3-7 جمع بندی.. 44

 

فصل 4 الگوریتم و روش حل پیشنهادی… 45

 

4-1 الگوریتم فراابتکاری مورچگان.. 46

 

4-2 بکارگیری الگوریتم مورچگان در حل مسائل جریان‌کارگاهی.. 47

 

4-3 الگوریتم پیشنهادی مورچگان.. 47

 

4-3-1 مقداردهی اولیه فرومون.. 48

 

4-3-2 قاعده تغییر حالت… 48

 

4-3-3 قاعده به‌هنگام کردن محلی.. 49

 

4-3-4 قاعده به‌هنگام کردن نهایی.. 50

 

4-3-5 به هنگام کردن فرومون‌های بیشینه و کمینه. 50

 

4-3-6 جستجوی محلی.. 51

 

4-3-7 الگوریتم شبیه سازی تبرید. 53

 

4-3-8 الگوریتم مورچگان اصلاح شده 55

 

4-4 نتایج پیاده‌سازی الگوریتم پیشنهادی.. 58

 

4-4-1 مسائل نمونه. 58

 

4-4-2 پارامترهای الگوریتم. 59

 

4-4-3 نتایج 59

 

فصل 5 جمع‌بندی و پیشنهاد تحقیقات آتی… 68

 

5-1 نتایج بدست آمده 69

 

5-2 زمینه‌های تحقیقاتی.. 70

 

مراجع.. 71

 

پیوست 1: داده‌های مسائل نمونه.. 78

 

واژه نامه فارسی به انگلیسی… 80

 

واژه نامه انگلیسی به فارسی… 82

 

 

 

فهرست جدول‌ها

 

جدول ‏2‑1: داده های مثال مسأله جریان‌کارگاهی.. 16

 

جدول ‏2‑2: گام اول محاسبه Cmax برای مثال جریان‌کارگاهی.. 16

 

جدول ‏2‑3: گام اول محاسبه Cmax برای مثال جریان‌کارگاهی.. 17

 

جدول ‏4‑1: اطلاعات مسائل نمونه. 58

 

جدول ‏4‑2: مقدار پارامترهای الگوریتم پیشنهادی.. 59

 

جدول ‏4‑3: مقایسه سه الگوریتم پیشنهادی و ارائه شده 60

 

جدول ‏4‑4 مقایسه سه الگوریتم پیشنهادی و ارائه شده بر اساس تعداد جواب‌های تولید شده 61

 

جدول ‏4‑5: نتایج 7 الگوریتم‌ بر پایه جست و جوی محلی برای مسائل نمونه کارلیر. 65

 

 

جدول ‏4‑6: نتایج الگوریتم‌ ارائه شده با بهترین الگوریتم یافت شده در ادبیات مسائل نمونه کارلیر. 65

 

جدول ‏4‑7: نتایج الگوریتم‌های بر پایه جستجوی محلی برای مسائل بزرگ و متوسط.. 66

 

جدول ‏4‑8: مقایسه الگوریتم اصلاح شده با یهترین الگوریتم‌های موجود در ادبیات.. 67

 

 

 

فهرست شکل‌ها
شکل ‏1‑1:  شمایی از محیط تک ماشینه. 5

 

شکل ‏1‑2: شمایی از محیط جریان‌کارگاهی.. 5

 

شکل ‏1‑3: شمایی از محیط جریان‌کارگاهی انعطاف پذیر. 6

 

شکل ‏1‑4: سلسله پیچیدگی تابع هدف.. 10

 

شکل ‏1‑5 : سلسله پیچیدگی محیط ماشین.. 11

 

شکل ‏1‑6: سلسله پیچیدگی محدودیت های عملیات.. 11

 

شکل ‏2‑1: نمودار گانت مثال جریان‌کارگاهی.. 17

 

3-1- مقدمه 26

 

3-2- فاز اول-مسئله بدون زمان تحویل 27

 

3-2-1- ساختار الگوریتم پیشنهادی MRS1 28

 

3-3- فاز دوم- مسئله با زمان تحویل 31

 

3-3-1- ساختار الگوریتم پیشنهادی MRS2 31

 

3-3-2- ساختار الگوریتم پیشنهادی MRS3 34

 

3-3-3- ساختار الگوریتم پیشنهادی MRS4 38

 

3-4- فاز سوم- مسئله با زمان تحویل و زمان آماده کار 40

 

3-4-1- ساختار الگوریتم پیشنهادی MRS5 40

 

3-4-2- ساختار الگوریتم پیشنهادی MRS6 43

 

3-4-3- ساختار الگوریتم پیشنهادی MRS7 46

 

3-5- نتایج محاسباتی الگوریتم های ابتکاری 49

 

3-5-1- مقدمه 49

 

3-6- نتایج فاز اول 50

 

3-6-1- آزمایشات عددی 50

 

3-6-2- پارامترهای مدل شبیه سازی 50

 

3-6-3- فرایند شبیه سازی 51

 

3-6-4- نتایج شبیه سازی 52

 

3-7- نتایج فاز دوم 54

 

3-7-1- آزمایشات عددی 54

 

3-7-2- پارامترهای مدل شبیه سازی 54

 

3-7-3- فرایند شبیه سازی 56

 

3-7-4- نتایج شبیه سازی 56

 

3-8- نتایج فاز سوم 64

 

3-8-1- آزمایشات عددی 64

 

3-8-2- پارامترهای مدل شبیه سازی 64

 

3-8-3- فرایند شبیه سازی 65

 

3-8-4- نتایج شبیه سازی 65

 

3-9-جمع بندی 74

 

فصل 4: حل تک هدفه مسئلهی مورد مطالعه با استفاده از الگوریتم های فرا ابتکاری 75

 

4-1- مقدمه 76

 

4-2- الگوریتم ژنتیک 76

 

4-2-1- ساختار کروموزوم 78

 

4-2-2- تابع برازندگی 79

 

4-2-3- عملگرهای الگوریتم ژنتیک 80

 

4-2-4- شرط خاتمهی الگوریتم 84

 

4-2-5- نقاط قوت الگوریتم های ژنتیک 84

 

4-2-6- رویه ی الگوریتم ژنتیک 85

 

4-3- شبیه سازی تبرید 86

 

4-3-2- برنامه سردسازی 87

 

4-3-3- ساختار همسایگی جدید 88

 

4-3-4- رویه ی الگوریتم شبیه سازی تبرید 88

 

4-4- تنظیم پارامترهای استفاده شده برای الگوریتم ها 90

 

4-5- نتایج محاسباتی الگوریتم های فراابتکاری 91

 

4-5-1- مقدمه 91

 

4-5-2- آزمایشات عددی 91

 

4-5-3- پارامترهای مدل شبیه سازی 91

 

4-5-4- فرایند شبیه سازی 92

 

4-5-5- نتایج شبیه سازی 93

 

4-5-6- نتیجه گیری: 94

 

4-6- جمع بندی 95

 

فصل 5: حل مسئله پیش بینی ماکزیمم زمان اتمام کارها 96

 

5-1- مقدمه 97

 

 

5-2- مدل فازی سوگینو 97

 

5-2-2- شبکه عصبی فازی ANFIS 99

 

5-2-3- الگوریتم آموزش هیبریدی (مختلط) 102

 

5-3- پیش بینی ماکزیمم زمان اتمام کارها توسط شبکه عصبی فازی تطبیق پذیر 102

 

5-4- مدل رگرسیون خطی 105

 

5-5- نتایج محاسباتی 105

 

5-5-1- نتایج کلی 105

 

5-5-2- نتایج آزمون های آماری مربوط به معیار MSE 108

 

5-5-3- نتایج آزمون های آماری مربوط به معیار RMSE 109

 

5-5-4- نتایج آزمون های آماری مربوط به معیار R-Square 111

 

5-6- جمع بندی 113

 

فصل 6: حل مساله مورد مطالعه با رویکرد چند هدفه 114

 

6-1- مقدمه 115

 

6-2- مفاهیم پایه ای مسائل بهینه سازی چند هدفه 116

 

6-2-1- کلیات بهینه سازی چند هدفه 116

 

6-2-2- چیرگی پارتو و مجموعه حل های غیر غالب 119

 

6-2-3- مرز بهینه پارتو و مجموعه حل های بهینه پارتو 119

 

6-3- ی بر روش های حل مسائل بهینه سازی چند هدفه 120

 

6-3-1- طبقه بندی بر اساس تعداد حل های بهینه به دست آمده 120

 

6-3-2- طبقه بندی بر اساس روش حل 121

 

6-4- روش های پیشنهادی برای حل چند هدفه مسئله مورد مطالعه 122

 

6-4-1- روش وزنی کلاسیک 123

 

6-4-2- روش مجموع وزنی نرمالایز شده توابع هدف 124

 

6-4-3- روش فازی 126

 

6-5- معیارهای مقایسه رویکردهای چندهدفه 130

 

6-5-1- تعداد جواب های پارتو 130

 

6-5-2- پراکندگی جواب های پارتو 130

 

6-5-3- درصد چیرگی  در پارتو ترکیبی 131

 

6-5-4- مجموع انحراف بهترین جواب های هر تابع هدف از بهترین جواب های پارتو 131

 

6-6- جمع بندی 136

 

فصل 7: جمع‌بندی و پیشنهاد برای تحقیقات آتی 137

 

7-1- مقدمه 138

 

7-2- جمع‌بندی و خلاصه ی نتایج 138

 

7-3- نوآوری و مشارکت علمی 138

 

7-4- پیشنهادها برای تحقیقات آینده 139

 

مراجع 140
فهرست اشکال

 

شکل (1-1) دسته بندی مسائل زمانبندی 3

 

شکل (1-2) نمای شماتیک مسئله 6

 

شکل (1-3) متدولوژی تحقیق به صورت شماتیک 9

 

شکل (3-1) برنامه تولید شده توسط الگوریتم پیشنهادی MRS1 برای مثال ارائه شده 30

 

شکل (3-2) برنامه تولید شده توسط الگوریتم پیشنهادی MRS2 برای مثال ارائه شده 34

 

شکل (4-1) ساختار کلی کروموزوم 79

 

شکل (4-2) ساختار کلی کروموزوم مورد استفاده 79

 

شکل (4-3) ساختار کروموزوم تبدیل یافته 79

 

شکل (4-4) ساختار چرخ رولت 81

 

شکل (4-5) نمونه عملیات تقاطع 82

 

شکل (4-6) نمونه عملیات جهش 83

 

شکل(4-7) فرایند اجرای الگوریتم ژنتیک برای مسئله ی NWTSFFS 84

 

شکل (4-8) نمودار الگوریتم ژنتیک هیبریدی برای مسئله ی NWTSFFS 85

 

شکل (4-9) نمودار الگوریتم شبیه سازی تبرید هیبریدی برای مسئله ی NWTSFFS 89

 

شکل (5-1) ساختار کلی شبکه فازی عصبی تطبیق پذیر با دو ورودی 98

 

شکل (5-2) مدل استنتاج فازی سوگینو 99

 

شکل (5-3) تابع عضویت گوسین 100

 

شکل (6-1) نمونه ای از جواب های پارتو 117

 

شکل (6-2) نمایش عدد فازی مثلثی 127
فهرست جداول

 

جدول (3-1) علائم و نمادهای به کار رفته در الگوریتم های ابتکاری و فراابتکاری 26

 

جدول (3-2) توابع هدف استفاده شده در الگوریتم های ابتکاری و فراابتکاری 27

 

جدول (3-3) زمان های پردازش مرحله اول و دوم برای مثال ارائه شده 29

 

جدول (3-4) تکرار اول الگوریتم 29

 

جدول (3-5) تکرار دوم الگوریتم 29

 

جدول (3-6) توالی به دست امده برای کارها توسط الگوریتم MRS1 30

 

جدول (3-7) زمان های پردازش و موعد تحویل برای مثال ارائه شده 32

 

جدول (3-8) تکرار اول الگوریتم MRS2 32

 

جدول (3-9) تکرار دوم الگوریتم MRS2 33

 

جدول (3-10) توالی به دست آمده برای کارها  توسط الگوریتم MRS2 34

 

جدول (3-11)  زمان های پردازش و موعد تحویل برای مثال ارائه شده 35

 

جدول (3-12) تکرار اول الگوریتم MRS3 36

 

جدول (3-13) تکرار دوم الگوریتم MRS3 37

 

جدول (3-14) توالی به دست امده برای کارها توسط الگوریتم MRS3 37

 

جدول (3-15)  زمان های پردازش و موعد تحویل برای مثال ارائه شده 39

 

جدول (3-16) چگونگی روش حل الگوریتم MRS4 39

 

جدول(3-17) توالی به دست آمده برای کارها و ماشین ها توسط الگوریتم MRS4 40

 

جدول (3-18) زمان های پردازش و موعد تحویل برای مثال ارائه شده 42

 

جدول(3-19) تکرار اول الگوریتم MRS5 42

 

جدول (3-20) تکرار دوم الگوریتم MRS5 43

 

جدول (3-21) توالی به دست امده برای کارها و ماشین ها توسط الگوریتم MRS5 43

 

جدول (3-22) زمان های پردازش و موعد تحویل برای مثال ارائه شده 44

 

جدول(3-23) انتخاب کار درتکرار اول الگوریتم MRS6 44

 

جدول (3-24) انتخا ب ماشین برای کار اول انتخاب شده  توسط الگوریتم MRS6 45

 

جدول (3-25) جدول اتتخاب کار درتکرار دوم الگوریتم MRS6 45

 

جدول(3-26) انتخا ب ماشین برای کار دوم انتخاب شده  توسط الگوریتم MRS6 45

 

جدول (3-27) توالی به دست آمده برای کارها و ماشین ها توسط الگوریتم MRS6 46

 

جدول(3-28) زمان های پردازش و موعد تحویل و زمان آماده کار برای مثال ارائه شده 47

 

جدول(3-29) نحوه محاسبه توالی به دست آمده برای کارها توسط الگوریتم MRS7 48

 

جدول (3-30) توالی به دست آمده برای کارها  و ماشین ها توسط الگوریتم MRS7 48

 

جدول (3-31) پارامترهای مدل شبیه سازی برای فاز اول 52

 

جدول (3-32) نتایج فاز اول برای تابع هدف ماکزیمم کردن درصد بهرهبرداری از ماشین آلات 53

 

جدول(3-33) پارامترهای مدل شبیه سازی برای فاز دوم 55

 

جدول (3-34) نتایج فاز دوم برای تابع هدف مینیمم سازی ماکزیمم زمان کارها 56

 

جدول (3-35) نتایج فاز دوم برای تابع هدف مینیمم سازی متوسط زمان در گردش 58

 

جدول (3-36) نتایج فاز دوم برای تابع هدف مینیمم سازی متوسط دیرشدگی 59

 

جدول (3-37) نتایج مربوط به فاز دوم برای تابع هدف مینیمم سازی متوسط تاخیر 60

 

جدول (3-38) نتایج فاز دوم برای تابع هدف مینیمم سازی ماکزیمم تاخیر 61

 

جدول (3-39) نتایج فاز دوم برای تابع هدف مینیمم سازی تعداد کارهای تاخیردار 62

 

جدول (3-40) میانگین توابع هدف، تعداد موفقیت و زمان اجرای الگوریتم ها در فاز دوم 63

 

جدول (3-41) پارامترهای مدل شبیه سازی برای فاز سوم 65

 

جدول (3-42) نتایج مربوط به فاز سوم برای تابع هدف مینیمم سازی ماکزیمم زمان اتمام کارها 66

 

جدول (3-43) نتایج مربوط به فاز سوم برای تابع هدف مینیمم سازی متوسط زمان اتمام کارها 67

 

جدول (3-44) نتایج مربوط به فاز سوم برای تابع هدف مینیمم سازی متوسط زمان در گردش 68

 

جدول (3-45) نتایج مربوط به فاز سوم برای تابع هدف مینیمم سازی متوسط دیرشدگی 69

 

جدول (3-46) نتایج مربوط به فاز سوم برای تابع هدف مینیمم سازی ماکزیمم زمان اتمام کارها 70

 

جدول (3-47) نتایج مربوط به فاز سوم برای تابع هدف مینیمم سازی ماکزیمم تاخیر 71

 

جدول (3-48) نتایج مربوط به فاز سوم برای تابع هدف مینیمم سازی کارهای تاخیردار 72

 

جدول (3-49) میانگین توابع هدف، تعداد موفقیت و زمان اجرای الگوریتم ها در فاز سوم 73

 

جدول  (4-1) محدوده ی پارامترهای استفاده شده برای الگوریتم های HSA و HGA 90

 

جدول (4-2) پارامترهای مدل شبیه سازی برای الگوریتم های فراابتکاری 92

 

جدول  (4-3) نتایج آماری الگوریتم های فراابتکاری 93

 

جدول (4-4) نتایج به دست آمده برای سایز کوچک 94

 

جدول (4-5) نتایج به دست آمده برای سایز بزرگ 95

 

جدول (5-1) پارامترهای مدل شبیه سازی 104

 

جدول (5-2) پارامترهای موثر روی مدل شبکه عصبی فازی تطبیق پذیر 105

 

جدول (5-3) نتایج به دست آمده برای معیار R-Square 106

 

جدول  (5-4) نتایج به دست آمده برای معیار MSE و RMSE 107

 

جدول (5-5) نتایج آماری معیار MSE در فرایند آموزش 108

 

جدول (5-6) نتایج آماری معیار MSE در فرایند تست 109

 

جدول (5-7) نتایج آماری معیار RMSE در فرایند آموزش 110

 

جدول (5-8) نتایج آماری معیار RMSE در فرایند تست 110

 

جدول (5-9) نتایج آماری معیار R-Square در فرایند آموزش 111

 

جدول (5-10) نتایج آماری معیار R-Square در فرایند تست 112

 

جدول (5-11) متوسط مقادیر معیارها برای الگوریتم های در نظر گرفته شده 112

 

جدول (6-1) وزن های در نظر گرفته شده برای روش وزنی کلاسیک 123

 

جدول (6-2) وزن های در نظر گرفته شده برای روش مجموع وزنی نرمالایز شده 124

 

جدول (6-3) ضرایب  در نظر گرفته شده برای مسئله 125

 

جدول(6-4) مشخصات مسائل حل شده 132

 

جدول (6-5) تعداد جواب های پارتو به دست آمده برای سه رویکرد پیشنهادی 133

 

جدول (6-6) پراکندگی جواب های پارتو به دست آمده برای سه رویکرد پیشنهادی 134

 

جدول (6-7) درصد چیرگی جواب های پارتو به دست آمده برای سه رویکرد پیشنهادی 135

 

جدول (6-8) مجموع انحراف بهترین جواب های هر تابع هدف از بهترین جواب های پارتوبرای سه رویکرد پیشنهادی 136

 

چکیده

 

در شرایط حاضر و با توجه به افزایش شدت رقابت سازمان های تولیدی، برنامه زمان بندی از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. در صورت انجام برنامه زمان بندی بهینه، امکان استفاده بهتر از منابع موجود فراهم شده و محصولات مطابق نایز مشتریان تولید و تحویل می شوند. در این تحقیق مسئله جریان کارگاهی دو مرحله ای انعطاف پذیر بدون وقفه حل شده است. در این مسئله فرایند تولید همه قطعات مثل هم بوده و از دو مرحله تشکیل شده است. همچنین در هر مرحله امکان انجام کار توسط ماشین های موازی(مشابه هم) وجود دارد. علاوه بر آن بین مراحل اول و دوم هر قطعه هیچگونه وقفه ای وجود ندارد. در این تحقیق دو هدف کلی برای مسئله در نظر گرفته شده است. هدف اول حل تک هدفه و حل چند هدفه مسئله فوق الذکر است. مسئله را با در نظر گرفتن زمان های پردازش مرحله اول و دوم توسط الگوریتم های ابتکاری و فراابتکاری حل نموده و در ادامه محدودیت زمان آماده کار را به مسئله اضافه نموده و مجددا توسط الگوریتم های ابتکاری حل می نمائیم. توابع هدف در نظر گرفته شده برای مسئله تک هدفه عبارتند از:

 

حداکثر کردن درصد بهره برداری از ماشین آلات و حداقل سازی توابع حداکثر زمان اتمام کارها، متوسط زمان اتمام کارها، متوسط زمان در جریان کار، ماکزیمم تاخیر، ماکزیمم دیرکرد، متوسط تاخیر ، متوسط دیرکرد و تعداد کارهای تاخیردار

 

در ادامه حل مسئله اشاره شده به صورت چند هدفه ( با زمان آماده کار صفر)، با استفاده از الگوریتم های شبیه سازی تبرید و با در نظر گرفتن سه رویکرد متفاوت در تابع برازندگی مد نظر می باشد. توابع استفاده شده برای مسئله چند هدفه مینیمم سازی ماکزیمم زمان اتمام کارها و مینیمم سازی ماکزیمم تاخیر می باشد. هدف دوم این تحقیق پیش بینی ماکزیمم زمان اتمام کارها برای مسئله ذکر شده است. کاربرد هدف در نظر گرفته شده برای این مسئله تعیین زمان منطقی تحویل قطعات به مشتریان می باشد. به این منظور از مدل شبکه عصبی فازی تطبیق پذیر استفاده شده است. در پایان عملکرد روشهای ارائه شده بر روی حل مسئله جریان کارگاهی دو مرحله ای انعطاف پذیر بدون وقفه بررسی شده و نتایج حاصله به صورت آماری مورد ارزیابی قرار گرفته است.

 

3-4-1. اندیس­ها                                                                                           15

 

3-4-2. پارامترهای مسئله                                                                                 15

 

3-4-3. متغیرهای تصمیم                                                                                 15

 

3-4-4. مدل ریاضی                                                                                       16

 

3-4-5. توضیحات مدل                                                                                   17

 

3-5. تحلیل حساسیت                                                                                      17

 

3-6. پیچیدگی مسئله                                                                                       22

 

3-7. مقدمه­ای بر الگوریتم ژنتیک                                                                         24

 

3-7-1. شمای کلی الگوریتم ژنتیک                                                                     25

 

3-7-2. واژگان الگوریتم ژنتیک                                                                        26

 

3-7-3. جامعه اولیه                                                                                       26

 

3-7-4. عملیات ژنتیک                                                                                   27

 

3-7-4-1.عملگر انتخاب                                                                                27

 

3-7-4-2.عملگر تقاطع                                                                                   28

 

3-7-4-3. عملگر جهش                                                                                 29

 

3-7-4-4.تابع برازش                                                                                   30

 

3-7-4-5. شرط توقف                                                                                30

 

3-8 .معرفی الگوریتم رقابت استعماری

 

3-8-1. مقدمه                                                                                            30

 

3-8-2. شکل­دهی امپراطوری اولیه                                                                    30

 

3-8-3. سیاست جذب، حرکت کشور مستعمره به سمت استعمارگر                              33

 

3-8-4. انقلاب                                                                                          35

 

3-8-5. جابه­جایی قدرت بین استعمارگر و مستعمره                                              35

 

3-8-6. رقابت استعماری                                                                              36

 

3-8-7. همگرایی                                                                                        37

 

فصل چهارم: یافته­های تحقیق

 

4-1. مقدمه                                                                                                 41

 

4-2. ساختار الگوریتم ژنتیک پیشنهادی                                                               41

 

4-2-1. ساختار کروموزوم                                                                               41

 

4-2-2. جمعیت اولیه                                                                                     42

 

4-2-3. تابع برازش                                                                                       42

 

4-2-4. عملگر تقاطع                                                                                    43

 

4-2-5. عملگر جهش                                                                                     44

 

4-2-6. ارزیابی فرزندان                                                                                 45

 

4-2-7. جست و جوی محلی                                                                           45

 

4-2-8. معیار توقف                                                                                      45

 

4-3. ساختار الگوریتم رقابت استعماری پیشنهادی                                                  46

 

4-4. نتایج محاسباتی                                                                                     47

 

4-4-1. تنظیم پارامترها                                                                                   47

 

4-4-2. روش تاگوچی                                                                                  47

 

4-4-3. روش تاگوچی برای تنظیم الگوریتم ژنتیک                                                   49

 

4-4-4. روش تاگوچی برای تنظیم الگوریتم رقابت استعماری                                     50

 

4-5. معیارهای عملکرد

 

4-5-1. شاخص زمان محاسباتی                                                                         52

 

4-5-2. روش­های اندازه­گیری عملکرد الگوریتم­ها                                                   52

 

4-5-3. تحلیل نمودار زمان محاسباتی الگوریتم ژنتیک و رقابت استعماری                       55

 

4-6. جمع­بندی                                                                                             56

 

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادات آتی

 

5-1. جمع­بندی                                                                                             59

 

5-2. پیشنهادات آتی                                                                                     59

 

ضمیمه یک                                                                                                  60

 

ضمیمه دو                                                                                                   65

 

منابع و مراجع                                                                                               71

 

 

 

 

لیست جدول­ها

 

جدول 3-1. داده­های مسئله اول برای کار و زمان                                                           18

 

جدول 3-2. داده­های مسئله اول برای نرخ یادگیری                                                         18

 

جدول 3-3. داده­های مسئله اول برای نرخ استهلاک                                                        18

 

جدول 3-4. داده­های مربوط به زمان نگهداری برای مسئله اول                                           18

 

جدول 3-5. داده­های مسئله دوم برای کار و زمان                                                           19

 

جدول 3-6. داده­های مسئله دوم برای نرخ یادگیری                                                       19

 

جدول 3-7. داده­های مسئله دوم برای نرخ استهلاک                                                       20

 

جدول 3-8. داده­های مربوط به زمان نگهداری برای مسئله دوم                                           20

 

جدول 3-9. داده­های مسئله سوم برای کار و زمان                                                         21

 

جدول 3-10. داده­های مسئله سوم برای نرخ یادگیری                                                     21

 

جدول 3-11. داده­های مربوط به زمان نگهداری برای مسئله سوم                                       21

 

جدول 3-12. داده­های مسئله سوم برای نرخ استهلاک                                                     22

 

جدول 4-1. پارامترهای الگوریتم ژنتیک در سه سطح                                                     49

 

جدول 4-2. مقادیر بهینه برای پارامترهای GA                                                               50

 

جدول 4-3. پارامترهای الگوریتم ICA در سه سطح                                                     50

 

جدول 4-4. مقادیر بهینه برای پارامترهای ICA                                                             51

 

جدول 4-5. نتایج بدست­آمده از روش دقیق، الگوریتم ژنتیک و رقابت استعماری                    53

 

لیست شکل­ها

 

شکل 2-1. رویکردهای مدل­سازی اثر یادگیری                                                     9

 

شکل 3-1. سلسله مراتب پیچیدگی توابع هدف در مسائل زمان­بندی                         24

 

شکل 3-2. تقاطع تک­نقطه­ای                                                                       29

 

شکل 3-3. تقاطع دو نقطه­ای                                                                       29

 

شکل 3-4. نحوه تخصیص کشورهای مستعمره به کشور استعمارگر                         32

 

شکل 3-5. حرکت خطی مستعمره در راستای استعمارگر                                     34

 

شکل 3-6. زاویه انحراف رسیدن کشور مستعمره به امپریالیسم                               34

 

شکل 3-7. مسیر انقلاب در یک کشور مستعمره                                               35

 

شکل 3-8 .جا­به­جایی قدرت مابین کشورهای استعمارگر و مستعمره                       36

 

شکل 3-9. سقوط امپراطوری­های ضعیف­تر                                                     37

 

شکل 4-1. ساختار دو بخش و نحوه کدگشایی کروموزوم                                   42

 

شکل 4-2. نحوه عملکرد عملگرهای تقاطع                                                    44

 

1-7- روش حل 19

 

1-8- اهداف تحقیق 20

 

1-9- جمع بندی 20

 

فصل 2- ادبیات و پیشینه تحقیق 22

 

2-1- مقدمه 23

 

2-2- ی بر رویکرد و اصول سیستم های تولیدی JIT 26

 

2-3- توالی ماشین های موازی با معیار دیرکرد 29

 

2-3-1-حداقل کردن کل دیرکرد 29

 

2-3-2- حداقل کردن دیرکرد وزنی 31

 

2-4- توالی ماشین های موازی با معیار زودکرد و دیرکرد 32

 

2-5- مسائل با تمرکز بر زمان آماده سازی بین کارها 33

 

2-6- مسائل با تمرکز بر موعد تحویل یکسان برای کارها 34

 

2-6-1- موعد تحویل معلوم 35

 

2-6-2- موعد تحویل نا معلوم 35

 

2-7- ی بر مطالعات زمانبندی با اثر استهلاک 36

 

2-8- روش های حل 37

 

2-8-1- ی الگوریتم های ابتکاری 37

 

2-8-2- ی الگوریتم های فرا ابتکاری 37

 

2-9- ی بر کارهای انجام شده 38

 

فصل 3- روش تحقیق 39

 

3-1- مقدمه 40

 

3-2- مدل ریاضی پیشنهادی 41

 

3-2-1- اندیس­ها 41

 

3-2-2- پارامترهای ورودی 42

 

3-2-3- متغیرهای تصمیم 42

 

3-2-4- ساختار اصلی مدل 43

 

3-2-5- اعتبار سنجی مدل 46

 

3-3- ساختار کلی الگوریتم های تکاملی 46

 

3-4- الگوریتم ژنتیک 47

 

3-4-1- تعریف 47

 

3-4-2- گذری برژنتیک طبیعی 49

 

3-4-3- واژگان الگوریتم ژنتیک 56

 

3-4-4- ساختار کلی الگوریتم ژنتیک 57

 

3-4-5-مفاهیم کلیدی الگوریتم ژنتیک 60

 

3-4-6- کدینگ 60

 

3-4-7- ایجاد جمعیت اولیه 63

 

3-4-8- اعمال ژنتیک 64

 

3-4-8-1- عملگر جهشی 64

 

3-4-8-2- عملگر تقاطعی 65

 

3-4-8-3- عمل تحول 66

 

3-4-8-3-1- فضای نمونه گیری 67

 

3-4-8-3-2- مکانیسم نمونه گیری 68

 

3-4-8-3-3- احتمال انتخاب 70

 

3-4-9- تابع برازش 70

 

3-4-10 – روش اجرای الگوریتم ژنتیک 71

 

3-4-11- استرتتژی برخورد با محدودیت ها 73

 

3-4-11-1- استرتتژی اصلاح عملگرهای ژنتیک 74

 

3-4-11-2- استرتتژی ردی 74

 

3-4-11-3- استرتتژی اصلاحی 74

 

3-4-11-4- استرتتژی جریمه ای 75

 

3-4-12- انواع عملگر های تقاطعی 76

 

3-4-12-1- یک نقطه برش 76

 

3-4-12-2- دو نقطه برش 77

 

 

3-4-12-3- چند نقطه برش 77

 

3-4-12-4- بخش- نگاشته 78

 

3-4-12-5- ترتیب 79

 

3-4-13- عملگر های جهشی 80

 

3-4-13-1- جابجایی 81

 

3-4-13-2- وارونگی 82

 

3-4-13-3- جایگذاری 82

 

3-4-13-4- تغییر مکان 83

 

3-4-13-5- ابتکاری 83

 

3-10- ساختار الگوریتم ژنتیک پیشنهادی 84

 

3-10-1- ساختار کروموزوم 84

 

3-10-2- جمعیت اولیه 85

 

3-10-3- تابع برازش 86

 

3-10-4- عملگر تقاطع 86

 

3-10-5- عملگر جهش 88

 

3-10-6- ارزیابی فرزندان 89

 

3-10-7- جستجوی محلی 89

 

3-10-8- معیار توقف 89

 

3-11- جمع بندی 90

 

فصل 4- محاسبات و یافته های تحقیق 91

 

4-1- مقدمه 92

 

4-2- تولید مساله نمونه 93

 

4-3- تنظیم پارامترهای الگوریتم 94

 

4-4- معیار های عملکرد 95

 

4-4-1- شاخص زمان محاسباتی 95

 

4-4-2- روش های اندازه گیری عملکرد الگوریتم 95

 

4-5- جمع بندی 101

 

فصل 5- نتیجه گیری و پیشنهادات آتی 102

 

5-1- نتیجه گیری 103

 

5-2- پیشنهادات آتی 104

 

فهرست منابع و مراجع 105

 

لیست شکل ها

 

شکل 1-1. دسته بندی مسائل زمانبندی بر اساس مسیر تولید 6

 

شکل 3-1. فرایند مدل تئوری داروین 52

 

شکل 3-2. فضای کدینگ و فضای جواب 62

 

شکل 3-2. قانونمندی و موجه بودن 63

 

2-4-1-2-بررسی و انتخاب تكنولوژی های مناسب برای انتقال ………………………………………………… 33

 

2-4-1-3-بررسی و شناخت صاحبان تكنولوژی بنگاه/فرد و شناخت روش های انتقال آن…………………………….. 33

 

2-4-1-4-اولویت بندی روش های ممكن انتقال تكنولوژی……………………………………………………. 33

 

2-4-1-5-ارتباط با دارندگان تكنولوژی،متقاعد كردن آنها به همكاری و دریافت پیشنهاد………………………….. 34

 

2-4-1-6-مذاكره برای كسب بهترین شرایط ممكن……………………………………………………………. 34

 

2-4-1-7-تهیه پیش نویس و انعقاد قرارداد…………………………………………………………………… 35

 

2-4-1-8-اجرای قرارداد…………………………………………………………………………………… 35

 

2-4-1-9-خاتمه و مستند سازی نتایج……………………………………………………………………….. 35

 

2-4-2-انطباق،كاربرد و جذب تكنولوژی…………………………………………………………………….. 35

 

2-4-2-1-كاربرد تكنولوژی……………………………………………………………………………………. 36

 

2-4-2-2-جذب تكنولوژی……………………………………………………………………………………. 37

 

2-4-3-توسعه و انتشار تكنولوژی………………………………………………………………………………. 38

 

2-5-روش های انتقال تكنولوژی……………………………………………………………………………….. 38

 

2-5-1- قرارداد تحویل كامل………………………………………………………………………………….. 39

 

2-5-2-كسب پروانه……………………………………………………………………………………….. 39

 

2-5-3-حق استفاده از اسم تجاری………………………………………………………………………….. 40

 

2-5-4-تبادل و استخدام نیروی انسانی………………………………………………………………………. 40

 

2-5-5-آموزش و تعلیم……………………………………………………………………………………. 40

 

2-5-6-برون سپاری…………………………………………………………………………………………… 41

 

2-5-7-قرار داد بای بك………………………………………………………………………………………. 41

 

2-5-8- اتحاد استراتژیك…………………………………………………………………………………….. 41

 

2-5-9- قراردادهای بیع متقابل…………………………………………………………………………………. 42

 

2-5-10-همكاری فنی………………………………………………………………………………………… 42

 

2-5-11- قرارداد توسعه و تحقیق………………………………………………………………………………. 42

 

2-5-12- تحقیق و توسعه مشترك………………………………………………………………………………. 42

 

2-5-13- سرمایه گذاری در پروژه……………………………………………………………………………………………………………… 42

 

2-5-14- قرارداد خدمات فنی…………………………………………………………………………………. 43

 

2-6-عوامل موثر بر اتنخاب و انتقال تكنولوژی…………………………………………………………………… 45

 

2-6-1- مدل دسته بندی چان………………………………………………………………………………….. 45

 

2-6-1-1- عوامل سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………… 45

 

2-6-1-2- عوامل بازار-محیط تجاری………………………………………………………………………….. 46

 

2-6-1-3- هزینه……………………………………………………………………………………………… 46

 

2-6-2- مدل پاستور………………………………………………………………………………………….. 46

 

2-6-2-1- عوامل سازمانی راهبردی……………………………………………………………………………. 46

 

2-6-2-2- عوامل سازمانی تاكتیكی……………………………………………………………………………. 47

 

2-6-2-3- عوامل تكنولوژی راهبردی…………………………………………………………………………………………………………. 47

 

2-6-2-4- عوامل تكنولوژی تاكتیكی…………………………………………………………………………………………………………. 47

 

2-6-3- مدل ماركوس و تانیس………………………………………………………………………………… 47

 

2-6-3-1- فاز قرارداد………………………………………………………………………………………… 48

 

2-6-3-2- فاز اجرا…………………………………………………………………………………………… 48

 

2-6-3-3- فاز دوره آزمایشی…………………………………………………………………………………………………………………… 48

 

2-6-3-4- فاز پشتیبانی……………………………………………………………………………………….. 48

 

2-6-4- انتقال تكنولوژی در صنعت خودروسازی………………………………………………………………… 49

 

2-7- روش های ارزیابی و بررسی فرآیند انتقال تكنولوژی…………………………………………………………………………………. 49

 

2-7-1- روش دیماتل فازی……………………………………………………………………………………. 52

 

2-7-2-مزایای روش دیماتل فازی……………………………………………………………………………… 52

 

2-7-2-1- درنظر گرفتن ارتباط متقابل………………………………………………………………………………………………………… 53

 

2-7-2-2- ساختاردهی به عوامل پیچیده در قالب گروه های علت و معلولی……………………………………………………………. 53

 

2-7-3- مراحل روش دیماتل فازی…………………………………………………………………………………………………………………….. 53

 

2-7-3-1- گام اول…………………………………………………………………………………………………………………………………… 54

 

2-7-3-2- گام دوم…………………………………………………………………………………………………………………………………… 54

 

2-7-3-3- گام سوم………………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

 

2-7-3-4- گام چهارم……………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

 

 

2-7-3-5- ماتریس روابط فازی…………………………………………………………………………………………………………………….. 56

 

2-8- ی به مطالعات پیشین……………………………………………………………………………………………………………………… 56

 

2-8-1- تكنولوژی و انتقال تكنولوژی……………………………………………………………………………………………………………… 57

 

2-8-1-1- مدیریت تكنولوژی و انتقال تكنولوژی……………………………………………………………………………………………….. 57

 

2-8-1-2- عوامل موثر بر موفقیت انتقال تكنولوژی…………………………………………………………………………………………. 57

 

2-8-2- انتقال تكنولوژی در صنعت خودروسازی……………………………………………………………………………………………………. 58

 

2-8-3- استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره در مساله انتقال تكنولوژی………………………………………………………… 59

 

2-8-3-1- روشهای تصمیم گیری چندمعیاره و مدل های ریاضی…………………………………………………………………………….. 59

 

2-8-3-2- روش دیماتل فازی ………………………………………………………………………………………………………………… 60

 

فصل سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 62

 

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………… 63

 

3-2- روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………… 63

 

3-3- فرآیند پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………… 64

 

3-4- روش و ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………… 65

 

3-5- اعتبار و روایی ابزار نحقیق……………………………………………………………………………………………………………………. 66

 

3-6- مقیاس اندازه گیری………………………………………………………………………………………………………………………… 69

 

3-7- جامعه، نمونه آماری و روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………….. 69

 

3-8- روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………………………………………… 70

 

3-8-1- روش دیماتل……………………………………………………………………………………………………………………………. 71

 

فصل چهارم…………………………………………………………………………………………………… 74

 

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………… 75

 

4-2- توصیف جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………. 75

 

4-2-1- توصیف جامعه آماری بر حسب جنسیت………………………………………………………………………………………………… 75

 

4-2-2- توصیف جامعه آماری بر حسب تحصیلات……………………………………………………………………………………………… 76

 

4-2-3- توصیف جامعه آماری بر حسب سابقه كار……………………………………………………………………………………………… 77

 

4-3- شناسایی عوامل موثر بر انتخاب تكنولوژی های نوین در شركت های قطعه سازی خودرو…………………………………………. 79

 

4-4- تعیین شبكه علی و معلولی مساله با استفاده از روش دیماتل…………………………………………………………………………….. 83

 

فصل پنجم………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 97

 

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 98

 

5-2- نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………. 98

 

5-2-1- نتیجه 1……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 98

 

5-2-2- نتیجه 2……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

 

5-2-3- نتیجه 3…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 101

 

5-3- محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. 102

 

5-4- پیشنهاد كاربردی……………………………………………………………………………………………………………………………… 103

 

5-5- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی…………………………………………………………………………………………………………………. 105

 

فهرست منابع و ماخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 106

 

 

 

فهرست نمودارها و شكل ها

 

شكل 3-1-مراحل اصلی فرایند تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………… 64

 

شكل 3-2- فرآیند تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….. 65

 

نمودار 4-1- تركیب جامعه آماری بر حسب جنسیت…………………………………………………………………………………………………… 76

 

نمودار 4-2- تركیب جامعه آماری بر حسب میزان تحصیلات…………………………………………………………………………………………. 77

 

نمودار 4-3- تركیب جامعه آماری بر حسب سابقه كار…………………………………………………………………………………………………. 78

 

نمودار 4-4- شمای گرافیكی از شاخص ها………………………………………………………………………………………………………………. 94

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول شماره 2-1 – تعاریف ارائه شده برای تكنولوژی در تحقیقات پیشین…………………………………………………………………………. 25

 

جدول شماره 2- 2- مقایسه مفهوم و هزینه انتقال تكنولوژی در سطوح توانایی تكنولوژی…………………………………………………………. 29

 

جدول 2-3- روش های ارزیابی تكنولوژی های پیشرفته تولید………………………………………………………………………………………… 50

 

جدول 2-4- تناظر عبارات كلامی و مقادیر كلامی………………………………………………………………………………………………………. 54

 

جدول 4-1-تركیب جامعه آماری بر حسب جنسیت………………………………………………………………………………………………….. 75

 

جدول 4-2- تركیب جامعه آماری بر حسب میزان تحصیلات…………………………………………………………………………………………. 77

 

جدول  4-3- تركیب جامعه آماری بر حسب سابقه كار…………………………………………………………………………………………………. 78

 

جدول 4-4- خلاصه نتایج پرسشنامه تعیین شاخص ها…………………………………………………………………………………………………… 79

 

جدول 4-5- عوامل موثر بر انتخاب تكنولوژی های نوین……………………………………………………………………………………………… 82

 

جدول 4-6- عبارات كلامی بكار رفته در تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 83

 

جدول 4-7- میزان تاثیر گذاری عوامل موثر بر انتخاب تكنولوژی…………………………………………………………………………………….. 85

 

جدول 4-8- ماتریس نرمال شده…………………………………………………………………………………………………………………………… 86

 

جدول 4-10- ماتریس روابط كلی………………………………………………………………………………………………………………………… 89

 

جدول  4-11- جداول محاسبات………………………………………………………………………………………………………………………….. 91

 

جدول 4-12- عواملی كه علت هستند……………………………………………………………………………………………………………………. 92

 

جدول 4-13- عواملی كه معلول هستند………………………………………………………………………………………………………………….. 93

 

جدول 4-14- جدول روابط علی و معلولی حاكم بر عوامل مساله تحقیق…………………………………………………………………………….. 95

 

جدول 4-15- رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب تكنولوژی های نوین………………………………………………………………………………… 96

 

جدول 5-1- روابط علی و معلولی حاكم بر مساله…………………………………………………………………………………………………….. 100