3- ماهیت نظام سیاسی اسلام. 13

 

4- نظام سیاسی صدر اسلام. 14

 

5- اصول جهان بینی نظام اسلامی.. 16

 

6- فطری بودن نظام اسلامی.. 18

 

فصل دوم: مبانی حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 22

 

بخش نخست: اقتدار و جهان­شمولی دین اسلام. 22

 

1- جایگاه روابط در دین جهان­شمول. 23

 

2- ویژگی‏های دین جهانی.. 23

 

2-1 جهان­شمولی.. 24

 

2-1-1 تعالیم قرآن مبنای روابط دین جهان­شمول. 25

 

2-1 -2 زبان جهانی قرآن. 26

 

2-1 -3 جهانی بودن رسالت رسول اكرم‏6. 27

 

2-2 تغییر ناپذیری دین اسلام. 29

 

2-3 فطرت­مداری دین اسلام. 32

 

3- رابطه اقتدار با جهانی شدن. 34

 

بخش دوم: مبانی روابط در جهت حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 34

 

1- اصل عدل. 35

 

2- وحدت و اتّحاد. 39

 

3- حوزه‏های اتّحاد عادلانه. 43

 

3-1 امّت اسلامی.. 44

 

3-2 پیروان ادیان توحیدی.. 45

 

3-3 جوامع بشری (وحدت جهانی) 48

 

4- عامل حفظ وحدت.. 53

 

بخش سوم: چارچوب کلی سیاست خارجی در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 58

 

1- رابطه بین کشورها و امّت­های اسلامی.. 58

 

2- رابطه با ادیان دیگر از نظر اسلام. 60

 

3- رابطه نظام سیاسی اسلامی با كفار 64

 

‏4- نحوه تعامل و رابطه با مستکبران و متجاوزان. 68

 

5- مبانی و اصول روابط ضابطه­مند با غیر مسلمانان. 75

 

5-1 منبع رابطة قلبی و روابط پنهانی و محرمانه با کفار 75

 

5-2 پای‌بندی به پیمان­ها با كفار 79

 

5-3 عدم تعرض به پناهندگان سیاسی.. 80

 

5-4 پیمان عدم تعرض… 81

 

5-5 پیمان مالی.. 82

 

5-6 پیمان نظامی.. 82

 

5-7 عدالت در روابط.. 84

 

5-8 نفی سلطه سیاسی و فرهنگی.. 87

 

5-9 منع هرگونه رابطه ولایی با غیرمسلمانان. 90

 

5-9-1 منع رابطه ولایی مؤمنان با «اهل كتاب». 90

 

5-9-2 منع رابطه ولایی با «كافران». 91

 

5-9-3 منع رابطه ولایی با «منافقان». 93

 

5-9-4 منع رابطه ولایی با «مشركان». 94

 

5-10 بیزاری از مستكبران. 96

 

5-11 ستیز با مستكبران. 98

 

فصل سوم: ضوابط فقهی حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 102

 

1- تعریف فقه سیاسی.. 102

 

2- تقسیمات ضوابط فقه سیاسی.. 104

 

2-1 ضوابط فقه سیاسی در عرصه سیاست.. 104

 

2-1-1 ضابطة مساوات.. 104

 

2-1-2 ضابطة عدم ولایت.. 106

 

2-1-3 ضابطة شورا 107

 

2-1-4 ضابطة مصلحت.. 109

 

2-1-5 ضابطة تقیه. 111

 

 

2-1-6 ضابطة نفی سبیل (سیادت) 113

 

2-1-7 ضابطة حرمت کمک به گناه و تجاوز یا «اعانه بر إثم». 116

 

2-2 ضوابط فقه سیاسی در حوزۀ اجتماعی.. 119

 

2-2-1 ضابطة عدالت.. 119

 

2-2-2 ضابطة حفظ نظام. 122

 

2-2-3 ضابطة وفای به عهد. 124

 

2-2-4 ضابطة جُبّ.. 126

 

2-3 ضوابط فقه سیاسی در حوزۀ اقتصادی.. 128

 

2-3-1 ضابطة سلطنت.. 128

 

2-3-2 ضابطة احسان. 131

 

2-3-3 ضابطة نفی عسر و حرج. 133

 

2-3-4 ضابطة حاکمیت دولت اسلامی.. 135

 

2-3-5 ضابطة حجّیت سوق المسلمین.. 139

 

2-3-6 ضابطة تعاون. 141

 

2-4 ضوابط فقه سیاسی در حوزۀ امنیتی و نظامی.. 142

 

2-4-1 ضابطة حرمت جان مسلمان. 142

 

2-4-2 ضابطة احترام به مال مسلمان. 143

 

2-4-3 ضابطة امان. 144

 

2-4-4 ضابطة صلح. 146

 

2-4-5 ضابطة مقابله به مثل. 147

 

2-4-6 ضابطة وحدت.. 149

 

2-4-7 ضابطة تقوای سیاسی.. 152

 

فصل چهارم: راه­كارهای حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 158

 

بخش نخست: نقش تشکیل حکومت در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 160

 

1- ضرورت تشکیل حکومت اسلامی.. 161

 

2- دلایل تشكیل حکومت اسلامی.. 172

 

2-1 دلایل عقلی.. 172

 

2-1-1 ضرورت اجرای احکام. 174

 

2-1-2 زوال دین بدون حكومت.. 177

 

2-1-3 دفاع از دارالاسلام. 178

 

2-2 دلایل نقلی.. 179

 

2-2-1 دلایل قرآنی.. 180

 

2-2-2 دلایل روایی.. 181

 

بخش دوم: نقش رهبری در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 183

 

1- حاكمیت در نظام اسلامی.. 183

 

2- شرایط رهبر‏ حكومت اسلامی.. 185

 

2-1 اسلام و ایمان‏. 188

 

2-2 عدالت.. 190

 

2-3 فقاهت‏.. 192

 

2-4 كفایت‏.. 193

 

3- اختیارات رهبر دینى در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 196

 

3-1 فرماندهى نظامى جامعه. 196

 

3-2 پیمان نامه­ها 198

 

3-3 فرمان جهاد. 206

 

3-4 فرمان صلح. 210

 

3-5 امور حسبیه. 213

 

4- ویژگی­های رهبری در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 217

 

4-1 مدارا با مخالفان. 220

 

4-2 مبارزه با معاند. 224

 

4-3 مهر و عطوفت.. 226

 

4-4 احترام به نظرات دیگران. 229

 

4-5 خدمت رسانی.. 231

 

4-6 وفاق اجتماعی.. 232

 

4-7 عدالت خواهی.. 234

 

4-8 مشاركت سیاسی با مردم. 235

 

نتیجه­گیری.. 238

 

منابع. 242

 

فصل نخست: كلیات تحقیق

 

مقدمه

 

نیاز جامعه به حکومت و نظام سیاسی امری است که همواره مورد توجه و نظر متفکران سیاسی بوده است و آن را از ضروریات زندگی اجتماعی بشر مفروض داشته­اند. باید اذعان داشت كه یکی از اهداف مهم بعثت پیامبران صاحب شریعت، بیان چگونگی اداره جامعه و تشکیل حکومت بوده است، که بعضی از پیامبران هم در این زمینه موفق بودند و از آن­جا که مکتب مقدس و روح بخش اسلام، عالی­ترین و جامع­ترین مکاتب دنیاست در این مورد از ویژگی­های خاصی برخوردار است؛ زیرا اسلام یک دین حکومتی و سیاسی است که سیاست در درون آن نهفته است و منشأ قانون و حکومت آن هم خود اسلام است. احکام حکومتی اسلام همان دیانت وشریعت اسلامی است که از سوی حضرت حق به پیامبرش وحی شده است. ضرورت وجود نظام سیاسی در اسلام از بدیهیات و ضروریات اولیه است، كه عقل و شرع بر آن صحه می­گذارند و نیازی به دلیل و برهان ندارد؛ ما در این فصل برآنیم تا علاوه بر تبیین موضع تحقیق و ادبیات تحقیق-حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام با تكیه بر قرآن كریم و سیره معصومان:- به صورت اجمال نیز به تبیین ماهیت «نظام سیاسی در اسلام» بپردازیم.

 

1- ادبیات تحقیق

 

الف- موضوع و طرح مسئله (اهمیت و موضوع و هدف)

 

با توجه به اهمیت موضوع و این­که در زندگی روزمره هرکسی در درون حکومت اسلامی خواه­ ناخواه با موضوع حکومت  و بحث­های پیرامون اقتدار نظام اسلام و چگونگی روابط با دیگر ملت ها روبه­رو است، و این­که قوام جامعه و مردم به حفظ اقتدار نظام آن حکومت وابسته است و در صورت اخلال در آن، نظم زندگی و معیشت مردم به خطر افتاده و دچار هرج و مرج می­شود، بنابراین، حفظ اقتدار نظام از جنبه سیاسی و اقتصادی مانع از هم­گسیختگى و هرج و مرج در جامعه می­شود و در این راستا باید به آن پرداخت و نسبت به چنین مسأله مهمی بی­تفاوت نبود. بی­شک ارائه راه­کارهای مناسب با تدبر در قرآن كریم و سیره معصومین:و تبیین این موضوع کمکی شایان به اعتلا و رشد جامعه اسلامی می­باشد چرا که وجوب حفظ کشور اسلامی و جان و مال و ناموس مسلمانان از خطر تعرض دشمنان اسلام و بیگانگان یکی از مسایل مسلّم و مورد اتفاق فقهای شیعه، بلکه همه مسلمانان است. مسأله حفظ عزت و اقتدار نظام سیاسی اسلامی و صیانت از آن در طول قرون متمادی به شدت مورد توجه و پی­گیری بوده است. بر آن شدیم تا با رجوع به قرآن و سنت مبانی عزّت و حفظ اقتدار مسلمانان و جامعه اسلامی را تبیین و در این زمینه راه­کارهایی ارائه نماییم.

 

ب- مبانی نظری و مرور مختصری بر پیشینه، چارچوب نظری، پرسش­ها و فرضیه­ها