دیدگاههای مربوط به سلامت روان. 20

 

الف) رویکرد انسانگرایی.. 20

 

1-  دیدگاه مازلو : 20

 

2- دیدگاه آدلر : 21

 

3- دیدگاه اریک اریکسون : 21

 

4- دیدگاه کارن هورنای : 22

 

5- دیدگاه اریک برن : 23

 

6- دیدگاه هری استاک سالیوان : 23

 

7- دیدگاه اریک فروم : 24

 

7- دیدگاه کنراد لورنز : 25

 

8- دیدگاه مک دوگال : 26

 

9- دیدگاه اسکینر : 27

 

ب) رویکرد روانکاوی : 27

 

1- دیدگاه فروید : 27

 

2- دیدگاه یونگ : 28

 

3- دیدگاه صفات موری : 29

 

4- دیدگاه انسانگرایانه : 30

 

بخش دوم: اختلال کمبود توجه – بیش فعالی.. 31

 

تعریف اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) 33

 

همه‌گیرشناسی اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) 34

 

تشخیص کودکان دارای اختلال ADHD.. 35

 

انواع اختلال کمبود توجه- بیش فعالی.. 37

 

سبب شناسی اختلال کمبود توجه- بیشفعالی ADHD.. 38

 

توانایی های هوشی کوکان ADHD.. 38

 

مشکلات اجتماعی کودکان ADHD.. 39

 

سیر و پیش آگاهی اختلال کمبود توجه- بیشفعالی ADHD.. 40

 

درمان اختلال کمبود توجه – بیش فعالی.. 40

 

ادبیات پژوهش… 42

 

تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 42

 

تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 44

 

جمعبندی.. 50

 

 

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

مقدمه: 53

 

روش پژوهش… 53

 

جامعه آماری: 53

 

نمونه و روش نمونهگیری.. 53

 

ابزارهای پژوهش… 54

 

شیوهی اجرا 55

 

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 56

 

ملاحظات اخلاقی: 56

 

فصل چهارم:یافته‌های پژوهش

 

مقدمه. 59

 

بخش اول تحلیل اطلاعات توصیفی.. 59

 

توزیع گروههای مورد مطالعه بر حسب گروه 59

 

میانگین و انحراف استاندارد نمرات سلامت روان و مولفهها 59

 

میانگین و انحراف استاندارد نمرات نشانگان بیشفعالی- کمبود توجه و مولفهها 61

 

بخش دوم: یافته‌های مربوط به فرضیههای پژوهش… 62

 

فرضیه اول پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر سلامت روان مادران تأثیر معنی‌داری دارد. 62

 

فرضیه دوم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی کودکان تأثیر معنی‌داری دارد. 62

 

فرضیه سوم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر ابعاد سلامت روان (نشانگان جسمانی، اضطراب، افسردگی و اختلال در کارکرد اجتماعی) مادران تأثیر دارد. 63

 

فرضیه چهارم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی (بی‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانشگری) کودکان تأثیر دارد. 64

 

فصل پنجم:بحث و نتیجه‌گیری

 

 

مقدمه. 67

 

خلاصه  پژوهش… 67

 

بحث و نتیجه‌گیری.. 67

 

محدودیتهای پژوهش… 73

 

پیشنهادهای کاربردی.. 73

 

پیشنهادهای پژوهشی.. 74

 

منابع و مأخذ.. 75

 

پیوست… 86

 

 

 

فهرست جدول‌ها

 

جدول 2-1- ملاک های تشخیص اختلال کمبود توجه – بیش فعالی براساس DSM-IV-TR. 35

 

جدول 3-1. طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل. 53

 

جدول 3-2-  ساختار جلسات آموزش  مادران. 56

 

جدول 4-1- توزیع فراوانی و درصد افراد مورد مطالعه بر حسب گروه 59

 

جدول 4-2 میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون  و  پس آزمون سلامت روان و ابعاد آن در دو گروه 60

 

جدول 4-3 میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون  و  پس آزمون نشانگان بیشفعالی و مولفههای آن در دو گروه 61

 

جدول 4-4. نتایج تحلیل کواریانس تاثیر عضویت گروهی  بر میزان نمرات سلامت روان  مادران. 62

 

جدول 4-5. نتایج تحلیل کواریانس تاثیر عضویت گروهی  بر میزان نمرات نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی   62

 

جدول 4-6. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری میانگین خرده مقیاسهای سلامت عمومی مادران. 63

 

جدول 4-7. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری میانگین خردهمقیاسهای  بیشفعالی-کمبود توجه. 64

 

 

 

چکیده

 

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش مدیریت رفتار به مادران کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی – کمبود توجه به نشانگان کمبود توجه – بیش‌فعالی کودکان و سلامت روان مادران بود. با استفاده از طرح پیس‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل، مادران 34 کودک مبتلا به اختلال بیش‌فعالی – کمبود توجه، به صورت در دسترس انتخاب و بطور تصادفی به دو گروه ازمایش و کنترل تقسیم شدند.گروه ازمایش به مدت 8 جلسه تحت اموزش برنامه گروهی مدیریت رفتار کودکان قرار گرفت. آزمودنی‌ها به وسیله پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه علائم مرضی کودکان در دو مرحله (قبل و بعد از مداخله) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اجرای برنامه آموزشی منجر به افزایش معنادار سلامت روان مادران گروه آزمایش در مقایسه با مادران گروه کنترل شده است. همچنین برنامه آموزشی منجر به کاهش نشانگان بیش‌فعالی – کمبود توجه شده است. در نتیجه برنامه مدیریت رفتاری کودکان در ارتقاء سلامت روان مادران دارای کودک مبتلا به اختلال بیش‌فعالی – کمبود توجه موثر است. لذا پیشنهاد می‌گردد درمانگران از این روش برای کمک به مادران این گروه کودکان استفاده نمایند.

 

2-1-2-3 دیدگاه السون. 18

 

2-1-2-3 نظریه اریکسون. 20

 

2-1-2-4 الگوی زیگلمن.. 21

 

2-1-3 نگرش های فرزندپروری.. 24

 

2-1-4 مزایای سبک فرزند پروری اقتدارانه. 25

 

2-1-5 تاثیر شیوه های فرزندپروری مقتدارنه بر شایستگی فرزندان  27

 

2-1-6 طبقه اجتماعی و سبک فرزندپروری.. 28

 

2-1-7 فرهنگ و فرزندپروری.. 29

 

2-2 سبک های تفکر. 30

 

2-2-1 تعریف تفکر و سبک های تفکر. 30

 

2-2-2 انواع سبک های تفکر. 32

 

2-2-3 تفکر از دیدگاه جان دیویی.. 36

 

2-2-4 تفکر از دیدگاه گیلفورد. 37

 

2-2-5 مراحل تفکر منطقی در مواجهه با مشکلات.. 38

 

2-2-6 سبک های تفکر از دید استرنبرگ.. 39

 

2-2-7  رابطه هوش و تفکر. 40

 

2-2-8 عوامل بستر ساز تفکر. 42

 

2-3 سبک های حل مسئله. 43

 

2-3-1 تعاریف  و مفاهیم سبک های حل مسئله. 43

 

2-3-2 دیدگاه نزو در رابطه با حل مسئله. 46

 

2-3-3 دیدگاه دزوریلا و گلدفرید در رابطه با حل مسئله  47

 

2-3-4 دیدگاه بدل و لناکس در رابطه با حل مسئله  47

 

2-3-5 فرآیند حل مسئله. 49

 

2-3-6 نظریه های حل مسئله. 53

 

2-4 پیشینه پژوهش های انجام گرفته. 56

 

2-4-1 پیشینه پژوهش های انجام گرفته در داخل کشور  56

 

2-4-2 پیشینه پژوهش های انجام گرفته در خارج کشور  57

 

فصل سوم. 59

 

روش پژوهش… 59

 

3-1 طرح پژوهش… 60

 

3-2 طبقه بندی متغیرها 60

 

3-3 جامعه آماری پژوهش… 60

 

3-4 نمونه آماری پژوهش و روش نمونه گیری.. 60

 

3-5 ابزار پژوهش… 61

 

3-5-1پرسش نامه  شیوه های فرزند پروری.. 61

 

3-5-2 پرسش نامه  سبک های تفکر. 61

 

3-5-3پرسش نامه سبک های حل مسئله. 62

 

3-6روش اجرا 62

 

3-7 روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها 63

 

فصل چهارم. 64

 

تجزیه و تحلیل داده ها 64

 

الف) یافته های توصیفی.. 65

 

4-1- فراوانی و درصد سبک های فرزندپروری والدین   65

 

4-2- میانگین و انحراف معیار نمره سبک های فرزندپروری   66

 

4-3- میانگین و انحراف معیار نمره سبک های تفکر  66

 

4-4- میانگین و انحراف معیار نمره سبک های حل مسئله  67

 

ب) یافته های استنباطی.. 67

 

4-5- ضریب همبستگی پیرسون بین سبک های تفکر و سبک های فرزندپروری   68

 

4-6- ضریب همبستگی پیرسون بین  شیوه های حل مسئله  و سبک های تفکر  69

 

4-7- ضریب همبستگی پیرسون بین  شیوه های حل مسئله  و سبک های فرزند پروری   70

 

فصل پنجم. 72

 

بحث و نتیجه گیری.. 72

 

5-1 تفسیر نتایج.. 73

 

 

5-2 نتیجه گیری کلی.. 78

 

5-3 محدودیت ها 78

 

5-4 پیشنهادات.. 78

 

5-4- 1 پیشنهادهای پژوهشی.. 78

 

5-4-2 پیشنهاد های کاربردی.. 79

 

منابع فارسی.. 80

 

منابع لاتین.. 86

 

 

 

فهرست جداول

 

4-1- فراوانی و درصد سبکهای فرزندپروری والدین. 65

 

4-2- میانگین و انحراف معیار نمره سبکهای فرزندپروری   66

 

4-3- میانگین و انحراف معیار نمره سبکهای تفکر. 66

 

4-4- میانگین و انحراف معیار نمره سبکهای حل مسئله. 67

 

4-5- ضریب همبستگی پیرسون بین سبک های تفکر و سبکهای فرزندپروری   68

 

2-2-6 انتخاب شغل و شخصیت……………………………………………………………… 20

 

2-2-7 آرزوهای شغلی………………………………………………………………………….. 21

 

2-2-8-نظریه گاتفردسون……………………………………………………………………….. 22

 

2-2-9 دغدغه‌های شغلی در نظریه سازه مندی مسیر شغلی……………………………. 25

 

2-2-10 اصول نظریه سازه مندی شغلی…………………………………………………….. 26

 

2-2-11 ابعاد انطباق پذیری شغلی …………………………………………………………….. 28

 

2-3 مطالعات انجام شده ………………………………………………………………………….. 29

 

2-3-1 مطالعات انجام شده در خارج کشور………………………………………………… 29

 

2-3-2 مطالعات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………. 32

 

2-3-3 نتیجه گیری از تحقیقات قبلی…………………………………………………………… 33

 

     فصل سوم : روش پژوهش

 

3-1 روش پژوهش………………………………………………………………………………….. 35

 

3-2 جامعه آماری…………………………………………………………………………………… 35

 

3-3 نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………….. 35

 

3-4 ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………. 39

 

3-4-1 پرسشنامه دغدغه‌های شغلی بزرگسالان سوپر…………………………………….. 39

 

3-4-2 پرسشنامه ویژگی‌های دموگرافیک…………………………………………………….. 41

 

3-5 روش تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………………….. 42

 

 

 

فصل چهارم یافته های پژوهش

 

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 44

 

4-2 بررسی یافته های توصیفی………………………………………………………………….. 44

 

4-3 بررسی سوال های تحقیق………………………………………………………………….. 55

 

4-3-1 سوال اول…………………………………………………………………………………… 55

 

4-3-1-1 متغیر جنسیت…………………………………………………………………………… 55

 

4-3-1-2 متغیر سن………………………………………………………………………………… 55

 

4-3-1-3 متغیر تحصیلات……………………………………………………………………….. 57

 

4-3-1-4 متغیر تأهل………………………………………………………………………………. 57

 

4-3-1-5 متغیر درآمد…………………………………………………………………………….. 58

 

4-3-2 سوال دوم…………………………………………………………………………………… 58

 

4-3-2-1 متغیر وضعیت استخدام………………………………………………………………. 58

 

4-3-3 سوال سوم………………………………………………………………………………….. 59

 

4-3-3-1 متغیر سابقه کار………………………………………………………………………… 60

 

4-3-4 سوال چهارم………………………………………………………………………………… 61

 

4-3-4-1 متغییر محل کار (بخش)…………………………………………………………….. 62

 

4-3-5 سوال پنجم………………………………………………………………………………….. 64

 

4-3-5-1 متغیر نوبت کاری……………………………………………………………………… 64

 

 

 

       فصل پنجم: نتایج پژوهش

 

5-1 مقدمه:……………………………………………………………………………………………. 66

 

5-2 خلاصه طرح و نتایج پژوهش………………………………………………………………. 66

 

5-3 بحث در یافته ها……………………………………………………………………………………… 67

 

5-3-1 بحث در مورد سوالات تحقیق ……………………………………………………………… 67

 

5-3-1-1-1 متغیر جنسیت……………………………………………………………………………… 67

 

5-3-1-1-2 متغیر سن…………………………………………………………………………………… 677

 

5-3-1-2سوال دوم………………………………………………………………………………………. 68

 

5-3-1-2-1 متغیر وضعیت استخدام………………………………………………………………… 68

 

5-3-2-3 سوال سوم…………………………………………………………………………………….. 69

 

5-3-2-3-1 متغیر سابقه کار…………………………………………………………………………… 69

 

5-3-2-4 سوال چهارم………………………………………………………………………………….. 70

 

5-3-2-4-1 متغیر محل کار (بخش)………………………………………………………………… 70

 

5-3-2-5 سوال پنجم……………………………………………………………………………………. 71

 

5-3-2-5-1 متغیر شیفت کاری……………………………………………………………………….. 71

 

 

5-4 محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………. 71

 

5-5 پیشنهادات پژوهش………………………………………………………………………………….. 72

 

پیوست 1……………………………………………………………………………………………………… 74

 

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………. 78

 

                                           فهرست جدول‌ها

 

جدول (1-3) فراوانی و درصد افراد در نمونه آماری به تفکیک جنسیت…………………… 36

 

جدول (2-3) میانگین، حداقل و حداکثر سن افراد در نمونه آماری…………………………. 36

 

جدول (3-3) فراوانی و درصد وضعیت تاهل افراد در نمونه آماری به تفکیک جنسیت.. 36

 

جدول (4-3) فراوانی و درصد تفکیکی میزان تحصیلات افراد در نمونه آماری………….. 37

 

جدول (5-3) فراوانی و درصد تفکیکی وضعیت استخدامی افراد در نمونه آماری……… 37

 

جدول (6-3) فراوانی و درصد تفکیکی وضعیت شیفت کاری افراد در نمونه آماری…… 37

 

جدول (7-3) فراوانی و درصد میزان درآمد افراد در نمونه آماری………………………….. 38

 

جدول (8-3) فراوانی و درصد افراد در نمونه آماری به تفکیک بخش محل خدمت……. 38

 

جدول (9-3) بخشهای مختلف پرسشنامه دغدغه‌های شغلی بزرگسالان…………………….. 40

 

جدول(10-3)نتایج آلفای كرونباخ مراحل و نمره كل پرسشنامه دغدغه‌های شغلی بزرگسالان    41

 

جدول (4-1) گروه بندی متغیرهای جمعیت شناختی……………………………………………… 45

 

جدول(4-2) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر جنسیت……. 45

 

جدول(4-3) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر سن……….. 46

 

جدول(4-4) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر میزان تحصیلات     .47

 

جدول(4-5) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر وضعیت تأهل        48

 

جدول(4-6) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر درآمد……… 49

 

جدول(4-7) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر وضعیت استخدام50

 

جدول(4-8) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر سابقه کار… 51

 

جدول(4-9) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر محل کار (بخش)                       52

 

جدول(4-10) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر شیفت کاری        53

 

جدول(4-11) آزمون لوین برای تساوی واریانس های گروه های متغیر سن………………. 54

 

جدول(4-12) آزمون t برای تساوی بین میانگین های گروه های متغیر جنسیت………….. 55

 

جدول(4-13) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های گروه های متغیر سن………………… 56

 

جدول(4-14) آزمون تعقیبی شفه برای تساوی میانگین های گروه های متغیر سن……….. 56

 

جدول(4-15) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های گروه های متغیر تحصیلات……….. 57

 

جدول(4-16) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های گروه های متغیر تأهل………………. 57

 

جدول(4-17) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های گروه های متغیر درآمد…………….. 58

 

جدول(4-18) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های متغیر وضعیت استخدام…………….. 58

 

جدول(4-19) آزمون تعقیبی شفه برای تساوی میانگین های طبقه های متغیر وضعیت استخدام.59

 

جدول(4-20) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های متغیر سابقه کار………………………. 60

 

جدول(4-21) آزمون تعقیبی شفه برای تساوی میانگین های طبقه های متغیر سابقه کار… 61

 

جدول(4-22) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های متغیر محل کار (بخش)……………. 62

 

جدول(4-23) آزمون تعقیبی شفه برای تساوی میانگین های طبقه های متغیرمحل کار(بخش).63

 

جدول(4-24) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های متغیر شیفت کاری…………………… 64

 

فهرست نمودارها

 

نمودار(4-1) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی جنسیت………….. 46

 

نمودار(4-2) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی سن………………. 47

 

نمودار(4-3) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی تحصیلات………. 48

 

نمودار(4-4) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی وضعیت تأهل…. 49

 

نمودار(4-5) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی درآمد……………. 50

 

نمودار(4-6) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی وضعیت استخدام……….. 51

 

نمودار(4-7) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی سابقه کار………. 52

 

نمودار(4-8) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی محل کار (بخش)……….. 53

 

نمودار(4-9) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی شیفت……………. 5

 

چکیده

 

زمینه. با توجه به حساسیت شغل پرستاری شناخت دغدغه های آنها در مسیر انتخاب شغل از ضروریات است تا این عزیزان از مراحل شغلی خود و دغدغه های آن مطلع شوند و انتخاب آگاهانه تری انجام دهند.

 

هدف. هدف پژوهش حاضرمقایسه دغدغه های شغلی پرستاران در بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه ع.پ اصفهان در سال 1389 بود.

 

روش. پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی- مقایسه ای و روش نمونه گیری دسترس بود. جامعه آماری شامل کلیه پرستاران و نمونه آماری براساس توان آزمون عبارت از 286 پرستار و بهیار شاغل در بیمارستانهای مذكوربود. . ابزار پژوهش پرسشنامه دغدغه‌های شغلی بزرگسالان سوپر بود که در این تحقیق پایایی آن74/ محاسبه شد. آزمونهای آماری عبارت بودند از t گروههای مستقل با حجم نابرابر، تحلیل وارایانس یك راهه، و آزمون تعقیبی شفه.

 

یافته ها. نتایج نشان دادند كه دغدغه های شغلی بر اساس سن در مراحل اصلی بقا (001/0 P=) و نمره کلی (024/0 P=)؛ وضع استخدام در مرحله بقا (023/0 P=)؛سابقه کاردر مرحله ایجاد (02/0 P=)،بقا (01/0 P=) و نمره کلی (045/0 P=)؛ و سرانجام، بر اساس محل کار (بخش) در مرحله قطع همکاری(03/0 P=) معنادار شده‌اند.

 

بحث و نتیجه گیری : نتایج پژوهش نشان داد كه بیشترین دغدغه پرستاران در متغییرسن و وضعیت استخدام از مراحل اصلی در مرحله بقا یعنی مرحله ای كه فرد یا در شغلش تثبیت می شود یا آن را تغییر می دهد كه با بالا رفتن سن افراد به مرحله واقعی انتخاب خود می رسند همچنین متغییر سابقه كار در مراحل بقا و ایجاد ، كه دغدغه در این مرحله به معنی آن است كه با افزایش سابقه كار افراد در شغل خود به ثبات بیشتری دست می یابند و و به واقعیت بیشتر توجه می كنند و به شغل علاقمند می شوندو سپس در شغل خود به ثبات می رسند و محل كار ( بخش) در مرحله قطع همكاری است كه به معنی آن است كه افراد با كار كردن در بخشهای مختلف دچار دغدغه های آن بخش شده و توانایی هایشان كاهش می یابد در نهایت به قطع همكاری یا بازنشستگی بیش از موعد می رسند.

 

1-1 مقدمه

 

انتخاب شغل تصمیمی‌است ‌که اگر با شناخت و آگاهی کامل انجام شود منجر به رضایت شغلی و آرامش انسان می‌شود و اگر با ناآگاهی صورت گیرد چه بسا نگرانی و دغدغه‌هایی برای انسان چه در بعد شغل و چه ابعاد دیگر زندگی ایجاد کند. انسانها با کامل شدن، تصمیم‌های کاملتری نیز می‌گیرند و تصمیم شعلی نیز از این قاعده مستثنی نیست. چه بسا شغلی که تا دیروز رضایت فرد را جلب کرده است امروز مایه نگرانی و دغدغه او شود و ناچار به تفکری راجع به نگرانی‌ها و یا حتی در صدد تغییرات شغلی برآید. پس تصمیم خود را بهبود بخشیده و نسبت به رفع دلواپسی‌های خود اقدا می‌‌موثر انجام می‌دهد.

 

انتخاب شغل یكی از مراحل زندگی است كه فرد در آن مفهو می‌‌را كه از خویش دارد، نشان می‌دهد. اما بدان حد صریح و روشن نیست كه قطعا بگوید: من چنین یا چنان شخصی هستم به همین طریق، ‌نگهداری و سازگاری شغلی برای یك فرد مبتدی عملی است تا دریابد اولا شغل به او اجازه می‌دهد كه نقشی را كه مایل است، ایفا كند. ثانیا نقشی كه كار اجازه ایفای آن را می‌دهد آیا با مفهومی‌كه او از خویشتن دارد مطابقت می‌نماید؟ آیا عناصر پیش بینی نشده در آن را می‌توان با خود هماهنگ كردو یا به نحوی اصلاح نمود كه با وی متناسب شود؟ و بالاخره روش آزمایش خویش در قبال واقعیت‌ها است تا معلوم شود فرد می‌تواند عملا با تصویری كه از خویش دارد زندگی كند یا نه ؟ (هاپاک،ترجمه اردبیلی، 1349، ص124)

 

ماهیت هر شغل تحت تاثیر سطح اقتصادی- اجتماعی فرد،توانایی ذهنی، خصوصیات شخصیتی و فرصت‌های مناسب پیش آمده قرار دارند و اینها دست به دست هم محدودیت‌ها یا فرصت‌هایی در اختیار فرد قرار می‌دهند. با این وجود، به دست آوردن شغل برای هر كس فرایند توسعه و تحقق تصویر شخصی فرد از خود است. بطوری كه رضایت شغلی هر كس تا حدود زیادی بستگی دارد به اینكه تا چه میزان كار یا زندگی، خروجی‌های شخصیتی و ارزش‌های فرد را فراهم می‌آورند.

 

افرادی كه خصوصیات حرفه ای خویش را می‌شناسند بیشتر احتمال دارد كه از زندگی حرفه ای خود كسب رضایت كنند، ‌ سوپر كه نظریه رشد حرفه ای او بیش از نظریه‌های دیگر مورد قبول مشاوران است بر این فرض است كه انتخاب شغل كاربرد مفهوم خویشتن پنداری[1] یا درك فردی خویش است. یعنی مردم مشاغلی را انتخاب می‌كنند كه معتقدند به آ‌نها امكان می‌دهد تا آنچه كه تصور می‌كنند هستند بشوند (سوپر، 1957، نقل از هیلی). خویشتن پنداری در نتیجه تاثیر متقابل ارث و محیط توسعه می‌یابد. خویشتن پنداری فرد منعكس كننده استعدادهای درونی و صفات خلقی اوست كه از طریق تجارب وی در نقشهای مختلف و همانندی با مدل‌های متفاوت گسترش یافته است. رشد و تكامل خویشتن پنداری جریانی مداوم است. هركس از مراحل سیر شغلی كه توام با وظایف مخصوصی می‌باشند می‌گذرد و تجارب او با این وظایف حرفه ای خویشتن پنداری حرفه ای او را شكل می‌دهد. از آنجا كه تصمیم گیری و انتخاب در سراسر زندگی حرفه ای رخ می‌دهد كوشش مستمر فرد بر این است كه این خویشتن پنداری حرفه ای گسترش یابنده را تكمیل نماید. (هیلی،ترجمه زندی پور، 1366).

 

به عقیده پارسونز[2] انتخاب شغل به عوامل بسیار وسیع و گسترده ای بستگی دارد كه از بین آنها سه مرحله را می‌توان نام برد:

 

1-شناسایی كامل توانایی[3]‌ها، ‌استعداد[4]ها، ‌رغبت[5]‌ها و محدودیت[6]‌های فرد

 

2-شناسایی مشاغل متعدد و آگاهی از عواملی كه به موفقیت، ‌رضایت شغلی منجر می‌شود.

 

3-ایجاد سازشی منطقی بین خصوصیات شخصی و شرایط شغلی كه به موفقیت و رضایت شغلی بینجامد.(شفیع آبادی، 1386،ص 23)

 

عوامل زیر در طرح ریزی شغلی و حرفه ای حائز اهمیت خاصی هستند:

 

 

• توانایی ذهنی: ‌احراز هر شغل به میزان معینی از رشد و توانایی ذهنی نیاز دارد.

 

• استعداد: مشاغل مختلف به استعدادهای خاص و معینی نیاز دارند. برای استعداد تعاریف متعددی ارائه شده است سوپر و كرایتز[7] (1962) معتقدند كه كلمه توانایی را می‌توان به جای استعداد بكار برد. (شفیع آبادی، 1386،ص64)

 

• رغبت: ‌عبارت از تحریكی احساساتی است كه با توجه و علاقه زیاد به چیزی توام باشد رغبت وقتی به وجود می‌آید كه انسان به سمت چیزی گرایش داشته باشد وبه آن بیندیشد و از آن لذت ببرد. (شفیع آبادی، 1386،ص66)

 

• شخصیت: ‌به نظر گیلفورد[8] (1959)، ‌ شخصیت هرفرد مجموعه ویژگی‌های یكتا و یگانه ای است كه مختص آن فرد است. ( شفیع آبادی، 1386،ص 68)

 

عوامل محیطی، ‌عواملی نظیر فرهنگ، ‌خانواده و طبقه اجتماعی و وضع جغرافیایی در انتخاب شغل فرد موثر هستند (شفیع آبادی، 1375، ص69).

 

انزوای اجتماعی /بیگانگی…………………………………………………………………………….23

 

حوزه دوم :خودگردانی وعملکرد مختل………………………………………………………….23

 

وابستگی /بی کفایتی………………………………………………………………………………………24

 

آسیب پذیری نسبت به ضرر یا بیماری…………………………………………………………24

 

گرفتار /خودتحول نیافته …………………………………………………………………………………………..24

 

شکست…………………………………………………………………………………………………………25

 

حوزه سوم :محدودیت های مختل ……………………………………………………………………………25

 

استحقاق /بزرگ منشی……………………………………………………………………………………………….25

 

خویشتن داری /خودانضباطی ناکافی…………………………………………………………….26

 

حوزه چهارم :دیگر جهت مندی……………………………………………………………………..26

 

اطاعت……………………………………………………………………………………………………………27

 

ایثار ………………………………………………………………………………………………………………27

 

تأییدجویی /جلب توجه………………………………………………………………………………..28

 

حوزه پنجم :گوش به زنگی بیش از حد وبازداری ……………………………………….28

 

بدبینی /منفی گرایی……………………………………………………………………………………29

 

بازداری هیجانی…………………………………………………………………………………………29

 

معیارهای سرسختانه /عیب جویی افراطی…………………………………………………30

 

تنبیه…………………………………………………………………………………………………………..30

 

عملکرد طرحواره های ناسازگار اولیه …………………………………………………………30

 

تداوم طرحواره ……………………………………………………………………………………………30

 

بهبود طرحواره ………………………………………………………………………………………………31

 

طرحواره های شرطی درمقابل طرحواره های غیر شرطی …………………………….33

 

بیولوژی طرحواره های ناسازگار اولیه ……………………………………………………………34

 

سیستمهای مغزی درگیردرشرطی شدن ترس وحوادث آسیب زا…………………35

 

2-2سازگاری اجتماعی …………………………………………………………………………………..36

 

تعریف سازگاری اجتماعی……………………………………………………………………………….37

 

ملاکهای سازگاری اجتماعی…………………………………………………………………………….42

 

ویژگی های افراد دارای سازگاری اجتماعی ……………………………………………………43

 

رویکردهای مبتنی برسازگاری اجتماعی………………………………………………………….44

 

تاریخچه بررسی سازگاری اجتماعی……………………………………………………………….56

 

ابعاد سازگاری اجتماعی………………………………………………………………………………..57

 

سازگاری در خانواده ……………………………………………………………………………………..57

 

سازگاری درمدرسه……………………………………………………………………………………….58

 

سازگاری باهمسالان …………………………………………………………………………………….59

 

عوامل تاثیر گذار برسازگاری اجتماعی…………………………………………………………60

 

انواع ناسازگاری………………………………………………………………………………………….64

 

ناسازگاری اجتماعی……………………………………………………………………………………65

 

اختلالات سازگاری………………………………………………………………………………………66

 

عوامل مستعد کننده براختلال سازگاری…………………………………………………….68

 

2-3تحقیقات انجام شده درایران وخارج از ایران ……………………………………….72

 

فصل سوم (روش تحقیق)

 

3-1نوع مطالعه……………………………………………………………………………………………86

 

3-2جامعه ونمونه وروش نمونه گیری…………………………………………………….86

 

3-3ابزارجمع آوری داده ها…………………………………………………………………………86

 

– پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل…………………………………………………………..86

 

–پرسشنامه طرحواره یانگ………………………………………………………………………87

 

3-4روش اجرا……………………………………………………………………………………………90

 

3-5روش تجزیه وتحلیل داده ها ……………………………………………………………..90

 

فصل چهارم(یافته های تحقیق)

 

4-1آمار توصیفی……………………………………………………………………………………….92

 

4-2آمار استنباطی…………………………………………………………………………………….102

 

فصل پنجم (نتیجه گیری )

 

5-1پیشنهادات پژوهش………………………………………………………………………………112

 

 

5-2 محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………112

 

-فهرست منابع………………………………………………………………………………………………113

 

فهرست جداول

 

عنوان …………………………………………………………………………………………………صفحه

 

جدول 4-1 : میانگین وانحراف معیارسن وسال ورودی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی…………………………………………………………………………………………….92

 

جدول 4-2: فراوانی ودرصد جنسیت دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی ………………………………………………………………………………………………………………92

 

جدول4-3 :فراوانی ودرصد رشته های مختلف تحصیلی ومقاطع تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی ……………………………………………………93

 

جدول 4-4: ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها درحوزه بریدگی/ طرد باسازگاری اجتماعی دردانشجویان………………………………………………………………………….95

 

جدول 4-5:ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها درحوزه خودگردانی وعملکرد مختل با سازگاری اجتماعی دردانشجویان ……………………………………………………..96

 

جدول 4-6:ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها درحوزه محدودیت های مختل باسازگاری اجتماعی دردانشجویان…………………………………………………………..97

 

جدول 4-7:ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها درحوزه دیگر جهت مندی باسازگاری اجتماعی دردانشجویان ………………………………………………………………97

 

جدول 4-8:ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها در حوزه گوش به زنگی بیش از حدوبازداری با سازگاری اجتماعی در دانشجویان………………………………………98

 

جدول 4-9:نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام برای پیش بینی سازگاری اجتماعی براساس طرحواره های ناسازگاراولیه ………………………………………………………………………..99

 

جدول 4-10:نتایج آزمون Tگروههای مستقل دانشجویان بومی وغیر بومی براساس طرحواره های ناسازگار اولیه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….102

 

 

 

چکیده فارسی

 

مقدمه:

 

سازگاری اجتماعی فرایندی است که افراد را قادر می سازد تارفتار دیگران را درک وپیش بینی کنند ،رفتار خودرا کنترل وتعاملات اجتماعی خودرا تنظیم کنند. درشکل گیری سازگاری اجتماعی عواملی چون شیوه های تربیتی ،ارزشها واعتقادات حاکم بر فرد وجامعه همسالان ،خانواده وآموزش وپرورش موثر هستند. همچنین با عواملی مانند وراثت ،محیط ،خانواده ،هویت جنسی ،عضویت گروهی درارتباط است، از جمله عواملی که در زمینه تاثیر بر سازگاری اجتماعی می تواند مورد بررسی قرار گیرد طرحواره های ناسازگار اولیه است، یعنی الگوهای هیجانی وشناختی خود آسیب رسانی که در ابتدای رشد وتحول ذهن شکل گرفته اند ودر سیر زندگی تکرار می شوند.

 

هدف :پژوهش حاضر با هدف پیش بینی سازگاری اجتماعی براساس طرحواره های ناسازگار اولیه دردانشجویان مجردانجام شده است.

 

روش : ابتدا لیست دانشجویان درحال تحصیل در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی از مدیریت آموزش دانشگاه دریافت شد، سپس 200نفر از آنها به صورت تصادفی طبقه ای برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. با تشریح اهداف پژوهش از مشارکت کنندگان خواسته شد تا دو پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ و سازگاری اجتماعی بل را تکمیل نمایند. پس از جمع آوری اطلاعات، برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمونهای همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه، آزمون T و نیز نرم افزار16SPSS استفاده شد.

 

نتایج :نتایج ضریب همبستگی پیرسون با P<0/05 نشان داد طرحواره های رهاشدگی /بی ثباتی ،بی اعتمادی /بد رفتاری ،محرومیت هیجانی ،نقص /شرم وانزوای اجتماعی /بیگانگی درحوزه بریدگی /طرد وطرحواره های وابستگی /بی کفایتی ،آسیب پذیری نسبت به ضرریا بیماری ،خودتحول نیافته /گرفتاری وشکست درحوزه خودگردانی وعملکرد مختل وطرحواره های استحقاق /بزرگ منشی وخویشتن داری وخودانضباطی ناکافی درحوزه محدودیت های مختل وطرحواره های اطاعت رابطه منفی ومعناداری با سازگاری اجتماعی وجود داردولی طرحواره ایثار درحوزه دیگر جهت مندی رابطه منفی ومعناداری با سازگاری اجتماعی وجود ندارد ونیز طرحواره های بازداری هیجانی ومعیار های سرسختانه درحوزه گوش به زنگی بیش از حد وبازداری رابطه منفی ومعناداری وجود داردوهمچنین نتایج با رگرسیون گام به گام (P<0/05,F=22/2) نشان دادکه طرحواره های اطاعت ،خویشتن داری / خودانضباطی ناکافی ،محرومیت هیجانی ،بازداری هیجانی واستحقاق /بزرگ منشی توان پیش بینی سازگاری اجتماعی را دارند ونتایج آزمون Tگروههای مستقل با P<0/05نشان داد که طرحواره های خودتحول نیافته /گرفتار ،بی اعتمادی /بدرفتاری وبازداری هیجانی دردانشجویان بومی وغیر بومی تفاوت معناداری وجود داردولی درسایر طرحواره ها دراین دوگروه تفاوت معنا داری وجود ندارد .

 

نظریه روانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

 

ترك تحصیل و عوامل مربوط به آن………………………………………………………………………………………………………… 49

 

عوامل موثر بر افت تحصیلی…………………………………………………………………………………………………………………… 49

 

عوامل فردی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 49

 

عوامل مربوط به خانواده………………………………………………………………………………………………………………………… 51

 

عوامل مربوط به همسالان……………………………………………………………………………………………………………………… 54

 

عوامل مربوط به مدرسه………………………………………………………………………………………………………………………… 55

 

عوامل مربوط به كار……………………………………………………………………………………………………………………………… 58

 

عوامل مربوط به جامعه…………………………………………………………………………………………………………………………. 59

 

مداخلات خود تعیین گری: پایه ریزی برای اتمام مدرسه…………………………………………………………………………… 59

 

مداخلات خود تعیین گری…………………………………………………………………………………………………………………….. 63

 

دستورالعمل حامی خود تعیین گری……………………………………………………………………………………………………….. 65

 

به كارگیری مهارت های خود مختاری برای اهداف دانش آموزان………………………………………………………………… 68

 

نمونه هایی از رفتارهای حامی استقلال معلم در كلاس های آموزشی………………………………………………………….. 68

 

پیشینه پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 71

 

تحقیقات انجام شده در داخل كشور………………………………………………………………………………………………………… 71

 

تحقیقات انجام شده در خارج از كشور…………………………………………………………………………………………………….. 72

 

 

 

فصل سوم: روش اجرای پژوهش

 

طرح پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………… 81

 

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………………… 81

 

نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………… 81

 

ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

 

روش اجرا…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

 

روش تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………………………………… 84

 

فصل چهارم: تحلیل داده ها

 

الف: یافته های توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………… 86

 

یافته های استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

 

خلاصه مدل…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 97

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

خلاصه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………… 105

 

بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………… 106

 

محدودیت ها……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 110

 

پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 112

 

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………………… 113

 

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 114

 

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 135

 

الف) پرسشنامه ها………………………………………………………………………………………………………………………………… 136

 

ب) شاخص های برازش مدل پیشنهادی با استفاده از نرم افزار AMOS……………………………………………………. 145

 

ج) شاخص های برازش مدل با استفاده از نرم افزار LISREL………………………………………………………………….. 147

 

فهرست جداول

 

جدول 4-1: فراوانی و درصد نمرات ادراك حمایت معلم از خود پیروی…………………………………… 86

 

جدول 4-2: فراوانی و درصد نمرات ارزش ادراك شده تحصیل…………………………………………………. 88

 

جدول 4-3: فراوانی و درصد نمرات شایستگی ادراك شده………………………………………………………… 89

 

جدول 4-4: فراوانی و درصد نمرات تصمیم به ادامه تحصیل…………………………………………………….. 91

 

جدول 4-5: فراوانی و درصد نمرات انگیزش تعیین شده…………………………………………………………… 92

 

جدول 4-6: فراوانی و درصد نمرات عملكرد تحصیلی…………………………………………………………………. 94

 

جدول 4-7: نمرات همبستگی متغیرها………………………………………………………………………………………… 95

 

جدول4-8:تحلیل واریانس و مشخصه­های آماری­رگرسیون ارزش ادراك شده تحصیل…………….. 97

 

و ادراك حمایت معلم از خود پیروی

 

جدول 4-9: ضرایب بتا و سطح معناداری ارزش ادراك شده تحصیل و ادراك حمایت ………… 97

 

معلم از خود پیروی

 

جدول 4-10: تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون انگیزش خود تعیین شده، …… 98

 

 

ارزش ادراك شده و شایستگی ادراك شده.

 

جدول 4-11: ضرایب بتا و سطح معناداری انگیزش خود تعیین شده، ارزش ادراك شده …….. 98

 

و شایستگی ادراك شده.

 

جدول 4-12: تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون انگیزش خود تعیین شده، …… 99

 

عملكرد تحصیلی مورد انتظار و شایستگی ادراك شده.

 

جدول 4-13: ضرایب بتا و سطح معناداری انگیزش خود تعیین شده، عملكرد تحصیلی………… 99

 

مورد انتظار و شایستگی ادراك شده.

 

 

 

جدول 4-14 تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون ادراك حمایت معلم……………….. 100

 

از خود پیروی

 

جدول 4-15: ضرایب بتا و سطح معناداری ادراك حمایت معلم از خود پیروی……………………….. 100

 

جدول 4-16: تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون ادراك حمایت معلم از …………. 101

 

خود پیروی در ارتباط با انگیزش خود تعیین شده101

 

جدول 4-17: ضرایب بتا و سطح معناداری ادراك حمایت معلم از خود پیروی در ارتباط……… 101

 

با انگیزش خود تعیین شده

 

جدول 4-18: تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون انگیزش خود تعیین شده،…….. 102

 

عملكرد تحصیلی و شایستگی ادراك شده.

 

جدول 4-19: ضرایب بتا و سطح معناداری انگیزش خود تعیین شده، عملكرد تحصیلی………… 102

 

و شایستگی ادراك شده

 

 

 

فهرست نمودارها

 

نمودار 4-1: نمرات ادراك حمایت معلم از خود پیروی……………………………………………………………………………… 87

 

نمودار 4-2: نمرات ارزش ادراك شده تحصیلی………………………………………………………………………………………… 88

 

نمودار 4-3: نمرات شایستگی ادراك شده……………………………………………………………………………………………….. 90

 

نمودار 4-4: نمرات تصمیم به ادامه تحصیل…………………………………………………………………………………………….. 91

 

نمودار 4-5: نمرات انگیزش خود تعیین شده…………………………………………………………………………………………… 93

 

نمودار 4-6: نمرات عملكرد تحصیلی………………………………………………………………………………………………………. 94

 

فهرست شكل ها

 

شكل 1-1:مدل پیشنهادی از روابط میان ادراك حمایت معلم از خود پیروی، انگیزش خود تعیین شده، شایستگی

 

ادراك شده، عملكرد تحصیلی، ارزش ادراك شده تحصیل و تصمیم به ادامه تحصیل……………………………………. 11

 

شكل 1-2: مدل پیشنهادی از روابط میان ادراك حمایت معلم از خود پیروی، انگیزش خود تعیین شده، شایستگی

 

ادراك شده، عملكرد تحصیلی و تصمیم به ادامه تحصیل………………………………………………………………………….. 13

 

شكل 2-1: پیوستار تعیین گری شخصی………………………………………………………………………………………………… 34

 

شكل 2-2: پیامدهای سطوح ادراك از چالش و مهارت ( از سانتراك، 2001)…………………………………………….. 47

 

شكل 4-1: مدل اصلاح شده………………………………………………………………………………………………………………….. 103

 

چكیده

 

هدف از پژوهش حاضر تدوین و آزمون یك مدل انگیزشی برای تصمیم دانش آموزان به ترك یا ادامه تحصیل از دبیرستان بر مبنای نظریه تعیین گری شخصی بر روی دانش آموزان روستایی پسر اول دبیرستان شهرستان اقلید می باشد. در پژوهش حاضر، نمونه ای 192 نفری از دانش آموزان پسر اول دبیرستان مورد بررسی قرار گرفتند. این پژوهش متغیرهای انگیزشی كه بیانگر قصد دانش آموزان به ادامه تحصیل یا ترك تحصیل بود را مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد و برای سنجش متغیرها از شش سازه مكنون – ادراك حمایت معلم از خود پیروی، ارزش ادراك شده تحصیل، انگیزش خود تعیین شده، شایستگی ادراك شده، عملكرد تحصیلی و تصمیم به ادامه تحصیل استفاده شد.

 

برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل و همچنین از روش رگرسیون چند متغیری برای تحلیل مسیر داده ها استفاده شد.

 

تحلیل مسیر اطلاعات پرسشنامه ای نشان داد كه حمایت از خود مختاری توسط معلم و ارزش ادراك شده تحصیل در كلاس درس به طور غیر مستقیم از طریق ارتباط با عملكرد تحصیلی و شایستگی ادراك شده باعث تمایل آنان به ادامه تحصیل می شود.

 

مقدمه

 

در طول دهه‌ی گذشته مطالعه‌‌ی فرایندها و پویایی‌های انگیزشی توجه تجربی فزاینده‌ای را در حوزه‌ی روانشناسی به خود جلب کرده است.این درحالی است بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که علاقه‌ی طبیعی کودکان به یادگیری و پرداختن به آن در طول سال‌های مدرسه کاهش پیدا می‌کند که اغلب نیز تاثیر منفی بر پیشرفت تحصیلی آنها می‌گذارد. برخی از پژوهشگران مدعی هستند که این وضع حداقل تا حدودی به علت روش معلمان و رویکرد مدرسه به فرایند یادگیری است(مورفی[1] و الکساندر[2]، 2000؛ پینتریچ[3]، 2000). نظریه‌ی تعیین‌گری شخصی (SDT)[4]‌،(دسی و رایان، 1985؛ رایان و دسی، b2000) یکی از نظریه‌هایی است که می‌تواند به ما در روشن ساختن این موضوع که چگونه محیط مدرسه و سبک انگیزشی معلمان، نمره و انگیزش کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، کمک کند.

 

SDT فرض می‌کند که همه‌ی انسانها به دنبال برآورده ساختن سه نیاز بنیادی خود هستند که اساس ماهیت و کیفیت درگیر شدن[5] را در هر حیطه تشکیل می‌دهند (دسی و رایان، 1985). این نیازها عبارتند از : نیاز به خود پیروی[6] که تمایل افراد به درگیر شدن در فعالیت‌ها به انتخاب خود و منشاء رفتار خود بودن را نشان می‌دهد (دوچارمز[7]، 1968؛ دسی و رایان، 1985).

 

نیاز به وابستگی[8] که شامل احساس پیوند با دیگران، یا احساس تعلق داشتن به محیط اجتماعی است (بامیستر[9] و لییری[10]، 1995؛ دسی و رایان، 1985). و نیاز به شایستگی[11] که به تمایل افراد برای تعامل تاثیر گذار با محیط، و تجربه‌ی احساس موثر بودن در ایجاد نتایج دلخواه و جلوگیری از رویدادهای ناخواسته اشاره دارد (دسی و رایان، 1985؛ ادموندز[12]، نتومانیس[13] و ال. دودا[14]، 2008).

 

به طور سنتی پژوهشگران SDT بیشتر به بررسی کیفیت انگیزش یادگیرندگان علاقه‌مند بوده‌اند. کیفیت انگیزش[15] به نوع انگیزش زیربنایی رفتار یادگیری اشاره می‌کند، که می‌توان آن را از کمیت، مقدار یا سطح انگیزش که یادگیرندگان برای یک فعالیت یادگیری مشخص نشان می‌دهند، متمایز ساخت (رایان و دسی،b 2000؛ ون‌استینکیست[16]، لنز[17]).

 

در رویکردی به انگیزش که در آموزش و پرورش مفید نشان داده است بیان می شود که رفتار می تواند به صورت درونی یا به صورت بیرونی برانگیخته باشد (دسی و رایان، 1985). انگیزش درونی[18] با مشارکت جستن در یک فعالیت به خاطر لذت ذاتی آن سر و کار دارد (رایان و دسی، 2000).

 

انگیزش بیرونی[19] زمانی است که فرد برای به دست آوردن بازده‌هایی که از خود فعالیت جدا هستند در آن درگیر می‌شود (رایان و دسی، 2000).

 

انگیزش بیرونی را می‌توان در چهار انگیزه‌ی مشخص از هم متمایز کرد. این انگیزه‌ها شامل “تنظیم بیرونی[20]”، ” تنظیم درون فکنی شده[21]”،” تنظیم هویت یافته[22]” و ” تنظیم یکپارچه[23]” است (دسی، رایان، 1985؛ رایان و کانل، 1989).