نمونه پژوهش                                                                                                                                   43

 

تعداد نمونه                                                                                                                                      44

 

مشخصات واحدهای مورد پژوهش                                                                                                       44

 

محیط پژوهش                                                                                                                                   45

 

روش نمونه گیری                                                                                                                              45

 

ابزار گردآوری داده ها                                                                                                                        45

 

تعیین اعتبار علمی ابزار                                                                                                                     46

 

تعیین پایایی علمی ابزار                                                                                                                     46

 

روش گردآوری داده ها                                                                                                                       47

 

تجزیه و تحلیل داده ها                                                                                                                       47

 

ملاحظات اخلاقی                                                                                                                                48

 

فصل چهارم

 

یافته های پژوهش                                                                                                                              50

 

جداول و نمودارها                                                                                                                               51

 

فصل پنجم

 

بحث و تفسیر نتایج پژوهش                                                                                                               80

 

نتیجه گیری نهایی                                                                                                                              94

 

کاربرد یافته ها                                                                                                                                   95

 

 پیشنهادات برای پژوهش های بعدی                                                                                                    97

 

منابع انگلیسی و فارسی                                                                                                                     98

 

پیوست‌ها:

 

ابزار گرد آوری داده ها                                                                                                                           

 

چکیده انگلیسی

 

عنوان انگلیسی

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                          صفحه

 

51                                                   جدول شماره 1: توزیع فراوانی نمونه های مورد پژوهش بر حسب سن

 

جدول شماره 2 : توزیع فراوانی نمونه های مورد پژوهش بر حسب اتصال به دستگاه تهویه مکانیکی         51

 

جدول شماره 3: توزیع فراوانی نمونه های مورد پژوهش بر حسب مدت زمان بستری                               52

 

جدول شماره 4: توزیع فراوانی نمونه های مورد پژوهش بر حسب سطح هوشیاری بیمار                                52

 

جدول شماره 5: توزیع فراوانی نمونه های مورد پژوهش برحسب تشکیل زخم فشاری                               53

 

54                                        جدول شماره 6: توزیع فراوانی امتیاز دهی ابزار برادن در جامعه مورد پژوهش

 

جدول شماره 7: توزیع فراوانی نمونه های مورد پژوهش بر حسب محل  ایجاد زخم فشاری                        55

 

جدول شماره 8: توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب جنس                                                   56

 

جدول شماره 9: توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب بخش بستری                                        57

 

جدول شماره 10 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب متغیرهای کمی عوامل فردی، اجتماعی      58

 

جدول شماره 11 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب تشخیص بیماری                                59

 

جدول شماره 12 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب کنترل بر دفع ادرار                             60

 

جدول شماره 13 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب کنترل بر دفع مدفوع                            61

 

جدول شماره 14 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب ایجاد ادم و درجه آن                            62

 

جدول شماره 15 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب نوع تشک                                           63

 

جدول شماره 16 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب بیماری مزمن                                      64

 

جدول شماره 17: توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب نوع بیماری مزمن                                65

 

جدول شماره 18 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب اتصال به ونتیلاتور                            66

 

جدول شماره 19 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب عمل جراحی                                        67

 

جدول شماره 20: توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب تغییر پوزیشن بیمار                            68

 

جدول شماره 21 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب گچ گیری اندام                                    69

 

جدول شماره 22 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری برحسب تراکشن                                              70

 

جدول شماره 23 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب میانگین سطح هوشیاری بیمار             71

 

جدول شماره 24 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب مدت زمان اتصال به ونتیلاتور             72

 

 

جدول شماره 25 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب درک حسی بیمار در روز اول بستری     73

 

جدول شماره 26 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب رطوبت پوست بیمار در روز اول           74

 

جدول شماره 27 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب فعالیت بیمار در روز اول بستری          75

 

جدول شماره 28 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب تحرک بیمار در روز اول                       75

 

جدول شماره 29 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب اصطکاک و نیروی کششی بیمار           76

 

جدول شماره 30 : توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب تغذیه بیمار در روز اول                       76

 

جدول شماره 31 : نتایج مربوط به بررسی متغیرهای کمی و کیفی بر روی تشکیل زخم فشاری                 77

 

جدول شماره 32 : بررسی متغیرهای مقیاس بررسی کننده زخم فشاری ابزار برادن بر روی تشکیل زخم         78

 

 

 

فهرست نمودار ها

 

عنوان                                                                                                          صفحه

 

نمودار شماره 1: توزیع فراوانی نمونه های  مورد پژوهش بر حسب تشکیل زخم فشاری………………………………….. 53

 

نمودار شماره 2: توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب جنس…………………………………………………………… 56

 

نمودار شماره 3: توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب کنترل بر دفع ادرار………………………………… 60

 

نمودار شماره 4:توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب کنترل بر دفع مدفوع……………………………… 61

 

نمودار شماره  5: توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب ایجاد ادم و درجه بندی آ……………………………. 62

 

نمودار شماره 6:توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب  نوع تشک……………………………………………………… 63

 

نمودار شماره 7 :   توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب  سابقه بیماری مزمن……………………………….. 64

 

نمودار شماره 8 :   توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب  اتصال به ونتیلاتور………………………………… 66

 

نمودار شماره 9 :   توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب  عمل جراحی…………………………………………….. 67

 

نمودار شماره 10 :   توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب  تغییر پوزیشن……………………………………… 68

 

نمودار شماره 11 :   توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب  گچ گیری اندام……………………………………… 69

 

نمودار شماره 12 :   توزیع فراوانی میزان بروز زخم فشاری بر حسب  دارا بودن تراکشن……………………………….. 70

 

چکیده

 

مقدمه:زخم فشاری، یک آسیب بافتی است که به واسطه فشار ایجاد می شود و می تواند پوست، عضله، بافت همبند، غضروف و استخوان را درگیر کند. زخم فشاری،  یك فرایند دردناك، ناتوان كننده می باشد و سلامتی فرد را با افزایش مرگ ومیر و ناخوشی برحسب افزایش طول مدت بستری، افزایش میزان عفونت و افزایش نیاز برای روش های جراحی به مخاطره می اندازد امروزه زخم فشاری پس از سرطان و بیماریهای قلبی عروقی،  سومین بیماری پر هزینه محسوب می شود.

 

.هدف: هدف از این مطالعه، تعیین میزان بروز زخم فشاری در بیماران در معرض خطر بر اساس مقیاس برادن وپیش بینی کنندگی  عوامل مرتبط بر ایجاد آن بود.

 

مواد و روش ها: این پژوهش یک  مطالعه مقطعی از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد نمونه گیری به طورتدریجی بر روی 350 بیمار بستری در بخش های ارتوپدی،آی سی یوها، داخلی اعصاب در مراکز آموزشی درمانی منتخب شهر رشت انجام شد.  ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل پرسشنامه  3 قسمتی بود. قسمت اول، فرم ثبت ویژگی های فردی- اجتماعی و طبی، قسمت دوم، فرم ثبت محل های شایع برای بروز زخم فشاری، قسمت سوم، مقیاس پیشگویی کننده برادن.داده ها از طریق آزمون های تی، کای دو، فیشر و رگرسیون لجستیک مورد تحلیل آماری قرار گرفت.

 

نتایج:از 350بیمار مورد مطالعه، 221 بیمار مرد و 129 بیمار زن بودند.و میانگین سنی بیماران 20.54_+77/49 بود.میزان بروز زخم فشاری در این مطالعه 6/22 درصد بوده است. بیشترین میزان بروز زخم فشاری در بیماران بستری در بخش های آی سی یو  ایجاد شده بود.شایع ترین محل برای ایجاد زخم فشاری، پاشنه پا(8 درصد)، باسن(7/5درصد)، ساکروم(4/3 درصد) بود.در آنالیز رگرسیون لجستیک احتمال تشکیل زخم فشاری در بیماران دارای ادم، 16/4برابر،  در بیماران با میانگین سطح هوشیاری پایین تر،  81/0 برابر، در بیماران دارای بیماری مزمن،  31/2 برابر، در بیماران دارای ترکشن،  24/2 برابر ، در بیماران دارای بی اختیاری مدفوع،  71/2 برابر، در بیماران دارای بی اختیاری ادرار 4/0 برابر، در بیماران با مدت بستری طولانی تر،  17/1 برابر ، در بیماران مسن تر،  02/1 برابر  افزایش یافته بود. شانس تشکیل زخم فشاری در درک حسی کاملا” محدود در برابر عدم اختلال حسی 1.71 برابر و در درک حسی کمی محدود 59/3 برابر افزایش یافته بود. شانس تشکیل زخم فشاری در حرکت خیلی محدود در برابر عدم محدودیت در تحرک 82/3 و در برابر کاملا” بی حرکت 97/19 برابر افزایش یافته بود.شانس تشکیل زخم فشاری در زیر مجموعه مشکل بالقوه اصطکاک در برابر عدم مشکل در اصطکاک 47/2 و در زیر مجموعه مشکل 51/6 برابر افزایش یافته بود.

 

نتیجه گیری: میزان بروز زخم فشاری در ایران مشابه سایر کشور ها می باشد، استفاده از یک روش استاندارد ارزیابی بیمار و توجه به عوامل ایجاد زخم فشاری قبل از بستری می تواند در شناسایی بیماران در معرض خطر و کاهش بروز زخم فشاری تأثیر بسزایی داشته باشد.

 

کلید واژه ها: بیماران بستری ، زخم بستر،  عوامل خطر.

 

زمینه پژوهش:

 

پوست وسیع ترین  بافت بدن است و حدود 15 درصد وزن بدن را به خود اختصاص داده است. پوست دارای ساختمانی پیچیده است و اعمال متعدد و اساسی در بدن انجام می دهد كه شامل حفاظت فیزیكی و شیمیایی،  عملكرد حسی،  تعادل مایع،  تنظیم درجه حرارت، ایجاد واكنش های كهیری و حساسیت و بر افروختگی، تولید ویتامینD می باشند.  پوست در بیا ن احساسات نقش داشته و در مفهوم از خود و تصویر ذهنی از جسم خویش نیز دخالت می كند . پس داشتن پوست سالم از جنبه های مختلف بسیار مهم می باشد . تغییر در تمامیت پوست خطر ناك است و می تواند تهدید كننده زندگی باشد . این امر در افراد سالخورده، افراد بی حركت، ا فراد دچار مشكلات مزمن و افراد بستری در واحد های مراقبتی حاد مهم است .زخم های فشاری شایع ترین علت اختلال در تمامیت پوست هستند (1) .

 

زخم فشاری  یك مشكل شایع و پرهزینه در مراقبت از بیماران می باشد بروز زخم فشاری یك شاخص كلیدی در مراقبت پرستاری محسوب می گردد و  به عنوان یك مشكل با لینی مهم در اجرای مراقبت سلامتی مطرح بوده و با مرگ و میر و ناخوشی همراه است (2) .

 

زخم های فشاری، مسئله ای  است كه از دیر باز وجود داشته است و قدمت زخم فشاری و درمان آن به اندازه عمر بشر است . مصریان باستان با مشكل زخم فشاری آشنا بوده اند.  قدیمی ترین دست نوشته موجود در خصوص زخم فشاری متعلق به فابریكوس هیلدانوس[1] است . در این پاپیروس[2] 5000 ساله،  یك پزشك مصری زخم فشاری را در یك بیمار ضایعه نخاعی به عنوان زخمی كه درمان نمی شود، توصیف كرده است . در مومیایی های مصری شواهدی از وجود  زخم های فشاری مشاهده شده كه با قطعه ای از پوست یك حیوان پوشانده شده بودند و برخی از این زخم ها حتی در خود نشانه هایی از التیام نیز داشتند . در اروپا در قرن 16 میلادی جراح فرانسوی امبروز پار[3] زخم های فشاری را به عنوان یك بیماری التیام ناپذیر كه فقط استراحت، ورزش و یك رژیم غذایی خوب می توانند در بهبود آن تاثیر گذار باشند،  توصیف كرد (3) .زخم های فشاری سال ها به غلط زخم بستر نامیده می شد، اما پس از درك تاثیر فشار در ایجاد زخم فشاری، عبارت زخم فشاری به جای واژه زخم بستر به کار می رود (4) . امروزه زخم فشاری پس از سرطان و بیماریهای قلبی عروقی،  سومین بیماری پر هزینه محسوب می شود (5) . هر گونه ضایعه ای كه در اثر فشار مداوم،  کشش، نیروی اصطکاک ایجاد شده و منجر به آسیب پوست و بافت های زیرین آن شود، زخم فشاری  نامیده می شود (6). زخم فشاری،  یك فرایند دردناك، ناتوان كننده بوده و سلامتی فرد را با افزایش مرگ و میر و ناخوشی برحسب افزایش طول مدت بستری، افزایش میزان عفونت و افزایش نیاز برای روش های جراحی به مخاطره می اندازد (7). رویکرد علمی به زخم فشاری از قرن 19 آغاز شد (8) .

 

سالیانه در آمریكا، بیش از 3/1 میلیون بزرگسال دچار زخم فشاری می شوند. میزان شیوع آن متغیر است و به شرایط بالینی بستگی دارد . شیوع آن در بیمارستان ها 38-4درصد و در مراقبتهای طولانی مدت 9/23-2/2درصد و در مراقبتهای در منزل 17-0 درصد است. شیوع زخم فشاری در سالمندان بین 11-3  درصداست(5) . شیوع زخم فشاری در آمریکا از6/13درصد برای بیماران با مدت بستری كم و 1/42 درصدبرای بیماران با بستری طولانی مدت ذکر گردیده است (9) .

 

شیوع زخم فشاری در بخش مراقبت ویژه بیمارستان های دانمارک4درصد ودربیمارستان های آلمان تا 49درصد می  باشد (10) . در سال 2002  میزان شیوع زخم فشاری در بیمارستان های اروپایی حدود 1/ 18 درصد برآورد شده است. و  زخم فشاری درجه 2،3 و 4 در بیمارستانهای آمریکا 11-3 درصد و در بیمارستان های هلند 8/11-6/7 درصد برآورد شده است (5) .

 

افراد سالمندی که برای انجام اعمال ارتوپدی(نظیر تعویض مفصل ران و درمان شکستگی استخوان های دراز) در بیمارستان بستری می شوند با میزان بروز 66 درصد و بیماران بستری در بخش های مراقبت ویژه  با میزان بروز 33 درصد بیش از بیماران دیگر در معرض خطر ابتلا به زخم فشاری قرار دارند(4).

 

بیماری و مرگ ومیر با زخم فشاری رابطه معنی داری دارند . میزان مرگ در بیماران دارای زخم فشاری،

 

6-2 درصد بیش از بیماران فاقد زخم است. شایع ترین علت مرگ در بیماران دارای زخم فشاری مزمن، نارسایی کلیه و آمیلوئیدوزیس[4] و در افراد دارای زخم  فشاری  حاد،  وجود  بیماریهای  همراه  یا  سپسیس[5]

 

می باشد (11) . در بیماران با سابقه تشکیل زخم فشاری، میزان بروز زخم فشاری مجدد در طی یک دوره 6 ماهه، 26 درصد افزایش می یابد. بهبود زخم فشاری در بیماران دچار بیماری های مزمن در بعضی از موارد یک سال طول کشیده است(4). در مطالعه ریحانی کرمانی و حقیری( 1386 (، میزان بروز زخم فشاری  در بخش مراقبت های ویژه جراحی مغز و اعصاب  و ستون فقرات بیمارستان باهنر کرمان،  22.7درصد بوده است (12) . تقریبا”60 – 57 درصد زخم های فشاری در بیمارستان در دو هفته اول بستری شدن رخ میدهد  و 70 درصد آن در افراد بالای 70 سال ایجاد می شود .  95 درصد زخم های فشاری در اندام های تحتانی ایجاد می شود،  36 درصد زخم های فشاری در ساکروم[6] و 30 درصد در پاشنه تشکیل می شود (5) .درکشورهای پیشرفته که امید به زندگی افزایش یافته است،  میزان بروز زخم فشاری نیز افزایش یافته است (13) .

 

بیماران بد حال بستری در بخش های ویژه مستعد ایجاد زخم فشاری ناشی از بی تحرکی و تماس مکرر با عوامل خطر مرتبط با توسعه زخم فشاری می باشند (14). در بخش مراقبت ویژه به ازای هر روز اتصال به دستگاه تهویه مکانیکی، خطر ایجاد زخم فشاری 2/4 درصد افزایش می یابد (15)  .

 

از لحاظ اقتصادی،  درمان یك زخم فشاری در ایالات متحده آمریکا  2731 دلار و كل هزینه برای پذیرش یك بیمار برای درمان زخم فشاری 37288 دلار می باشد.  به طور كلی زخم فشاری، سا لیانه هزینه‌ای معادل 2/2 تا 6/3 میلیارد دلار را به سیستم بهداشتی تحمیل می‌كند (9). کیرمن و مولنار(2006) بیان می‌کنند که زخم‌ های فشاری2.2 میلیون روز کاری بیمارستانی به نظام مراقبت درمانی ایالات متحده آمریکا تحمیل می‌کنند(4).هرساله‌درآمریکا5/2میلیون زخم فشاری در بخش حاد، تحت درمان قرار می‌گیرند (16) .

 

در آمریکا هر زخم فشاری،  علاوه بر ایجاد درد، مستقل از سایر عوامل خطر، حداقل چهار روز به طول بستری بیمار افزوده و خطر ابتلاء به عفونت بیمارستانی را 25 درصد افزایش می دهد . بیماران دارای بی اختیاری مدفوعی، 22 برابر بیش از سایر بیماران در معرض خطر ایجاد زخم فشاری هستند و هرگاه بی حرکتی هم به مشکل بی اختیاری افزوده شود، خطر ایجاد زخم فشاری به 37 برابر افزایش می یابد. شیوع زخم فشاری در بخش مراقبت ویژه متغیر بوده و حدود 41 – 14 درصد می باشد و میزان بروز آن  56-1درصد  می باشد. که این مقادیر 3-2 برابربیماران بستری در سایر بخش های بیمارستانی می باشد (17).

 

اغلب بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه از نظر فعالیت فیزیکی و جنبش محدودیت دارند و به دلیل کاهش توانایی در تغییر وضعیت خود در معرض فشار طولانی مدت و شدید می باشند . مسئله دیگری که این بیماران با آن مواجه هستند،   کاهش درک حسی در نتیجه بیهوشی و دریافت آرام بخش ها می باشد. درک حسی با سطح هوشیاری وحس پوستی ارتباط دارد . بیمار ممکن است نتواند درد ناشی از فشار شدید را درک کرده و به طور مستقل تغییر وضعیت دهد یا درخواست تغییر وضعیت کند (17) . با ایجاد هر یک زخم فشاری، تراکم کار پرسنل بخش مراقبت ویژه تا50  درصد افزایش می یابد. افزایش تراکم کاری در بخش مراقبت ویژه و افزایش مدت اقامت در بیمارستان، علل اصلی هزینه های مربوط به درمان زخم فشاری هستند. 65 درصد هزینه های اضافی زخم فشاری در بیمارستان های آموزشی آمریکا به دلیل بستری شدن طویل مدت در بیمارستان است و 25 درصد مربوط به مراقبتهای پرستاری،7درصد  مربوط به وسایل مخصوص مثل تخت و تشک و 3 درصد باقیمانده به دلیل  مصرف داروها ، پانسمان ها و فیزیوتراپی و رژیم های غذایی است (5) .