گفتار دوم :گیدنز و فشردگی  جهانی…………………………………………………………………………………………………16 فصل دوم جهانی شدن

 

گفتار اول:هویت و جامعه شبکه ای در عصر جهانی شدن……………………………………………………………………18

 

گفتار دوم: رسانه های جمعی در شرایط جهانی شدن………………………………………………………………………….26 گفتار سوم: انقلاب ها در عصر جهانی شدن………………………………………………………………………………………30

 

گفتار چهارم: ظهور اینترنت و شبکه مجازی در عصر جهانی شدن………………………………………………………..34

 

گفتار پنجم: ارتباطات در عصر جهانی شدن……………………………………………………………………………………….38

 

پی نوشت بخش اول ………………………………………………………………………………………………………………………41

 

بخش دوم:روند شکل گیری انقلاب در تونس و مصر

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………43  فصل اول: انقلاب در تونس

 

گفتار اول: تونس در  دوران زین العابدین ………………………………………………………………………………………44 گفتار دوم: خیرش،طغیان………………………………………………………………………………………………………………..49 فصل دوم: انقلاب در  مصر

 

گفتار اول : مصردر دوران حسنی مبارک وتعمیق اقتدار گرایی سیاسی در مصر……………………………………….51

 

گفتار دوم: خیزش، طغیان ………………………………………………………………………………………………………………54

 

پی نوشت بخش دوم…………………………………………………………………………………………………………………….56

 

بخش سوم:شکل گیری جامعه شبکه ای و انقلاب در مصر و تونس

 

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………..58

 

فصل اول : جامعه شبکه ای در خاورمیانه …………………………………………………………………………………………60

 

فصل دوم: شبکه ای شدن و انقلاب درتونس…………………………………………………………………………………….64

 

گفتار اول: جامعه شبکه ای درتونس………………………………………………………………………………………………….64

 

گفتار دوم: اینترنت و تلفن همراه درتونس………………………………………………………………………………………….66

 

گفتار سوم: شبکه ها و سایت های خبری در تونس ……………………………………………………………………………70

 

فصل سوم:شبکه ای شدن و انقلاب در مصر

 

گفتار اول: جامعه شبکه ای در مصر …………………………………………………………………………………………………74

 

گفتار دوم: اینترنت و تلفن همراه در مصر …………………………………………………………………………………………80 گفتار سوم: شبکه ها و سایت های خبری در مصر ……………………………………………………………………………..83

 

فصل چهارم: بررسی مقایسه ای جامعه شبکه ای در مصر و تونس………………………………………………………..86

 

پی نوشت بخش سوم……………………………………………………………………………………………………………………..89

 

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………..92

 

کتابنامه …………………………………………………………………………………………………………………………………………96

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول شماره 1 :

 

نمودار رشد اینترنت در تونس…………………………………………………………………………………………………………..67

 

جدول شماره  1.1:

 

نمودار تعداد کاربران اینترنت در تونس …………………………………………………………………………………………….68

 

جدول شماره 2

 

نمودار رشد اینترنت در مصر …………………………………………………………………………………………………………..81

 

 

جدول شماره 2.2:

 

نمودار تعداد کاربران اینترنت در مصر …………………………………………………………………………………………….. 82

 

 

 

 

 

کلیات

 

 

 

بیان مسئله:

 

توضیح و تبیین مفهوم جامعه شبکه ای و تا ثیر آن بر شکل گیری جنبش های انقلابی یکی از موضوعات جالب توجه در مطالعات جامعه شناسی انقلاب است . تحولات جاری در کشورهای حوزه ی شمال آفریقا در طول سالهای 12-2010  مورد تعابیر نظریه پردازان مختلفی قرار گرفته است. گرچه بیشتراین تعا بیر جنبه های ژورنالیستی و غیر آکادمیک دارند، اما از میان عمده متغیرهایی که در این آثار دیده می شود بحث دموکراتیک شدن و غلبه بر نظامهای غیر دموکراتیک از جایگاه ویژه ای بر خوردار است. این مفاهیم خود مبانی دیگری همچون فرهنگ سیاسی مقاومت، بحران مالی دولتها، ارتباط باز با نظام جهانی و ظهور جامعه شبکه ای را می آفریند. تحولات تکنولوژی که در عرصه ارتباطات در یک دهه گذشته صورت گرفته در تمامی عرصه های زندگی بشری اثرات عمیقی بر جای گذاشته و واکنش های فردی، ملی، منطقه ای و بین المللی را تحت الشعاع خود قرار داده است. امروزه جنبه ای از زندگی بشری را نمی توان یافت که متاثر از فضای مجازی نباشد. در عصری که همه مفاهیم در حال جهانی شدن و به موازات آن پیشرفت هایی که در حوزه فناوری ارتباطات صورت می گیرد، می توان گفت سرنوشت جوامع و افراد هرچه بیشتر به این فرایند گره می خورد. به درستی می توان قرن بیست و یکم را قرن فضای مجازی نامید. ما در عصر ارتباطات به سر می بریم عصری که در آن ارتباط شکلی شبکه ای به خود گرفته است

 

امروزه با پدید آمدن عصر جهانی شدن روندهای متعارضی از کنش و واکنش میان دو فضای مکانی و رویدادی مطرح می شود. فضای رویدادی فضایی متفاوت از ساختار وستفالیایی دولت های ملی است. گر چه این ساختار پست وستفالیایی با مقاومت هایی از سوی فضای مکانی روبروست ولی با قدرتی فزاینده در حال سلطه و شکل دادن الگوهای نوینی در توزیع قدرت و ثروت در نظام جهانی است. امروزه شاهد رشد سریع روند جهانی شدن در منطقه، و به دنبال آن شکل گیری شبکه های مجازی، جامعه شبکه ای، اینترنت و… هستیم. چرا که جهانی شدن پدیده ی پیچیده ایست که ضمن محدودیت های خاص خود، شکل جدیدی از ارتباطات اجتماعی را موجب می شود. نژاد بشری با ورود به قرن بیست و یکم پیشرفت همه جانبه و فوق العاده ای در توانایی های علمی و تکنولوژیکی داشته است . تکنولوژی اطلاعات با ایجاد فضای مجازی و دیجیتالی دنیای کوچکی به وجود آورده که در آن با فشرده شدن زمان و مکان جنبه های مختلف زندگی خصوصی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

علاوه بر این، در این دوره عوامل سیاسی، اقتصادی و فر هنگی از اهمیت ویژه ای بر خوردار شده اند چرا که با پیشرفت فزاینده ی فناوری و اطلاعات آگاهی جوامع نسبت به خود هر چه بیشتر آشکار می شود، که این خود زمینه ساز شکل گیری جنبش های اجتماعی و اعتراضی در سراسر جهان به ویژه مناطق در حال توسعه شده است.

 

پیشرفت سریع در عرصه ارتباطات به طور بی نظیری جهان را کوچک و فشرده کرده است . امروزه جامعه انسانی در متن یک فرایند رسانه ای شده زندگی می کند. رسانه ها با قرار گرفتن در میان جوامع فکری و سازمان قدرت، فرصت وامکان تبادل نظر و تعامل فکر-قدرت را فراهم می آورد. امروزه بعد فرهنگی جهانی سازی نیز بسیار حائز اهمیت است چرا که نوآوری تکنولوژی در زمینه ی فرهنگی مانند اینترنت، فکس، ماهواره، شبکه های مجازی و ظهور رسانه های جهانی باعث شده  که مرزهای فرهنگی از بین بروند. تو سعه ی روز افزون بهره گیری از ارتباطات و گسترش وسایل و رسانه های ارتباط جمعی در میان مردم در سطح جهان مردم را از نقش صرفا منفعلا نه خارج کرده است. مردم با بهره گیری از این رسا نه ها و فضایِ مجازیِ حاصل از آن دارای نقش فعال تری شده اند، چراکه رسانه ذهنیت سازی، انگاره پردازی، گفتمان سازی و تولید قدرت را در دست دارد. در یک سال اخیر شاهد شکل گیری و گسترش حرکت های مردمی در منطقه ای از جهان بوده ایم که انتظار نمی رفت چنین حر کت هایی آن هم در منطقه ی خاورمیانه عربی که دارای زیر ساخت های قدرت سنتی می باشد، رخ دهد. با وجود این، برخی موانع ساختاری را می توان در فرایند دموکراتیزاسیون برشمرد: رویکرد ارتدوکس به اسلام در این منطقه باعث شده گرایشات تفسیریِ عقل گرایانه در حاشیه قرار گیرند، از سوی دیگر فقر فرهنگی، همچون فرهنگ پدرسالاری و انقیادی، و عدم رفاه اقتصادی تحقق دموکراسی را به تعویق انداخته است.

 

2-2 : کودکی و تحصیلات سیّد جمال در قزوین و تهران : 21

 

2-3. سیّد جمال الدّین و حوزه ی نجف : 22

 

2-4. سفرهای سیّد جمال الدّین و سرانجام او : 23

 

فصل سوم: اتّهامات وارده بر سیّد جمال الدّین اسد آبادی..

 

3-1. ملیّت سیّد جمال الدّین : 39

 

3-2. دین و مذهب سیّد جمال الدّین : 42

 

.1-2-3الحاد و بی دینی : 43

 

.2-2-3بابیت : 46

 

3-3- سیّد جمال و فراماسونری.. 48

 

3-4- سیّد جمال عامل انگلیس : 50

 

فصل چهارم: شرایط و گفتمان ها در آستانه ی انقلاب مشروطه.

 

4-1. مقدّمه : 54

 

4-2. اوضاع ایران در آستانه ی انقلاب مشروطه : 56

 

4-2-1. شرایط بین المللی : 56

 

4-2-2. شرایط فرهنگی-اجتماعی.. 58

 

4-2-3. شرایط سیاسی : 59

 

4-2-4. شرایط اقتصادی : 61

 

4-3. گفتمان های رایج در آستانه ی انقلاب مشروطه. 62

 

4-3-1. گفتمان ملّی گرایان ( روشنفکران متجدّد و غرب گرا ) 63

 

4-3-2. گفتمان دینی : 64

 

4-3-2-1. مشروطه خواه : 64

 

4-3-2-2. مشروطه ی مشروعه خواه : 65

 

4-3-3. گفتمان اصلاحی سیّد جمال الدّین اسد آبادی : 66

 

فصل پنجم: سیّد جمال الدّین و انقلاب مشروطه.

 

5-1- مقدّمه : 72

 

5 -2- سیّد جمال الدّین و مشروطه : 73

 

5  -3 : ابعاد مختلف اندیشه های سیّد جمال الدّین اسد آبادی : 82

 

5-3-1- بعد فردی.. 83

 

5-3-2 : بعد فرهنگی و اجتماعی.. 85

 

5-3-3 : بعد دینی.. 89

 

عوامل انحطاط و عقب ماندگی : 90

 

5 -3-4. بعد سیاسی.. 94

 

الف) رابطه دین و سیاست : 97

 

ب. مبارزه با استبداد داخلی : 98

 

ج: مبارزه با استعمار : 100

 

5-4.مقایسه اندیشه های سیّد جمال الدّین اسد آبادی با دیگراصلاح طلبان هم عصراو : 103

 

الف. از جهت شیوه برخورد با فرهنگ و تمدّن غرب : 104

 

ب . از جهت چگونگی پذیرش علوم و فنون ( نوگرایی و اصلاح ) : 105

 

ج. ازجهت چگونگی برخورد با استعمار سیاسی غرب : 107

 

د . از جهت نوع رابطه دین با سیاست: 108

 

5 -5. سیر انتقال اندیشه های سیّد جمال الدّین : 109

 

5-5-1 : قلم ( مکتوبات ) 110

 

5-5-2. زبان ( سخنرانی ها و گفتارهای تاریخی ) : 115

 

5-6:تأثیر اندیشه های سیّد جمال الدّین برتوده های مردم و سران مشروطه: 116

 

5-6-1. سیّد جمال و توده های مردم : 117

 

5-6-2. سیّد جمال الدّین و روشنفکران و سیاسیون : 119

 

 

5-6-3. سیّد جمال الدّین و علما ( روحانیون ) 125

 

نتیجه گیری و پیشنهادات.. 135

 

پیشنهادات: 137

 

محدودیت ها 137

 

منابع. 138

 

 

 

 

 

فصل اول:

 

کلیّات تحقیق

 

1- 1-  مقدمه

 

سیّد جمال الدّین مصلحی بزرگ دنیای اسلام که هر چند بیش از یک  قرن از در گذشت او می گذرد ولی همچنان تفکر و راه و روش او الهام بخش بسیاری از شخصیت ها، متفکران و روشن فکران مسلمان است. و دنیای عرب و همه مصلحان شیعی ایرانی تحت تاثیر مستقیم و یا غیرمستقیم سیّد جمال بوده اند.

 

جنبش هایی نظیر اعرابی پاشا و اخوان المسلمین در مصر، مهدی سودانی و دکتر حسن   الترابی در سودان و جنبش های مشروطیت در عثمانی و مصر و ایران همگی ریشه در نهضت فکری_ سیاسی سیّد جمال داشته اند.

 

از دلایل عمده ی وسعت این تاثیر گذاری می توان به عوامل زیر اشاره کرد :

 

الف) حرکت سیّد جمال در سطحی فراتر از مذهب و ملّیت خاص و به طور عام در سطح جهان اسلام بود، چرا که  او همه ی کشور های اسلامی را وطن خود می دانست.

 

ب)سیّد جمال،جهانی،عام وانسانی می اندیشید ومتعّهد به ارزش های والای انسانی بود.

 

ج) سیّد جمال نه غرب ستیز بود و نه غرب گرا، بدین معنی که نه مانند سنّت گرایان به گونه ای احساسی و سطحی به رد  مطلق  غرب می پردازد و نه مانند متجدّدان غرب گرا
کور کورانه و به طور مطلق غرب را پذیرفته بود، او قائل به تمیز و تفکیک جنبه های مثبت و منفی تمدّن  جدید  بود. سیّد جمال با روی کردی انتقادی به سنّت و مدرنیته خواهان ترکیب و تلفیق جنبه های منطقی، عقلایی، انسانی و مفید هر دو از موضع دینی و تفکر دینی بود.

 

بزرگانی چون دکتر شریعتی درباره ی او چنین می گویند: (( در عصری که استعمار غرب در اوج سلطنت جهانی و شرق در حضیض خواب خرگوشی آن هم در جامعه های اسلامی، که  بر سر هر کشوری آدمک هایی از قبیل ناصر الدّین شاه حکومت  می کرد فریادی از حلقوم تنهایش بر می آورد. و  هم چون صور اصرافیل و ملّت های مسلمان کفن  بر خویش می درند و از قبرستان سکوت و رکود بر می شورند)).

 

افکار سیّد جمال در شرایطی که جهان اسلام در عقب ماندگی ذهنی و انحطاط فکری و اجتماعی و …  در خواب غفلت عمیقی به سر می بردند و دنیای غرب گام در مسیر  پیشرفت گذاشته و از دنیای شرق در جهت استعمار و  بردگی استفاده می کردند، ماهیت ضد استعماری دارد.

 

استاد سیّد محمّد طباطبایی مورّخ و ادیب بزرگ در مورد تاثیر اندیشه های سیّد جمال الدّین و خدمات او چنین می نویسد : ((من چهره سیّد جمال الدّین اسد آبادی را برگزیده ام، زیرا عکس چهره ی او را در قانون اساسی و مطبوعات و فرهنگ جدید و همه ی تشکیلات اساسی حکومت مشروطه وطن خود می نگرم و عقیده دارم خدمتی که او به ایران کرد از نظر ارزش، بالاتر از خدمتی بوده که نادر و اردشیر و یعقوب لیث و شاه اسماعیل به تاریخ ایران کرده اند و در ردیف خدمت هوخشتره مادی و آرشاک پرتوی محسوب می شود)).

 

2-4-2-1 مکتب پراگ.. 25

 

2-4-2-2 مکتب کپنهاگ.. 26

 

2-5  دلالت و معناشناسی. 27

 

2-6  معناشناسی و زبانشناسی. 28

 

2-7  پیشینه زبان و معنا 29

 

2-7-1  مطالعه زبان و معنا در یونان. 29

 

2-7-2  مطالعه زبان و معنا در هند. 30

 

2-7-3  مطالعه زبان و معنا در بین مسلمانان. 31

 

2-7-4  مطالعه زبان و معنا در قرن نوزدهم و بیستم. 33

 

فصل سوم : نظریات معناشناسی و انواع دلالت.. 36

 

3-1  انواع نظریه های معنایی. 37

 

3-1-1  معناشناسی دستوری. 37

 

3-1-2  نظریه بافت.. 38

 

3-1-3 نظریه حوزه معنایی. 41

 

3-2  انواع دلالت.. 43

 

3-2-1  دلالت صوتی. 43

 

3-2-1-1  اندام های گفتار 44

 

3-2-1-2 دسته بندی اصوات زبان. 44

 

3-2-1-3 صفات حروف.. 45

 

3-2-1-3-1  مجهور (واکدار) 45

 

3-2-1-3-2  مهموس (بی واک) 46

 

3-2-1-3-3  آوای شدید (انفجاری) 46

 

3-2-2  دلالت صرفی. 46

 

3-2-2-1  دلالت اسم. 47

 

3-2-2-2  دلالت فعل. 47

 

3-2-4-1 ترادف.. 47

 

3-2-4-2  تضاد 48

 

3-2-4-5 شمول معنایی. 49

 

فصل چهارم : بررسی دلالی و معنایی سوره الواقعه و الرحمن. 50

 

4-1 سوره الواقعه. 51

 

4-2  محتوای سوره الواقعه. 51

 

4-2-1 دلالت صوت.. 52

 

4-2-1-1  صامت.. 52

 

4-2-1-1-1  اصوات مجهور 53

 

4-2-1-1-1-1  شدت عقوبت گمراهان. 54

 

4-2-1-1-1-2  تفکر در نعمت های الهی. 55

 

4-2-1-1-2  اصوات مهموس.. 56

 

4-2-1-1-2-1  سرانجام خوش بهشتیان. 56

 

4-2-1-1-3  آوای شدید (انفجاری) 57

 

4-2-1-1-3-1  توصیف حادثه هولناک قیامت.. 57

 

4-2-1-1-3-2  سوال از معاد همراه با انکار 59

 

4-2-1-1-4  اصوات رخوت سایشی. 60

 

4-2-1-1-4-1  برشمردن نعمت های بهشتی. 60

 

4-2-1-1-4-2  جواب خداوند به منکران خدا و نعمت هایش… 61

 

4-2-1-1-5  اصوات متوسط (روان) 62

 

4-2-1-1-5-1  سرنوشت مومنان. 63

 

4-2-1-2-1  مصوت کشیده وبلند. 64

 

4-2-1-2-1-1  توصیف عاقبت بهشتیان و بشارت به آرامشو انذار از عذاب.. 64

 

4-2-1-2-1-2  توصیف عذاب جهنمیان. 65

 

4-2-1-2-2  مصوت کوتاه 66

 

4-2-1-2-2-1  پاسخ به منکران خدا 67

 

4-2-1-2-2-3   عظمت قسم به ستارگان و قرآن. 67

 

4-2-2  دلالت صرفی. 68

 

 

4-2-2-1  مفرد و جمع آوردن کلمات.. 69

 

4-2-2-1-2  ارتقای مقام و منزلت.. 69

 

4-2-2-1-3  مفرد آوردن کلمات جمع. 70

 

4-2-2-2  دلالت حرف (حرف جر علی «معنای فوق – استیلا و … ») 71

 

4-2-2-3  دلالت اسم فاعل. 73

 

4-2-3   هماهنگی بین صوت و صرف.. 76

 

4-2-4   دلالت نحوی. 77

 

4-2-4-1  تقدیم و تاخیر 78

 

4-2-4-2   تقدیم مسند الیه با روش نفی. 78

 

4-2-4-3  حذف.. 79

 

4-2-4-4  تکرار 80

 

4-2-4-5  بلاغت تکرار در قرآن کریم. 81

 

4-2-5   دلالت واژگانی. 83

 

4-2-5-1  معنای اصلی و نسبی. 83

 

4-2-5-2  مترادف.. 84

 

4-2-5-3  تضاد 85

 

4-2-5-4  شمول معنایی. 87

 

4-3  سوره الرحمن. 88

 

4-3-1  دلالت صوتی. 90

 

4-3-1-1  صامت.. 90

 

4-3-1-1-1  اصوات مجهور 90

 

4-3-1-1-1-1  ناتوانی جن و انس برای عبور از مرزهای آسمانی و زمین. 91

 

4-2-1-1-1-2  انکار جهنم. 92

 

4-3-1-1-2   اصوات مهموس.. 92

 

4-3-1-1-3  سرآغاز نعمت های الهی. 92

 

4-3-1-1-4  آوای شدید (انفجاری) 95

 

4-3-1-1-4-1  تهدید کافران و تکذیب کنندگان. 95

 

4-3-1-1-4-2  اصوات رخوت سایشی. 96

 

4-3-1-1-4-3  رعایت عدل و قسط.. 96

 

4-3-1-1-5   اصوات روان (متوسط) 97

 

4-3-1-1-5-1  دریاها با ذخایر گران بهایشان. 97

 

4-3-1-2  مصوت کشیده و بلند. 98

 

4-3-1-2-1 یادآوری نعمت ها و دعوت غیر مستقیم به شکرگذاری. 99

 

4-3-1-3  مصوت کوتاه(عظمت و بزرگی خداوند) 99

 

4-3-1-3  دلالت صرفی. 100

 

-3-2-1  جمع آوردن کلمات مفرد 101

 

4-3-2-2  دلالت حرف.. 102

 

4-3-3  دلالت نحوی. 103

 

4-3-3-1  تقدیم و تاخیر 103

 

4-3-3-2  تهویل و انذار 104

 

4-3-3-3  ذکر نعمت های بهشتی. 104

 

4-3-3-4  تکرار 105

 

4-3-3-5  حذف.. 106

 

4-3-3-6  دلالت فعل مضارع. 107

 

4-3-4 دلالت واژگانی. 107

 

4-3-4-1  معنای اصلی و نسبی. 107

 

4-3-4-3  کلمات متضاد-الفاظ مترادف.. 109

 

4-3-4-4 شمول معنایی. 110

 

5-1 فصل پنجم نتیجه گیری. 111

 

پی نوشت.. 114

 

منابع عربی. 116

 

منابع فارسی. 117

 

مقالات.. 120

 

سایت.. 121

 

چکیده انگلیسی. 122

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

زبان نظام پیچیده ای از کلمات است که پشت هر یک از آنها معنای ویژه ای است لذا کلمات با کنار هم قرار گرفتن شان مفاهیم مختلفی را منتقل می کنند . معناشناسی نیز روشی است که به وسیله ی آن می توان معنای نهفته ی کلمات و جملات را دریافت . این روش شناخت معنا ، باید با نوع متن و مفهوم هماهنگ باشد . پس معناشناسی بهترین ابزار برای شناخت معنا است که در این پژوهش به کار گرفته شده است . البته گاهی معنای عبارات یا کلمات بایکدیگر اشتباه گرفته می شوند و مفهوم حقیقی از آنها در ذهن شکل نمی بندد . علم دلالت برای رفع این مشکل به کار می آید و به گونه ای پیام عبارت را تاکید می کند یعنی پررنگ تر می کند .این پژوهش به خصوص در فصل چهارم مفصلّا بیان خواهد کرد که چگونه دلالت صوت وصرف (تاکید معنایی)در فهم بهتر مفهوم آیات دو سوره الرحمن والواقعه کمک کرده است .

 

این پژوهش در پی آن است که با کند و کاو هایی که در این دو سوره انجام داده ، انواع دلالت (صوت ، صرف و نحو ، واژگان) را با بهره گیری از برخی از نظریات فرمالیسم ها و ساخت گراها بررسی کند و به تحلیل کارکرد هر یک از این دلالت ها در کشف معنا بپردازد .کلمات و واژگانی که در قرآن به کار رفته همچون آجرهای یک عمارت زیبا ، منظم و بی نقص در کنار یکدیگر قرار گرفته اند که مخارج حروفی هماهنگ و صوتی درخور ، زیبایی و انسجام آنرا دو چندان کرده است . به عبارتی مثل یک اثر موسیقیایی ، هم خوش آهنگ است و هم پر محتوا . لذا محتوا و آهنگ منسجم و هماهنگ می باشد . نیز این پژوهش در پی آن است که تأثیر و اهمیت دلالت ها اعم از صوت ، جایگاه صامت ها و مصوت ها و صرف و نحو ( ساخت کلمه و جمله و واژگان )که در برگیرنده ی معنای اصلی ، نسبی ، ترادف ، تضاد و شمول معنایی است ، را در بافت آیات مشخص کند . پس بافت و سیاق در بیان معنا بسیار موثر است .

 

 

 

کلید واژه : زبان ، دلالت صوت ، صرف و نحو ، سوره ی الرحمن و الواقعه .

 

 

 

مقدمه

 

معناشناسی ، دانش بررسی و مطالعه معانی در زبان انسان است . به طور کلی بررسی ارتباط میان واژه و معنا را معناشناسی می گویند . این علم معمولا بر روی دلالت کننده ها مانند لغات ، عبارات ، علایم و نشانه ها و اینکه از معانی شان چه استفاده ای می شود ، تمرکز دارد . از لحاظ زبانشناسی ، دانش معناشناسی به موضوعات پایه ای خود می پردازد ؛ نظیر چند معنایی (آرایه ای که به ابهامات معنایی می پردازد) ، ترادف (آرایه ای که پیرامون لغات هم معنی می باشد) و تضاد (معانی مخالف یک لغت) ، هم آوایی و … . در واقع معناشناسی یکی از بخش های دانش زبانشناسی است که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است . زیرا می توان زبان را به شکل پدیده ای که دارای دو حوزه است ، در نظر گرفت . حوزه لفظ و حوزه محتوا . در لفظ با شکل و ساختار عناصر زبانی سر و کار داریم و در محتوا با معنا و مفهوم . (باقری ،1380: 183)

 

چکیده

 

 

 

زیبایی یک مفهوم کلی است و شاید نتوان تعریف ثابتی برای آن ارائه داد اما زیبایی برای همه افراد مطلوب و خواستنی است وازسده هیجدهم زیباشناسی به عنوان یک علم مطرح شده است که به بررسی عناصر و عوامل موثر در ایجاد زیبایی می­پردازد. ما نمونه اعلای این زیبایی را در کلام مولا علی(ع) می‌بینیم که سرآمد فصاحت و بلاغت و خطابه و سخنوری بوده است و نهج‌البلاغه به عنوان چکیده کلام مولا(ع) می­باشداز آنجا كه نهج البلاغه دارای والاترین متن ادبی است؛ انتخاب كلمات و واژه­های به كار رفته در متن آن كاملاً حساب شده است. با محتوای غنی و تصویرهای شگرف آن هماهنگی و انسجام کامل دارد  در این پژوهش به بررسی عناصر زیبایی ادبی(موسیقی، عاطفه، خیال، لفظ و معنا )در خطبه­های طاووس، اشباح، قاصعه پرداخته شد تامعانی ژرف آن آشکارتر گردد. و در نهایت این نتیجه حاصل شدکه تصویر سازی وبرانگیختن خیال از ابزارها و عناصر مهم در کشف معنا  هستند،تصاویر ارائه شده از محیط پیرامون وام گرفته تاکلام برای مخاطب قابل درک وپذیرش باشد. رنگ، از جمله عواملی می­باشد که عواطف را سخت برمی­انگیزد و حضرت نیز به کاربرد رنگ و تاثیری که در کلامش ایجاد می­کند کاملا آگاه است. و از رنگ­ها در خطبه­ها استفاده کرده است.

 

کلید واژه:

 

نهج‌البلاغه، موسیقی، لفظ، معنا، عاطفه، خیال

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ی نوشته‌ها

 

فهرست مطالب
عنوان	صفحه
درآمد	1
فصل اول: کلیات پژوهش                 1-1- بیان مسأله     1-2-پیشینه پژوهش   1-3-حدود پژوهش   1-4-سوالات پژوهش   1-5- فرضیات پژوهش   1-6-اهداف پژوهش   1-7-خلاصه مراحل پژوهش   فصل دوم ـ تعاریف و نظریه­های زیباشناسی   2-1-زیباشناسی   2-2- تقسیم­بندی زیباشناسی   2-3-عناصرزیباشناسی ادبی   2- 3-1- لفظ   2- 3-2-معنا   2- 3-3-عاطفه   2- 3-3-1-معیارهای عاطفه   2-3-4- خیال   2-3-4-1-مضامین طیف و خیال در شعر کهن عرب   2-3-5-موسیقی   فصل سوم- زندگی امام علی (ع)   3-1-قدرت ادبی امیرالمؤمنین(ع)   3-2-سیمای بلاغت در ادبی عربی تا عصر امام علی(ع)   3-3-امام علی(ع)و تأثیر بر ادب عربی   فصل چهارم –تحلیل زیباشناسی خطبه­ها   4-1- خطبه طاووس   4-1-1-تحلیل خطبه طاووس   4-2-خطبه أشباح   4-2-1- تحلیل خطبه اشباح   4-3-خطبه قاصعه   4-3-1-تحلیل خطبه قاصعه     5-1- نتیجه­گیری   5-2-پیشنهاد پژوهش   منابع عربی وفارسی     چکیده عربی   چکیده انگلیسی	4   7   8   8   8   9   9       11   13   15   15   18   20   22   23   25   27       33   38       46       55   61   73   91   105   127       141   142   145   152   152

1-2- بیان مسأله………………………………………………………………………………………………. 5

 

1-3- سابقه و ضرورت پژوهش………………………………………………………………………….. 6

 

1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………… 6

 

1-5- فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………….. 7

 

1-6- روش تحقیق ………………………………………………………………………………………….. 7

 

 

 

فصل دوم: امام سجاد(ع) و صحیفه سجادیه

 

2-1- ویژگی های فردی امام سجاد (ع)………………………………………………………………… 11

 

2-1-1- ولادت امام سجاد (ع) ………………………………………………………………………….. 11

 

2-1-2- کنیه و نسب امام سجاد (ع) …………………………………………………………………… 11

 

2-1-3- لقب های امام سجاد (ع) ………………………………………………………………………. 11

 

2-2- ویژگی های اخلاقی و عبادی امام سجاد(ع)……………………………………………………. 12

 

2-2-1- بخشش امام سجاد (ع) …………………………………………………………………………. 12

 

2-2-2- عبادت و بندگی ………………………………………………………………………………….. 13

 

2-2-3- مقام علمی امام سجاد (ع) ……………………………………………………………………… 14

 

2-3- اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران امام سجاد (ع)………………………………………………. 15

 

2-3-1- رفتار امام سجاد (ع) با جنبش حره ………………………………………………………….. 17

 

2-4- شهادت امام سجاد (ع) …………………………………………………………………………….. 19

 

2-5- صحیفه سجادیه……………………………………………………………………………………….. 19

 

2-5-1- ابعاد صحیفه سجادیه ……………………………………………………………………………. 20

 

2-5-2- هدف و درون مایه صحیفه سجادیه ………………………………………………………….. 21

 

 

 

فصل سوم: تصویر ، خیال و تخیل

 

3-1- تصویر…………………………………………………………………………………………………… 25

 

3-1-1- تعریف لغوی تصویر ……………………………………………………………………………. 25

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                  صفحه

 

3-1-2- تصویر در اصطلاح ادبی………………………………………………………………………… 25

 

3-2 – خیال……………………………………………………………………………………………………. 27

 

3-2-1- تعریف لغوی خیال ………………………………………………………………………………. 27

 

3-2-2- خیال در اصطلاح ادبی …………………………………………………………………………. 27

 

3-3- تخیل ……………………………………………………………………………………………………. 29

 

3-3-1 – تعریف لغوی  تخیل……………………………………………………………………………. 29

 

3-3-2- تخیل در اصطلاح ادبی………………………………………………………………………….. 29

 

 

 

 

فصل چهارم:بررسی صور خیال در صحیفه سجادیه(تشبیه، مجاز ،استعاره و کنایه)

 

4-1- تشبیه…………………………………………………………………………………………………….. 33

 

4-1-1- بلاغت تشبیه……………………………………………………………………………………….. 34

 

4-1-2- تشبیه در صحیفه سجادیه ………………………………………………………………………. 35

 

4-2- مجاز…………………………………………………………………………………………………….. 50

 

4-2-1- بلاغت مجاز……………………………………………………………………………………….. 51

 

4-2-2- مجاز مرسل………………………………………………………………………………………… 52

 

4-2-3- مجاز مرسل در صحیفه سجادیه……………………………………………………………….. 53

 

4-2-4- مجاز عقلی…………………………………………………………………………………………. 56

 

4-2-5- مجاز عقلی در صحیفه سجادیه………………………………………………………………… 57

 

4-3- استعاره………………………………………………………………………………………………….. 59

 

4-3-1- بلاغت استعاره…………………………………………………………………………………….. 60

 

4-3-2- استعاره در صحیفه سجادیه …………………………………………………………………….. 62

 

4-4- کنایه……………………………………………………………………………………………………… 83