فصل دوم: مبانی نظری و تحقیقات پیشین

 

2-1- نظریه های كلاسیك مدیریت                                                         17

 

2-2- مبانی نظری مدیریت مشاركتی                                                       20

 

2-2-1- نظریه های مدیریت مشاركتی                                                     20

 

2-2-2- الگوهای مدیریت مشاركتی                                                        21

 

2-2-3- تعاریف مدیریت مشاركتی                                                         24

 

2-2-4- راهكارهای اجرایی مدیریت مشاركتی                                             25

 

2-3- مبانی نظری خلاقیت                                                                  26

 

2-3-1- نظریه های خلاقیت                                                                26

 

2-3-2- تعاریف خلاقیت و نوآوری                                                         29

 

2-3-3- فرآیند خلاقیت                                                                    30

 

2-3-4- موانع خلاقیت افراد                                                                31

 

2-3-5- وی‍ژگیها و خصوصیات افراد خلاق                                                 32

 

2-4- پیشینة تحقیق                                                                        33

 

2-4-1- تحقیقات خارجی و داخلی                                                        33

 

 

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

3-1- مقدمه                                                                                   39

 

3-2-روش تحقیق                                                                            39

 

3-3- جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه                                     39

 

3-4- ابزارهای پژوهش                                                                       40

 

3-4-1- مقیاس افتراق مفهومی مدیریت                                                   40

 

3-4-2- پرسشنامه خلاقیت دبیران                                                         43

 

3-5- شیوه جمع آوری اطلاعات                                                            45

 

3-6-روشهای آماری                                                                          45

 

فصل چهارم: یافته های پژوهش

 

4-نتایج                                                                                        48

 

4-1-نتایج آمار توصیفی                                                                      48

 

4-2-نتایج آمار استنباطی                                                                   50

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1-بررسی نتایج                                                                            60

 

5-2-محدودیتها و مشكلات تحقیق                                                         68

 

5-3-پیشنهادهای كاربردی                                                                   69

 

5-4- پیشنهادهای پژوهشی                                                                  70

 

منابع فارسی                                                                                   71

 

منابع لاتین                                                                                    73

 

پیوستها

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

 

 

جدول شماره3- 1- جامعه و نمونه آماری                                                            40

 

جدول شماره3- 2- نتایج حاصل از (تحلیل گزینه)                                                  42

 

جدول شماره3- 3- ضریب آلفای كرونباخ ابعاد مقیاس افتراق مفهومی مدیریت                  43

 

جدول شماره3-4- نتایج حاصل از (تحلیل گزینه)                                                   44

 

جدول شماره 4-1- شاخصهای آمار توصیفی متغیرهای پیوسته تحقیق                           49

 

جدول شماره 4-2- شاخص های آمار توصیفی سطح تحصیلات                                   49

 

جدول شماره 4-3- فراوانی و درصد فراوانی جنسیت در سه سبک مدیریت                      50

 

جدول شماره 4-4- ضرایب همبستگی بین سبک های مدیریت  و خلاقیت دبیران              51

 

جدول شماره 4-5-1- ماتریس همبستگی بین مؤلفه‌های سبك مدیریت و خلاقیت دبیران     52

 

جدول شماره4-5- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت سنتی  و خلاقیت دبیران          52

 

جدول شماره 4-6- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت متعادل و خلاقیت دبیران                   54

 

جدول شماره 4-7- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت مشارکتی وخلاقیت دبیران       55

 

 

جدول شماره4-8- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت وخلاقیت دبیران                   56

 

جدول شماره 4-9- مقایسه تفاوت ضرایب همبستگی سبک های مدیریت  و خلاقیت دبیران   57

 

جدول شماره 4-10- تفاوت میانگین نمرات مدیریت دبیران زن و مرد                            58

 

فهرست نمودارها

 

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

 

 

نمودار1- ویژگی‌ها و خصوصیات افراد خلاق                                                         32

 

 

 

چکیده

 

 

 

بررسی تاثیر سبکهای مدیریت (مشارکتی و سنتی) بر خلاقیت دبیران: مطالعه موردی دبیرستانهای شهر شیرازناحیه 1و2

 

 

 

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تاثیر سبكهای مدیریت (مشارکتی و سنتی) بر خلاقیت دبیران در مدارس متوسطه دولتی شهر شیراز بوده است.جامعه آماری961 نفرو گروه نمونه تحقیق شامل275 نفر از دبیران (زن129 و مرد146) مدارس متوسطه می با شد كه در سال تحصیلی89-88 مشغول كار بوده اند و با روش تصادفی سهمیه ای انتخاب گردیده اند. از دو ابزار، مقیاس افتراق مفهومی مدیریت و پرسشنامه خلاقیت دبیران برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد.پرسشنامه ازدبیران نواحی1و2ازنواحی چهارگانه شهرشیراز می باشد.روش تحقیق حاضرازنوع پیمایشی همبستگی است. روایی وپایایی ابزار ها با استفاده از روش تحلیل گزینه و آلفای كرونباخ بدست آمد. نتایج به دست آمده از پژوهش عبارتند از:

 

1- ضرایب همبستگی بین سبكهای مدیریت (سنتی، متعادل و مشاركتی) و خلاقیت نشان داد كه رابطه بین هر سه سبک مدیریت (سنتی، متعادل و مشارکتی) با خلاقیت دبیران مثبت و در سطح 01/ 0معنی دار است

 

2-ضرایب تعیین بدست آمده از رگرسیون بین سبكهای مدیریت (سنتی، متعادل و مشاركتی) و خلاقیت نشان می دهد سبك مدیریت مشاركتی نسبت به سایر سبكها (سنتی و متعادل)پیش بینی دقیق تری برای خلاقیت دبیران ارائه می دهد. وهمچنین رگرسیون بین سبك مدیریت  و خلاقیت نیز (55/0R²=) است.

 

3- تفاوت بین ضرایب همبستگی بدست آمده از سبك مدیریت مشاركتی و خلاقیت با سبك مدیریت سنتی و خلاقیت در سطح 01/0 معنی داراست.

 

4- بین سبک مدیریت مدیران زن و مرد تفاوت معنی داری در سطح 01/0 وجود دارد.

 

كلید واژه: سبكهای مدیریت، مشارکتی، سنتی، متعادل، خلاقیت

 

 

 

كلیات

 

1-1- مقدمه:  

 

خلاء و شكاف میان عصر سنگ تا عصر فضا را خلاقیت و ابتكار انسان پركرده است. انسان در تطور تاریخی خود همواره مدیون و مرهون ابداع و نوآوری خود بوده است.در عصر انفجار اطلاعات و توسعه سریع فناوری پرداختن به فرآیند خلاقیت و ارائه راهکارهای عملی برای رشد و آموزش آن امری ضروری و اجتناب ناپذیر برای ادامه حیات یک جامعه است. هرچند خلاقیت بالقوه در انسان به ودیعه نهاده شده است اما ظهور آن مستلزم پرورش و بکارگیری آن است. تورنس(1982) معتقد است انسان برای بقا نیازمند است که قدرت خلاقیت را پرورش و مورد استفاده قرار دهد )حسینی، 1385).

 

گسترش و سرعت تغییرات در سراسر جهان باعث شده که خلاقیت بیش از پیش اهمیت یابد، کشورها فقط با ابتکار و نوآوری می توانند خود را با شرایط جدید وفق داده و همگام با دگرگونیها به پیش روند. بدیهی است در دنیای پیچیده کنونی، سازمانهایی در رقابت با سایرین موفق ترند که بتوانند از فرصت های پیش رو به بهترین نحو استفاده کنند و این امر جز با افزایش خلاقیت و نوآوری امکان پذیر نیست.

 

امروزه شعار “نابودی در انتظار شماست مگر اینکه خلاق و نوآور باشید” در پیش روی مدیران همه سازمانها قرار دارد و سازمانهایی موفق هستند که دایماً افکار و اندیشه های جدید را در سازمان کاربردی کنند و این امر توسط مدیران و کارکنان خلاق امکان پذیر است (ساکی،1380).

 

توانایی مدیریت بر منطبق کردن و سازگار نمودن سازمان با شرایط جدید در محیط به ترتیبی که این شرایط و عوامل به نفع سازمان عمل کند و نه به ضرر آن بستگی به شیوه مدیریت و یافتن راههای جدید ابتکار دارد، در شرایط متغیر و متحول، تنها ادامه راه گذشته براساس تجربه های گذشته کافی نخواهد بود و دوام و حیات سازمان بر فکر و عقیده تازه و خلاق نیاز خواهد داشت. در واقع، قوه خلاقه موجود در یک سازمان یکی از با ارزشترین سرمایه­های آن سازمان است که توسط مدیریت سازمان بارور می شود(عالی، 1379).

 

لوازم مدیریت مشاركتی: برای پیاده كردن نظام مدیریت مشاركتی در سازمانهای آموزشی باید قبلا مقدمات كار و زمینة اجرا مهیا گردد. جهت نیل به این مقصود توجه به عوامل زیر ضروری است:

 

 

 

1- گرایش به عدم تمركز:

 

گرایش فلسفه، اهداف وفعالیتهای سازمان های آموزشی از تمركز بسوی عدم تمركز موجب تفویض اختیار بیشتر به زیردستان خواهد بود و مشاركت آنها را در تصمیم­گیری­ها بیشتر خواهد كرد. توجه به نیازها، شرایط و امكانات اجرایی، امكان تبادل نظر از بالا به پایین یا ارتباط متقابل مدیران و برنامه ریزان و مجریان، توجه به تفاوتهای فردی كاركنان، توجه به خلاقیت­ها، ابتكارات وآزادی عمل و توجه به تصمیم گیری دررده های پایین از ویژگیهای مثبت گرایش به عدم تمركز در نظام مدیریت مشاركتی است.

 

 

 

2- كاهش بوروكراسی

 

بوروكراسی به خاطر ویژگی های ذاتی خود نمی تواند به مشاركت كاركنان و برخورد خلاقیت ها و ابتكارات آنها میدان دهد و در بسیاری از موارد كیفیت را فدای كمیت می‌سازد، تمركز ذاتی بوروكراسی خود دلیل قانع كننده ای براین ادعا می باشد. علاوه بر این كاهش بوروكراسی در سازمانهای آموزشی زمینة مشاركت را تسهیل می‌كند و این خود تحولی دیگر در استقرار مدیریت مشاركتی است.

 

 

 

 

 

– ثبات مدیریت:

 

از آنجا كه در نظام مدیریت مشاركتی اثربخشی وكیفیت مورد انتظار است و تحقق این امر منوط به برنامه ریزی های دراز مدت می‌باشد، ثبات مدیریت عامل تعیین كننده ای در این زمینه خواهد بود. تغییر مدیران سازمانهای آموزشی در جریان نوسانات سیاسی جامعه ضربة جبران ناپذیری بر پیكرة سازمان وكیفیت فعالیتهای آن وارد می‌آورد. این تغییرات توجه مدیران را به اهداف و برنامه­ریزی­های كوتاه مدت و كمی سوق می‌دهد و از میزان مشاركت می‌كاهد.

 

 

 

4- آموزش نیروی انسانی

 

برنامه­ریزی آموزش برای ارتقای سطح علمی نیروی انسانی سازمانهای آموزشی به صورت مستمر موجب آشنایی با تحقیقات جدید، روش­های نو در زمینة انجام كار و… خواهد شد و تحقق نظام مدیریت مشاركتی را تسهیل خواهد كرد.