فصل سوم: موسیقی کناری اشعار اوحدی

 

3-1 موسیقی کناری…………………………………………………………………………………………………………………………………………41

 

3-1-1 قافیه …………………………………………………………………………………………………………………………………………….41

 

3-1-2  قافیه و انواع آن در اشعار اوحدی …………………………………………………………………………………………………..42

 

3-1-2-1 قافیه بدیعی …………………………………………………………………………………………………………………………49

 

3-1-2-2 قافیه متوازی ………………………………………………………………………………………………………………………..51

 

3-1-2-3 قافیه میانی …………………………………………………………………………………………………………………………..51

 

3-1-2-4 همسانی قافیه و ردیف ………………………………………………………………………………………………………….52

 

3-1-2-5 تکرار قافیه ………………………………………………………………………………………………………………………….54

 

3-1-2-5-1 ردالقافیه …………………………………………………………………………………………………………………….55

 

3-1-3 عیوب قافیه …………………………………………………………………………………………………………………………………..57

 

3-1-4 ردیف …………………………………………………………………………………………………………………………………………..61

 

3-1-4-1 ردیف در دیوان اوحدی…………………………………………………………………………………………………………63

 

3-1-4-2  کاربرد ردیف در اشعار اوحدی …………………………………………………………………………………………….63

 

3-1-4-3 انواع ردیف در اشعار اوحدی ………………………………………………………………………………………………..65

 

3-1-4-4 ردیف آغازی ………………………………………………………………………………………………………………………70

 

3-1-4-5 ردیف میانی ………………………………………………………………………………………………………………………..72

 

3-1-4-6 ردیف از نظر کوتاهی و بلندی………………………………………………………………………………………………..72

 

3-1-4-7 ردیف از نظر موسیقایی و بلاغی …………………………………………………………………………………………….74

 

3-1-4-7-1تکرار در ردیف …………………………………………………………………………………………………………..74

 

3-1-4-7-2 ردیف و واج آرایی ……………………………………………………………………………………………………..75

 

3-1-4-7-3 تناسب در ردیف…………………………………………………………………………………………………………76

 

3-1-4-7-4 ردیف و تضاد ……………………………………………………………………………………………………………76

 

3-1-5 هنجارگریزی ردیف ……………………………………………………………………………………………………………………….77

 

فصل چهارم: موسیقی درونی اشعار اوحدی

 

4-1 موسیقی درونی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..81

 

4-2 موسیقی درونی در اشعار اوحدی ……………………………………………………………………………………………………………….81

 

4-2-1 تکرار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….81

 

4-2-1-1 تکرار کلمه…………………………………………………………………………………………………………………………..81

 

4-2-1-1-1 رد العجز علی الصدر ……………………………………………………………………………………………………82

 

4-2-1-2تکرار حروف یا آهنگ کلام……………………………………………………………………………………………………..83

 

4-2-1-3 تکرار واج یا واج واج آرایی ………………………………………………………………………………………………….84

 

4-2-2جناس …………………………………………………………………………………………………………………………………………..84

 

4-2-2-1 جناس اشتقاق……………………………………………………………………………………………………………………….85

 

4-2-2-2 جناس شبه اشتقاق ………­……………………………………………………………………………………………………….85

 

4-2-2-3 جناس تام ……………………………………………………………………………………………………………………………86

 

4-2-2-4  جناس خط یا مصحف …………………………………………………………………………………………………………87

 

4-2-2-5 جناس زاید یا افزایشی…………………………………………………………………………………………………………..87

 

4-2-2-6 جناس قلب …………………………………………………………………………………………………………………………88

 

4-2-2-7 جناس لاحق ……………………………………………………………………………………………………………………….89

 

4-2-2-8  جناس مضارع …………………………………………………………………………………………………………………….89

 

4-2-2-9 جناس مرکب ………………………………………………………………………………………………………………………90

 

4-2-2-10جناس ناقص یا محرّف ………………………………………………………………………………………………………..90

 

فصل پنجم: موسیقی معنوی اشعار اوحدی

 

5-1 موسیقی معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………..93

 

5-2 موسیقی معنوی در اشعار اوحدی ………………………………………………………………………………………………………………93

 

5-2-1 ارسال المثل (تمثیل) ………………………………………………………………………………………………………………………93

 

5-2-2 استخدام ……………………………………………………………………………………………………………………………………….95

 

5-2-3 ایهام (توریه) …………………………………………………………………………………………………………………………………96

 

5-2-3-1 ایهام تناسب ………………………………………………………………………………………………………………………..97

 

5-2-3-2 ایهام تضاد …………………………………………………………………………………………………………………………..98

 

5-2-4 تجاهل العارف ………………………………………………………………………………………………………………………………98

 

5-2-5 تجرید ………………………………………………………………………………………………………………………………………….99

 

5-2-6 تضاد (طباق) ……………………………………………………………………………………………………………………………….100

 

5-2-7 تلمیح ………………………………………………………………………………………………………………………………………..101

 

5-2-8 تنسیق الصفات ……………………………………………………………………………………………………………………………114

 

5-2-9 جمع ………………………………………………………………………………………………………………………………………….115

 

5-2-9-1 جمع با تفریق …………………………………………………………………………………………………………………..115

 

5-2-9-2 جمع با تقسیم ……………………………………………………………………………………………………………………116

 

5-2-10 حسن تعلیل ……………………………………………………………………………………………………………………………..117

 

5-2-11 حسن مطلع ………………………………………………………………………………………………………………………………117

 

5-2-12 حسن مقطع ………………………………………………………………………………………………………………………………118

 

5-2-13 سیاقة الاعداد (اعداد) ………………………………………………………………………………………………………………….118

 

5-2-14 سوال و جواب ………………………………………………………………………………………………………………………….119

 

5-2-15 لف و نشر ………………………………………………………………………………………………………………………………..120

 

5-2-16 مراعات النظیر …………………………………………………………………………………………………………………………..121

 

 

 

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………..123

 

 

 

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………………124

 

 

 

2-2-2-2) پیدایش و گسترش مطبوعات ……………………………………………………………………………………………………… 21

 

2-2-2-3) تأسیس دارالفنون ……………………………………………………………………………………………………………………….. 22

 

2-2-2-4) ترجمه …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

 

2-2-3) لوكاچ و نقد جامعه شناختی رمان ……………………………………………………………………………………………………. 23

 

2-2-4) گلدمن و نقد جامعه شناختی رمان ……………………………………………………………………………………………………. 25

 

2-2-5) نظریة بازتاب واقعیت …………………………………………………………………………………………………………………….. 29

 

2-2-6) جایگاه تیپ و شخصیت در رمان ……………………………………………………………………………………………………… 30

 

2-3) جمع بندی ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

 

فصل سوم: تلخیص داستان ها …………………………………………………………………………………………….. 36

 

3-1) بخش اول: مجموعة خانة فلزی ………………………………………………………………………………………………………….. 37

 

3-1-1) دفتر اول ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

 

3-1-1-1) در پای درخت نارنج …………………………………………………………………………………………………………………… 37

 

3-1-1-2) چل منبر …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

3-1-1-3) نقش …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 40

 

3-1-1-4) شمع های مومی ………………………………………………………………………………………………………………………… 41

 

3-1-1-5) از هیچ شروع شد ……………………………………………………………………………………………………………………….. 42

 

3-1-2) دفتر دوم ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

 

3-1-2-1) نیاز ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

 

3-1-2-2) آدم زیادی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

 

3-1-2-3) تصویر ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 45

 

3-1-2-4) خانة فلزی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 45

 

3-1-2-5) شاخه های كور ………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

 

3-1-2-6) تهوع …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

 

3-1-2-7) ف نفی می كند ………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

 

3-1-2-8) چپاول ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

 

3-1-2-9) سقوط ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

 

3-1-2-10) شبانه ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 51

 

3-2) بخش دوم: مجموعة طرح ها و كلاغ ها …………………………………………………………………………………………………. 51

 

3-3) بخش سوم: مجموعة كاكا ……………………………………………………………………………………………………………………. 53

 

3-3-1) كاسبكار ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 54

 

3-3-2) كاكا ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

 

3-3-3) كار به خانة ما آمد ………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

 

3-3-4) نگاه به خوشحالی بود ……………………………………………………………………………………………………………………… 56

 

3-3-5) شب برفی زمستان چهل و دو …………………………………………………………………………………………………………… 57

 

3-3-6) یك جیپ دولتی در كوه های الموت ………………………………………………………………………………………………… 58

 

3-3-7) اقرار ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 59

 

3-4) بخش چهارم: مجموعة صدای شیر ……………………………………………………………………………………………………….. 60

 

3-5) بخش پنجم:  مجموعة آن سال برفی ………………………………………………………………………………………………………. 62

 

3-5-1) زغال پزان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 64

 

3-4-2) هشت و نیم ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 65

 

3-5-3) پروانه …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 66

 

3-5-5) مینا ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

 

3-5-6) آن سال برفی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

 

3-5-7) پالتو ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

 

3-5-8) كج كلاه خان ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

 

3-5-9) رزماری ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

 

3-5-10) باقالی به چند من ………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

 

3-5-11) تخت روان ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

 

3-5-12) شمعدانی ها …………………………………………………………………………………………………………………………………. 70

 

3-5-13) درختزاران برگ خاطره ریخته ………………………………………………………………………………………………………… 72

 

3-5-14) باد با ما نیست ……………………………………………………………………………………………………………………………… 72

 

3-5-15) كلت …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 73

 

3-5-16) شیروانی در باد ……………………………………………………………………………………………………………………………… 73

 

3-5-17) پنگوئن ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 74

 

3-6) بخش ششم: رمان سینما ……………………………………………………………………………………………………………………….. 76

 

3-7) جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 82

 

فصل چهارم: نقد جامعه شناختی داستان ها ………………………………………………………………………….. 84

 

4-1) مروری بر نظریات مهم در نقد جتمعه شناختی ادبیات ……………………………………………………………………………… 85

 

4-1-1 )بخش اول:  نقد مجموعة خانة فلزی ………………………………………………………………………………………………… .88

 

4-1-1-1) نقد داستان چل منبر …………………………………………………………………………………………………………………….. 89

 

4-1-1-2) نقد داستان شمع های مومی ………………………………………………………………………………………………………….. 91

 

4-1-1-3) نقد داستان نیاز ……………………………………………………………………………………………………………………………. 93

 

4-1-1-4) نقد داستان آدم زیادی ………………………………………………………………………………………………………………….. 93

 

4-1-1-5) نقد داستان خانة فلزی ………………………………………………………………………………………………………………….. 95

 

4-1-1-6) نقد داستان تهوع ………………………………………………………………………………………………………………………… 95

 

4-1-1-7) نقد داستان سقوط …………………………………………………………………………………………………………………………96

 

4-1-2) بخش دوم: نقد مجموعة طرح ها و كلاغ ها ………………………………………………………………………………………… 97

 

4-1-3) بخش سوم: نقد مجموعة كاكا …………………………………………………………………………………………………………. 104

 

4-1-3-1) نقد داستان كاسبكار ……………………………………………………………………………………………………………………105

 

4-1-3-2) نقد داستان كاكا …………………………………………………………………………………………………………………………. 106

 

4-1-3-3) نقد داستان كار به خانة ما آمد …………………………………………………………………………………………………….. 107

 

4-1-3-4) نقد داستان نگاه به خوشحالی بود ………………………………………………………………………………………………… 109

 

4-1-3-5) نقد داستان یك جیپ دولتی در كوه های الموت …………………………………………………………………………… 110

 

4-1-4) بخش چهارم: نقد مجموعة آن سال برفی ………………………………………………………………………………………….. 111

 

4-1-4-1) نقد داستان زغال پزان ………………………………………………………………………………………………………………… 111

 

4-1-4-2) نقد داستان آن سال برفی …………………………………………………………………………………………………………… 113

 

4-1-4-3) نقد داستان كج كلاه خان ……………………………………………………………………………………………………………. 114

 

4-1-4-4) نقد داستان رزماری ……………………………………………………………………………………………………………………. 116

 

4-1-4-5) نقد داستان باد با ما نیست …………………………………………………………………………………………………………… 117

 

4-1-4-6) نقد داستان كلت ……………………………………………………………………………………………………………………….. 118

 

4-1-4-7) نقد داستان پنگوئن ها ………………………………………………………………………………………………………………… 119

 

4-1-5) بخش پنجم: نقد رمانِ رمان سینما ……………………………………………………………………………………………………. 120

 

در این فصل رودخانه­ مورد مطالعه معرفی شده و با استفاده از اطلاعات گردآوری شده، بازه­های مورد مطالعه از این رودخانه­ به زیربازه­های مختلف تقسیم شده و به تشریح روش­های مهم و مورد استفاده در این تحقیق پرداخته خواهد شد. در ادامه توضیح داده می­شود که چگونه به کمک نرم­افزار Hec-Ras، و استفاده از روش آماری جذر میانگین مجموع مربع خطاها (RMSE)، مناسب­ترین ضریب زبری مانینگ محاسبه خواهد شد. همچنین روشهای تجربی پیشنهادی جهت محاسبه این ضریب در رودخانه فهلیان ارائه خواهد شد .

 

 

• فصل چهارم: نتایج و بحث

 

در این فصل پس از ارائۀ نتایج، شکل‌ها و نمودارهای حاصل از محاسبۀ ضریب زبری مانینگ به روشهای مختلف برای رودخانه‌ مورد مطالعه و مقایسۀ نتایج حاصل از آن­ها با آمار واقعی موجود، نکات قوّت و ضعف هر کدام از روش­ها بیان و بهترین روش انتخاب و سرانجام روش یا روشهایی به­عنوان روش­های بهینه در محاسبۀ ضریب زبری مانینگ در این رودخانه پیشنهاد می‌شود.

 

 

 

• فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادها

 

در این فصل نتایج کلی حاصل شده از تحقیق به­همراه پیشنهاداتی برای سایر پژوهشگران ارائه خواهند شد.
2- پیش ­زمینه و سابقۀ پژوهش
2-1- مقدمه
ضریب زبری هیدرولیكی رودخانه كه در فصل حاضر به اختصار تحت عنوان ضریب زبری به­كار رفته است به درجۀ مقاومت در مقابل جریان گفته می­شود. بعد و واحد ضریب زبری به نوع رابطۀ جریان بستگی دارد.
در این فصل به معرفی انواع ضرایب زبری متداول، از جمله ضریب زبری مانینگ در رودخانه­ها، که پرکاربردتر از دیگر روش­ها در تخمین ضریب زبری است پرداخته می­شود و دسته­بندی­های موجود در این زمینه ارائه خواهد شد. انتخاب روش مناسب برآورد ضریب زبری مانینگ از بین روش­های مختلف، بخش بعدی این فصل می­باشد. در ادامه به معرفی خصوصیات نرم­افزار Hec-Ras که مهم­ترین نرم­افزار مورد استفاده در این تحقیق است، در حد مورد نیاز، پرداخته خواهد شد.  پس از آن پارامترها و اصطلاحات بکار رفته در روش­های مختلف در حد کفایت توضیح داده می‌شوند. سپس در ادامۀ فصل به مرور برخی از مهم­ترین منابع موجود در زمینۀ روش­های تخمین ضریب زبری مانینگ پرداخته می­شود. در این مرحله سعی می‌شود نتایج به­دست آمده از هر پژوهش در حد لزوم مورد بررسی قرار گیرد.

2-1-1-1- اسارت در جنگ.. 19

 

2-1-1-2- تجارت.. 21

 

2-1-1-3- فقر.. 22

 

2-1-1-4- بدهكارى.. 22

 

2-1-1-5- سرقت (آدم ربایى).. 23

 

2-1-1-6- تاریخ بردگی اسیران.. 23

 

2-1-2- رفتار با بردگان درجاهلیت… 26

 

2-1-2-1- جایگاه اجتماعى بردگان.. 26

 

2-1-2-2- نقش بردگان در اقتصاد.. 28

 

2-1-2-3- استفاده نظامى از بردگان.. 30

 

2-1-2-4- سوءاستفاده جنسى از بردگان.. 31

 

2-1-2-5- تنبیه و شكنجه بردگان.. 32

 

2-1-2-6- آزاد كردن بردگان در عصر جاهلى.. 33

 

2-1-2-7- «ولاء» و گونه هاى آن در عصر جاهلى.. 34

 

2-2- بردگى از نظر اسلام… 36

 

2-2-1- موانع لغو دفعى بردگى… 36

 

2-2-2- اقدامات رسول خدا(ص) در حذف نظام برده‌دارى… 38

 

2-2-2-1- مبارزه‌ی بنیادین با برده‌دارى.. 38

 

2-2-2-2- محدود كردن اسباب و عوامل بردگى.. 39

 

2-2-2-3- گشودن درهاى آزادى به روى بردگان (عتق).. 41

 

2-2-2-4- شیوه‌ی اسلامى بهترین راه كار در امر بردگى.. 45

 

2-2-2-5- مقابله به مثل و مجازات كفار حربى.. 52

 

2-3- جمع بندی… 53

 

فصل سوم: بردگی در حقوق بین الملل

 

3- بردگی در حقوق بین الملل 56

 

2-1- پیشینه بردگی… 56

 

2-1-1- اکتشافات دریایی و آغاز بردگی… 56

 

2-1-2- اصل آزادی دریانوردی و داخل شدن دیگر کشورهای اروپایی در امر تجارت برده  60

 

2-1-3- برده و تجارت مثلث… 61

 

2-1-4- داغ کردن برده… 62

 

2-1-5- بارگیری… 63

 

2-1-6- بسته‌بندی محموله… 63

 

2-1-7- پایان سفر دریایی و ورود بردگان به آمریکا و چگونگی رفتار با آنان  64

 

2-1-8- فروش در آمریکا… 65

 

2-1-9- بردگی پلانتاسی (کشتزارهای روستایی)… 67

 

2-2- پاره‌ای از نظرات حقوق‌دانان غربی راجع به بردگی… 67

 

2-3-  علل و موجبات الغای و امحای  بردگی… 68

 

2-3-1- اقدامات و استناد به حقوق طبیعی  جهت لغو بردگی… 71

 

2-3-2- جنبش ضد بردگی در صحنه بین‌المللی… 73

 

2-4- قیام‌ها و شورش‌های بردگان آفریقایی بین قرن‌های شانزدهم و نوزدهم  75

 

2-5- بردگی در متون حقوق بین الملل… 80

 

2-5-1- اعلامیه‌‌ی  جهانی حقوق بشر… 80

 

2-5-2- کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسی سازمان ملل متحد  81

 

2-5-3- جنایات علیه بشریت درمنشور نورنبرگ… 83

 

2-5-4- اساسنامه‌ی دیوان بین‏المللی کیفری… 86

 

2-5-5- بردگی در تعهدات بین المللی… 89

 

2-6- جمع‌بندی… 90

 

بحث و نتیجه گیری 92

 

نتیجه‌گیری… 92

 

پیشنهادات… 96

 

فهرست منابع 101

 

چكیده

 

اسلام در محیطى ظهور یافت كه در آن برده‌دارى با سابقه‌اى طولانى رایج بود. نظام برده‌دارى از اركان اجتماعى قبایل عرب به حساب مى‌آمد و بردگى از عوامل مهم تقسیم طبقاتى بود. عواملى، نظیر اسارت در جنگ‌ها و غارت‌ها، فقر و ندارى، بدهكارى، آدم ربایى و تجارت از اسباب عمده‌ی بردگى در جاهلیت بود و اساساً هر فرد به هر طریقى كه بر فرد دیگر تسلط و غلبه مى‌یافت او را به بردگى مى‌كشاند. بردگان پست ترین و پایین ترین طبقه‌ی اجتماعى عرب را تشكیل مى‌دادند. آن‌ها در ردیف

 

حیوانات به شمار مى‌رفتند و از همه‌ی حقوق انسانى و مزایاى اجتماعى محروم بودند. اسلام بردگى اسیران جنگى و افرادى را كه در بازارها خرید و فروش مى‌شدند، به افراد كافر منحصر كرد و درباره‌ی اسیران جنگى كافر در مواردى كه رهبر و حاكم اسلامى صلاح بداند، برده گیرى آن‌ها را مجاز دانست. تجارت برده شامل تمام اقدامات مربوط به اسیر كردن انسان، تملك یا فروش او با قصد كشاندن او به بردگی است؛ و شامل تمام اقدامات مربوط به تملك یك برده با هدف فروش یا مبادله اوست؛ هم‌چنین شامل تمامی اقدامات اعمال اختیارات مالكانه‌ی فروش یا مبادله بر برده‌داری است كه با هدف فروش یا مبادله به دست آمده و به طور كلی شامل هر گونه اقدام به تجارت یا انتقال بردگان است. پس از جنگ جهانی دوم اسناد مهم حمایت از حقوق بشر ممنوعیت بردگی و برده‌داری را به عنوان تعهدی برای دولت‌ها مشخص كردند: اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر (ماده 4) میثاق بین‌الملی حقوق مدنی و سیاسی ( ماده 8) كنوانسیون اروپایی حقوق بشر ( ماده 4) كنوانسیون آمریكایی حقوق بشر ( ماده 6) منشور آفریقایی حقوق بشر و ملت‌ها ( ماده 5) و اخیراً اساسنامه دیوان كیفری بین الملل ( ماده 7 بند c ).

 

واژه های كلیدی: فقه امامیه، بردگی، حقوق بین‌الملل.

 

 مقدمه

 

انسان مملوک و سنّت مالکیت انسانی بر انسانی دیگر. رسم برده‌داری که مطابق آن یک انسان موضوع مالکیت انسان دیگر قرار می‌گرفته، با سابقه‌ای دیرین در تمدن بشری، در فرهنگ و تمدن اسلامی نیز مطرح بوده است.

 

لفظ رایج برای «برده» در زبان عربی، «عَبد» است، (شایعترین صیغه‌ی جمع آن در این معنی «عَبید» است؛ با این‌همه، در قرآن کریم، نور: 32، «عِباد» آمده است. )، و به تعبیر دقیق‌تر،  برای «برده‌ی مرد» بوده است، و به «برده‌ی زن»، «اَمَة» (جمع آن: اِماء) می‌گفته‌اند. هر دو لفظ از واژگان سامی باستان‌اند و در زبان عبریِ تورات نیز در همین معنی به کار رفته‌اند. در زبان ادبی عربی، اسم جنس «رقیق»، بر «برده»، در مفرد و مذکّر و مرجوع کنید به نث و در اسم جمع، اطلاق می‌شود. این لفظ، در قرآن کریم نیامده است، اما به جای آن لفظ «رَقَبَه» (به معنای «گردن، قفا») به کار رفته است (از جمله در سورة مائده: 89) و قرآن عبارت کنایی «ما مَلَکَت اَیمانُکُم» (مثلاً در سوره‌ی نساء: 36) را به کار می‌برد؛ «عَبداً مَملوکاً» (نحل: 75) به معنای برده، ناظر به همین عبارت کنایی است. بی‌گمان، صورت اسمی یافتن «مملوک» به معنای «برده» (بعداً به معنای «برده‌ی خانه زاد») از همین تعبیر ناشی شده است.

 

پیش از اسلام، بردگی در عربستان، مانند دیگر سرزمین‌های جهان باستان و پیش از عصر میانه، رایج بوده است. اما با معلومات پراکنده‌ای که درباره‌ی این دوره در دست است، نمی توان با اطمینان به بیش‌تر مسایل این نهاد اجتماعی پاسخ داد.

 

در آستانه‌ی هجرت، اکثریت بردگان عربستان غربی، یعنی کالایی بازرگانی که در مکّه فراوان بود و سوداگرانی چون عبدالله جُدعان از فروش آن ثروت می‌اندوختند، زنگیان حبشی بودند که عده‌ای از آنان بعداً هسته‌ی پاسداران مکّه به نام «احابیش» را تشکیل دادند. بلال، نخستین اذان‌گوی اسلام، از همین بردگان بود. بی‌گمان کاروانیان عرب، بردگان سفیدپوستِ عرب نژاد را، که شمارشان بسی کم‌تر بود، باخود می‌آوردند یا بادیه نشینان عرب این‌گونه بردگان را به اسیری می‌گرفتند. برای نفی وجود بردگان عرب نژاد هیچ دلیلی در دست نیست، هر چند بازخرید اسیران در میان قبایل بادیه نشین کاملاً رواج داشته است. شاهد مثال موثّق آن، زید بن حارثه‌ی کَلبی است که بعدها پسرخوانده‌ی حضرت محمد (ص) شد. اما درباره‌ی برده گرفتن افراد در ازای دَین یا فروش کودکان به دست اولیای آنان شاهدی در دست نیست؛ روایات متأخّر و نادری که این قبیل حوادث در آن‌ها نقل شده. در رسم و عادت عامّه‌ی عرب پیش از اسلام، احتمالاً میان دو طایفه از بردگان تمایزی وجود داشته که دارای ریشه‌ای سامی و بسیار کهنسال است و چه بسا هیچ‌گاه در قانونی مدوّن انعکاس نیافته باشد، و قرآن به‌دفعات، آزاد کردن برده را کاری پُر ارج (بِرّ) می‌خواند (بقره: 177؛ بلد: 13)، مصرف زکات را در این راه روا می‌شمارد (توبه: 60) یا کفّاره‌ی برخی از گناهان مانند قتل غیرعمد (نساء: 92) و سوگند دروغ را آزاد کردن بردگان قرار می‌دهد (مائده: 89). به مکاتبه (آزاد کردن برده با قرارداد) باید به آسانی رضا داد (نور: 33). با برده‌ای که آزاده نشده باشد باید با احسان رفتار کرد (نساء: 36). علاوه بر این‌ها، شرف انسانی برده در احکامی که با مناسبات اجتماعی از نوع روابط جنسی پیوند دارند جلوه‌گر است. پیش از این به حرمت واداشتن زنان برده به خودفروشی (نور: 33) اشاره کردیم؛ زن یا شوهر دادن بردگانِ «صالح» تکلیف اخلاقی صاحبان آنان است (نور: 32)؛ حتی ازدواج مرد یا زن مسلمان آزاد با برده‌ی مسلمان، اگر لازم باشد، جایز است (بقره: 221؛ نساء: 25)؛ برده‌ی زن که با مرد آزاد، البته با اجازه‌ی صاحبش، ازدواج کند حق «صداق مناسب» دارد.

 

آزادسازی برده در بسیاری از حالات ستوده شده است و به عنوان کفّاره‌ی برخی از گناهان، به برده‌دار پیشنهاد گردیده و به هنگام وقوع خسوف و کسوف به عنوان صدقه سفارش شده است.

 

اجر اخروی مضاعف به کسی وعده داده شده است که کنیز خود را سواد آموزد، وی را آزاد سازد و او را به زنی بگیرد. در حدیثی مشهور چنین آمده است: «آن‌که برده‌ی «مسلمان» خود را آزاد سازد، خداوند او را، عضو در اِزای عضو، از دوزخ می‌رهاند.» در مقابل، برده مکلّف است که صادقانه خدمت کند. وی «نگهبان دارایی خواجه‌ی خویش» است و باید در عقبی حساب آن را پس بدهد.

 

بیان مسأله

 

یکی از شبهاتی که دشمنان اسلام در ذهن جوانان پدید آورده‌اند موضوع برده‌داری است.

 

می‌گویند اگر اسلام یک دین جهانی است و برای تمام اعصار شایستگی دارد چرا بردگی را مباح شمرده است؟

 

گر چه پیامبر(ص) و امامان(ع) برده‌داری را ظاهرا پذیرفته‌اند و به طور صریح تحریم نفرموده‌اند، ولی اسلام به طور تدریجی طرح خاصی برای آزادی بردگان ارایه داده‌است. آن‌چه غالبا مورد توجه مردم قرار نمی‌گیرد این است که، اگر نظام غلطی در بافت جامعه‌ای وارد گردد، ریشه کن کردن آن نیاز به زمان بندی دارد، و هر حرکت حساب نشده‌ای نتیجه‌ی معکوس خواهد داشت، درست مانند انسانی که به یک بیماری خطرناک مبتلا شده و بیماریش کاملا رشد نموده است، و یا مانند شخص معتادی که ده‌ها سال به اعتیاد خو گرفته، در این گونه موارد، برای نجات آنان، باید از برنامه‌های زمان بندی شده استفاده کرد.

 

حال اگر اسلام طی یک فرمان عمومی‌دستور می‌داد همه‌ی بردگان آن زمان را آزاد کنند، چه بسا بیش‌تر آنان تلف و نابود می‌شدند در حالی‌که بخش مهمی از جامعه آن روز را بردگان تشکیل می‌دادند، آن‌ها نه کسب و کار مستقلی داشتند و نه خانه و کاشانه‌ای و نه وسیله‌ای برای ادامه‌ی زندگی. اگر در یک زمان همه آزاد می‌شدند یک جمعیت عظیم بیکار در جامعه ظاهر می‌گشت که هم زندگی خودش به خطر می‌افتاد و هم ممکن بود نظم جامعه مختل گردد و نیز به هنگام احتیاج و محرومیت، به همه جا حمله‌ور می‌شدند و کشت و کشتار راه می‌افتاد. (تفسیر نمونه، ج 21، ص  416 ).

 

طرح اسلام برای آزادی بردگان:

 

این طرح در چند ماده به طور خلاصه عرضه می‌گردد:

 

اصل اول: بستن سرچشمه های بردگی.

 

زیرا در طول تاریخ از راه های متعددی مردم را به بردگی می‌کشاندند:

 

1- اسرای جنگی

 

2- بدهکارانی که قدرت پرداخت ندارند

 

3- زور و غلبه مجوز برده‌گیری بوده است

 

4- کشورهای قدرتمند افراد خود را به همراه سلاح به کشورهای عقب مانده می‌فروختند.

 

اسلام جلو تمام این راه‌ها را جز اسیران جنگی که آن هم جنبه‌ی الزامی ندارد گرفته است، و اسیران را هم بی قید و شرط و یا با پرداخت فدیه و با سواد کردن چند نفر آزاد می‌کرده است.

 

اصل دوم: گشودن دریچه های آزادی.

 

یکی از مصارف زکات را آزادی بردگان قرار داده‌است.

 

مکاتبه‌ی بین مولا و برده (قرار داد کتبی) جهت آزادی راه دیگر آزادی می‌باشد.

 

اسلام آزادی بردگان را یک عبادت الهی شمرده است، و پیشوایان اسلام مانند حضرت علی(ع) که هزار برده را با دست‌رنج خود آزاد کرده است، در این راه پیش قدم بوده‌اند.

 

پیشوایان اسلام برده خود را با کم‌ترین بهانه ای آزاد می‌کرده‌اند تا سرمشقی برای دیگران باشند تا آن‌جا که حضرت امام باقر(ع) به جهت تشویق از انجام کار نیکی، برده‌اش را آزاد کرده و فرموده است: “انت حر” تو آزادی.

 

در برخی روایات آمده است که برده پس از هفت سال خود به خود آزاد است.

 

اگر مالک برده‌ای، بخشی از او را آزاد کرده بقیه‌ی او هم آزاد است.

 

مالک از کنیز خود صاحب فرزند گردد، فروختن آن کنیز جایز نیست و از سهم الارث فرزند آزاد می‌گردد.

 

کفاره‌ی بسیاری از تخلفات آزادی بردگان است.

 

پاره‌ای از مجازات‌های سخت را اگر مالک نسبت به برده‌اش اعمال کند برده آزاد می‌گردد.

 

اصل سوم: احیای شخصیت بردگان است.

 

2-3- تعریف استخر شنا ……………………………………………………………………………………………………18

 

2-4- تاریخچه استخرهای شنا ……………………………………………………………………………………………19

 

2-4-1- تاریخچه استخرهای شنا در دنیا ……………………………………………………………………………..19

 

2-4-2- تاریخچه استخرهای شنا در ایران ………………………………………………………………………… 20

 

2-5- انواع استخر …………………………………………………………………………………………………………..21

 

2-5-1- استخر شنای سرپوشیده ……………………………………………………………………………………….21

 

2-5-2- استخر شنای روباز ……………………………………………………………………………………………..21

 

2-6- طبقه بندی استخرها بر اساس نوع کاربردی ………………………………………………………………..21

 

2-6-1- استخرهای خردسالان ………………………………………………………………………………………….21

 

2-6-2- استخرهای آموزشی …………………………………………………………………………………………….22

 

2-6-3- استخرهای شنای تفریحی …………………………………………………………………………………….22

 

2-6-4- استخرهای شنای حرفه ای و مسابقات ……………………………………………………………………22

 

2-6-5- استخرهای معلولین ……………………………………………………………………………………………..23

 

2-6-6- استخرهای چند منظوره ……………………………………………………………………………………….24

 

2-7- فضاهای جنبی استخر ……………………………………………………………………………………………..24

 

2-7-1- رخت کن …………………………………………………………………………………………………………24

 

2-7-2- دوش ها …………………………………………………………………………………………………………..25

 

2-7-3- سرویس های بهداشتی ………………………………………………………………………………………..25

 

2-7-4- اتاق ناجیان ………………………………………………………………………………………………………25

 

2-7-5- اتاق کمک های اولیه …………………………………………………………………………………………26

 

2-7-6- تصفیه خانه ……………………………………………………………………………………………………..26

 

2-7-7- انبار ……………………………………………………………………………………………………………….26

 

2-8- بهداشت ……………………………………………………………………………………………………………..27

 

2-8-1- تعریف بهداشت ……………………………………………………………………………………………….27

 

2-8-2- بهداشت ورزشی ………………………………………………………………………………………………27

 

2-8-3- بهداشت و ایمنی اماکن ورزشی ………………………………………………………………………….27

 

2-9- بهداشت استخرهای شنا …………………………………………………………………………………………27

 

2-9-1- بهداشت آب استخر …………………………………………………………………………………………..28

 

2-9-2- آب استخر و شیوع بیماری‌ها ………………………………………………………………………………28

 

2-10- گندزدایی آب……………………………………………………………………………………………………..29

 

2-10-1- انواع گندزدایی ……………………………………………………………………………………………….29

 

2-10-1-1- استفاده از کلر برای گندزدایی استخر شنا …………………………………………………………30

 

2-10-1-2- گندزدایی آب با استفاده از ازون …………………………………………………………………….31

 

2-11- شیمی آب استخر …………………………………………………………………………………………………31

 

2-11-1- PH آب …………………………………………………………………………………………………………32

 

2-12- سیستم تصفیه و گردش آب ……………………………………………………………………………………32

 

2-13- ایمنی استخرهای شنا …………………………………………………………………………………………….33

 

2-13-1- طرح امنیت فضاهای ورزشی……………………………………………………………………………….34

 

2-13-2-ایمنی در ساختمانهای ورزشی……………………………………………………………………………….35

 

2-14- موقعیت استخر شنا ………………………………………………………………………………………………..37

 

2-15- نیروی انسانی ………………………………………………………………………………………………………..37

 

2-15-1- مدیر استخر ………………………………………………………………………………………………………37

 

2-15-2- منجی غریق ………………………………………………………………………………………………………38

 

2-15-3- مسئول فنی استخر ………………………………………………………………………………………………39

 

2-16- تعریف استاندارد ……………………………………………………………………………………………………39

 

2-16-1- اهداف و دستاوردهای استاندارد …………………………………………………………………………..39

 

2-16-2- سطوح استاندارد ………………………………………………………………………………………………..40

 

2-16-3- پیدایش استاندارد اماکن ورزشی …………………………………………………………………………..40

 

2-16-4- استاندارد تجهیزات …………………………………………………………………………………………….41

 

2-16-5-استاندارد تجهیزات استخرهای شنا………………………………………………………………………….42

 

2-16-6- سطوح قابل قبول خطر در ورزشها………………………………………………………………………..50

 

2-17- پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………..51

 

2-17-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور …………………………………………………………………….51

 

 

2-17-1-1– استخرها………………………………………………………………………………………………………..51

 

2-17-1-2– اماکن ورزشی………………………………………………………………………………………………..54

 

2-17–2- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور …………………………………………………………………56

 

2-18- جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………61

 

فصل سوم

 

3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………64

 

3-2- روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………..64

 

3-3- جامعه و نمونه آماری ……………………………………………………………………………………………….64

 

3-4- ابزار گردآوری اطلاعات …………………………………………………………………………………………..64

 

3-4-1- پرسشنامه ویژگی های دموگرافیک ………………………………………………………………………….65

 

3-4-2- چک لیست ایمنی و بهداشت …………………………………………………………………………………65

 

3-4-2-1- اجزای اصلی چک لیست ………………………………………………………………………………….65

 

3-4-2-1-1- فرم اطلاعات عمومی استخر ………………………………………………………………………….65

 

3-4-2-1-2- سؤالات چک لیست …………………………………………………………………………………….66

 

3-4-2-2- روش امتیاز گذاری …………………………………………………………………………………………72

 

3-4-2-3- روایی و چک لیست ایمنی و بهداشت ………………………………………………………………..72

 

3-4-2-3-1- روایی چک لیست ………………………………………………………………………………………72

 

3- 5- شیوه اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………………………….73

 

3-6- روش آماری …………………………………………………………………………………………………………73

 

فصل چهارم

 

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..75

 

4-2- توصیف آماری استخرهای استان گیلان…………………………………………………………………………75

 

4-3- توصیف آماری ویژگیهای انسانی استخرها…………………………………………………………………….76

 

4-3-1- بررسی وضعیت ناجیان استخرهای استان گیلان………………………………………………………….77

 

4-3-2- بررسی وضعیت مدیران و مسئولان فنی استخرهای استان گیلان…………………………………….78

 

4-4- بررسی اطلاعات عمومی استخرهای استان گیلان……………………………………………………………79

 

4-5- بررسی طبیعی بودن توزیع متغیرها……………………………………………………………………………….82

 

4-5-1- بررسی طبیعی بودن وضعیت بهداشت استخرهای استان گیلان و ابعادآن…………………………82

 

4- 5-2- بررسی طبیعی بودن وضعیت ایمنی استخرهای استان گیلان و ابعادآن……………………………83

 

4- 5-3- بررسی طبیعی بودن وضعیت امکانات معلولین، وسایل ایمنی و نجات و ویژگیهای مسابقه‌ای استخرهای استان گیلان………………………………………………………………………………………………………83

 

4- 5 -4- بررسی طبیعی بودن وضعیت میزان کلر آب( بر حسب ppm)، میزان ph آب ومیزان درجه حرارت آب استخرهای استان گیلان……………………………………………………………………………………..84

 

4- 5 – 5 بررسی طبیعی بودن وضعیت ناجیان استخرهای استان گیلان……………………………………….84

 

4-6- آزمون فرضیه‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………85

 

4-6-1- فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………..85

 

4-6-2- فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………………..87

 

4-6-3- فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………………….88

 

4-6-4- فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………….89

 

4-6-5- فرضیه پنجم…………………………………………………………………………………………………………89

 

4-6-6- فرضیه ششم…………………………………………………………………………………………………………90

 

4-6-7- فرضیه هفتم…………………………………………………………………………………………………………91

 

فصل پنجم

 

5-1 – مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….93

 

5-2 – خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………93

 

5-3 – بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………..95

 

5-3-1- وضعیت بهداشتی آب استخرها………………………………………………………………………………..95

 

5-3-2 – میزان بهداشت استخرها(سرویسهای بهداشتی، محوطه رختکن و محوطه داخلی استخرها 100

 

5-3-3- وضعیت ایمنی استخرها……………………………………………………………………………………….101

 

5-3-4 – میزان امتیاز امکانات معلولین……………………………………………………………………………….103

 

5-3-5- وسایل ایمنی‌و‌نجات…………………………………………………………………………………………….103

 

5-3-6- میزان ویژگیهای مسابقه‌ای استخرها………………………………………………………………………..103

 

5-3-7- وضعیت نیروی انسانی (مدیران-مسولان فنی و ناجیان)……………………………………………..104

 

5-4- پیشنهادهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….105

 

5-4-1- پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………..105

 

5-4-2- پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………..107

 

(منابع)………………………………………………………………………………………………………………………….109

 

چکیده:

 

هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت بهداشتی، ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان و مقایسه آن با استانداردهای موجود است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقایسه‌ای است که از طریق پرسشنامه و مشاهده حضوری محقق در استخرها انجام شده است. از میان کلیه استخرهای سرپوشیده استان گیلان (27 استخر)،21 استخر که در زمان جمع‌آوری اطلاعات فعال بودند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات تحقیق حاضر از چک لیست محقق ساخته استفاده شد که در مجموع 116 سوال، پس از اعتباریابی و پایایی، سوال‌های چک لیست را در سه بخش بهداشت، ایمنی و نیروی انسانی تشکیل دادند.

 

اعتبار محتوا از طریق تکنیک دلفی تعیین شد بعد از جمع‌آوری اطلاعات بدست آمده از چک لیست از روش‌های آمار توصیفی برای تعیین میانگین و هم چنین گزارش یافته‌ها در قالب جداول و از آمار استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. جهت بررسی توزیع طبیعی داده‌ها از آزمون کالموگراف – اسمیرنوف استفاده شد و به دلیل نرمال بودن داده‌ها، جهت بررسی تفاوت میان متغیرهای مورد بررسی و استانداردها از آزمون T ( تک گروهی ) استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره‌گیری از نرم افزارSPSS (VERSIO 13) انجام شد.

 

نتایج تحقیق نشان داد که هیچکدام از مدیران استخرها و 95٪ مسئولین فنی استخرها در دوره‌های آموزشی مدیریت و نگهداری استخر شرکت نکرده‌اند. وضعیت بهداشتی آب استخرها (میزان کلر و ph) در حد استاندارد قرار نداشت، وضعیت بهداشتی سرویسهای بهداشتی، رخت‌کن و محوطه داخلی و وضعیت ایمنی سرویسهای بهداشتی، رخت‌کن و محوطه داخلی استخرها هم پایین‌تر از حد استاندارد قرار داشت. در مجموع، وضعیت بهداشتی، ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان نسبت به استاندارهای جهانی دارای وضعیت مناسبی نمی‌باشند.

 

فصل اول: طرح تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

ورزش به عنوان یک پدیده اجتماعی فراگیر، بهترین ساز‌‌ و کار تامین سلامت جسمانی و بهداشت روانی محسوب می‌گردد. لذا سرمایه‌گذاری در آن موجب کاهش هزینه‌ها دربخش بهداشت و درمان و مراکز مبارزه با مفاسد اجتماعی و پایین آوردن سطح ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی می‌شود. ایجاد ارتباط بین کشورها و افزایش تفاهم و همزیستی مسالمت آمیز بین ملت‌ها از دیگر دستاوردهای مهمی است که از طریق توجه به مقوله ورزش در عرصه‌های سیاسی و فرهنگی عاید دولت‌ها و جوامع می‌شود. ورزش در بهره‌وری ملی نیز نقش به سزایی داشته و متضمن تاثیرات بسیار بر تولید ناخالص ملی کشور می‌باشد [17] .

 

اجرای مطلوب برنامه‌های تربیت‌بدنی و ورزشی مستلزم فراهم آوردن مجموعه‌ای از شرایط و امکانات است و از جمله مهمترین این شرایط استفاده از فضاها و تجهیزات و وسایل استانداردی است که بر اساس معیارهای بین‌المللی و قوانین مصوب فدراسیون‌های ورزشی در هر رشته طراحی شده است و به عبارتی ایجاد زمینه بهتر تحقیق اهداف تربیت‌بدنی ضرورت توجه به امکانات، فضاها و تاسیسات و آگاهی از دانش مدیریت تاسیسات ورزشی در جهت حفظ و نگهداری و استفاده بهینه از این امکانات بیش از پیش مطرح است و بر اهمیت موضوع می‌افزاید. در حقیقت می‌توان گفت کلید توسعه تربیت‌بدنی و ورزش در اثربخشی فعالیت‌های ورزشی است و به دنبال آن پویایی و رشد جامعه در گرو استفاده صحیح از امکانات موجود و توسعه سطح کیفی و کمی این امکانات با توجه به استانداردهای جهانی است [25] .

 

لذا در جهت افزایش سلامت جسمانی و از بین بردن مشکلات روانی و اجتماعی افراد جامعه و تحقق اهداف تربیت‌بدنی ، مدیران و مسئولان در سازمان‌های مختلف، از جمله، مدیران سازمان تربیت بدنی، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها و نهادهای خصوصی، مسئولیت خطیری را در ایجاد فضاهای مناسب ورزشی برابر با استانداردهای کشوری و جهانی بر عهده دارند [23] .

 

یکی از فضاهای ورزشی مهم استخرها می‌باشند که با توجه به علاقه مردم در دهه اخیر به ورزش‌های آبی، روزانه تعداد زیادی از افراد جامعه و ورزشکاران به فعالیت، به خصوص ورزش شنا در این مکان ورزشی می‌پردازند، این تمایل و علاقمندی نیازهای جدیدی را برای مدیران و برنامه‌ریزان تاسیسات و اماکن ورزشی، تربیت‌بدنی و تفریحات اعلام کرده که توجه به آنها از اهم مسائل مدیریت ورزشی در این حوزه می‌باشد [37] .

 

استخرها به منظور جلوگیری از انتقال بیماری‌ها و بروز حوادث باید محلی باشد که از لحاظ بهداشت و ایمنی، مکانی امن و سالم باشد توجه به پیشگیری از بروز هرگونه حادثه احتمالی از وظایف مسئولین استخرها است که پیش‌بینی‌های لازم باید در این زمینه‌ها صورت بگیرد. بهداشت و ایمنی اماکن ورزشی در سطح بین‌المللی و جهانی از توجه ویژه‌ای برخوردار است . دولت‌ها بخصوص در کشورهای پیشرفته قوانین خاص در مورد مکان‌های ورزشی به خصوص استخرهای شنای سرپوشیده که مکان حساس در ارتباط با مسائل ایمنی و بهداشتی می‌باشد اعمال می‌کنند. در زمان ساخت و ساز این استخرها امروزه در کشورهای پیشرفته، شرایط کمی و کیفی استخرهای سرپوشیده طوری در نظر گرفته می‌شود که تحت آن شرایط نیازمندی‌های اساسی جسمی و روحی استفاده‌کنندگان تامین می‌گردد و از بروز حوادث و انتقال بیماری‌های واگیردار جلوگیری می‌شود [28] .

 

اماکن ورزشی بستر اجرای فعالیت­های ورزشی هستند و کیفیت آنها بر روی اجرای تمرینات و برگزاری مسابقات و رقابت‌های ورزشی تأثیر مستقیم دارد. ساخت اماکن ورزشی نیازمند دقت و درایت فراوان است، به­طوری­که اشتباه و غفلت در برنامه‌ریزی، طراحی، ساخت و تجهیز تأسیسات باعث به هدر رفتن وقت، انرژی و بودجه می­شود و این امر می­تواند در برنامه‌های آینده­ی یک کشور در زمینه­های ورزش و تفریحات سالم، تأثیر نامطلوب بگذارد ]31 [.

 

اجرای مطلوب برنامه­های تربیت بدنی و ورزش مستلزم فراهم آوردن مجموعه­ای از شرایط و امکانات است و از جمله مهم­ترین این شرایط استفاده از فضا­ها و تجهیزات و وسایل استانداردی است که بر اساس معیار­های بین­المللی و قوانین مصوب فدراسیون­های ورزشی در هر رشته طراحی شده است و به عبارت دیگر، برای ایجاد زمینه بهتر تحقق اهداف تربیت‌بدنی ضرورت توجه به امکانات، فضاها ، تأسیسات و آگاهی از دانش مدیریت تأسیسات ورزشی در جهت حفظ و نگهداری و استفاده بهینه از این امکانات      بیش از پیش مطرح است و بر اهمیت موضوع می‌افزاید ]23[.

 

بحث ایمنی اماکن ورزشی در رابطه با این موضوع است که چگونه می­توان از اماکن و تأسیسات ورزشی در جهت رشد و توسعه تمام جوانب ورزش استفاده نمود تا مطابق استاندارد­های جهانی باشد . با توجه به گرایش اقشار مختلف جامعه به ورزش، در نظر گرفتن راهکارهای مدیریتی مناسب برای ایجاد فضای ورزشی مناسب هم از نظر علمی و هم از نظر عملی در سراسر کشور ضروری به نظر می­رسد . پایین بودن سرانه ورزشی کشور و عدم وجود ایمنی در اماکن ورزشی می­تواند به عنوان عواملی بازدارنده در مشارکت افراد جامعه تلقی گردند. به­طور قطع، عدم توجه به وضعیت ایمنی اماکن ورزشی موجب بروز حوادثی برای کاربران این اماکن خواهد­ شد.

 

در اکثر کشورهای پیشرفته در مورد رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشتی کار شده است و مراجعه به سایتهای اینترنتی در این زمینه، چاپ کتاب‌ها و فیلم‌های مسابقات شنا، گواه این مقوله است. متاسفانه در ایران این مسئله جدی گرفته نشده است. این پژوهش در نظر دارد وضعیت بهداشتی، ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان را توصیف و آن را با استانداردهای جهانی مقایسه نماید.

 

2-1- بیان مسئله

 

ورزش و فعالیت بدنی به عنوان نمودی اجتماعی باید همگام با تغییرات و تحولات تدریجی توسعه    یابد. یک جنبه مهم در ارتقا سطح کمی و کیفی عملکردهای ورزشی، وجود امکانات و زیرساخت‌های ورزشی مناسب و توسعه یافته است. در کشور ما به موازات افزایش علاقه عموم به ویژه نوجوانان و جوانان به ورزش و تربیت بدنی در سالهای اخیر، تمایل و رغبت سرمایه گذاران اعم از بخش خصوصی و دولتی نیز در بخشهای مختلف ورزش افزایش یافته است[16]. اماکن و فضاهای ورزشی نیز از این مقوله جدا نبوده و سالانه میلیاردها ریال صرف ساخت اماکن ورزشی جدید یا تجهیز اماکن ورزشی قدیمی می‌شود [10] . اما به نظر می‌رسد مسئله‌ای که کمتر مورد توجه قرار گرفته، وجود فرایند کنترل و متعاقب آن رعایت استانداردهای معین در مورد اماکن و فضاهای ورزشی است[5]. به طور عام پس از هرگونه سرمایه گذاری، وجود فرایند کنترل لازم و ضروری است. تعیین استانداردها یا الگوهای مطلوب، یکی از مهمترین مراحل فرایند کنترل به شمار می‌رود، چراکه مبنای مقایسه بین آنچه هست با آنچه باید باشد، همین استانداردها هستند[4].

 

ورزش و تربیت بدنی در کشور ایران رشته نوپایی است که هنوز هم بیشتر به شکل سنتی اداره می­شود. اگرچه تا کنون تغییر و تحولاتی در این زمینه ایجاد شده است، لیکن تا رسیدن به معیارها و استانداردهای جهانی فاصله­ای بسیار وجود دارد. تأسیسات و اماکن ورزشی نیز از این قاعده مستثنی نیست و از نظر کمی و کیفی برای دست­یابی به استانداردهای رایج و مرسوم بین­المللی، راه درازی در پیش دارد]48[.