1-5-4 . معنای حدوث و قدم در نزد ملاصدرا 12

 

1-5-5.  حدوث عالم.. 13

 

1-6 . مبادی نظریه حدوث در عالم.. 13

 

1-7 . زندگی نامه. 14

 

1-7-1. اینشتین.. 14

 

1-7-2. هابل.. 15

 

1-7-3. ملاصدرا 16

 

1-7-3-1. وجوه امتیازعمده حکمت فلسفی ملاصدرا 18

 

1-7-3-2 .روش فلسفی ملاصدرا 19

 

1-7-3-3 .آراء خاص او. 20

 

1-7-3-4. برخی از آثار ملاصدرا 20

 

فصل دوم : آغاز آفرینش جهان در كیهان شناسی جدید

 

2-1. سیمایی از جهان کنونی از منظر کیهان شناسی.. 23

 

2-2. جهان در کیهان شناسی قدیم.. 24

 

2-3. آغاز کیهان شناسی جدید. 25

 

2-3-1. مسئله آغاز در کیهان شناسی جدید. 26

 

2-4 . دلایلی بر وجود انفجار بزرگ…. 28

 

2-4-1.جهان در حال انبساط.. 29

 

2-4-1-1. طیف امواج.. 29

 

2-4-1-2 .پدیده دوپلر. 30

 

2-4-1-3 .انبساط ‌عالم‌ و قانون ‌هابل‌ 32

 

2-4-1-3-1 . ماهیت‌انبساط‌ 36

 

2-4-2. فراوانی هسته های سبك ( هلیوم و دوتریم ) 40

 

2-4- 3 . تابش زمینه ای كیهانی.. 43

 

2-4-4. نوترینو های زمینه ای.. 46

 

2- . 5مدلهای دیگر جهان در کیهان شناسی.. 51

 

2-5- .1عالم ایستای اینشتین.. 51

 

2-5-2  .جهان پایا 52

 

2-6 . برخی از اشكالات و پرسش های بدون پاسخ در مدل انفجار بزرگ…. 53

 

2-6-. 1 مسئله­ی توزیع ماده. 53

 

2-6- 2 . مسئله­ی پاد ماده. 54

 

2-6-3 . مسئله­ی تشكیل ساختار كهكشان ها 56

 

2-6-4 . مسئله­ی  افق.. 58

 

2-6-5 . مسئله­ی  همواری.. 59

 

2-7. جهان تورمی  ، موفقیت ها و مشكلات… 60

 

. 8-2آغاز آفرینش جهان. 64

 

2-.9  چگونگی تحول  عالم.. 67

 

2-9-1  .هندسه عالم.. 68

 

2-9-2 . نقش چگالی در تحول و تعیین  سرنوشت عالم.. 73

 

فصل سوم :  آغاز آفرینش جهان از منظر ملاصدرا

 

3- 1 . بررسی مسئله­ی آغاز قبل از ملاصدرا 80

 

3-1- 1 . بررسی مسئله­ی آفرینش در فلسفه یونان. 80

 

3-1-1-1. آفرینش در دوره­ی  ما قبل  سقراط.. 80

 

3-1-1- 2 . دوره بعد از سقراط.. 82

 

3-1-2 . بررسی مسئله آغاز از دیدگاه متكلمان و فیلسوفان اسلامی.. 84

 

3-1-2 -1. بررسی مسئله­ی  آغاز از دیدگاه متکلمان. 86

 

3-1-2-1-1 . تصویر حدوث عالم از دیدگاه متکلمان. 86

 

3-1- 2-1-2. اشکالات سخن متکلمان. 87

 

3-1-2-1- 3. چاره جویی متکلمان. 88

 

3-1-2-2 . نظرکلی فلاسفه درباره­ی  عالم.. 89

 

3-1-2-2-1 . نظریه­ی  ابن سینا در باب عالم.. 90

 

3-1-2- 2-2 . دیدگاه میرداماد درباره عالم.. 94

 

3-2 . بررسی مسئله آغاز  از منظر ملاصدرا 97

 

 

3-2-1. رابطه­ی حدوث زمانی و آفرینش…. 97

 

3-2-2. جایگاه  حركت جوهری در نظام هستی شناسی صدرا 98

 

3-2-2-1. تبیین حرکت جوهری ملاصدرا 99

 

3-2-2-2. دلایل وقوع حرکت در جوهر. 99

 

3-2-2-3 . بررسی آیات دال بر حرکت جوهری.. 102

 

3-2-3. حرکت جوهری و حدوث عالم.. 105

 

3-2-4.  اثبات حدوث زمانی عالم از طریق حرکت جوهری.. 109

 

3-2-4-1.  حادث بودن جهان. 109

 

3-2-4-2.  حادث زمانی بودن جهان. 111

 

3-2-4-3. مقصود ملاصدرا از حدوث زمانی کل عالم.. 111

 

3-2-5. جایگاه زمان در نزد ملاصدرا 113

 

3-2-6.  دلایل حکما برعدم  تناهی زمان. 116

 

3- 2-7 . بررسی چند اشکال بر حدوث زمانی عالم.. 117

 

3-2-7-1 . پاسخ اشکالات… 119

 

3-2-8.  حدوث یا قدم ماده نخستین عالم.. 123

 

3- 2-9 . بررسی آغاز آفرینش جهان. 126

 

سؤال اصلی: 10

 

سؤال فرعی: 10

 

مفروضات: 10

 

فرضیه: 11

 

مفاهیم: 11

 

ضرورت مسأله: 12

 

فصل اول: (کلیات) 14

 

تاریخچه‌ی تجربه‌ی دینی در الهیات مسیحی و سنت عرفان اسلامی: 14

 

تعریف تجربه دینی: 21

 

خصوصیات تجربه‌ی دینی: 23

 

رفع یک شبهه. 24

 

متعلق تجربه دینی چیست؟. 25

 

انواع تجربه‌ی دینی: 29

 

تقسیمی دیگر برای تجربه دینی: 33

 

کاربردهای تجربه دینی.. 34

 

رفع یک شبهه: 36

 

خلاصه: 39

 

فصل دوم: چیستی تجربه‌ی دینی.. 40

 

مقدمه: 40

 

– دیدگاه متفکران غربی درباره‌ی تجربه دینی: 41

 

اول: نظریه‌ی احساسی، عاطفی: 41

 

نقد و بررسی تجارب عاطفی احساسی: 43

 

دوم: نظریه‌ی ادراکی، شناختی: 44

 

نقد و بررسی تجارب ادراکی، شناختی: 45

 

سوم: نظریه تفسیری.. 47

 

نقد و بررسی تجربه تفسیری: 48

 

دیدگاه عرفای اسلامی: 49

 

تعریف مکاشفه یا تجربه‌ی دینی: 49

 

راههای شناخت از دید عارف… 50

 

1- قلب: 50

 

2- عقل: 51

 

3- حدس… 51

 

مراتب درک خدا در تجربه دینی.. 52

 

چرا تجربه دینی و مکاشفه‌ی ذات خداوند محال است؟. 54

 

نقش تجربه‌ی حسی در شناخت امر قدسی.. 56

 

انواع معرفت در عرفان: 59

 

فتح و فتوحات… 62

 

مشاهده و مکاشفه: 63

 

اقسام مکاشفه. 65

 

نقش خیال در تجربه‌ی دینی: 67

 

مشاهدات عارف در رؤیا: 69

 

محتوای کشف عارف: 71

 

عرفاء و تکلم بشر با خداوند: 76

 

تکلم بشر با ارواح و انسانهای برزخی: 78

 

مکاشفات و عقل.. 81

 

دیدگاه فلاسفه اسلامی.. 84

 

انواع ادراک و تعداد عوالم از دید ملاصدرا: 85

 

مراتب تجربه دینی و درک یقینی: 88

 

مراتب کمال عقل نظری و عملی برای درک حقایق: 90

 

موانع مکاشفه و تجربه‌ی دینی از دید ملاصدرا (حجابها) 92

 

جایگاه معرفتی تجربه دینی در هندسه معرفتی: 94

 

خلاصه: 98

 

فصل سوم: تجربه دینی در قرآن. 99

 

 

مقدمه. 99

 

علل ذکر تجارب دینی در قرآن. 100

 

وحی از نگاه قرآن: 105

 

تفاوت میان وحی، الهام، تحدیث… 108

 

مقامات انسانی و درجه پیامبر. 113

 

محتوای مکاشفات پیامبران. 114

 

سه دیدگاه درباره پدیده وحی: 121

 

تجارب دینی مؤمنان و غیر مؤمنان ( کفار) 122

 

آیات متناسب تجربه دینی احساس: 128

 

بررسی آیات تجربه احساسی و عاطفی: 131

 

تجربه دینی، تفسیری، تبیینی.. 133

 

بررسی آیات مربوط به نظریه تفسیری تبیینی: 134

 

اشکالات وارد بر این نظریه: 135

 

تجربه دینی ادراکی شناختی در قرآن: 137

 

انواع ادراک در تجربه‌های دینی قرآن: 141

 

بررسی آیات مربوطه به رؤیت خدا 154

 

متعلق تجربه دینی.. 156

 

اقسام صاحبان تجربه دینی: 164

 

شرایط تجربه دینی: 169

 

موانع درک امر قدسی از دیدگاه قرآن: 174

 

تجربه‌های الهی و غیر الهی: 179

 

معیار و میزان تجربه‌های الهی و غیر الهی.. 182

 

آیا هر تجربة دینی خطاپذیر است؟. 186

 

لغزش‌های خیال و وهم: 188

 

نفوذ شیطان در ادراک…. 190

 

نقش عالم رویا یا خیال متصل در تجربه ادراکی.. 195

 

اقسام رؤیا 198

 

الف) اعتدال در لغت : 19

 

ب) اعتدال در اصطلاح : 20

 

1-18 معنی و مفهوم اسراف.. 23

 

1-19 فرق بین تجمل و تجمل گرایی.. 25

 

فصل دوم: جایگاه تجمل و تجمل گرایی از دیدگاه آیات قرآن و روایات.. 29

 

2-1 مفهوم آراستگی.. 30

 

2-2 جایگاه تجمل و آراستگی در قرآن و روایات.. 31

 

2-3 اعتدال و میانه روی در آراستگی.. 39

 

2-4  تجمل گرایی در قرآن کریم. 40

 

2-5 ویژگیهای مترفین در قرآن: 46

 

2-6 نفی تجمل و رفاه زدگی در سیره پیامبر(ص) 49

 

2-7 تجمل گرایی از منظر امام علی(ع) 53

 

فصل سوم:معیارها و مصادیق تجمل گرایی.. 59

 

3-1 معیارها ومصادیق تجمل گرایی.. 60

 

3-2-1 تجمل گرایی در لباس و پوشاک.. 64

 

3-2-2تجمل گرایی در تهیه وسایل زندگی.. 66

 

3-2-3تجمل گرایی در تهیهی مسكن.. 68

 

3-2-4 تجمل گرایی در تهیه ی وسیله نقلیّه: 71

 

3-2-5 تجمل گرایی در پذیرایی از مهمان. 73

 

فصل چهارم :عوامل و زمینه های تجمل گرایی.. 77

 

4-1 جهل و نادانی.. 79

 

4-2 هواپرستی.. 79

 

4-3  فزونی ثروت و رفاه زدگی.. 82

 

4-4 احساس حقارت و خود کم بینی (احساس کمبود شخصیتی) 85

 

4-5 خودنمایی و خودبرتربینی: 86

 

4-6 تقلید. 86

 

4-7 فرهنگ جامعه و محیط.. 89

 

4-8 رهبران فكری و اجتماعی جامعه. 91

 

4- 9 صدا و سیما و مطبوعات.. 95

 

4-10چشم و هم‌چشمی.. 98

 

4-11 تربیت خانوادگی.. 99

 

4-12 استعمار. 100

 

4-13 وسواس… 102

 

فصل پنجم:آثار و پی آمد های تجمل گرایی.. 104

 

5-1 آثار و پیامدهای  فردی.. 105

 

5-1-1 فراموشی یاد  خدا 105

 

5-1-2 طغیان و سركشی.. 108

 

5-1-3  غفلت از ارزش ها 109

 

5-1-4  از بین رفتن آرامش واقعی.. 111

 

5-2 آثار و پی آمدهای اجتماعی.. 113

 

 

5-2-1 مفاسد اخلاقی و رفتاری.. 113

 

5-2-2 وابستگی اقتصادی.. 116

 

5-2-3 نابودی تمدن ها و فرهنگ ها 120

 

5-2-4 كاهش معنویت در جامعه. 121

 

5-2-5 فاصله گرفتن از توده مردم. 122

 

5-2-6 فقر و محرومیت اجتماعی.. 123

 

فصل ششم: راههای مبارزه با تجمل‌‌‌گرایی.. 127

 

6-1 تقویت باورهای ایمانی و ارزشهای اخلاقی.. 128

 

6-2 استفاده از ظرفیت های دینی عمومی.. 131

 

6-3 پیروی از الگوی مصرف در اسلام. 132

 

6-4 ترویج روحیه قناعت و صرفه جویی.. 134

 

2-1-1-2- بیمه عمر و صلح.. 46

 

2-1-1-3- بیمه عمر و هبه. 52

 

2-1-1-4- بیمه عمر و جعاله. 55

 

2-1-1-5- بیمه عمر و مضاربه. 58

 

2-1-1-6- بیمه عمر و حق عمری.. 63

 

2-2- نظریه عدم توقیفی بودن عقود. 66

 

2-2-1- استقلال عقد بیمه عمر بر فرض عدم توقیفی بودن عقود. 72

 

فصل سوم: اشکالات فقهی عقد بیمه عمر. 73

 

3-1- بیمه عمر و غرر. 75

 

3-1-1- معنای لغوی.. 76

 

3-1-2- معنای اصطلاحی.. 77

 

3-1-3- معامله غرری.. 78

 

3-1-4- چه نوع غرری موجب بطلان معامله است؟. 80

 

3-1-5- تحلیل غرر در بیمه عمر. 81

 

3-2- بیمه عمر و تعلیق.. 84

 

3-2-1- معنای لغوی.. 85

 

3-2-2- معنای اصطلاحی.. 86

 

3-2-3- بررسی ادله بطلان تعلیق.. 87

 

1. اجماع. 87

 

2. امتناع تعلیق انشاء. 88

 

3. منافات تعلیق با تنجیز. 89

 

3-2-4- تحلیل تعلیق در بیمه عمر. 90

 

3-3- بیمه عمر و قمار. 91

 

3-3-1- معنای لغوی.. 92

 

3-3-2- معنای اصطلاحی.. 93

 

3-3-3- ادله حرمت قمار. 95

 

3-3-4- تحلیل قمار در بیمه عمر. 97

 

3-4- بیمه عمر و شخصی بودن قراردادها 99

 

3-4-1- تعهد به نفع ثالث در فقه. 100

 

3-4-2- تحلیل تعهد به نفع ثالث در بیمه عمر. 103

 

3-5- بیمه عمر و ضمان مالم یجب… 105

 

3-5-1- ادله بطلان ضمان مالم یجب… 106

 

3-5-2- نقد ادله بطلان ضمان مالم یجب… 107

 

3-5-3- تحلیل ضمان مالم یجب در بیمه عمر. 110

 

 

3-6- بیمه عمر و ربا 111

 

3-6-1- معنای لغوی.. 112

 

3-6-2- معنای اصطلاحی.. 112

 

3-6-3- تحلیل ربا در بیمه عمر. 114

 

نتیجه‌گیری.. 117

 

منابع و مآخذ. 119

 

چكیده

 

بیمه عمر یکی از عقود مستحدثی است که در جهان پر مخاطره امروز ، با استقبال رو به افزایشی رو به رو است و در سطح خرد و کلان جامعه دارای ارزش افزوده مادی و معنوی می باشد . آن چه در بیمه عمر دارای ارزش شایان توجه بوده و حق بیمه های پرداختی بیمه گذار در مقابل آن قرار می گیرد ، تأمین و آرامش در برابر خطر فوت است که بیمه گر به بیمه گذار ارائه می نماید . راه حل تصحیح عقد بیمه عمر بر اساس دیدگاه توقیفی بودن عقود ، تطبیق آن با یکی از عقود معهود فقهی است و در این راستا ، مسیر تطبیق بیمه عمر با عقد ضمان و عقد صلح نسبت به سایر عقود ، هموارتر است .

 

بر مبنای دیدگاه عدم توقیفی بودن عقود نیز ، بیمه عمر به عنوان عقدی مستقل ، بر عمومات و اطلاقات ادله صحت عقود عرضه می شود و در صورت بریء بودن از موانع صحت عقود ، می توانیم حکم به صحت آن بنماییم . برای نیل به این مهم ، ناگزیر از رفع شبهه هایی مانند غرر و تعلیق و ربا در بیمه عمر و ارائه راهکارهایی برای سازگاری بیمه عمر با مبانی فقهی امامیه خواهیم بود .
مقدمه

 

1- ضرورت تحقیق

 

یکی از مهم ترین اندیشه های هر شخص در زندگی فردی و اجتماعی ، ایجاد شرایط مطلوب برای تامین آتیه و پیشگیری از عواقب نا مطلوب حوادث ناخواسته به منظور نیل به آرامش خاطر است. با توجه به اینکه انسان ها هر روز با مشکلات متعددی رو به رو بوده و در معرض خطرات گوناگون قرار می گیرند ، صنعت بیمه یکی از پدیده هایی است که جوامع بشری در عصر جدید روز به روز استقبال بیشتری از آن می کنند و با زیر پوشش بیمه قرار دادن خود ، تأمین منبع مالی در شرایط سخت آتیه را تضمین می نمایند .

 

هر چه روابط اجتماعی وسیع تر و پیچیده تر می شود ، تواتر و شدت خطراتی که زندگی انسانی را تهدید می کند افزایش می یابد ، زیرا تکنولوژی و یا هر وسیله جدیدی که وارد زندگی انسان می شود ، خطرات جدیدی را هم برای بشر به ارمغان می آورد و چه بسا همین خطرات ، که بشر قدرت جلوگیری از آن را ندارد ، باعث بروز فجایع غیر قابل جبرانی گردد .

 

انسان‌از آغاز پیدایش‌جوامع‌انسانی‌، در جستجوی‌غریزی‌به‌دنبال‌تأمین های‌جسمی‌، اقتصادی ‌، اجتماعی‌وسیاسی‌بوده‌است‌.  باتوجه‌به‌همین‌نیاز بوده‌كه‌شركت های‌بیمه‌با ارائه‌طرح های‌متفاوت‌و ابتكاری‌متناسب‌با نیازهای ‌جوامع‌انسانی‌درپی‌تأمین‌و تسهیل‌این‌غریزه‌ثبات‌مالی‌و اقتصادی‌برآمدند تا در زمان‌بروز حادثه‌ناگوار، شیرازه ‌اقتصاد خانواده‌ها از هم‌نپاشد و افراد وابسته‌به‌شخص‌متوفی‌و یا حادثه‌دیده‌بتوانند از مزایای‌این‌تأمین‌اقتصادی‌بهره‌مند شوند.

 

ابوعلی دقّاق درسال 405 یا 406 هجری چشم ازجهان فروبست. قشیری پس از وفات او به حلقه ی صحبت ابوعبدالرحمن سلمی پیوست.[3] او علاوه برشهرهای خراسان، دوبار نیز به بغداد و مکّه مسافرت کرد.   

 

قشیری شش پسر داشت که همگی از علمای عصرخود محسوب می شدند. یکی از دختران او        امه الرحیم نام داشت که مادر عبدالغافر فارسی بود. او زن دیگری به جز فاطمه داشت که دختر احمد بن محمد چرخی بلدی بود و به جز امه الرحیم چهار دختر هم داشت که نام یکی از آن ها ماهک بود.

 

وی در سال 455 هجری به نیشابور بازگشت، و تا پایان عمرش به درس، وعظ و املای حدیث ادامه داد و شاگردان زیادی را پرورش داد تا این که صبح روز یکشنبه شانزدهم ربیع الاول سال456 هجری چهره در نقاب خاک کشید و در آرامگاه ابدیش و در کنار پیر خود آرام گرفت. او تقریباً هشتاد و نه  سال و یک ماه عمرکرد.[4]

 

آثار قشیری

 

او بیشتر عمر خود را صرف تعلیم و تربیت خاندان خویش کرد و «دارای تالیفات و منشات بوده و شعر هم می گفته» از مکتوبات او می توان به «تبیین کذب المفتری» و «طبقات الشافعیه» اشاره نمود.

 

به گفته ی سبکی از مولفات او می توان تفسیر کبیر، التّحبیرفی التذکیر، آداب الصوفیه، لطائف الاشارات، الجواهر، عیون الاجوبه فی اصول الاسوله، کتاب المناجاه، نکت اولی النهی، نحو القلوب کبیر،   نحو القلوب، احکام السماع، الاربعین و الرساله را نام برد.[5]

 

2-1- شرح حال هجویری غزنوی

 

تاریخ ولادت ابوالحسن بن عثمان بن ابی علی الجلابی الهجویری الغزنوی، که عدّه ای از او با عنوان «جلابی» یا «هجویری» یا «غزنوی» یاد کرده اند و عدّه ای دیگر وی را «پیر هجویر» خوانده اند، معلوم نیست و از مطالعه ی منابع موجود بر می آید که وی معاصر ابو سعید ابی الخیر (357 تا 440 هـ) است و احتمالاً در اواخر قرن چهارم هجری در شهر غزنه چشم به جهان گشوده است و دوره ی کودکی و جوانی را در جلاب و هجویر (از محلات غزنه) میان خانواده ای محترم و پرهیزگار سپری کرد و زیر نظر و تربیت پدرش شیخ عثمان بن ابی علی نشو و نما یافت. مادر او نیز از خاندان پرهیزگاری بود که برادرش (دایی هجویری) را «تاج الاولیا» می خواندند و مرقدش را زیارت می کردند.

 

او در اثر خود کشف المحجوب بیست و هشت بار نام خود را ذکر کرده است. در هند و پاکستان و برخی از مصادر به لقب «داتا گنج بخش» یا «گنج بخش» شهرت دارد.

 

 

در شریعت از مذهب امام ابو حنیفه و در طریقت از مسلک جنید پیروی می کرد و «صحو» را فنا گاه مردان می دانست و آن را بر «سکر» که بازیگاه کودکان است ترجیح می داد.

 

وی در همه جا از استادان خود و با کسانی که آشنا بوده به احترام و نیکی یاد می کند. از استادان او    می توان به شیخ عبادابوالفضل محمدبن الحسن الختّلی، ابوالعباس احمد بن محمد الاشقانی، ابوالقاسم علی بن عبدالله الگرگانی و ابو جعفرمحمد بن المصباح الصیدلانی اشاره کرد. او امام ابوالقاسم قشیری را در همه جا «امام و استاد» خود می نامد و ابو سعید ابی الخیر را «شاهنشاه محبّان و ملک الملوک صوفیان» می خواند.

 

هجویری پس از تحصیلات مقدماتی خود به سیر و سفر پرداخته و از بسیاری از نواحی و شهرهای ایران چون: سوریه، ترکستان، عراق، خراسان، ماوراءالنهر، گرگان، شام و آذربایجان دیدن کرده است.

 

بنابرگفته هایی، او یک بار  یا دو بار ازدواج کرده است و زندگی زناشویی او کوتاه مدت بوده و خاطر او را آزرده است.