1-4. اهداف پژوهش… 7

 

1-4-1. هدف کلی.. 7

 

1-4-2. اهداف ویژه 7

 

1-5. سوالات پژوهش… 7

 

1-6. فرضیه های پژوهش… 7

 

1-7. تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات تحقیق.. 8

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

 

2-1. مقدمه: 14

 

2-2. مبانی نظری و ادبیات تحقیق.. 14

 

2-3. مؤلفه های هوش اجتماعی از دید صاحب نظران. 29

 

2-4. ویژگیهای هوش اجتماعی.. 29

 

2-5. عوامل موثر بر پرورش هوش اجتماعی.. 31

 

2-6. رفتار شهروندی سازمانی.. 32

 

2-6-1. مقدمه: 32

 

2-6-2. ظهور و پیدایش رفتار شهروندی سازمانی.. 33

 

2-6-3. مفهوم رفتار شهروندی سازمانی.. 33

 

2-6-4. دو رویکرد اصلی رفتار شهروندی سازمانی.. 36

 

2-6-5. دیدگاه های صاحب نظران در مفهوم رفتار شهروندی سازمانی.. 37

 

2-6-6. ویژگی های کلیدی رفتار شهروندی سازمانی.. 45

 

2-6-7. عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی.. 45

 

2-6-8. پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی.. 46

 

2-6-9. نتایج فردی رفتار شهروندی سازمانی.. 47

 

2-6-10. اثرات رفتار شهروندی سازمانی بر سازمان. 48

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

2-6-11. سیاست های تشویق رفتار شهروندی سازمانی.. 49

 

2-7. خلاقیت سازمانی.. 51

 

2-7-1. مفهوم خلاقیت 51

 

2-7-2. نقش و اهمیت خلاقیت… 51

 

2-7-3. درجه یا سطوح خلاقیت… 53

 

2-7-4. مؤلفه های خلاقیت… 53

 

2-7-5. رابطه خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی.. 55

 

2-7-6. تفاوت خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی.. 56

 

2-7-7. مدلهای فرایند خلاقیت… 57

 

2-7-8. خصوصیت افراد خلاق و نوآور. 58

 

2-7-9. ویژگی سازمانهای خلاق.. 61

 

2-7-10. تبیین مفهوم خلاقیت سازمانی.. 62

 

2-7-11. موانع خلاقیت و نوآوری در سازمان ها 63

 

2-7-12. عوامل رشد خلاقیت و نوآوری در سازمان. 66

 

2-8. پیشینه تحقیق.. 68

 

2-8-1. تحقیقات انجام شده  در داخل.. 68

 

2-8-2. تحقیقات انجام شده در کشورهای خارجی.. 71

 

2-9. نتیجه گیری.. 73

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

3-1. مقدمه. 82

 

3-2. روش تحقیق.. 82

 

3-3. جامعه آماری.. 83

 

3-4. حجم نمونه و روش نمونه گیری: 83

 

3-5. روش جمع آوری اطلاعات… 84

 

3-6. پایایی و روایی پرسش نامه ها 85

 

3-6-1. روایی پرسش نامه ها 85

 

3-6-2. پایایی پرسش نامه ها 85

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

3-7. روش های آماری تجزیه و تحلیل داده های پژوهشی؛ 86

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش

 

4-1. مقدمه. 90

 

4-2. توصیف یافته‌های تحقیق.. 90

 

4-2-1. توصیف مشخصات جمعیت شناختی نمونه مورد مطالعه. 90

 

4-3. پیش فرض استفاده از آزمونهای آماری پارامتریک… 95

 

4-4. تجزیه و تحلیل سؤال‌های پژوهش… 98

 

4-5. تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش… 101

 

فصل پنجم: استنباط و نتیجه گیری

 

5-1. مقدمه. 111

 

5-2. خلاصۀ پژوهش: 111

 

5-3. بحث و نتیجه گیری.. 112

 

5-4. نتیجه گیری کلی.. 117

 

5-5. پیشنهادها 117

 

5-5-1. پیشنهادهای کاربردی.. 117

 

5-5-2. پیشنهادهای کاربردی برای تحقیقات آتی.. 119

 

5-6. محدودیت های پژوهش… 120

 

5-6-1. محدودیتهای در اختیار یا کنترل محقق: 120

 

5-6-2. محدودیتهایی که کنترل آنها از عهدۀ پژوهشگر خارج است… 120

 

منابع و مآخذ …………………………………………………………………………………………………………… 124

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها و نمودارها

 

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

شکل 1-1. مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………… 5

 

شکل 2-1. مؤلفه های هوش اجتماعی ……………………………………………………………………. .27

 

شکل 2-2. ابعاد رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………….. 44

 

شکل 2-3. مؤلفه های خلاقیت سازمانی……………………………………………………………………. 58

 

شکل 2-4. عوامل رشد خلاقیت در سازمان……………………………………………………………….. 65

 

شکل 2-5. عوامل خلاقیت و نوآوری در سازمان………………………………………………………… 66

 

نمودار 4-1. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنس………………………………………. 90

 

نمودار 4-2. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک دانشکده محل خدمت………………….. 92

 

نمودار 4-3. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب سن…………………………………………. 93

 

نمودار 4-4. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب مدرک تحصیلی………………………….. 94

 

نمودار 4-5. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک سابقه خدمت…………………………….. 95

 

نمودار 4-6. فراوانی هوش اجتماعی نمونه مورد مطالعه به همراه منحنی نرمال…………………….. 97

 

نمودار 4-7. فراوانی رفتار شهروندی سازمانی نمونه مورد مطالعه به همراه منحنی نرمال………… 97

 

نمودار 4-8. فراوانی خلاقیت سازمانی نمونه مورد مطالعه به همراه منحنی نرمال………………….. 98

 

 

 

فهرست جدول ها

 

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

جدول 2-1. هوش های چندگانه آلبرشت ………………………………………………………………….  24

 

جدول 2-2. مدل نظری هوش اجتماعی …………………………………………………………………… .25

 

جدول 3-1. توزیع سؤالات پرسشنامه هوش اجتماعی ………………………………………………….  84

 

جدول 3-2. جدول اطلاعات مربوط به پایایی ابزار جمع آوری داده ها …………………………….  86

 

جدول 4-1. فراوانی و درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنس …………………………  90

 

جدول 4-2. فراوانی و درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک دانشکده ……………………..  91

 

جدول 4-3. فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به تفکیک سن …………………..  92

 

جدول 4-4. فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به تفکیک مدرک تحصیلی ……  93

 

جدول 4-5. فراوانی و درصد فراوانی کارکنان نمونه مورد مطالعه به تفکیک سابقه خدمت …….  94

 

جدول 4-6. نتیجه آزمون کالموگروف – اسمیرونوف برای نرمال بودن توزیع داده ها …………..  95

 

جدول 4-7. وضعیت هوش اجتماعی کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان ………………………….  98

 

جدول 4-8. وضعیت رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان ……………..  99

 

جدول 4-9. وضعیت خلاقیت سازمانی کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان …………………………… 100

 

جدول 4-10. ضریب همبستگی هوش اجتماعی با رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی

 

کارکنان ………………………………………………………………………………………………………………………….. 101

 

جدول 4-11. ضریب همبستگی ابعاد هوش اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان ……….. 101

 

جدول 4-12. ضریب همبستگی ابعاد هوش اجتماعی و خلاقیت سازمانی کارکنان ………………….. 102

 

جدول 4-13. مقایسه میزان هوش اجتماعی، رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی

 

کارکنان دانشکده های دانشگاه بوعلی سینا با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه ……………. 104

 

جدول 4-14. مقایسه میزان هوش اجتماعی کارکنان دانشکده های دانشگاه بوعلی سینا با

 

استفاده از آزمون LSD …………………………………………………………………………………………………. 104

 

جدول 4-15. مقایسه میزان رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشکده های دانشگاه بوعلی سینا

 

با استفاده از آزمون LSD ………………………………………………………………………………………………. 105

 

جدول 4-16. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه تأثیر هوش اجتماعی کارکنان بر رفتار شهروندی

 

سازمانی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 106

 

جدول 4-17. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه تأثیر هوش اجتماعی کارکنان بر خلاقیت سازمانی 107

 

 

 

 

 

 

• مقدمه:

 

جامعه امروزی، جامعه سازمانی است. امروزه بخش عمده ای از زندگی ما در سازمان ها یا در ارتباط با سازمان ها سپری می شود. هر سازمانی با انجام دادن وظایف چندگانه یا تخصصی، هدفهای عام یا خاصی را برای جامعه و مردم محقق می سازد (علاقه بند، 1387: 4). یک سازمان برای انطباق با تغییرات و به منظور رشد و بقا در محیط های جدید، ویژگیهای خاصی را می طلبد، یکی از مهم ترین خصیصه‌هایی که می تواند در پاسخ به این تغییرات کمک کند، هوش اجتماعی است (میرزا قادری، 1386: 60).

 

هوش اجتماعی[1] اصطلاح فراگیری است که مجموعه گسترده ای از مهارت ها و خصوصیات فردی را در بر گرفته و معمولا به آن دسته از مهارت های درون فردی و بین فردی اطلاق می شود که فراتر از حوزه مشخصی از دانش های پیشین، چون مهارت های فنی یا حرفه ای است. ثرندایک[2] از پیشگامان نظریه هوش اجتماعی است که آن را به عنوان توانایی درک دیگران و رفتار عاقلانه در ارتباطات انسانی تعریف کرده است. ثرندایک برای اولین بار اصطلاح هوش جمعی یا اجتماعی را در تبیین رفتار و کردار انسان به کار گرفت (بوزان، 1384). بررسی رفتار فرد در محیط کاری توجه محققان را به میزان زیادی به خود جلب کرده است. هدف مشترک مطالعات، تعریف نوعی رفتار است که به موفقیت بلند مدت سازمان کمک می کند. هوش اجتماعی کارکنان سازمان تأثیرات زیادی بر رفتار آنها ، رضایت شغلی، تعهد سازمانی (تهامی منفرد، علیایی زند و یوسفی،1381) و به خصوص رفتار شهروندی سازمانی [3]و خلاقیت سازمانی[4] آنها خواهد داشت. رفتار شهروندی از نظر اورگان و همکارانش[5] به عنوان رفتار های فردی و داوطلبانه ای است که باعث ارتقای اثربخشی و کارایی عملکرد سازمان شده اما به صورت مستقیم به وسیله نظام های رسمی سازمان به آن پاداش داده نمی شود. خلاقیت سازمانی عبارت است از هر نوع فراگرد تفکری که مسئله ای را به طور مفید و بدیع حل کند (به نقل از مارتینز و تربلانچ[6]، 2003: 65).