2-2-3- روایت سوم: بنای جسم انسان بر طبایع چهارگانه. 15

 

2-2-4- روایت پنجم: خلقت طبایع اربعه در انسان در کتاب تورات… 18

 

2-2-5- روایت ششم: روایت امیرالمؤمنین (ع) در مورد اعتدال طبایع.. 21

 

2-2-6- روایت هفتم: طبایع و خصوصیات ان در علل الشرایع صدوق(ره) 26

 

2-2-7- روایت هشتم: طبایع اربعه در نهج البلاغه. 28

 

2-2-8- روایت نهم: چهار معتدل کننده طبع و مزاج.. 34

 

2-2-9- روایت دهم: طبایع چهارگانه جسم.. 35

 

2-2-10- روایت یازدهم: مزاج وطبع پیغمبران (علیهما السلام) 37

 

2-2-11- روایت دوازدهم: روایت پیغمبر اسلام (ص) در مورد طبایع.. 38

 

2-2-12- روایت سیزدهم: درمان غلبه طبایع.. 40

 

2-2-13- روایت چهاردهم: درمان غلبه بلغم در روایت امیرالمؤنین(ع) 41

 

2-2-14- روایت پانزدهم: درمان معنوی غلبه طبایع اربعه و حرز ابودجانه. 42

 

2-3- نتیجه. 43

 

فصل 3 تبیین طبایع اربعه از دیدگاه حکمای اسلامی.. 44

 

3-1- مقدمه. 45

 

3-2- نحوه تشكیل طبایع اربعه. 50

 

3-3- تشریح اخلاط چهارگانه. 51

 

3-3-1- خون.. 51

 

3-3-2- بلغم.. 52

 

3-3-3- صفرا 53

 

3-3-4- سوداء 54

 

3-4- علامات تشخیص طبع و مزاج.. 56

 

3-4-1- لمس كردن.. 56

 

3-4-2- تشخیص بوسیله گوشت و پیه. 56

 

3-4-3- معاینه مو نشانه‏هایى بدست مى‏دهد. 57

 

3-4-4- علائم رنگ پوست… 58

 

3-4-5- نتیجه‏گیرى از شكل اندامها 59

 

3-4-6-  نتیجه‏گیرى از تأثیرپذیرى اندام (سرعة انفعال الأعضاء ) 60

 

3-4-7- نتیجه‏گیرى از خواب و بیدارى.. 61

 

3-4-8- نتیجه‏گیرى از كنش‏ها(دلائل الأفعال‏) 61

 

3-4-9- نتیجه‏گیرى از مواد زائد. 62

 

3-4-10- نتیجه‏گیرى از كنش و واكنش قواى نفسانى.. 62

 

3-5- علایم غلبه اخلاط و ظهور طبع خاص…. 64

 

3-5-1- غلبه خون.. 64

 

3-5-2- غلبه بلغم.. 64

 

3-5-3- غلبه صفرا 64

 

3-5-4- غلبه سوداء 65

 

3-6- طبع و مزاج حالات انسان در دورههای عمر خود. 65

 

3-6-1- سن از بچگی تا نوجوانی (طبع دموی) 65

 

3-6-2- سن جوانی(طبع صفراوی) 65

 

3-6-3- سن میانسالی(طبع سوداوی) 66

 

3- 6 -4- سن پیری(طبع بلغمی) 66

 

3-7- معنی اعتدال در طبایع اربعه. 67

 

3-8- معتدل حقیقی و غیر حقیقی.. 68

 

3-8- تقسیم عقلی مزاج ها 68

 

3-8-1- مزاج معتدل.. 69

 

3-8-2- مزاج نامعتدل.. 69

 

3-8-3- نسبیت مفهوم اعتدال.. 71

 

3-9- اقسام معتدل فرضی طبی ( غیرحقیقی) 72

 

3-10- نشانه‏هاى اعتدال مزاج‏.. 74

 

3-11-  نتیجه. 76

 

فصل 4 نگرشی به تعالی اخلاق.. 77

 

4-1- نگرشی به تعالی اخلاق.. 78

 

 

4-1-1- مقدمه. 78

 

4-1-2- معنای لغوی اخلاق.. 78

 

4-1-3- معنای اصطلاحی اخلاق.. 80

 

4-1-4- شکل­گیری تعالی اخلاق.. 80

 

4-2- تقسیم خلقهای نفسانی.. 82

 

4-3- قرآن و اهمیت تعالی اخلاق.. 83

 

4-4- تعالی اخلاقى در قرآن.. 84

 

4-5- اصول اخلاق اسلامى و تعالی آن در روایات… 85

 

4-6- نمونهای از دستورالعمل­های معصومین بر اساس طبایع اربعه. 89

 

4-6-1- خوردن آب ولرم. 89

 

4-6-2- خوردن سیب… 90

 

4-6-3- داروی بلغم‏.. 90

 

4-6-4- اویشن با نمک…. 91

 

4-6-5- دهانشویه بلغم.. 91

 

4-6-6- گوشت گوسفند. 91

 

4-6-7- برگ چغندر 92

 

4-7- درمانهای غلبه طبایع.. 93

 

4-7-1- درمان بلغم.. 93

 

4-7-2- درمان صفرا 93

 

4-7-3- درمان سودا 93

 

4-8- عوامل برهم زننده اعتدال طبایع اربعه. 95

 

4-8-1- غلبه اخلاط.. 95

 

4-8-2- پرخوری.. 97

 

4-8-3- غذاهای صنعتی.. 99

 

4-9- نتیجه. 101

 

فصل 5 تبیین رابطه روح و جسم.. 102

 

5-1- تقسیم فلسفی رابطه روح و جسم.. 104

 

5-1-1- نظریه منسوب به افلاطون.. 104

 

5-1-2- نظریه ارسطو. 104

 

5-1-3- نظریه صدرالمتألهین شیرازی.. 105

 

5-2- رابطه اخلاق و تغذیه‏. 116

 

5-2-1- بررسی روایی.. 119

 

5-2-2- خوردن گوشت… 119

 

5-2-3- زیتون.. 119

 

5-2-4- خرما 120

 

5-2-5- کشمش…. 120

 

5-2-6- انگور 120

 

5-2-7- انار 120

 

5-2-8- به. 121

 

5-2-9- عدس…. 121

 

5-2-10- تقسیم بندی عادات خوراکیها و آشامیدنیها 122

 

5-2-11- پرخوری.. 123

 

5-2-12- خوردن غذاهای ناسازگار باهم.. 123

 

5-2-13- آب خوردن میان غذا 123

 

5-2-14- خوردن غذاهای مصنوعی و رنگارنگ…. 124

 

5-2-15- میل کردن سه وعده غذا یا بیشتر در روز 124