عنوان                                                                                                                     صفحه

 

 

 

فصل اول: مقدمه

 

1-1- اعتیاد …………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

 

1-2- گیرنده­های اپیوئیدی ……………………………………………………………………………………………………. 4

 

1-3- مت­آمفتامین …………………………………………………………………………………………………………………. 6

 

1-4- علل گرایش به مواد مخدر…………………………………………………………………………………………….. 6

 

1-5- کانون های پاداش و لذت در مغز…………………………………………………………………………………. 6

 

1-6-ROS و کانال های L-Type کلسیمی…………………………………………………………………………… 7

 

1-7- ROS و آنزیم های آنتی اکسیدان……………………………………………………………………………….. 8

 

1-8- گلوتاتیون S ترانسفراز……………………………………………………………………………………………………. 8

 

1-9- ژن GSTM1…………………………………………………………………………………………………………………… 13

 

1-10- ژن GSTT1 ……………………………………………………………………………………………………………….. 14

 

1-11- ژنCAT ……………………………………………………………………………………………………………………… 15

 

1-12-   هدف ……………………………………………………………………………………………………………………….. 17

 

 

 

فصل دوم: بر تحقیقات انجام شده

 

2-1- مطالعات صورت گرفته  بر روی چند شکلی های ژنتیکی GSTM1………………………… 19

 

2-2- مطالعات صورت گرفته  بر روی چند شکلی های ژنتیکی GSTT1………………………….. 20

 

2-3- مطالعات صورت گرفته  بر روی چند شکلی های تک نوکلئوتیدی CAT………………… 21

 

2-4- فرضیه…………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

 

 

فصل سوم: روش انجام کار

 

3-1- نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………………………….. 25

 

3-2- دستگاه های مورد استفاده در پژوهش   …………………………………………………………………. 25

 

3-3- استخراج  DNA…………………………………………………………………………………………………………. 26

 

3-4- مواد مورد استفاده برای انجام PCR………………………………………………………………………….. 26

 

3-5- واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) ………………………………………………………………………….. 27

 

3-6- تعیین ژنوتیپ……………………………………………………………………………………………………………… 28

 

3-6-1- تعیین ژنوتیپ ژن های GSTM1، GSTT1……………………………………………………… 28

 

3-6-2-تعیین ژنوتیپ ژن CAT………………………………………………………………………………………. 29

 

3-7- الکتروفورز ……………………………………………………………………………………………………………………… 31

 

3-7-1- مواد مورد استفاده جهت انجام الکتروفورز………………………………………………………… 31

 

3-7-2- تهیه ی محلولهای مورد استفاده جهت انجام الکتروفورز…………………………………. 31

 

3-7-3- الکتروفورز ژن های GSTM1، GSTT1 و رنگ آمیزی ژل……………………………… 32

 

3-7-4- الکتروفورز PCR-RFLP برای ژن کاتالاز و رنگ آمیزی ژل…………………………… 33

 

3-8- تحلیل آماری ………………………………………………………………………………………………………………… 34

 

 

 

فصل چهارم: نتایج

 

4-1- مشخصات افراد شرکت کننده در پژوهش ………………………………………………………………. 36

 

4-2- مقایسه چندشکلی­های ژنتیکی GSTM1 ،GSTT1 و CAT در دو گروه معتاد به هروئین و سالم    36

 

4-3- مقایسه چندشکلی­های ژنتیکی GSTM1 ،GSTT1 و CAT در دو گروه معتاد به شیره و سالم       39

 

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

 

 

4-4- مقایسه چندشکلی­های ژنتیکی GSTM1 ،GSTT1 و CAT در دو گروه معتاد به تریاک و سالم      43

 

4-5- مقایسه چندشکلی­های ژنتیکی GSTM1 ،GSTT1 و CAT در دو گروه معتاد به شیشه و سالم       45

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1- بحث و بررسی نتایج در ژن­های GSTM1 و GSTT1 و CAT …………………………………. 49

 

5-2- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………. 52

 

 

 

 

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………………. 53

 

فهرست جدول ها

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

 

 

جدول 1-1- GSTها سیتوزولی پستانداران ………………………………………………………………………………. 11

 

جدول 1-2- سوبستراهای مناسب آنزیم گلوتاتیون S ترانسفراز انسانی…………………………………… 13

 

جدول 3-1- مواد مورداستفاده  برای تهیه واکنش میکس multiplex-PCR………………………….. 27

 

جدول 3-2- مواد مورداستفاده  برای تهیه واکنش میکس ژنCAT………………………………………… 28

 

جدول 3-3- برنامه mulitiplex-PCR برای تکثیر ژن های GSTM1، GSTT1  …………………… 29

 

جدول 3-4- برنامه ی PCR برای تکثیر ژن CAT…………………………………………………………………….. 30

 

جدول 4-1- اطلاعات جمعیت مورد مطالعه در دو گروه معتاد به هروئین و سالم…………………. 37

 

جدول 4-2- توزیع فراوانی ژنوتیپ‌ ژن‌های  GSTT1  و GSTM1  در افراد معتاد به هروئین و سالم   38

 

جدول 4-3- فراوانی آللی و ژنوتیپی ژن کاتالاز در افراد معتاد به هروئین و سالم………………….. 38

 

جدول 4-4- فراوانی ژنوتیپ ها و الل های چندشکلی CAT-262 در افراد معتاد به هروئین و سالم   39

 

جدول 4-5- اطلاعات جمعیت مورد مطالعه در دو گروه معتاد به شیره و سالم…………………….. 40

 

جدول 4-6- توزیع فراوانی ژنوتیپ‌ ژن‌های  GSTT1  و GSTM1  در افراد معتاد به شیره و سالم     41

 

جدول 4-7- فراوانی آللی و ژنوتیپی ژن کاتالاز در افراد معتاد به شیره و سالم……………………… 41

 

جدول 4-8- فراوانی ژنوتیپ ها و الل های چندشکلی CAT-262 در افراد معتاد به شیره و سالم      42

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

 

 

جدول 4-9- اطلاعات جمعیت مورد مطالعه در دو گروه معتاد به تریاک و سالم…………………… 43

 

جدول 4-10- توزیع فراوانی ژنوتیپ‌ ژن‌های  GSTT1  و GSTM1  در افراد معتاد به تریاک و سالم  44

 

جدول 4-11- فراوانی آللی و ژنوتیپی ژن کاتالاز در افراد معتاد به تریاک و سالم…………………. 44

 

جدول 4-12- فراوانی ژنوتیپ ها و الل های چندشکلی CAT-262 در افراد معتاد به تریاک و سالم   45

 

جدول 4-13- اطلاعات جمعیت مورد مطالعه در دو گروه معتاد به شیشه و سالم………………… 45

 

جدول 4-14- توزیع فراوانی ژنوتیپ‌ ژن‌های  GSTT1  و GSTM1  در افراد معتاد به شیشه و سالم  46

 

جدول 4-15- بررسی تعادل هاردی- واینبرگ در جمعیت معتاد به شیشه و سالم برای ژن کاتالاز    47

 

جدول 4-16- فراوانی ژنوتیپ ها و الل های چندشکلی CAT-262 در افراد معتاد به شیشه و سالم  47

 

فهرست شکل ها

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

 

 

شکل 1-1- فراوانی مصرف کننده گان الکل و مواد مخدر در 6 کشور مختلف……………………….. 3

 

شکل 1-2- ساختار گیرنده­های اپیوئیدی…………………………………………………………………………………… 5

 

شکل 1-3- ROS و کانال­های L-Type کلسیمی………………………………………………………………………. 7

 

شکل 1-4- آنزیم های GST مسؤل کاتالیز کردن ترکیبات کارسینوژنیک و سایتوتوکسیک از طریق کنژوگه کردن آنها با گلوتاتیون می باشند………………………………………………………………………………………………………………………………………… 11

 

شکل 1-5- خانواده ی سوپر ژن گلوتاتیون-S- ترانسفراز………………………………………………………….. 12

 

شکل 1-6- شکل شماتیک ژن کاتالاز و جایگاه چندشکلی ژنتیکی مورد بررسی…………………… 16

 

شکل 3-1- یک نمونه از آنالیز multiplex-PCR و چند شکلی ژنتیکی دو ژن GSTM1 و GSTT1 بر روی ژل آگاروز 33

 

شکل 3-2- تعیین ژنوتیپ چندشکلی ژن کاتالاز بر روی ژل آگاروز………………………………………… 34

 

-1: اعتیاد

 

 

 

مصرف مواد مخدر یکی از خطرناک‌ترین پدیده­های جوامع بشری در عصرِ حاضر است. اعتیاد در جهان ما چنان گسترش یافته است که به یک بیماری مزمن اجتماعی تبدیل شده و امنیت اجتماعی را متزلزل ساخته است. بر طبق داده های رسمی 2/1 تا 2 میلیون ایرانی با میانگین سنی 18سال معتاد به آمفتامین هستند. بیش از 11 میلیون از جمعیت کشور با مسئله­ی اعتیاد روبرو هستند. در طول 30 سالِ گذشته، جمعیت ایران با نرخ رشد سالانه­ی 8 درصدی، با بیماری خانمان سوز اعتیاد دست و پنجه نرم کرده­اند. این آمار بیانگر این است که تعداد نوجوانانی که گرایش به مواد مخدر پیدا کرده اند؛ در حال افزایش بوده است(Afkari et al., 2013). متأسفانه امروزه گسترش و شیوع اعتیاد به­حدی است که معضلات اجتماعی، جسمانی و خانوادگی بسیاری را موجب شده است   .(Agha et al., 2008)

 

به طوری­که سازمان جهانی سلامت برآورد کرده بود که بیش از 2 میلیارد مصرف کننده­ی الکلی، 3/1 میلیارد مصرف کننده­ی تنباکو و 185 میلیون مصرف کننده­ی داروهای غیرِمجاز وجود داشته است. بنابراین جهتِ پرده برداشتن از سطح معضلاتی که پاره­ای از کشورها با آنها درگیر بوده­اند نمودار ترسیمی شکل 1-1 را که بیانگر مصرف مواد مخدر و مقدار الکل مصرف شده­ی این گونه کشورها می­باشد به ­عینه دربرابر دیدگان حقیقت بین خوانندگان قرار می­دهیم  .(Goldman et al., 2006)