2-2-8- بافت و ریخت داستان…………………………………………………………………………………………………………………………………….18

 

2-3- مهم­ترین انواع نمایشنامه……………………………………………………………………………………………………………………………………19

 

2-3-1- کمدی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

 

2-3-2- تراژدی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………21

 

2-4- نمایشنامهعربی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………22

 

2-4-1- نمایشنامه­عربی قبل از عصر نهضت………………………………………………………………………………………………………………….22

 

2-4-2- نمایشنامه­ عربی بعد از نهضت جدید………………………………………………………………………………………………………………..26

 

2-4-3- پیشگامان نمایش عربی در عصر نهضت…………………………………………………………………………………………………………….27

 

– مارون النقاش مؤسس نمایش عربی…………………………………………………………………………………………………………………………….28

 

– أبوخلیل قبانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….29

 

– یعقوب صنوع………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….30

 

2-4-4- نمایشنامه در قرن 20……………………………………………………………………………………………………………………………………..31

 

2-5- آغاز دوران معاصر نمایشنامه نویسی در مصر……………………………………………………………………………………………………..35

 

2-6- نمایشنامه شعری……………………………………………………………………………………………………………………………………………….37

 

فصل سوم : نگاهی به زندگی و ادبیات صلاح عبدالصبور

 

3-1- صلاح عبدالصبور در گذرگاه حیات وادبیات………………………………………………………………………………………………………43

 

3-2- نمایشنامه­های صلاح عبدالصبور…………………………………………………………………………………………………………………………..48

 

3-2-1-بعد أن یموت الملک………………………………………………………………………………………………………………………………………..48

 

3-2-1-1- شخصیت­های برجسته نمایشنامه بعد أن یموت الملک…………………………………………………………………………………….49

 

– پادشاه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..49

 

– ملکه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….49

 

– شاعر………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………50

 

3-2-2- مأساة الحلاج…………………………………………………………………………………………………………………………………………………50

 

3-2-2-1- شخصیت­های برجسته نمایشنامه مأساة الحلاج……………………………………………………………………………………………….52

 

– حلاج……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52

 

– شبلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………52

 

– حاکمان جور……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………52

 

3-2-3- لیلی و المجنون………………………………………………………………………………………………………………………………………………53

 

3-2-3-1- شخصیت­های برجسته نمایشنامه لیلی و المجنون……………………………………………………………………………………………55

 

– سعید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………55

 

– لیلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..55

 

– استاد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………55

 

– زیاد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..56

 

– حسان…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….56

 

3-2-4- الأمیرة تنتظر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..56

 

3-2-4-1- شخصیت­های برجسته نمایشنامه الأمیرة تنتظر………………………………………………………………………………………………..58

 

– شاهزاده خانم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..58

 

-قرندل……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..58

 

– سمندل……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………58

 

3-2-5- مسافر لیل…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….58

 

3-2-5-1- شخصیت­های برجسته نمایشنامه مسافر لیل……………………………………………………………………………………………………59

 

– مسافر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….59

 

– بلیط فروش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………59

 

– راوی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..60

 

 

 

 

 

فصل چهارم : نمایشنامه­های صلاح عبدالصبور و میراث­های غربی و عربی 

 

تأثیرپذیری­های صلاح عبدالصبور در نمایشنامه­هایش…………………………………………………………………………………………………..62

 

4-1-تأثیرپذیری عبدالصبور از آثار به ویژه نمایشنامه­های غربی(دوره جدید)………………………………………………………………..63

 

4-1-1- نمایشنامه­ی مأساة الحلاج………………………………………………………………………………………………………………………………..63

 

4-1-2- نمایشنامه­ی مسافر لیل…………………………………………………………………………………………………………………………………….66

 

4-1-3- نمایشنامه­ی لیلی و المجنون…………………………………………………………………………………………………………………………….68

 

4-1-4- نمایشنامه­ی الأمیرة تنتظر…………………………………………………………………………………………………………………………………72

 

 

4-2- تأثیرپذیری­های عبدالصبور از فرهنگ و ادبیات قدیم و معاصر عربی…………………………………………………………………….73

 

4-2-1- میراث تاریخی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….73

 

4-2-2- میراث ملی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….77

 

4-2-3- میراث دینی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..80

 

4-2-4- میراث صوفی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………85

 

4-2-5- میراث ادبی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………90

 

 

 

 

 

 

 

فصل پنجم : مضامین نمایشنامه­های صلاح عبدالصبور 

 

5-1- فقر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..94

 

5-2- التزام و پایبندی متفکران…………………………………………………………………………………………………………………………………..100

 

5-3- فساد و ظلم و ستم حاکمان(بی­عدالتی رایج در جامعه)………………………………………………………………………………………….107

 

5-4- عشق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………110

 

5-5- آزادی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..117

 

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..123

 

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..125

 

منابع عربی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..127

 

مجلات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….129

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تحلیل محتوایی نمایش­نامه­های صلاح عبدالصبور     زینب محمدی

 

 چکیده

 

 

 

ادبیات از دیرباز جلوه­گاه اندیشه، آرمان، فرهنگ، تجارب و روحیات یک ادیب بوده است. امروزه آثار ادبی به صورت مستقیم یا در قالب رمز و اشاره، در حقیقت بیانگر عواطف، آگاهی­ها، افکار و تجربیات نویسندگا­نش است. آن­ها با قدرت اندیشه و قوه­ی تخیل و به کارگیری بدیع زبان، جلوه و معنای خاصی به زبان می­بخشند و با نفوذ در فکر و جان خواننده آن­ها را در غم­ها و شادی­هایشان شریک می­کنند. در واقع برخی از آثار ادبی می­تواند صادق­ترین ترسیم کننده­ی زندگی فردی و اجتماعی و دغدغه های صاحب اثر باشد.ادبیات معاصر عربی، دربردارنده­ی مفاهیمی نو است که نتیجه پیشرفت تمدن بشری است. بیان مسائل گوناگون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و … از آغاز تا به امروز در ادبیات وجود داشته است؛ اما در عصر مدرن نمود مشخص­تری دارد. از جمله شاعران و نویسندگان معاصر مصری که در بیان این گونه مسائل بسیار موفق بوده است، می­توان صلاح عبدالصبور را نام برد. آثار او به ویژهنمایش­نامه­هایش که در قالب نمایشنامه­های شعری است در فضای ادب عربی، دارای ویژگیهای منحصربه­ فردی از لحاظ شکلی و محتوایی است که مضامین آن در اثر ارتباط شاعر با واقعیت­های ملموس زندگی حاصل می­شود. با بررسی وتحلیل نمایشنامه­های او می­توان به پیام­های بسیاری که ورای شکل ظاهری نمایشنامه­های اوست، پی برد. این رساله بر این است تا با تکیه بر نمایش نامه­های عبدالصبور و بررسی آن­ها،دغدغه­ها و مضامینمورد توجه او در جوامع عربی به ویژه مصر را بیان دارد.

 

 

 

کلید واژه­ها:ادبیات معاصر، صلاح عبدالصبور، نمایش­نامه، میراث، مسائل انسانی