–  ازدواج

“ازدواج مصدر ثلاثی مزید از باب افتعال و زواج مصدر باب مفاعله است، این دو واژه در اصطلاح فقهی و قانونی به معنای رابطه ای است حقوقی که لازمه آن جواز کامجویی بین زن و مرد می­باشد چنان که واژه نکاح نیز به همین معنا است، هرچند از نظر لغت، ازدواج به معنای متحد شدن دو انسان و نکاح به معنای همخوابگی آن دو می­باشد."بنابر این ازدواج را این طور می توان تعریف کرد: “نکاح رابطه ای است حقوقی-عاطفی که بوسیله عقد بین زن و مرد حاصل می گردد و به آنها حق می دهد که با یکدیگر زندگی کنند و مظهر بارز این رابطه حق تمتع جنسی است”

پیوند زناشویی با توجه به قصد و هدف زوجین از ازدواج می ­تواند به دو صورت دائم یا منقطع باشد که هر کدام از انواع نکاح آثار خاصی را دارا است . ” در نکاح منقطع زن و مرد تصمیم می­گیرند بطور موقت با هم ازدواج کنند و پس از پایان مدت اگر مایل به ادامه آن بودند تجدید ، وگرنه با انقضاء مدت از هم جدا خواهند شد. در حالیکه مقتضای طبع نکاح دائم دوام و همیشگی است.” ازدواج دائم و موقت فقط در چند مورد با هم متفاوتند و در بیشتر ابعاد، آثار مشترک دارند.

قانون مدنی هم به لحاظ شرعی و هم از جهت سیاسی به امر ازدواج اتباع ایرانی با بیگانگان پرداخته و در 7 ماده برای ازدواج با اتباع خارجی احکامی دارد. ماده 1059 قانون مدنی که مبتنی بر یک قاعده فقهی است، مبین ممنوعیت نکاح زن مسلمان با مرد غیر مسلمان است. و مواد 1060 و 1061 قانون مدنی نیز حاکی از نظارت دولت بر ازدواج با بیگانگان اعم از زنان و مردان ایرانی است و یا اینکه در ماده 984 به همسر و فرزندان صغیر مردی که تابعیت ایران را تحصیل نموده تابعیت اعطا می­ کند.

گفتار اول: ازدواج با بیگانگان در قوانین موضوعه

مفهوم کلمه بیگانه در قانون قدری متفاوت از مفهوم آن در فقه اسلامی است. از منظر قانون هر کس که تابعیت ایران را نداشته باشد بیگانه یا خارجی است ، خواه تابعیت کشوری دیگر را داشته باشد، خواه بی تابعیت باشد به عبارتی جغرافیای منطقه ملاک شناسایی بیگانه از خودی است. اما مراد از بیگانه در حوزه دین مبین اسلام افرادی هستند که دارای اعتقاد اسلامی نباشند مانند مسیحیان، یهودیان و زرتشتیان و یا افرادی که اعتقاد مشرکانه داشته و موحد نیستند و یا اینکه بطور کلی هیچ عقیده ای ندارند بنابر این،  ملاک تشخیص، باور دینی شخص است.

ازدواج با بیگانگان در دو حالت کلی اتفاق می­افتد، یا زوج ایرانی و زوجه خارجی است و یا بالعکس. ازدواج مرد تبعه ایران با زن خارجی مبتنی بر احکام بند 6 ماده 976 و ماده 1061 قانون مدنی است. حکم بند 6 ماده 976 ، زن خارجی را در ازدواج با مرد ایرانی، تبعه ایران دانسته است. در ماده 1061 محدودیت مطروحه در ماده 1060 را که خاص زنان است برای مرد ایرانی که مستخدم یا محصل دولت هستند قرار داده است.

- روح اله اسماعیلی ، ازدواج با بیگانگان - پایان نامه رشته حقوق،فصل اول،کلیات،تعریف ازدواج ، منتشرشده در وب سایت پروژه دات کام

 [2]- سید مصطفی محقق داماد ، حقوق خانواده ، چاپ سوم ( تهران، نشر علوم اسلامی 1368) صفحه 22

- همان صفحه 211