی به اجرای خوب مهارت­ها و داشتن حداكثر آمادگی بدنی دارد. لازم است هر كشتی­گیری ضمن صرف زمان کافی جهت یادگیری اصول مهارتی از برنامه تمرینی مناسب بهره جسته تا توانایی­­های خود را از حالت بالقوه به بالفعل در آورد. بنابراین مربی در کنار تمرینات كشتی، از تمرینات غیر تخصصی جهت بهبود عملکرد و افزایش فاکتورهای آمادگی جسمانی برای ورزشکاران استفاده می­نماید که از جمله این تمرینات، تمرینات پلایومتریک است. با توجه به فاکتورهای مهم آمادگی جسمانی در كشتی (توان، چابكی،استقامت و سرعت) و هدف بکارگیری تمرینات پلایومتریک، بنابراین به نظر می­رسد بتوان از این تمرینات در کنار تمرینات تخصصی جهت تقویت عملکرد كشتی­گیران استفاده کرد. چو کراجل داشتن سرعت بالا و اجرای حرکات و مهارت‌ها با سرعت بیشتر در رشته‌های ورزشی را منوط به داشتن تمرینات مناسب به ویژه ترکیبی از تمرینات مقاومتی و پلایومتریک می­داند (هدایت، 1361).

 

با توجه به اهمیت تأثیر تمرینات پلایومتریک بر آمادگی بدنی و حرکتی ورزشکاران، عدم مشاهده تحقیقات كافی در زمینه موضوع مورد نظر، جایگاه ورزش كشتی در بین اقشار مختلف جامعه و در سطح بین­المللی و نیاز به یافتن بهترین برنامه تمرینی برای كسب حداكثر آمادگی جهت دستیابی به قهرمانی در سطوح مختلف ملی و بین ­المللی، در این تحقیق تأثیر تمرینات دایره­ای پلایومتریک بر فاكتورهای آمادگی جسمانی دانش­آموزان كشتی­گیر به عنوان آینده­ سازان كشتی كشور عزیزمان مورد مطالعه قرار گرفته است. امید است با استفاده از نتایج این مطالعه بتوان اطلاعات كامل و جامعی در زمینه تاثیر تمرینات پلایومتریك بر برخی از فاکتور‌های آمادگی جسمانی كشتی­گیران كسب كرده تا با نتایج بدست آمده کمکی به پیشرفت و ارتقاء سطع عملکرد كشتی­گیران کرده باشیم.

 

1-4- اهداف تحقیق

 

1-4-1- هدف کلی:

 

هدف این تحقیق، بررسی تاثیر 6 هفته تمرینات دایره­ای پلایومتریک بر برخی فاکتورهای آمادگی جسمانی (توان بی­هوازی، چابکی، استقامت عضلانی، انعطاف­پذیری) دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران می­باشد.

 

1-4-2- اهداف ویژه

 

1- بررسی اثر برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر چابکی دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران.

 

2- بررسی اثر برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر استقامت عضلانی دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران.

 

3- بررسی اثر برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر انعطاف­پذیری دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران.

 

4- بررسی اثر برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر توان بی­هوازی دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران.

 

1-5- فرضیه­های تحقیق

 

 

1. شش هفته برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر توان بی­هوازی دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران تاثیر معنی داری دارد.

 

1. شش هفته برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر چابکی دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران تاثیر معنی داری دارد.

 

1. شش هفته برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر استقامت عضلانی دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران تاثیر معنی داری دارد.

 

1. شش هفته برنامه تمرین دایره­ای پلایومتریک بر انعطاف­پذیری دانش­آموزان کشتی­گیر منطقه 11 شهر تهران تاثیر معنی داری دارد.

 

1-6- محدودیت­های تحقیق

 

الف: محدودیت­های تحت كنترل محقق

 

– آزمودنی­های حاضر در این پژوهش همه مرد بودند.

 

– آزمودنی­های تحقیق كشتی­گیران دبیرستانی بودند.

 

ب: محدودیت­های خاج از كنترل محقق

 

– عدم کنترل دقیق برنامه روزانه آزمودنی­ها (استراحت، فعالیت و تغذیه).

 

– عدم کنترل شرایط روحی و روانی آزمودنی­ها در حین آزمون.

 

– عدم کنترل ویژگی­های وراثتی و استعدادهای ذاتی.

 

– عدم کنترل موقعیت اقتصادی و اجتماعی آزمودنی­ها و همچنین سطح فرهنگ خانواده که می تواند فرد را در تنظیم تغذیه، بهداشت و سلامت یاری رساند.