بند دوم: عقد باطل…………………………………………………………………………………………….. ….. 17

 

 

 

 

الف

 

بند سوم: عقد غیرنافذ………………………………………………………………………………………… ….. 18

 

گفتار دوم: تقسیم عقد از حیث دوام (لازم، جایز و خیاری)………………………………………… ….. 18

 

بند اول: عقد لازم……………………………………………………………………………………………… ….. 18

 

بند دوم: عقد جایز…………………………………………………………………………………………….. ….. 19

 

بند سوم: عقد لازم و جایز………………………………………………………………………………….. ….. 19

 

بند چهارم: عقد خیاری……………………………………………………………………………………… ….. 20

 

گفتار سوم: تقسیم عقد از حیث کیفیت انشا (عقد معلق و عقد منجز)…………………………. ….. 20

 

بند اول: مفهوم عقد معلق و عقد منجز………………………………………………………………… ….. 21

 

بند دوم: وضعیت حقوقی عقد معلق……………………………………………………………………. ….. 23

 

گفتار چهارم: تقسیم عقد از حیث داشتن نام خاص در قانون (عقد معین یا با نام و عقد غیرمعین یا بی‌نام)……… …….. 25

 

بند اول: عقد معین یا با نام…………………………………………………………………………………. ….. 25

 

بند دوم: عقد غیرمعین یا بی‌نام………………………………………………………………………………… 26

 

گفتار پنجم: تقسیم عقد از حیث وحدت و تعدد موضوع (عقد معوض و عقد غیرمعوض)………………………….. …….. 26

 

بند اول: عقد معوض…………………………………………………………………………………………. ….. 26

 

بند دوم: عقد غیرمعوض……………………………………………………………………………………. ….. 27

 

گفتار ششم: تقسیم عقد از حیث اثر ذاتی و مستقیم (عقد تملیکی و عقد عهدی)…………. ….. 29

 

بند اول: عقد تملیکی…………………………………………………………………………………………. ….. 29

 

بند دوم: عقد عهدی…………………………………………………………………………………………… ….. 29

 

گفتار هفتم: تقسیم عقد از حیث چگونگی انعقاد (عقد رضایی، عقد تشریفاتی و عقد عینی)…………………… ….. 29

 

بند اول: عقد رضایی………………………………………………………………………………………….. ….. 30

 

بند دوم: عقد تشریفاتی………………………………………………………………………………………. ….. 30

 

 

 

 

ب

 

بند سوم: عقد عینی……………………………………………………………………………………………. ….. 30

 

گفتار هشتم: تقسیم عقد از حیث انگیزه انعقاد  و هدف اقتصادی (عقد مغابنه و عقد مسامحه)……………………….. ….. 31

 

بند اول: عقد مغابنه……………………………………………………………………………………………. ….. 31

 

بند دوم: عقد مسامحه………………………………………………………………………………………… ….. 31

 

گفتار نهم: تقسیم عقد از حیث مطلق یا مشروط بودن ماهیت (عقد مطلق و عقد مشروط)……………………………………… 32

 

بند اول: عقد مطلق……………………………………………………………………………………………. ….. 33

 

بند دوم: عقد مشروط………………………………………………………………………………………… ….. 33

 

گفتار دهم: تقسیم عقد از حیث وابستگی تحقق مورد عقد به زمان (عقد مستمر و عقد آنی)………………………………….. 34

 

بند اول: عقد مستمر………………………………………………………………………………………….. ….. 34

 

بند دوم: عقد آنی………………………………………………………………………………………………. ….. 34

 

فصل دوم: اصل لزوم در قراردادها………………………………………………. … 35

 

مبحث اول: معنای اصل در اصل لزوم……………………………………………….. …. 37

 

گفتار اول: رجحان و اغلبیت…………………………………………………………………………………… ….. 37

 

گفتار دوم: قاعده……………………………………………………………………………………………………. ….. 38

 

گفتار سوم: استصحاب……………………………………………………………………………………………. ….. 39

 

گفتار چهارم: بنای عرف و شرع……………………………………………………………………………… ….. 39

 

مبحث دوم: مبانی فقهی اصل لزوم……………………………………………………. …. 40

 

گفتار اول: دلایل اجتهادی اصل لزوم………………………………………………………………………. ….. 41

 

بند اول: کتاب…………………………………………………………………………………………………… ….. 41

 

 

بند دوم: سنت…………………………………………………………………………………………………… ….. 48

 

بند سوم: بنای عقلا……………………………………………………………………………………………. ….. 53

 

 

 

 

ج

 

گفتار دوم: دلیل فقاهتی………………………………………………………………………………………….. ….. 54

 

مبحث سوم: اصل لزوم قراردادها در قانون مدنی ایران و منبع آن……………. …. 56

 

گفتار اول: اصل لزوم قراردادها در قانون مدنی ایران……………………………………………….. ….. 56

 

گفتار دوم: منبع اصل لزوم قراردادها………………………………………………………………………. ….. 58

 

مبحث چهارم: موارد حاکمیت اصل لزوم…………………………………………… …. 59

 

گفتار اول: تردید در لزوم و جواز عقد……………………………………………………………………. ….. 59

 

گفتار دوم: تردید در وجود حق فسخ……………………………………………………………………… ….. 60

 

گفتار سوم: تردید در مدخلیت چیزی در لزوم عقد………………………………………………….. ….. 60

 

گفتار چهارم: تردید در مدت حق فسخ……………………………………………………………………. ….. 61

 

فصل سوم: ماهیت فسخ و آثار آن………………………………………………… … 62

 

مبحث اول: تعریف خیار فسخ و شرایط صحت آن ……………………………… …. 63

 

گفتار اول: تعریف خیار فسخ………………………………………………………………………………….. ….. 63

 

گفتار دوم: شرایط صحت فسخ………………………………………………………………………………. ….. 64

 

بند اول: قصد انشاء………………………………………………………………………………………….. ….. 64

 

بند دوم: رضا……………………………………………………………………………………………………. ….. 65

 

بند سوم: اهلیت……………………………………………………………………………………………….. ….. 66

 

بند چهارم: وجود عقد………………………………………………………………………………………. ….. 67

 

بند پنجم: اراده معین…………………………………………………………………………………………. ….. 67

 

مبحث دوم: ماهیت خیار فسخ………………………………………………………….. …. 68

 

گفتار اول: انتقال خیار…………………………………………………………………………………………….. ….. 68

 

 

 

 

د

 

گفتار دوم: اسقاط خیار…………………………………………………………………………………………… ….. 72

 

مبحث سوم: طریق اعمال حق فسخ و نقش دادگاه در اجرای خیار………….. …. 72

 

گفتار اول: طریق اعمال حق فسخ……………………………………………………………………………. ….. 73

 

گفتار دوم: نقش دادگاه در اجرای خیار…………………………………………………………………… ….. 74

 

مبحث چهارم: آثار اجرا و اعمال خیار………………………………………………. …. 75

 

گفتار اول: انحلال عقد و نفوذ تصرفات قبل از آن…………………………………………………… ….. 75

 

گفتار دوم: اعاده وضعیت قبل از عقد……………………………………………………………………… ….. 76

 

مبحث پنجم: نهادهای مشابه فسخ……………………………………………………… …. 79

 

گفتار اول: اقاله………………………………………………………………………………………………………. ….. 79

 

گفتار دوم: انفساخ………………………………………………………………………………………………….. ….. 81

 

گفتار سوم: رجوع………………………………………………………………………………………………….. ….. 83

 

بخش دوم: مبانی نظری فسخ………………………………………….. … 85

 

فصل اول: قاعده لاضرر………………………………………………………….. … 86

 

مبحث اول: مدارک و مستندات قاعده لاضرر…………………………………….. …. 87

 

گفتار اول: قاعده لاضرر براساس آیات قرآن کریم……………………………………………………. ….. 87

 

گفتار دوم: روایات و احادیث مربوط به قاعده لاضرر……………………………………………… ….. 91

 

گفتار سوم: اجماع………………………………………………………………………………………………….. ….. 94

 

گفتار چهارم: قاعده لاضرر از منظر عقل مستقل………………………………………………………. ….. 95

 

مبحث دوم: مفهوم قاعده لاضرر………………………………………………………. …. 96

 

گفتار اول: اراده نهی از نفی…………………………………………………………………………………….. ….. 97

 

 

 

 

هـ

 

گفتار دوم: نفی ضرر غیر متدارک……………………………………………………………………………. ….. 100

 

گفتار سوم: نفی حکم ضرری………………………………………………………………………………….. ….. 102

 

گفتار چهارم: نفی حکم به لسان نفی موضوع…………………………………………………………… ….. 104

 

گفتار پنجم: نظریه برگزیده…………………………………………………………………………………….. ….. 106

 

مبحث سوم: مفهوم ضرر و مصادیق آن……………………………………………… …. 108

 

گفتار اول: معنای لغوی ضرر و ضرار……………………………………………………………………… ….. 108

 

گفتار دوم: معنا و مفهوم ضرر و ضرار از منظر فقهاء………………………………………………… ….. 109

 

گفتار سوم: شمول یا عدم شمول قاعده لاضرر بر عدم‌النفع………………………………………. ….. 111

 

گفتار چهارم: ضابطه ضرر براساس قاعده لاضرر نوعی است یا شخصی؟…………………. ….. 113

 

مبحث چهارم: رابطه قاعده لاضرر با دیگر ادله احکام…………………………… …. 115

 

گفتار اول: تقدیم دلیل «لاضرر» بر ادله احکام به نحو اطلاق……………………………………. ….. 116

 

گفتار دوم: توافق دادن عرفی بین ادله احکام و قاعده لاضرر……………………………………. ….. 117

 

گفتار سوم: تقابل دلیل «لاضرر» با مجموعه ادله احکام……………………………………………. ….. 117

 

گفتار چهارم: دلیل لاضرر از نظر قاعده لطف و امتنان……………………………………………… ….. 118

 

گفتار پنجم: رعایت قاعده تعارض بین ادله احکام و قاعده لاضرر……………………………. ….. 118

 

گفتار ششم: حکومت قاعده لاضرر بر دیگر ادله احکام……………………………………………. ….. 119

 

گفتار هفتم: نقش قاعده اقدام در جلوگیری از اعمال قاعده لاضرر……………………………. ….. 120

 

مبحث پنجم: قاعده لاضرر مبنای فسخ قرارداد …………………………………… …. 120

 

فصل دوم: شرط ضمنی…………………………………………………………… … 128

 

 

 

 

و

 

مبحث اول: مفهوم و ماهیت شرط و دلایل اعتبار آن…………………………….. …. 129

 

گفتار اول: مفهوم شرط…………………………………………………………………………………………… ….. 129

 

بند اول: مفهوم لغوی شرط…………………………………………………………………………………. ….. 129

 

بند دوم: مفهوم اصطلاحی شرط…………………………………………………………………………. ….. 130

 

گفتار دوم: ماهیت شرط……………………………………………………………………………………………….. 132

 

گفتار سوم: دلایل اعتبار و لزوم وفای به شرط………………………………………………………… ….. 134

 

مبحث دوم: شرایط صحت شرط………………………………………………………. …. 135

 

مبحث سوم: اقسام شرط ضمن عقد به اعتبار ذکر یا عدم ذکر در عقد ……. …. 142

 

گفتار اول: شرط صریح………………………………………………………………………………………….. ….. 142

 

گفتار دوم: شرط ضمنی………………………………………………………………………………………….. ….. 142

 

بند اول: شرط ضمنی بنایی………………………………………………………………………………… ….. 142

 

بند دوم: شرط ضمنی عرفی……………………………………………………………………………….. ….. 146

 

مبحث چهارم: اقسام شرط ضمن عقد به اعتبار موضوع آن……………………. …. 148

 

گفتار اول: شرط صفت…………………………………………………………………………………………… ….. 148

 

گفتار دوم: شرط نتیجه…………………………………………………………………………………………… ….. 149

 

گفتار سوم: شرط فعل…………………………………………………………………………………………….. ….. 149

 

مبحث پنجم: شرط ضمنی مبنای فسخ قرارداد……………………………………… …. 151

 

فصل سوم: عیب اراده……………………………………………………………. … 158

 

مبحث اول: مفهوم  اراده………………………………………………………………… …. 159

 

 

 

 

ز

 

مبحث دوم: مراحل تکوین اراده و اجزاء آن……………………………………….. …. 161

 

گفتار اول: مراحل تکوین اراده در انسان…………………………………………………………………. ….. 161

 

گفتار دوم: اجزاء اراده……………………………………………………………………………………………. ….. 165

 

گفتار سوم: اراده  باطنی  و اراده  ظاهری………………………………………………………………… ….. 167

 

مبحث سوم: مفهوم عیب اراده و اقسام آن………………………………………….. …. 169

 

مبحث چهارم: عیب اراده مبنای فسخ قرارداد……………………………………… …. 172

 

نتیجه…………………………………………………………………………………………………… …. 176

 

فهرست منابع………………………………………………………………………………………… …. 178

 

الف) منابع فارسی………………………………………………………………………………. …. 178

 

ب) منابع عربی………………………………………………………………………………………. 181

 

 

 

 

 

 

 

 

 

	ح

 

 

 

 

 

مقدمه

 

از آن هنگام كه بشر به زندگی اجتماعی روی آورد، برای رفع نیازهای خود و تأمین مایحتاج زندگی به معامله و داد و ستد با دیگران پرداخت، همپای تحول در سایر بخش‌های زندگی و به موازات تغییر و ازدیاد نیازهای بشری، معاملات نیز دستخوش دگرگونی و تحول شده و اقسام مختلفی از قراردادها ایجاد شده‌اند. به گونه‌ای كه هر قرارداد شرایط خاصی داشته كه آن را از سایر قراردادها متمایز می‌ساخت. با گذر از عصر رنسانس در مغرب زمین و وقوع انقلاب صنعتی به یكباره تغییر شگرفی در زندگی انسان‌ها به وجود آمده و با گسترش صنعت و حمل و نقل، امر تجارت و
داد و ستد ملی و بین‌المللی سرعت و سهولت یافت. اما به زعم و عقیده عقلای جامعه و علمای حقوق، معاملات علاوه بر سرعت و سهولت نیازمند امنیت و لزوم نیز هستند. به این معنا كه پس از انعقاد قرارداد هر یك از طرفین به مفاد آن ملزم و پایبند شده و نتواند به میل و اختیار، خود را از زیر بار تعهدات ناشی از آن برهاند و طرف دیگر نیز اطمینان داشته باشد كه به نتایج و منافع قرارداد دست خواهد یافت. و چه بسا به واسطه همین اطمینان و اعتماد خود را در مقابل دیگران متعهد سازد. این ضرورت كه از آن به قاعده لزوم تعبیر می شود، قدمتی دیرین دارد و در متون قانونی كشورهای مختلف هم انعكاس داشته است. در حقوق ایران نیز با پشتوانه عظیم و غنی فقهی خود این قاعده از جمله قواعد مهم و اساسی حاكم بر معاملات و قراردادها است.[1] اما در عین حال قلمرو لزوم قراردادها نامحدود نیست به گونه‌ای كه طرفین قرارداد نتوانند تحت هیچ شرایطی آن را بهم زده و منحل نمایند. بلكه علاوه بر عقود جایز كه به حكم طبیعت خاص شان قابل فسخ بوده و هر یك از طرفین عقد بدون هیچ علتی می‌تواند آن را منحل  نماید، در  قراردادهای لازم نیز قانونگذار دو سبب ارادی برای انحلال عقد پیش‌بینی نموده كه یكی اقاله است به معنی تفاسخ و توافق اراده‌های ایجادكنندة عقد بر انحلال آن و دیگری اختیار فسخ و انحلال عقد در مواردی كه قانون تعیین نموده است. در خصوص مبنای اقاله و قدرت آن بر انحلال عقد مباحثه فراوان نیست. چه آن كه بنا بر اصل حاكمیت اراده، اراده‌هایی كه در عالم اعتبار به یك قرارداد حیات بخشیده‌اند، همان اراده‌ها نیز باید بتوانند آن را از بین ببرند، مگر آنكه اقاله به منافع عمومی یا به حقوق اشخاص ثالث زیان برساند كه در این صوت اثری در انحلال عقد ندارد. اما در خصوص اختیار فسخ قرارداد در مواردی كه قانون پیش‌بینی نموده، نظر به تعدد خیارات و مبانی اعمال آنها بحث‌های زیادی وجود دارد.

 

سئوال اصلی كه موضوع این تحقیق را تشكیل می‌دهد این است كه چرا در قراردادهای لازم یكی از طرفین یا هر دوی آنها و گاه شخص ثالث می‌تواند لزوم عقد را نادیده گرفته و آن را منحل نماید؟ به عبارت دیگر اختیار فسخ این دسته از عقود از كجا ناشی شده و از كدام منبع نیرو می گیرد؟ آیا این اختیار زاییده تراضی است یا چهره‌ای قهری دارد؟ این بحث كه از آن به مبنای خیار تعبیر می‌شود هم در میان فقها و هم در میان حقوقدانان مطرح بوده است؛ اما به گونه‌ای كه در بحث از برخی خیارات به طور مختصر و به اجمال به ذكر مبنای آن پرداخته‌اند، و كمتر به جمع‌آوری نظریه‌های موجود و بررسی مبنا یا مبانی خیارات و بالاخره تمهید یك قاعده عمومی و كلی در یك تحقیق توجه شده است. لذا علیرغم بضاعت علمی اندك نگارنده سعی شده است نظرات مطرح درباره مبنا و منشأ خیارات در این تحقیق جمع‌آوری شده و مورد مطالعه و بررسی قرار گیرند.

 

 

 

فصل اول –کلیات تحقیق

 

1-1-مفاهیم …………………………………………………………………………………………………………………………….

 

2-1-مبانی نظری قراردادهای بیمه …………………………………………………………………………………………………

 

3-1-مبانی نظری قرارداد بیمه اتومبیل………………………………………………………………………………………………

 

4-1-بیمه در فقه اسلامی ………………………………………………………………………………………………………………

 

5-1-عقود معینه در قانون مدنی ایران …………………………………………………………………………………………………..

 

6-1-حقوق قرارداد ها………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

  عنوان                                                                                                         صفحه

 

فصل دوم– خسارت افت ارزش خودرو

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

مفهوم خسارت افت ارزش خودرو………………………………………………………………………………………………………………………….

 

خسارت………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

خسارت كلی در بیمه بدنه …………………………………………………………………………………………………………………………….

 

خسارت جزئی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

خسارت افت ارزش خودرو………………………………………………………………………………………………………………………….

 

خسارت افت ارزش خودرو در بیمه های شخص ثالث ………………………………………………………………………………………………

 

خسارت افت ارزش خودرو در بیمه های بدنه خودرو …………………………………………………………………………………….

 

آیین نامه شماره 53………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

بررسی فقهی  و حقوقی خسارت افت ارزش خودرو………………………………………………………………………………………..

 

الف -بررسی فقهی…………………………………………………………………………………………………………………………………

 

ب -بررسی حقوقی خسارت افت ارزش خودرو…………………………………………………………………………………………..

 

دلایل  عدم پرداخت خسارت افت ارزش خودرو از سوی شرکتهای بیمه …………………………………………………………

 

دلایل و استدلات فقهی و حقوقی الزام شرکتهای بیمه به پرداخت خسارت افت ارزش خودرو……………………

 

1-دلایل فقهی…………………………………………………………………………………………………………………………………

 

2-دلایل حقوقی و مغایرت ماده یک قانون بیمه به آیین نامه شماره 53………………………………………………………..

 

بررسی وآزمون فرضیه اول ………………………………………………………………………………………………………………………

 

فهرست مطالب

 

  عنوان                                                                                                         صفحه

 

  فصل سوم – بررسی فقهی ،حقوقی تعهدات مربوط به پرداخت بیمه گذار و بیمه گردر قراردادهای بیمه بدنه اتومبیل

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

نحوه و چگونگی پرداخت حق بیمه قراردادهای بیمه بدنه خودرو…………………………………………………………………………………..

 

تعهدات بیمه گذاردر قراردادهای بیمه بدنه اتومبیل………………………………………………………………………………………………………

 

تعهدات بیمه گر در قرارداد های بیمه بدنه اتومبیل……………………………………………………………………………………………………….

 

تخلف بیمه گذار از پرداخت …………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

الف-عدم توانایی در پرداخت ……………………………………………………………………………………………………………………………………

 

ب-پرداخت دیر هنگام و خارج از موعد……………………………………………………………………………………………………………………

 

برخورد بیمه گربا تخلفات بیمه گذار در پرداخت حق بیمه ………………………………………………………………………………………..

 

الف-تخلف عدم پرداخت ……………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

ب –تخلف در پرداخت دیر هنگام ……………………………………………………………………………………………………………………….

 

ج-دریافت چک و سفته و عدم وصول به موقع حق بیمه …………………………………………………………………………………………..

 

شرایط فقهی حاکم بر قراردادهای بیمه در پرداخت حق بیمه ……………………………………………………………………………………..

 

 

الف –رضایی بودن قرارداد……………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

ب –عینی بودن قرارداد…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

شرایط ضمن عقد در پرداخت حق بیمه…………………………………………………………………………………………………………………

 

معاملات قابل ابطال در حقوق ایران ………………………………………………………………………………………………………………………….

 

موارد فسخ و انفساخ قرارداد بیمه …………………………………………………………………………………………………………………………..

 

بررسی و آزمون فرصیه دوم ………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

 

فهرست مطالب

 

  عنوان                                                                                                         صفحه

 

فصل چهارم- بررسی مغایرت بند 7ماده 5وماده 8 آیین نامه شماره 53شرایط عمومی بیمه بدنه با ماده1و 19 قانون بیمه

 

مفاد  والزامات ماده 1قانون بیمه ………………………………………………………..

 

مفاد و الزامات ماده 19قانون بیمه ……………………………

 

مفاد و الزامات ماده8 آیین نامه شماره 53شرایط عمومی بیمه بدنه  …………………………….

 

مفاد بند 7ماده 5آیین نامه شماره 53شرایط عمومی بیمه بدنه ………………………………….

 

بررسی حقوقی مغایرت ماده قانونی باآیین نامه اجرایی………………………

 

بررسی وآزمون فرضیه سوم……………………………………………………………………..

 

 

 

نتیجه و پیشنهادها

 

نتیجه………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

پیشنهاد……………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

گفتار اول: وجود عقد …………………………………………………………………………………………………….16

 

گفتار دوم: اراده معلوم ……………………………………………………………………………………………………17

 

گفتار سوم: قصد انشاء ……………………………………………………………………………………………………17

 

گفتار چهارم: رضاء ………………………………………………………………………………………………………..17

 

گفتار پنجم: اهلیت …………………………………………………………………………………………………………18

 

مبحث سوم: مقایسه حق فسخ با رجوع ………………………………………………………………………………..19

 

گفتار اول: وجوه اشتراک ………………………………………………………………………………………………..19

 

الف: ایقاعی بودن هر دو حق ……………………………………………………………………………………….19

 

ب: هر دو قابل اسقاط اند ……………………………………………………………………………………………19

 

ج: هر دو منحل کننده عمل حقوقی اند …………………………………………………………………………20

 

د: هر دو ناظر بر آینده هستند ………………………………………………………………………………………21

 

گفتار دوم: وجوه افتراق ………………………………………………………………………………………………….22

 

الف: قابلیت وراثت …………………………………………………………………………………………………… 22

 

ب: منشاء حق ……………………………………………………………………………………………………………24

 

ج: تفاوت در آثار ………………………………………………………………………………………………………25

 

د: تفاوت در قلمرو …………………………………………………………………………………………………….26

 

مبحث چهارم: مقایسه فسخ و دیگر اسباب انحلال عقد ………………………………………………………….26

 

گفتار اول: مقایسه فسخ و انفساخ …………………………………………………………………………………….26

 

گفتار دوم: مقایسه فسخ و اقاله ………………………………………………………………………………………….26

 

مبحث پنجم: مفهوم قرارداد و عناصر تشکیل دهنده آن …………………………………………………………..28

 

گفتار اول: مفهوم قرارداد …………………………………………………………………………………………………28

 

گفتار دوم: عناصر تشکیل دهنده قرارداد ……………………………………………………………………………29

 

الف: توافق طرفین ……………………………………………………………………………………………………. 29

 

ب: منشاء یا اثر حقوقی ایجاد شده ……………………………………………………………………………….31

 

مبحث ششم: رابطه عقد لازم با حق فسخ ……………………………………………………………………………..32

 

گفتار اول: استثنایی بودن حق فسخ …………………………………………………………………………………..32

 

گفتار دوم: استحکام عقد لازم با وجود حق فسخ ……………………………………………………………….35

 

مبحث هفتم: جایگاه فسخ با امکان ایجاد عقد معلق ……………………………………………………………….37

 

گفتار اول: ماهیت عقد معلق ……………………………………………………………………………………………37

 

الف: تعلیق در منشاء …………………………………………………………………………………………………..37

 

گفتار دوم: موقعیت فسخ در عقد معلق ……………………………………………………………………………..40

 

مبحث هشتم: تأثیر اکراه و اجبار در فسخ ……………………………………………………………………………..42

 

مبحث نهم: تعهد و اقسام آن ……………………………………………………………………………………………….44

 

گفتار اول: تعهد دو حقوق ایران ………………………………………………………………………………………45

 

الف: تعهد در لغت و اهمیت آن …………………………………………………………………………………..45

 

ب: تعهد در اصطلاح ………………………………………………………………………………………………….46

 

ج: اسباب تعهد ………………………………………………………………………………………………………….41

 

د: اقسام تعهد ……………………………………………………………………………………………………………50.

 

1-تعهدات اصلی ……………………………………………………………………………………………………50

 

اول: اقسام تعهدات اصلی ……………………………………………………………………………………..52

 

2-تعهدات تبعی ……………………………………………………………………………………………………53

 

اول: اقسام تعهدات تبعی ………………………………………………………………………………………53

 

گفتار دوم: اقسام تعهد در حقوق انگلیس ………………………………………………………………………….55

 

الف: تعهدات اساسی ………………………………………………………………………………………………….55

 

ب: تعهدات غیر اساسی ………………………………………………………………………………………………56

 

گفتار سوم: اقسام تعهد در حقوق آمریکا …………………………………………………………………………..59

 

الف: تعهدات اصلی  ………………………………………………………………………………………………….59.

 

ب: تعهدات فرعی ………………………………………………………………………………………………………60

 

 

 

فصل دوم: تخلف در تعهد و ضمانت اجرای آن

 

مبحث اول: تخلف در تعهدات و ضمانت اجرای آن در حقوق ایران ………………………………………..65

 

گفتار اول: تخلف در تعهد ………………………………………………………………………………………………65

 

الف: مفهوم تخلف در تعهد …………………………………………………………………………………………65

 

 

ب: اقسام تخلف در تعهد ……………………………………………………………………………………………66

 

1- تخلف در تعهدات اصلی …………………………………………………………………………………..66

 

2-تخلف در تعهدات تبعی ………………………………………………………………………………………67

 

گفتار دوم: ضمانت اجرای تخلف در تعهدات اصلی در عقود معاوضی …………………………………67

 

الف: حق حبس ………………………………………………………………………………………………………….68

 

ب: خیار تأخیر ثمن ……………………………………………………………………………………………………70

 

ج: خیار تعذر تسلیم  ………………………………………………………………………………………………….75

 

د: انفساخ عقد در صورت تلف مبیع قبل از قبض …………………………………………………………..76

 

ه: امتناع موجر از تسلیم عین مستأجره …………………………………………………………………………..79

 

ی: خودداری عامل از زراعت ………………………………………………………………………………………80

 

گفتار سوم: ضمانت اجرای تخلف در تعهدات فرعی (عقود معاوضی) ………………………………….82

 

الف: تخلف درشرط صفت ………………………………………………………………………………………….82

 

ب: تخلف در شرط نتیجه ……………………………………………………………………………………………84

 

ج: تخلف در شرط فعل ………………………………………………………………………………………………85

 

مبحث دوم: تخلف در تعهد و ضمانت اجرای آن در حقوق انگلستان ………………………………………92

 

گفتار اول: تخلف در تعهد در حقوق انگلیس …………………………………………………………………….92

 

الف: مفهوم تخلف در تعهد …………………………………………………………………………………………92

 

ب: اقسام تخلف در تعهد ……………………………………………………………………………………………92

 

1-تخلف در تعهدات اساسی ……………………………………………………………………………………93

 

2- تخلف در تعهدات فرعی …………………………………………………………………………………….93

 

گفتار دوم: ضمانت اجرای تخلف در تعهدات در حقوق انگلیس ……………………………………….. 93

 

الف: الزام متعهد به انجام عین تعهد ………………………………………………………………………………94

 

ب: اقامه دعوا برای جبران خسارت ………………………………………………………………………………94

 

ج: اقامه دعوا برای ارزش کار انجام شده ……………………………………………………………………….96

 

د: قرار منع ………………………………………………………………………………………………………………..97

 

ه: فسخ قرارداد در صورت امتناع متعهد از انجام تعهد  ……………………………………………………97

 

مبحث سوم: تخلف در تعهد و ضمانت اجراهای آن در حقوق آمریکا ……………………………………108

 

گفتار اول: تخلف در تعهد در حقوق آمریکا ……………………………………………………………………108

 

الف: مفهوم تخلف در تعهد ……………………………………………………………………………………… 108

 

ب: اقسام تخلف در تعهد ………………………………………………………………………………………….109

 

1-الف: تخلف در تعهدات اصلی ………………………………………………………………………….. 109

 

2-تخلف در تعهدات فرعی ……………………………………………………………………………………109

 

گفتار دوم: ضمانت اجراهای تخلف در تعهدات در حقوق آمریکا ………………………………………110

 

الف: قراردادهای غیر مشروط …………………………………………………………………………………….110

 

ب: قراردادهای مشروط …………………………………………………………………………………………….111

 

1-تخلف در شرط مهم ………………………………………………………………………………………….113

 

2-تخلف در شرط غیر مهم ……………………………………………………………………………………112

 

ج: غرامات دیگر غیر از فسخ …………………………………………………………………………………….115

 

1-خسارت ترمیمی ……………………………………………………………………………………………….115

 

2-خسارت تبعی …………………………………………………………………………………………………..116

 

3-خسارت تنبیهی ………………………………………………………………………………………………..116

 

4- خسارت اسمی ………………………………………………………………………………………………..116

 

5- خسارت تصفیه شده ………………………………………………………………………………………..116

 

گفتار سوم: دیدگاه کنوانسیون بیع بین المللی کالاها مصوب 1980 ……………………………………..118

 

الف: نقض اساسی ……………………………………………………………………………………………………119

 

ب: نقض اساسی تعهد توسط فروشنده ……………………………………………………………………….119

 

ج: نقض اساسی تعهد توسط خریدار ………………………………………………………………………….121

 

د: نحوه فسخ و خاتمه دادن به قرارداد ………………………………………………………………………122

 

فصل سوم: مبانی فسخ قرارداد در صورت تخلف در تعهد اصلی

 

مبحث اول: مبانی فسخ در صورت تخلف در تعهد اصلی در حقوق ایران ……………………………….126

 

گفتار اول: استناد به شروط ضمن عقد ……………………………………………………………………………126

 

گفتار دوم: توسل به عرف و عادت …………………………………………………………………………………128

 

گفتار سوم: نظریه اقاله قرارداد ……………………………………………………………………………………….130

 

گفتار چهارم: نظریه سیر عقلاء بر وجود حق فسخ ……………………………………………………………133

 

گفتار پنجم: استناد به تقابل تعهدات ……………………………………………………………………………….136

 

مبحث دوم: مبانی فسخ در صورت تخلف در تعهد در حقوق انگلیس ……………………………………139

 

مبحث سوم: مبانی فسخ در صورت تخلف در تعهد در حقوق آمریکا …………………………………….140

 

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………..148

 

منابع و مأخذ ………………………………………………………………………………………………..149

 

 

 

 

 

 

 

علامت های اختصاری

 

 

 

ق.ا ………………………………………………………………………………………………………………….. قانون اساسی

 

ق.ا.ح ………………………………………………………………………………………………………… قانون امور حسبی

 

ق.آ.د.ک ………………………………………………………………………………………….قانون آیین دادرسی کیفری

 

ق.آ.د.م ……………………………………………………………………………………………. قانون آیین دادرسی مدنی

 

ق.ت ………………………………………………………………………………………………………………..قانون تجارت

 

ق.ث.ا ……………………………………………………………………………………………………………قانون ثبت اسناد

 

ق.ح.خ ………………………………………………………………………………………………قانون حمایت از خانواده

 

ق.م ……………………………………………………………………………………………………………………..قانون مدنی

 

ق.م.ا …………………………………………………………………………………………………….قانون مجازات اسلامی

 

وعده‌های غذایی.. 19

 

به دست آوردن غذا 20

 

تولید غذا 20

 

انواع غذاهای تولیدشده 21

 

تجارت غذا 21

 

میزان کافی غذا 21

 

سالم بودن غذا 22

 

حساسیت به غذا 22

 

عادات رژیم غذایی.. 23

 

گفتار سوم: تعریف مصرف‌کننده. 24

 

گفتار چهارم: تعریف عمده‌فروش، خرده‌فروش…. 24

 

بند اول-عمده‌فروش: 24

 

بند دوم- خرده‌فروش: 25

 

مبحث دوم: انواع مسئولیت… 25

 

بند 2: اقسام مسئولیت… 27

 

الف) مسئولیت اخلاقی.. 27

 

ب) مسئولیت حقوقی.. 27

 

1-مسئولیت مدنی.. 28

 

2-مسئولیت كیفری.. 29

 

مبحث سوم: مقایسه مسئولیت مدنی با سایر مسئولیت‌ها. 30

 

گفتار اول: انواع مقایسه. 30

 

بند 1: مقایسه مسئولیت مدنی با مسئولیت اخلاقی.. 30

 

بند 2: مقایسه مسئولیت مدنی با مسئولیت كیفری.. 31

 

بند 3: مقایسه مسؤولیت مدنی با مسؤولیت اداری.. 32

 

گفتار دوم: مسئولیت قراردادی… 33

 

مسئولیت قراردادی.. 33

 

شرایط ایجاد مسئولیت قراردادی… 34

 

الف: وجود قرارداد. 34

 

ب: رابطه علیت بین خسارت و عدم اجرای قرارداد. 34

 

آثار عدم اجرای تعهد. 35

 

جبران خسارات قراردادی.. 35

 

گفتار سوم: مسئولیت غیر قراردادی… 36

 

بند اول: مبانی الزامات خارج از قرار‌‌داد. 37

 

الف- نظریه‌ی تقصیر. 37

 

انتقادات واردشده بر نظریه‌ی تقصیر. 38

 

ب- نظریه‌ی ایجاد خطر. 38

 

انتقادات واردشده بر نظریه‌ی ایجاد خطر. 39

 

ج- نظریه‌های مختلط.. 39

 

اسباب (موجبات یا منابع) الزامات خارج از قرار‌داد. 40

 

فصل دوم: 45

 

مسئولیت مدنی تولید کننده موادغذایی… 45

 

مبحث اول:ارکان و مسئولیت تولیدکننده مواد غذایی… 46

 

گفتار اول: فعل زیان‌بار 46

 

بند اول: دفاع مشروع. 47

 

بند دوم: امر آمر قانونی.. 48

 

اجبار و اكراه 48

 

گفتار دوم: لزوم وجود ضرر و شرایط آن.. 48

 

الف: اقسام ضرر 50

 

ب: شرایط ضرر قابل جبران.. 55

 

گفتار سوم: رابطه سببیت… 59

 

ب: موارد زوال رابطه سببیت… 61

 

مبحث دوم: مبنای مسئولیت مدنی تولیدکننده مواد غذایی… 68

 

گفتار اول:مبنای قراردادی مسئولیت تولیدکننده مواد غذایی… 68

 

 

بند اول: شرایط تحقق مسئولیت قراردادی.. 68

 

الف- وجود قرارداد. 69

 

ب) رابطه علیت بین خسارت و عدم اجرای قرارداد. 70

 

ب- نقض قرارداد. 70

 

جبران خسارات قراردادی.. 71

 

ج- ورود خسارت در اثر نقض تعهد یا تأخیر در اجرای قرارداد. 72

 

بند دوم: تضمین ایمنی محصول.. 72

 

ب: تضمین صریح.. 76

 

بند سوم: تضمین در برابر آخرین مصرف‌کننده 82

 

گفتار دوم:مسئولیت خارج از قرارداد. 87

 

بند اول: اصل نسبیت قراردادی.. 87

 

بند دوم: مسئولیت مبتنی بر تقصیر. 90

 

بند سوم: مسئولیت بر مبنای تسبیب… 93

 

بند چهارم: فرض علم تولیدکننده و توزیع كنندة‌موادغذایی نسبت به عیوب پنهانی و سوءنیت وی.. 94

 

بند پنجم: مسئولیت محض…. 96

 

الف:تعریف و انواع مسئولیت محض…. 100

 

مسؤولیت محض ساده 101

 

مسؤولیت محض با پذیرش دفاع تقصیر مشارکتی یا نسبی.. 103

 

ب:وضعیت قوه قاهره در اثبات مسئولیت… 104

 

فصل سوم: 107

 

قلمرو مسئولیت تولید کنندگان مواد غذایی و آثار آن.. 107

 

مبحث اول:قلمرو مسئولیت… 108

 

گفتار اول: عیب، شرایط و ارکان آن.. 108

 

بند اول: تعریف عیب… 108

 

بند دوم: شرایط عیب موجود مسولیت… 110

 

الف: مخفی بودن عیب… 110

 

ب: ورود ضرر در اثر عیب… 111

 

ج: زمان ایجاد عیب در مواد غذایی.. 112

 

د: ایمنی – خطر. 113

 

بند سوم: انواع عیب… 115

 

الف: عیب درروندتولید محصولات جدید. 115

 

1- ضابطه انتظار مصرف‌کننده 115

 

2- ضابطه سود- خطر: 116

 

3- ضابطه دوطرفه: 116

 

ب: عیب درروند تولید. 117

 

گفتار دوم: تعهد به آگاه‌سازی… 117

 

بند اول: راهنمایی و هشدار به‌عنوان تعهدی قراردادی.. 120

 

بند دوم: راهنمایی و هشدار به‌عنوان تعهدی غیر قراردادی.. 122

 

بند سوم: شیوه‌ها و موارد هشدار 122

 

مبحث دوم:آثار مسئولیت تولیدکننده مواد غذایی… 124

 

گفتار اول:وضعیت شرط عدم مسئولیت… 124

 

بند اول: معایب و فواید شرط عدم مسئولیت… 125

 

معایب… 125

 

1-5-2- حقوق ایران. 29

 

1-5-2-1- دیدگاه قانونگذار. 29

 

1-5-2-2- دیدگاه فقهای امامیه. 29

 

1-5-2-2-1- مفهوم شروط ابتدایی و رابطه آن با وعده انعقاد قرارداد. 29

 

1-5-2-2-2- اخلاقی یا حقوقی بودن شرایط ابتدایی.. 30

 

1-5-2-3- دیدگاه حقوقدانان. 31

 

1-5-3- حقوق انگلیس… 31

 

1-5-4-حقوق مصر. 32

 

1-6- مفهوم وعده در ترکیب وعده نکاح. 33

 

1-6-1- حقوق ایران. 34

 

1-6-1-1- دیدگاه فقهای امامیه. 34

 

1-6-1-2- دیدگاه حقوقدانان. 35

 

1-6-2-حقوق مصر. 36

 

1-6-3- حقوق انگلیس… 36

 

1-7- ماهیت حقوقی وعده یک جانبه انعقاد قرارداد. 36

 

1-7-1- حقوق ایران. 37

 

1-7-1-1-دیدگاه قانونگذار. 37

 

1-7-1-2-دیدگاه فقهای امامیه. 37

 

1-7-1-3- دیدگاه حقوقدانان. 38

 

1-7-2- حقوق مصر. 39

 

1-7-3- حقوق انگلیس… 40

 

1-8- ماهیت حقوقی وعده دوجانبه انعقاد قرارداد. 41

 

1-8-1-حقوق ایران. 41

 

1-8-1-1-دیدگاه قانونگذار. 42

 

1-8-1-2-دیدگاه حقوقدانان. 42

 

1-8-2- حقوق مصر. 43

 

1-8-3-حقوق انگلیس… 44

 

1-9- آثار وعده انعقاد قرارداد. 45

 

1-9-1- رابطه وعده انعقاد قرارداد با قرارداد اصلی.. 45

 

1-9-1-1- حقوق ایران. 45

 

1-9-1-2- حقوق مصر. 46

 

1-9-1-3- حقوق انگلیس… 46

 

1-10- حقوق و تکالیف ناشی از وعده انعقاد قرارداد. 46

 

1-10-1- حقوق ایران. 47

 

1-10-2- حقوق مصر. 48

 

1-10-3- حقوق انگلیس… 49

 

1-11- نحوه وقوع وعده انعقاد قراردادهای تشریفاتی.. 49

 

1-11-1- حقوق ایران. 50

 

1-11-2- حقوق مصر. 50

 

1-11-3-  حقوق انگلیس… 51

 

فصل دوم : ماهیت حقوقی نامزدی

 

2-1- اصطلاح شناسی.. 53

 

2-2- ماهیت حقوقی وعده نکاح. 54

 

2-2-1- حقوق ایران. 54

 

2-2-2- حقوق انگلیس… 56

 

2-2-3- حقوق مصر. 56

 

2-3- بررسی لزوم یا جواز وعده نکاح. 57

 

2-3-1- حقوق ایران. 57

 

2-3-1-1- دیدگاه فقهای اسلام. 61

 

2-3-2- حقوق انگلیس… 62

 

2-3-3- حقوق مصر. 62

 

2-4- آثار وعده نکاح. 63

 

2-4-1- حقوق ایران. 63

 

 

2-4-1-1- دیدگاه فقهای امامیه. 64

 

2-4-1-2- دیدگاه فقهای اهل تسنن.. 64

 

2-4-2- حقوق انگلیس… 65

 

2-4-3- حقوق مصر. 65

 

2-5- رضایی (قصدی) یا تشریفاتی بودن عقد نکاح و تأثیر آن بر نحوه وقوع وعده نکاح. 66

 

2-5-1- حقوق ایران. 66

 

2-5-2- حقوق انگلیس… 66

 

2-5-3- حقوق مصر. 67

 

2-6-میزان موانع در روابط نامزدی.. 68

 

2-6-1- میزان روابط جنسی میان نامزدها از دیدگاه فقهای اسلام. 68

 

2-6-2- حقوق مصر. 69

 

2-6-3- حقوق انگلیس… 69

 

فصل سوم : آثار بهم خوردن نامزدی(امکان مطالبه خسارت)

 

3-1- بر هم خوردن وعده نکاح یا نامزدی.. 71

 

3-2- آثار به هم خوردن وعده  نکاح (امکان مطالبه خسارت) 72

 

3-2-1- درحقوق ایران(قبل از حذف ماده1036 قانون مدنی) 72

 

3-2-2- در حقوق ایران(بعد از حذف ماده1036 قانون مدنی) 74

 

3-2-3- آثار به خوردن وعده نکاح (امکان مطالبه خسارت) از دیدگاه فقهای اسلام. 76

 

3-2-3-1- نظر فقیهان معاصر. 79

 

3-2-3-2- دادگاههای مخالف جبران خسارت.. 80

 

3-2-3-3- دادگاههای موافق جبران خسارت.. 80

 

3-2-4- آثار به هم خوردن وعده نکاح (امکان مطالبه خسارت) در حقوق انگلیس… 82

 

3-2-4-1-اقامه دعاوی (مرهم دل) 83

 

3-2-4-2-انتقادات وارده بر دعاوی مرحم دل و تصویب قوانین ضد مرحم دل. 85

 

3-2-5- آثار به هم خوردن وعده نکاح (امکان مطالبه خسارت) در حقوق مصر. 86

 

3-3-مبانی مطالبه خسارت.. 89

 

3-3-1- قراردادی یا غیر قراردادی بودن مبنای مسولیت.. 90

 

3-3-1-1-حقوق  ایران. 90

 

3-3-1-2- حقوق انگلیس… 90

 

3-3-1-3- حقوق مصر. 91

 

3-3-2- قاعده غرور. 92

 

3-3-2-1- رابطه تسبیب با قاعده غرور. 93

 

3-3-3-  تعهد غیر قابل انکار. 94

 

3-3-4- تطبیق قاعده غرور با قاعده تعهد غیرقابل انکار. 97

 

3-3-5-  تئوری فریب (تدلیس) 97

 

3-3-5-1- حقوق ایران. 98

 

3-3-5-2- حقوق انگلیس… 98

 

3-3-5-3- حقوق مصر. 99

 

3-3-6- تئوری سوء استفاده از حق. 99

 

3-3-6-1-حقوق ایران. 100

 

3-3-6-2- حقوق انگلیس… 100

 

3-3-6-3- حقوق مصر. 101

 

3-3-6-4-اثبات تقصیر در دعاوی مطالبه خسارت(بر مبنای تئوری سوء استفاده از حق) 102

 

فصل چهارم : ماهیت و وضعیت حقوقی هدایا

 

4-1- ماهیت حقوقی هدایا 105

 

4-1-1- حقوق ایران. 105

 

4-1-1-1- دیدگاه قانون گذار. 105

 

4-1-1-2- دیدگاه های فقهای اسلام. 105

 

4-1-1-3- دیدگاه حقوقدانان. 108

 

4-1-2- حقوق انگلیس… 109

 

4-1-3- حقوق مصر. 109

 

4-2- امکان استرداد هدایا 109

 

4-2-1- حقوق ایران. 110

 

4-2-1-1- دیدگاه فقهای امامیه. 113

 

4-2-1-1-1- دیدگاه فقهای متقدم. 114

 

4-2-1-2- نظر فقهای اهل تسنن.. 116

 

4-2-1-2-1- دیدگاه فقهای مالکی.. 117

 

4-2-1-2-2- دیدگاه مذهب حنفی در مورد استرداد هدایا 118

 

4-2-1-2-3-دیدگاه مذهب شافعی  و حنبلی.. 119

 

4-2-1-2-4- فقه معاصر. 119

 

4-2-2- حقوق انگلیس… 124

 

4-2-3- حقوق مصر. 128

 

4-3- مبانی استرداد هدایای نامزدی.. 131

 

4-3-1- تئوری انتفای سبب عقد و هدیه. 131

 

4-3-1-1- حقوق ایران. 132

 

4-3-1-2- حقوق انگلیس… 132

 

4-3-1-3- حقوق مصر. 133

 

4-3-2- تئوری فریب و تدلیس… 134

 

4-3-2-1- حقوق ایران. 135

 

4-3-2-2- حقوق انگلیس… 135

 

4-3-2-3- حقوق مصر. 135

 

4-3-3 -تئوری دارا شدن ناعادلانه. 135

 

4-3-3-1- وحدت یا افتراق تئوری دارا شدن نا عادلانه و تئوری دارا شدن بدون سبب.. 136

 

4-3-3-2- اعمال تئوری دارا شدن نا عادلانه و بدون سبب مبنای استرداد هدایای نامزدی.. 138

 

4-3-3-2-1- حقوق ایران. 138