2- مبانی حکومت قانون……………………………………………………………………………………….. 23

 

بند دوم: حقوق اداری و حاکمیت قانون……………………………………………………………………. 25

 

مبحث دوم: سایر عوامل زوال حقوقی تصمیمات اداری………………………………………………………. 26

 

گفتار اول: نسخ………………………………………………………………………………………………………………….. 26

 

بند اول: نسخ قانون……………………………………………………………………………………………………… 26

 

 

 

بند دوم : نسخ تصمیمات اداری………………………………………………………………………………… 26

 

گفتار دوم: لغو………………………………………………………………………………………………………………….. 28

 

بند اول: مبنای لغو تصمیمات اداری…………………………………………………………………………. 28

 

بند دوم: مفهوم و علل لغو تصمیمات اداری……………………………………………………………… 29

 

مبحث سوم: علل و موضوعات ابطال…………………………………………………………………………………….. 31

 

گفتار اول: علل ابطال………………………………………………………………………………………………………… 31

 

بند اول: نقض حکم مقنن در تصمیمات اداری………………………………………………………… 31

 

بند دوم: نقض صلاحیت ……………………………………………………………………………………………. 34

 

1-صلاحیت تکلیفی………………………………………………………………………………………………. 36

 

2-صلاحیت تخییری…………………………………………………………………………………………….. 37

 

بند سوم: عدم رعایت تشریفات قانونی………………………………………………………………………. 39

 

1-مفهوم ……………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

2-نگاه شورای دولتی فرانسه ………………………………………………………………………………. 42

 

3-نگاه دیوان عدالت اداری ایران………………………………………………………………………….. 43

 

بند چهارم : عدم احترام به حقوق بنیادین………………………………………………………………. 44

 

1-حق دادخواهی و رجوع به محکمه صالحه……………………………………………………… 44

 

2-احترام به حقوق مکتسبه…………………………………………………………………………………. 44

 

3-حق بر محیط زیست و حفاظت از آن…………………………………………………………….. 45

 

4-منع عطف به ما سبق شدن قوانین و مقررات……………………………………………….. 45

 

گفتار دوم : موضوعات ابطال …………………………………………………………………………………………… 45

 

بند اول: مفهوم و دسته بندی تصمیمات اداری……………………………………………………….. 45

 

بند دوم : تفاوت های شکلی ابطال در تصمیمات عام‌الشمول و موردی اداری………. 47

 

1- ذی نفع بودن…………………………………………………………………………………………………… 47

 

 

 

2- اصل تناظر……………………………………………………………………………………………………….. 48

 

بند سوم : نگاه قضات دادگاه های عمومی به تصمیمات عام‌الشمول و موردی نابه‌هنجار      50

 

 

 

فصل سوم: آثار وضعی ابطال

 

مبحث اول: اثر وضعی ابطال به دلیل مغایرت با شرع ……………………………………………………….. 53

 

گفتار اول: جایگاه حقوقی قواعد شرعی در نظام حقوقی ایران ……………………………………. 54

 

بند اول: نظریه برتری نسبی شرع بر قانون……………………………………………………………….. 54

 

1- سلسله مراتب هنجارهای حقوقی و نظم اسلامی…………………………………………. 55

 

2- چالش سلسله مراتب هنجارهای حقوقی……………………………………………………….. 58

 

بند دوم: نظریه عدم تقابل شرع و قانون در عمل…………………………………………………….. 59

 

گفتار دوم: انواع کنترل شرعی تصمیمات اداری …………………………………………………………… 61

 

بند اول: کنترل شرعی تصمیمات عام‌الشمول ………………………………………………………… 61

 

بند دوم: کنترل شرعی تصمیمات فردی …………………………………………………………………. 62

 

گفتار سوم: اثر زمانی کنترل شرعی تصمیمات اداری ………………………………………………….. 65

 

بند اول: رویه شورای نگهبان در زمان قانون سابق دیوان عدالت اداری………………….. 66

 

بند دوم: اثر قهقرایی ابطال به دلیل مغایرت با شرع در قانون…………………………………. 68

 

مبحث دوم : ابطال تصمیمات اداری به دلیل مغایرت با قانون…………………………………………… 70

 

گفتار اول: مفهوم قانونمندی  …………………………………………………………………………………………. 70

 

بند اول: مفهوم قانونمندی ماهوی……………………………………………………………………………… 71

 

بند دوم: سوء استفاده از اختیارات …………………………………………………………………………… 72

 

گفتار دوم: آثار زمانی ابطال به دلیل مغایرت با قانون……………………………………………………. 73

 

بند اول: ابطال در هیات عمومی………………………………………………………………………………… 74

 

بند دوم : ابطال در شعب ………………………………………………………………………………………….. 80

 

 

 

 

فصل چهارم: آثار تکلیفی ابطال تصمیمات اداری

 

مبحث اول: مسئولیت مدنی دولت ناشی از ابطال تصمیمات اداری …………………………………. 84

 

گفتار اول: مبانی مسئولیت مدنی دولت با نگاه به دیوان ……………………………………………… 85

 

بند اول: نظریه تقصیر…………………………………………………………………………………………………. 85

 

1-رویکرد منفی……………………………………………………………………………………………………… 87

 

2-رویکرد مثبت…………………………………………………………………………………………………….. 88

 

بند دوم : نظریه مسئولیت بدون تقصیر…………………………………………………………………….. 89

 

بند سوم: مبنای جبران خسارت در دیوان………………………………………………………………… 90

 

1-دعاوی استخدامی  ………………………………………………………………………………………….. 91

 

2-تصمیمات مشمول صلاحیت های هیات عمومی………………………………………….. 91

 

3-سایر تصمیمات غیر قانونی …………………………………………………………………………….. 92

 

گفتار دوم: حقوق مورد حمایت دیوان به هنگام ابطال تصمیمات اداری……………………… 94

 

بند اول: حقوق مکتسب……………………………………………………………………………………………… 94

 

بند دوم: انتظارات مشروع…………………………………………………………………………………………… 99

 

1- مفهوم انتظارات مشروع…………………………………………………………………………………… 99

 

2-نگاه دیوان به انتظارات مشروع ……………………………………………………………………… 101

 

3-انتظارات مشروع ناشی از تصمیمات غیرقانونی…………………………………………….. 105

 

گفتار سوم: الزام به جبران خسارت توسط دیوان عدالت اداری………………………………….. 108