2-8-3-آموزش بر پایه کامپیوتر(CBT)………………………..

 

2-8-4آموزش بر پایه اینترنت (IBT)………………………..

 

2-8-5آموزش بر پایه وب ( WBT)………………………..

 

2-9-سیستم های یادگیری الکترونیکی…………………………. 19

 

2-9-1 سیتم مدیریت یادگیری…………………………. 19

 

2-9-2 سیتم مدیریت محتوای آموزشی (LCMS)………………………..

 

2-10- بر تحقیقات پیشین: ………………………..20

 

2-10-1فاکتورهای حیاتی موفقیت یادگیری الکترونیکی…………… 20

 

2-10-2-مدل های موفقیت سیستم های اطلاعاتی…………………. 23

 

2-10-3 مدل های موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی…………. 25

 

2-11-جمع بندی مولفه های سنجش موفقیت یادگیری الکترونیکی…………… 31

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

 

3-1- مقدمه : ………………………..35

 

3-2- مدل تحلیلی پژوهش…………………………… 35

 

3-3-روش تحقیق :……………………….. 41

 

3-4- ابزار جمع آوری داده ها:……………………….. 41

 

3-5 جامعه آماری و روش نمونه گیری……………………….. 42

 

3-6 روائی پرسش نامه :……………………….. 42

 

3-7-پایائی پرسشنامه:……………………….. 43

 

3-8- روش تجزیه و تحلیل…………………………. 43

 

3-9روشهای تصمیم گیری چند معیاره MCDM…………………………..

 

3-9-1روشAHP…………………………

 

3-9-2روشANP…………………………

 

3-9-3گام های فرایند ANP…………………………

 

3-9-4منطق فازی…………………………. 49

 

3-9-5مجموعه های فازی…………………………. 49

 

3-9-6اعداد فازی مثلثی…………………………. 50

 

3-9-7فرایند تحلیل شبکه فازی…………………………. 50

 

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها

 

4-1-مقدمه………………………… 54

 

4-2- آمار توصیفی…………………………. 55

 

4-2-1جنسیت: ………………………..57

 

4-2-2 –سطح تحصیلات…………………………. 55

 

4-2-3- میزان تجربه در حوزه یادگیری الکترونیکی…………………………. 55

 

4-2-4- توزیع فراوانی پاسخ دهنده گان به تفکیک استاد و دانشجو………… 56

 

4-2-5 توزیع فراوانی سنی پاسخ دهندگان…………………………. 56

 

4-3- آمار تحلیلی…………………………. 57

 

4-3-1 – تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه شناسایی عوامل موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی….. 57

 

4-3-1-1 تحلیل فرضیه های تحقیق……………………..60

 

4-3-2- تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه الویت بندی عوامل موثر بر موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی……..64

 

فصل پنجم : نتیجه گیری

 

5-1-مقدمه:……………………….. 89

 

5-2-بحث و نتیجه گیری…………………………. 89

 

5-3-محدودیت های تحقیق…………………………. 93

 

5-4- پیشنهادهای عمومی:……………………..93

 

5-6-پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده………………. 95

 

 

مراجع…………………………. 97

 

پیوستها:

 

پیوست الف : پرسشنامه شماره1………………..102

 

پیوست ب : پرسشنامه شماره 2 …………………….107

 

چکیده:

 

در عصر حاضر یکی از مهمترین اختراعات بشری که تغییرات شگرفی را در زندگی بشریت ایجاد نموده، پیدایش رایانه و بدنبال آن اینترنت بوده که باعث رقم زدن دنیای مجازی و انگیزه ای برای دانشگاهها شده است تا در بخش آموزش الکترونیکی سرمایه گذاری کنند. اما آنچه كه اهمیت بحث را روشن تر می سازد، تلاش برای كسب موفقیت در استفاده ازسیستم یادگیری الكترونیكی و سنجش میزان موفقیت این سیستم ها است. وتلاش ناموفق برای پیاده سازی یادگیری الكترونیكی، موجب از دست دادن سرمایه خواهد شد. این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی دانشگاهها با رویکرد تحلیل شبکه فازی صورت پذیرفته است. بدین منظور ابتدا براساس تحقیقات پیشین مولفه ها و شاخص های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی پیشنهاد گردید، سپس بمنظور سنجش روایی و مناسب بودن مولفه ها و شاخص های پیشنهادی پرسشنامه ی شماره یک با هدف شناسایی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی بصورت حضوری و الکترونیکی در اختیار گروه تصمیم که اساتید و دانشجویان مجازی دانشگاه سیستان و بلوچستان بودند قرار گرفت .داده های جمع آوری شده از پرسشنامه شماره یک با استفاده از نرم افزار spss مورد پردازش قرار گرفته و در تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه استفاده شده است. تعداد 7 مولفه و 28 شاخص نهایی گردید. سپس بر اساس مولفه ها و شاخص های نهایی شده مرحله قبل پرسشنامه شماره دو با هدف الویت بندی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی دانشگاهها طراحی و در اختیار تعدا 7 نفر از خبرگان حوزه یادگیری الکترونیکی قرار گرفت . داده های جمع آوری شده از پرسشنامه شماره دو با استفاده از تکنیک تحلیل شبکه فازی مورد پردازش قرار گرفت .که مولفه های اصلی به ترتیب الویت عبارتند از :1-کیفیت اطلاعات[1] 2- کیفیت خدمات[2] 3- کیفیت سیستم و زیر ساخت[3] -4 عوامل پشتیبانی[4] -5خصوصیات استاد[5]-6 خصوصیات دانشجو[6] 7 -عوامل محیطی[7].

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

در این فصل به كلیات و مفاهیم تحقیق پرداخته می شود، مطالب این فصل شامل: بیان مسأله و اهمیت تحقیق،اهداف تحقیق، سئوالات و فرضیه های تحقیق،روش انجام تحقیق ،ابزار گردآوری داده ها،قلمرو تحقیق و مفاهیم و واژگان تحقیق است.

 

2-1- بیان مسأله و اهمیت تحقیق

 

اختراعات بشری غالبا تغییرات شگرفی در زندگی بشریت ایجاد نموده اند، اما همه این اختراعات دارای ارزش و تاثیرگذاری یكسانی نیستند. در عصر حاضر یكی از مهمترین آنها كه حقیقتا تحول بارزی را در زندگی انسان ایجاد نموده است، پیدایش رایانه بوده است كه سرآغاز آن به سال های دهه 1950 می رسد . اما تغییرات ناشی از رایانه زمانی به اوج خود رسید كه شبكه های ارتباطی بین آنها رشد نمود و اینترنت با از میان برداشتن فاصله های فیزیكی و موانع ارتباطی موجود، دنیای مجازی را رقم زد. بدنبال بكارگیری فناوری های جدید در سیستم های اطلاعاتی آموزش هم دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده است(Ozpolat & Kare , 2009). بنابراین مفهوم پیشین یادگیری الكترونیكی نیز در حال تغییرات اساسی است و به كلاس های حضوری محدود نمی شود (روزنبرگ 1383; Wang, 2007).یادگیری الكترونی به استفاده از وسایل الكترونیكی برای یادگیری، از جمله تحویل محتوا از طریق رسانه های الكترونیكی مانند اینترنت، صوتی، ویدئویی، پخش ماهواره، تلویزیون های تعاملی و سی دی اشاره دارد (Kaplan&Anderson, 2000) .گسترش سریع اینترنت با گرایش به سمت استقلال از مكان آموزش به فرد، یك انگیزه ای برای دانشگاهها شده است تا در بخش الكترونیكی سرمایه گذاری كنند(Accles, 1997). در كشور ایران نیز امكان دسترسی به آموزش عالی در قالب كلاس های حضوری برای بسیاری از متقاضیان وجود ندارد ولی می توان ضعف در پاسخگویی روشهای سنتی را با بكارگیری سیستم های یادگیری الكترونیكی جبران نمود ( یعقوبی و همكاران1387). با این حال، توسعه و مدیریت بهبود مستمر سیستم های آموزش الكترونیكی مؤسسات آموزشی و صنعتی را كاملا به چالش كشانده است و در آن ارزیابی به یك نیاز ضروری تبدیل گردیده است (Accles, 1991). افزایش سریع تعداد مؤسسات ارائه دهنده یادگیری الكترونیكی از یك سو و رشد كمی رشته های موجود آن از سوی دیگر این سؤال را مطرح می سازد كه این مراكز تا چه اندازه ای در پیاده سازی و اجرای دوره های یادگیری الكترونیكی موفق بوده اند و تا چه اندازه ای توانسته اند مهمترین هدف نظام آموزشی خود را كه همانا ارتقاء كیفیت یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشجویان است را برآورده سازند(صمدی 1389).اما آنچه كه اهمیت بحث را روشن تر می سازد، تلاش برای كسب موفقیت در استفاده از یادگیری الكترونیكی و سنجش میزان موفقیت این سیستم ها است.(Delone,2003) وتلاش ناموفق برای پیاده سازی یادگیری الكترونیكی، موجب از دست دادن سرمایه خواهد شد(Govindasamy,2002) . لذا از سال 1992در چندین تحقیق به بررسی موفقیت سیستم های اطلاعاتی و سنجش آن به طریق تجربی پرداخته شده است(Wang Et Al , 2007). محققان زیادی از رشته های مختلف از قبیل:كامپیوتر، سیستم های اطلاعاتی، روانشناسی، تكنولو‍ژی، آموزشی سعی كرده اند كه سیستم های یادگیری الكترونیكی را ارزیابی كنند. بعضی از آنها روی عامل انسانی ( رضایت دانشجو و استاد )، بعضی روی تكنولوژی آموزشی وبعضی روی مواد آموزشی تمركز كرده اند (Liaw,Huang,& Chen2007). برای شناسایی و بررسی فاكتورهای سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الكترونیكی می توان مدل هایی كه در زمینه سیستم های اطلاعاتی مطرح شده اند را نام برد. مدل موفقیت سیستم های اطلاعاتی دلون ومك لین، مدلی است كه می تواند به فهم این مطلب كمك كند (Petter& Mclean,2002) .این مدل برای اولین بار در سال 992 توسط دلون مورد توسعه وبازنگری قرار گرفت. مدل اصلاح شده دلون و مك لین شامل6بعد می باشد كه عبارتند از: قصد استفاده از سیستم- رضایت كاربر- منافع حاصل از سیستم های اطلاعاتی (Delon& Mclean,2003;Wang2007).از آنجا كه سیستم های یادگیری الكترونیكی نوعی خاصی از سیستم های اطلاعاتی هستند(Wang Et All,2007; Lee ,2008) . می توان مدل اصلاح شده دلون و مك لین را برای سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الكترونیكی نیز بكار برد. در این راستا وانگ و همكاران وی، از مؤلفه های مذكور(بدون در نظر گرفتن روابط بین آنها) برای اولین بار در سیستم های یادگیری الكترونیكی در سازمانها استفاده كردند.(Wang Et All ,2007) . سپس لین مدل مذكور را با حذف مؤلفه منافع حاصل از سیستم و در نظر گرفتن كلیه روابط بین مؤلفه هایی برای سیستم های یادگیری الكترونیكی استفاده نمود(Lin,2007) . لازم به ذكر است كه در هر مورد بكارگیری مدل دلون و مك لین، میزان موفقیت سیستم های یادگیری الكترونیكی تنها از دیدگاه یادگیرنده مورد بررسی قرار گرفته است و با توجه به اینكه استاد نیز در یادگیری الكترونیكی نقش بسیار مهمی دارد برای بكارگیری صحیح مدل، علاوه بر در نظر گرفتن كلیه مؤلفه ها و روابط بین آنها دیدگاه استاد نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. در تحقیقی دیگر كه توسط اوزكان و كوسلر انجام شده با استفاده از مدل اصلاح شده دلون و مك لین، یك مدل شش ضلعی برای یادگیری الكترونیكی [1](HELAN) ارائه و در یكی از دانشگاههای تركیه مورد آزمون قرار گرفت كه ابعاد این مدل عبارتند از محتوا (اطلاعات)- نگرش استاد – كیفیت خدمات- كیفیت سیستم- عوامل پشتیبانی كننده نگرش و دیدگاه یادگیرنده(Ozkan & Koseler,2009). در این تحقیق روابط بین مؤلفه ها درنظر گرفته نشده است .لازم به ذكر است یکی از مهمترین ضعف های مدل های پیشین این است که اهمیت نسبی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی بصورت کمی قابل سنجش نیستند. به عبارت دیگر شناسایی اینکه کدام مولفه ارزیابی را بیشتر تحت تاثیر قرا می دهدتا حدی دشوار است . فرایند تحلیل شبکه[2] این مشکل را برطرف می کند و وزن هر مولفه را بصورت کمی محاسبه و رتبه بندی می کند.با توجه به انتقادی که بر تحلیل شبکه کلاسیک وارد شده است ، ترکیب فرایند تحلیل شبکه و منطق فازی به عنوان راهی برای رفع نارسایی های مطرح شده است.