فصل اول: تبیین ماهیت مهریه و حكمت‌ها و كاركردهای آن

 

 

 

1. معنای‌ لغوی مهریه

 

 

10

 

 

 

2. مهریه در اصطلاح

 

 

11

 

 

 

3. مستند فقهی پرداخت مهر

 

 

12

 

 

 

3ـ1 مهر در قرآن

 

 

12

 

 

 

3ـ2 مهر در سنت و روایات

 

 

14

 

 

 

4. تاریخچه مهریه

 

 

17

 

 

 

4ـ1 مهریه در اقوام مختلف

 

 

17

 

 

 

4ـ1ـ1 مهریه در یونان قدیم

 

 

17

 

 

 

4ـ1ـ2 مهریه در عربستان قبل از اسلام

 

 

17

 

 

 

4ـ2 مهریه در ادیان مختلف

 

 

19

 

 

 

4ـ2ـ1 مهریه در حقوق زرتشتی

 

 

19

 

 

 

4ـ2ـ2 مهریه در آیین یهود و مسیحیت

 

 

19

 

 

 

4ـ2ـ3 مهریه در حقوق اسلام

 

 

19

 

 

 

4ـ2ـ4 مهریه در ایران

 

 

20

 

 

 

5. جایگاه مهریه

 

 

 

22

 

 

 

6. فلسفه و حكمت‌های پرداخت مهر

 

 

23

 

 

 

6ـ1 حكمت پرداخت مهر در روایات

 

 

23

 

 

 

6ـ1ـ1 استحباب کم بودن مهریه

 

 

24

 

 

 

6ـ1ـ2 نکوهش مهر زیاد

 

 

25

 

 

 

6ـ1ـ3 فلسفه وجوب مهریه

 

 

26

 

 

 

6ـ2 حكمت پرداخت مهر در دیدگاه برخی ‌اندیشمندان مسلمان

 

 

26

 

 

 

6ـ2ـ1 مهریه در مقابل استمتاع

 

 

26

 

 

 

6ـ2ـ 2 مهریه در مقابل بضع

 

 

26

 

 

 

6ـ2ـ 3 مهریه پاسخی به نیاز فطری

 

 

26

 

 

 

6ـ2ـ 4 مهریه مکمل سهم الارث

 

 

26

 

 

 

6ـ2ـ 5 مهریه وثیقه‌ای در مقابل طلاق

 

 

27

 

 

 

6ـ3 حكمت‌ پرداخت مهر از نظر جامعه‌شناسان

 

 

27

 

 

 

6ـ3ـ1 نظریه کارکردگرایی

 

 

27

 

 

 

6ـ3ـ 2 نظریه مبادله

 

 

30

 

 

 

7. علل افزایش میزان مهریه در عصر حاضر

 

 

30

 

 

 

8. تدابیر اسلام برای مهار طلاق ناشی از مهریه

 

 

37

 

 

 

فصل دوم: احكام مهریه

 

 

 

مقدمه

 

 

39

 

 

 

1ـ ماهیت فقهی، حقوقی مهریه

 

 

39

 

 

 

1ـ1ـ تعریف مهریه

 

 

39

 

 

 

1ـ2ـ مهریه و ماهیت‏حقوقى آن:

 

 

41

 

 

 

1ـ3ـ اقسام مهر

 

 

41

 

 

 

1ـ4ـ مقادیر و مصادیق مهریه

 

 

43

 

 

 

1ـ5ـ شرایط صحت مهریه

 

 

49

 

 

 

1ـ6ـ استحقاق و عدم استحقاق مهریه در صورت عدم تعیین مهریه

 

 

54

 

 

 

1ـ7ـ معیوب بودن مهریه قبل یا بعد از عقد نكاح

 

 

55

 

 

 

1ـ8ـ نكات مختلفى درباره مهر

 

 

57

 

 

 

فصل سوم: مهریه‌های غیرعقلایی

 

 

 

1ـ مهریه غیرمتعارف و غیر عقلایی

 

 

63

 

 

 

2ـ کارکردهای منفی افزایش مهریه

 

 

67

 

 

 

3ـ راهكارهای جلوگیری از مهریه‌های غیرمتعارف

 

 

71

 

 

 

4ـ پیشنهادات

 

 

74

 

 

 

سخن نهایی

 

 

75

 

 

 

فهرست منابع

 

 

76

 

 

 

چکیده انگلیسی

 

 

82

 

 

چكیده

 

تعیین مهریه‌های غیرمتعارف و غیرعقلایی به دلیل فقدان قدرت بر تسلیم آن از نظر فقهی و حقوقی باطل انگاشته می‌شود و از عوامل تداوم زندگی زناشویی به شمار نمی‌آید بلكه آثار نامطلوبی را درپی خواهد داشت. در این رساله سعی شده است تا با گردآوری اطلاعات به شیوه‌ی كتابخانه‌ای به بررسی كتب فقهی وحقوقی مهریه‌های غیرمتعارف و غیرعقلایی و آثار آن پرداخته شود تا شاید در یك مجموعه‌ی مدوّن اطلاعات سودمندی در اختیار طالبان این مباحث قرار دهد. به همین جهت با توجه به جایگاه مهریه به عنوان یك سنّت كهن در سیره‌ی قولی و عملی ائمه وتفاوت نگرش مردم درزمان حال به تبیین و روشنگری اقسام مهریه، صحت و بطلان آن، ماهیت فقهی و حقوقی آن، تفاوت‌ مهریه‌های غیرمتعارف و غیرعقلایی و احكام مربوط به هر یك، علل افزایش میزان مهریه و… پرداخته شده است.