2-2-2-3 سیستم بازاریابی چندگانه ………………………………………………………………………………….13

 

2-3کانال های توزیع متنوع………………………………………………………………………………………………13

 

2-3-1 تاریخچه…………………………………………………………………………………………………………….13

 

2-3-2تعریف ……………………………………………………………………………………………………………….14

 

2-4 مدیریت مشتریان چندکاناله (MCM)………………………………………………………………………….16

 

2-5 انواع کانال های توزیع………………………………………………………………………………………………19

 

2-5-1 فرمت های خرده فروشی فروشگاهی غیر خوراکی……………………………………………………..19

 

2-5-1-1 فروشگاه بزرگ……………………………………………………………………………………………….19

 

2-5-1-2 فروشگاه های تخصصی ……………………………………………………………………………………20

 

2-5-1-3 مراکز خرید ……………………………………………………………………………………………………21

 

2-5-1-4 مغازه های کوچک و مجزا ……………………………………………………………………………….21

 

2-5-2 فرمت های خرده فروشی غیر فروشگاهی…………………………………………………………………22

 

2-5-2-1 خرده فروشی کاتالوگی …………………………………………………………………………………..22

 

2-5-2-2 خرده فروشی اینترنتی ……………………………………………………………………………………….23

 

2-5-2-3 سیستم های خرید تلویزیونی…………………………………………………………………….24

 

2-6 مفهوم نام های تجاری لوکس ………………………………………………………………………………….25

 

2-7 ارزش برند ………………………………………………………………………………………………………..27

 

2-7-1 ارزش فیزیکی……………………………………………………………………………………………………..28

 

2-7-2 ارزش اقتصادی …………………………………………………………………………………………………29

 

2-7-3 ارزش اجتماعی …………………………………………………………………………………………………29

 

2-7-4 ارزش احساسی……………………………………………………………………………………………………30

 

2-7-5 ارزش خدمات …………………………………………………………………………………………………..30

 

2- 8 وفاداری مشتری……………………………………………………………………………………………………..31

 

2-8-1 مفهوم وفاداری ……………………………………………………………………………………………………31

 

2-8-1-1 رویکرد رفتاری ………………………………………………………………………………………………31

 

2-8-1-2رویکرد نگرشی ……………………………………………………………………………………………….32

 

2-8-2وفاداری مشتری به خرده فروشی…………………………………………………………………………….34

 

2-8-3 نقش شکل و ویژگی های خرده فروشی در وفاداری مغازه ………………………………………….35

 

2-9 رابطه بین ارزش برند و وفادار ی……………………………………………………………………………..36

 

2-10 بازار پوشاک ایران………………………………………………………………………………………………..37

 

2-10-1تاریخچه بازار پوشاک ………………………………………………………………………………………..37

 

2-10-2حضور نام های تجاری لوکس مد خارجی پوشاک در ایران و کرمان………………………….38

 

2-11 بازار خاکستری در ایران ………………………………………………………………………………………..40

 

2-12پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………42

 

2-13 خلاصه فصل دوم …………………………………………………………………………………………………44

 

فصل سوم:روش تحقیق

 

3- 1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………..46

 

3-2 مدل مفهومی ………………………………………………………………………………………………………….46

 

3-3 فرضیات تحقیق…….. ……………………………………………………………………………………………….47

 

3-4 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………….48

 

3-5 متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………..48

 

3-6جامعه و نمونه آماری ……………………………………………………………………………………………….48

 

3-7 روش نمونه گیری ………………………………………………………………………………………………….49

 

3-8 حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………………..49

 

3-9 ابزار جمع آوری داده ها………………………………………………………………………………………….49

 

4-10 پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………………50

 

3-11 تعیین روایی (اعتبار) پرسشنامه ……………………………………………………………………………….51

 

3-12 تعیین پایایی (قابلیت اعتمادپرسشنامه)……………………………………………………………………..51

 

       3-12-1 محاسبه آلفای کرونباخ…………………………………………………………………………………..52

 

3-13 روش های تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………….52

 

3-13-1 تحلیل توصیفی ………………………………………………………………………………………………52

 

3-13-2تحلیل استنباطی ………………………………………………………………………………………………53

 

3-13-3 تشریح روشهای تحلیلی استفاده شده…………………………………………………………………..53

 

 

3-13-3-1 آزمون کولموگروف – اسمیرنوف…………………………………………………………………53

 

3-13-3-2 آزمون لون…………………………………………………………………………………………………53

 

3-13-3-3 تحلیل واریانس…………………………………………………………………………………………..54

 

3-13-3-3-1تحلیل واریانس یک راهه ………………………………………………………………………….55

 

3-13-3-4 رگرسیون چندمتغیره…………………………………………………………………………………….55

 

3-14 خلاصه فصل سوم ………………………………………………………………………………………………56

 

فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده ها

 

4-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………..58

 

4-2آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………..58

 

4-2-1جنسیت …………………………………………………………………………………………………………….59

 

4-2-2 سن………………………………………………………………………………………………………………….59

 

4-2-3 تحصیلات………………………………………………………………………………………………………….60

 

4-3 بررسی وضعیت ارزش برند در بازار پوشاک کرمان… ………………………………………………….61

 

4-4 بررسی وضعیت وفاداری مصرف کننده به نام های تجاری لوکس در بازار پوشاک کرمان………………………………………………………………………………………………………………………….64

 

4-5آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………………..67

 

4-5-1 تحلیل واریانس یک طرفه …………………………………………………………………………………….67

 

4-5-1-1 فرضیه 1:ارزش برند مصرف کنندگان به نام های تجاری لوکس در نتیجه خرید از کانال های توزیع مختلف با هم متفاوت است ………………………………………………………………………………72

 

4-5-1-2 فرضیه 2:وفاداری مصرف کننده به نام های تجاری لوکس در نتیجه خرید از کانال های توزیع مختلف با هم متفاوت است……………………………………………………………………………………..77

 

4-5-1-3 فرضیه 3 .تاثیر ارزش برند روی وفاداری مصرف کنندگان تحت تاثیر کانال های متنوع نیست…………………………………………………………………………………………………………………….77

 

4-6 سایر یافته ها …………………………………………………………………………………………………………..84

 

4-7 خلاصه فصل چهارم ………………………………………………………………………………………………..85

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………..87

 

5-2 بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………….87

 

5-3 نتایج و کاربردها…………………………………………………………………………………………………….91

 

5-4 پیشنهادات برای مطالعات آتی……………………………………………………………………………………94

 

5-5 محدودیت ها یی تحقیق …………………………………………………………………………………………94

 

5-6 خلاصه فصل 5 ………………………………………………………………………………………………………95

 

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………….96

 

فارسی………………………………………………………………………………………………………………………….96

 

لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………..98

 

پیوست ………………………………………………………………………………………………………………………100

 

چکیده:

 

هدف تحقیق حاضر بررسی ارزش برند و وفاداری مصرف کنندگان به نام های تجاری لوکس و کانالهای توزیع موجود برای نام های تجاری لوکس (از قبیل بوتیک ها ،مراکزخرید ،فروشگاه های اینترنتی ،نمایندگی ها ) می باشد .جامعه آماری این تحقیق شامل مصرف کنندگان 39-19 ساله در شهرکرمان می باشد که پوشاک مارکدار مصرف می کنند. 200 پرسشنامه به روش گلوله برفی بین مصرف کنندگان توزیع شد و 114 پرسشنامه جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بکاربرده شد.تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق با استفاده از Anova ، Duncan وتحلیلرگرسیون خطی چندگانه صورت گرفت. وقتی ارزش های برند برای هر مورد از کانال های متنوع بررسی می کنیم ، مشارکت -کنندگان ارزش های برند را به طور متفاوتی ارزیابی می کنند که به نوع کانال توزیع بستگی دارد. مشارکت کنندگان تفاوت معنی داری در زمینه وفاداری برند در نتیجه خرید از کانال های متنوع نشان ندادند . وقتی تاثیر ارزش برند روی وفاداری مصرف کنندگان بررسی شد ، ارزش های برند که وفاداری مصرف کنندگان تحت تاثیر می گذارند بستگی به نوع کانال توزیع دارند. همچنین این تحقیق کانال های توزیع احتمالی برای نام های تجاری لوکس که می توانند در بازار پوشاک کرمان موفق باشند را پیشنهاد می کند.

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

محیط بازار جایی که صنعت خرده فروشی در آن شکل گرفته است و توسعه فروشگاه ها در آن به آهستگی صورت می گیرد ؛در نتیجه این حرکت آهسته ،خرده فروشان را به چالش می کشد تا
کانال های توزیع در دسترس مصرف کنندگان خود را گسترش دهند .تعداد زیادی از خرده فروشان رویکردهای تک کاناله از قبیل فروشگاه های زنجیره ای وفروشگاه ها باعملیات صرفاً کاتالوگی کنار گذاشته اند و به استراتژی چندکاناله از طریق مرتبط ساختن فروشگاه خود با تجارت الکترونیک تغییر رویه داده اند.بازار مشتریان چندکاناله توسط عامل هایی از قبیل افزایش تعداد خانواده های دو درآمده ،کمبود وقت مشتریان ، انقلاب تکنولوژیک و انتخاب های متنوع خرید نه صرفاً در میان برندها و محصولات متفاوت بلکه درمیان شکل های خرده فروشی متنوع از قبیل فروشگاه های بزرگ ،مراکز خرید ،مغازه های کوچک و ساده ،نمایندگی ها ،کاتالوگ ها و سیستم های الکترونیکی خرید به وجود آمده است (پارک و همکاران ،2005).

 

هر ساله میلیاردها دلار محصولات گوناگون خارج از شبکه ها ،شعبه ها و کانال های توزیع مجاز وارد بازار جهانی می شود.این مساله سبب به وجود آمدن شکلی خاص از بازار ،به نام بازار خاکستری در عرصه تجارت شده است که سهم قابل توجهی از معاملات را نیز به خود اختصاص داده است . بازار خاکستری بر روی بسیاری از صنایع از جمله کالاهای لوکس سنتی و محصولات مصرفی مارکدار (دوربین ،ساعت ،لباس و …) تا محصولات صنعتی اثر می گذارد .(سلیمانی ،1389) .در نتیجه بازار خاکستری زمینه را برای گسترش کانال های توزیع نام های تجاری لوکس مهیا می سازد .در واقع خرده فروشی چندکاناله اهمیت زیادی را کسب نموده است زیرا رویکرد چندکاناله سود ها و
فروش های بیشتری را برای خرده فروشان چندکاناله نسبت به رویکرد تک کاناله ایجاد می کند .اگر چه خرده فروشان با چالش هایی از قبیل تضاد کانال و مسائل حفظ مشتری ها مواجه هستند با این وجود آن ها می توانند از فرصت های از قبیل ایجاد اعتبار برند ،تبلیغات نفوذی و هزینه بازاریابی ،توزیع نفوذی و شبکه های عرضه ،راندن ترافیک مقطعی به کانال های چندگانه و دسترسی بیشتر به اطلاعات مشتریان کسب مزیت کنند. بهترین شانس برای افزایش حاشیه سود به ازای هر مشتری در برقراری ارتباط خرده فروشان با نمایندگی های کانال نهفته است. اکثر درآمد در بخش پوشاک در حالت چندکاناله مربوط به جذابیت برندهای قوی می باشد. درحالی که خرده فروشان تشخیص  می دهند که استراتژی چندکاناله برای اعتبار بلندمدت ضروری هستند ولی واقعیت امر این است که هیچ دانشی در مورد اینکه چگونه به طورموفقیت آمیزی می توان خرده فروشی آنلاین ،کاتالوگی و فیزیکی را با هم ترکیب نمود وجود ندارد (پارک و همکاران ،2005) .و از آنجائی که نام های تجاری لوکس ؛ محصولاتی با ریسک بالا می باشند ، بنابراین باید از طریق کانال هایی توزیع شوند که آن تصور لوکس را از آن ها حفظ نمایند . شرکت های که استراتژی چندکاناله بکارمی گیرند با این مسئله مواجه هستند که چگونه منابع را در سرتاسر کانال های موجود برای رساندن محصولات به مصرف کننده نهایی تخصیص دهند (کیم و همکاران،2010) .با توجه به مطالب بیان شده این تحقیق درصدد است تا تاثیر کانال های توزیع متنوع بر ارزش برند و وفاداری مصرف کنندگان به نام های تجاری لوکس را در بازار پوشاک کرمان مورد مطالعه و بررسی قرار دهد . در این فصل به تشریح و بیان مساله، ضرورت انجام تحقیق ،اهداف تحقیق ،قلمروی تحقیق ،استفاده کنندگان از نتایج تحقیق و جنبه نوآوری تحقیق می پردازیم .

 

2-1-3-1)تعریف اخلاقکار………………………. 29

 

2-1-3-2) ابعاد اخلاقکار………………………. 31

 

2-1-3-3) اهمیت و ضرورت پرداختن به اخلاقکار……………. 34

 

2-1-3-4) عوامل مؤثر بر رعایت اخلاق­کاری………………………… 36

 

2-1-3-5) اخلاقکار در ایران………………………… 40

 

2-2-1) هوش…………………………. 42

 

2-2-1-1) تعریف هوش…………………………. 42

 

2-2-1-2) انواع هوش در سازمانها………………………. 43

 

2-2-3) تعریف هوش سازمانی………………………… 47

 

2-2-3-1) ابعاد هوش سازمانی………………………… 482-2-3-2) عناصر هوش سازمانی………………………… 51

 

2-2-3-3) توانمندسازهای کلیدی هوش سازمانی……………. 52

 

2-2-3-4) اهمیت و ضرورت استفاده از هوش سازمانی…………. 53

 

2-3-1) رفتار شهروندی سازمانی………………………… 55

 

2-3-1-1) تعریف رفتار شهروندی سازمانی………………………… 55

 

2-3-1-2) ابعاد رفتار شهروندی سازمانی………………………… 57

 

2-3-1-3) عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی…………………… 58

 

2-2) بخش دوم: سوابق تحقیق………………………… 60

 

2-2-1) تحقیقات داخلی………………………… 60

 

2-2-1-1) تحقیقات داخلی پیرامون اخلاقکار………………………. 60

 

2-2-1-2) تحقیقات داخلی پیرامون هوش سازمانی………………………… 65

 

2-2-1-3) تحقیقات داخلی پیرامون رابطه رفتار شهروندی سازمانی با اخلاق­کار و هوش سازمانی……… 67

 

2-2-2) تحقیقات خارجی………………………… 68

 

2-2-2-1) تحقیقات خارجی پیرامون اخلاق­کار………………………. 68

 

2-2-2-2) تحقیقات خارجی پیرامون هوش سازمانی………………………… 72

 

2-2-2-3) تحقیقات خارجی پیرامون رابطه رفتار شهروندی سازمانی با اخلاق­کار و هوش سازمانی……. 75

 

2-3) بخش سوم: چارچوب نظری و مدل مفهومی تحقیق………………………… 85

 

فصل سوم: روش­ها و ابزار تحقیق

 

مقدمه……………………….. 88

 

3-1) روش تحقیق………………………… 88

 

3-2) جامعه آماری………………………… 89

 

3-3) حجم نمونه و روش نمونه گیری………………………… 90

 

3-4) ابزار جمع ­آوری داده………………………. 91

 

3-4-1) روایی………………………… 93

 

3-4-2) پایایی………………………… 93

 

3-5) روش گردآوری داده………………………. 95

 

3-6) ابزار و روش تجزیه و تحلیل داده­ ها………………………. 95

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ ها

 

مقدمه………………………. 97

 

4-1) ویژگی­های جمعیت­ شناختی افراد جامعه……………………….. 974-1-1) توزیع فراوانی و درصد جنسیت افراد نسبت به کل آمار……… 97

 

4-1-2) توزیع فراوانی و درصد تحصیلات افراد نسبت به کل آمار………… 98

 

4-1-3) توزیع فراوانی و درصد گروه­ های سنی افراد نسبت به کل آمار……. 100

 

4-2) تحلیل توصیفی ویژگیهای افراد مورد بررسی………………………… 101

 

4-2-1) شاخص­های آمار توصیفی متغیرهای پژوهش………………………….. 101

 

4-3) تحلیل استنباطی فرضیههای پژوهش………………………….. 102

 

4-3-1) بررسی وضعیت اخلاقکار، هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی………. 102

 

4-3-2) بررسی وضعیت ابعاد اخلاق­کار، هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی…… 103

 

4-3-2-1) بررسی وضعیت ابعاد اخلاق­کار………………………. 103

 

4-3-2-2) بررسی وضعیت ابعاد هوش سازمانی………………………… 104

 

4-3-2-3) بررسی وضعیت ابعاد رفتار شهروندی سازمانی………………………… 105

 

4-3-3) بررسی نحوه ارتباط متغیرهای پژوهش………………………….. 105

 

4-3-4) بررسی ارتباط میان ابعاد متغیرهای پژوهش………………………….. 106

 

4-3-4-1) بررسی ارتباط میان ابعاد اخلاق­کار………………………. 107

 

4-3-4-2) بررسی ارتباط میان ابعاد هوش سازمانی………………………… 108

 

 

4-3-4-3) بررسی ارتباط میان ابعاد رفتار شهروندی سازمانی………………………… 109

 

4-3-4-4) بررسی ارتباط میان ابعاد اخلاق­کار و رفتار شهروندی سازمانی…………… 110

 

4-3-4-5) بررسی ارتباط میان ابعاد رفتار شهروندی سازمانی و هوش سازمانی…………. 110

 

4-3-4-6) بررسی ارتباط میان ابعاد اخلاق­کار و هوش سازمانی………………………… 112

 

4-3-5)ترسیم مدل اصلی تحقیق و نیکویی برازش مدل………………………… 114

 

4-3-6) بررسی میزان تأثیر ویژگی­های جمعیت شناختی………………………… 121

 

4-3-6-1) تأثیر ویژگی جنسیت بر متغیرهای مورد مطالعه……………………….. 121

 

4-3-6-2) تأثیر ویژگی سن بر متغیرهای مورد مطالعه……………………….. 122

 

4-3-6-3) تأثیر ویژگی تحصیلات بر متغیرهای مورد مطالعه……………………….. 122

 

4-4) یافته های جانبی………………………… 124

 

4-4-1) بررسی میزان تأثیر ابعاد متغیرها………………………. 124

 

4-4-1-1) بررسی میزان تأثیر مستقیم و غیرمستقیم ابعاد چهارگانه متغیر اخلاق­کار ………..124

 

4-4-1-2) بررسی میزان تأثیر مستقیم و غیرمستقیم ابعاد هفتگانه متغیر هوش سازمانی………. 128

 

4-4-1-3) بررسی میزان تأثیر مستقیم و غیرمستقیم ابعاد پنجگانه متغیر رفتار شهروندی سازمانی……. 131

 

فصل پنجم: نتیجه­ گیری و پیشنهادات

 

مقدمه……………………….. 1365-1)خلاصه تحقیق………………………… 137

 

5-2) نتیجه­ گیری………………………… 138

 

5-2-1) وضعیت اخلاق­کار، هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان اداری دانشگاه شیراز……. 139

 

5-2-2) نحوه ارتباط اخلاق­کار و هوش سازمانی………………………… 140

 

5-2-3) نحوه ارتباط ابعاد اخلاق­کار، هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی………. 141

 

5-2-4) تفسیر مدل اصلی تحقیق………………………… 142

 

5-2-5) تأثیر ویژگی­های جمعیت­شناختی بر اخلاق­کار، هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی…………… 142

 

5-3) محدودیت­های تحقیق………………………… 143

 

5-4) پیشنهادهای تحقیق………………………… 144

 

5-4-1) پیشنهادهای عمومی تحقیق………………………… 144

 

5-4-2) پیشنهادهایی به محقّقین و پژوهشگران آینده……….. 147

 

منابع و مآخذ……………………….. 149

 

الف) منابع فارسی………………………… 149

 

ب) منابع غیرفارسی………………………… 157

 

پیوست­ها………………………. 165

 

پیوست شماره 1: پرسشنامه پژوهش……………………….. 165

 

پیوست شماره 2: ضرایب آلفای کرونباخ……………………….. 169

 

پیوست شماره 3: ضرایب تی تک نمونه­ای برای سنجش وضعیت متغیرها………. 171

 

پیوست شماره 4: ماتریس همبستگی متغیرها……………………….. 172

 

پیوست شماره 5: آماره­های نیکویی برازش مدل لیزرل……………………….. 173

 

پیوست شماره 6: بررسی وضعیت عوامل جمعیت شناختی……………………….. 174

 

پیوست شماره 6-1: بررسی وضعیت عامل جنسیت……………………….. 174

 

پیوست شماره 6-2: بررسی وضعیت عامل سن……………………….. 175

 

پیوست شماره 6-3: بررسی وضعیت عامل تحصیلات……………………….. 176

 

پیوست شماره 7: ضرایب تحلیل مسیر……………………….. 178

 

پیوست شماره 7-1: ضرایب تحلیل مسیر اخلاقکار……………………….. 178

 

پیوست شماره 7-2: ضرایب تحلیل مسیر هوش سازمانی……………………….. 179پیوست شماره 7-3: ضرایب تحلیل مسیر رفتار شهروندی سازمانی……………. 180

 

چکیده:

 

دنیای امروز، دنیای سازمانهایی است که متولیان آن انسانها هستند. نیروی انسانی با قابلیت و توانمندی بالقوه خود چنانچه به خوبی مورد توجه قرار گیرد می­تواند نقش مهم و حساسی را در راستای نیل به توسعه و رشد اقتصادی ایفا نماید. لازمه رسیدن به این مهم، توجه به کارایی و اثربخشی سازمانها با اهمیت دادن به خصوصیات و ویژگیهای متغیرهای رفتار سازمانی از جمله اخلاق­کار و هوش سازمانی در افراد و کارکنان است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نحوه ارتباط میان اخلاقکار و هوش سازمانی با در نظر گرفتن متغیر میانجی رفتار شهروندی سازمانی است.

 

جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان رسمی اداری دانشگاه شیراز (540 نفر) می­باشند. نمونه­گیری بر اساس روش تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران انجام گرفت. جهت سنجش متغیرهای تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده شد که شامل 30 سؤال اخلاق­کار، 25 سؤال هوش سازمانی و 10 سؤال رفتار شهروندی سازمانی بود. داده­های حاصل از پژوهش پس از جمع­آوری جهت تعیین ارتباط میان متغیرها توسط نرم­افزار آماری لیزرل مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند.

 

نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که، متغیر رفتار شهروندی سازمانی دارای رابطه معنی­دار با متغیرهای اخلاق­کار و هوش سازمانی است. بدین معنی که با افزایش رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان اخلاق­کاری و همچنین هوش سازمانی آنها نیز افزایش خواهد یافت. با در نظر گرفتن متغیر رفتار شهروندی سازمانی به عنوان متغیر میانجی میان متغیرهای اخلاق­کار و هوش سازمانی ارتباط غیرمستقیم این متغیرها نیز تأیید می­گردد. امّا، بر اساس همین نتایج متغیرهای اخلاق­کار و هوش سازمانی دارای رابطه معنی­دار نبوده و ارتباط میان آنها تأیید نمی­شود. بنابراین رابطه مستقیمی نیز میان آنها قابل تصور نیست.

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

مقدمه:

 

در یک نگاه کلی تحقیق حاضر بر آن است تا ضمن بررسی وضعیت رفتارهای مناسب در محیط کار که سبب بالارفتن کارایی و اثربخشی سازمانی میگردد؛ از قبیل درجه مناسب اخلاقکار، هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی؛ ارتباط میان این رفتارها را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. بدیهی است شناخت اینگونه عوامل، که مدیریت را در کنترل و اداره نیروی انسانی سازمان یاری میرساند، به تحقق اهداف سازمانی و متعاقباً رشد و توسعه اجتماعی تسریع خواهد بخشید و نه تنها برای سازمان نافع بوده بلکه برای عمومیت جامعه نیز مفید واقع خواهد شد.

 

به طور کلی در این فصل بـه تحریر کلّیات تحقیق در قالب موضوعات مختلف پرداخته میشود؛ ترتیب ارائه موضوعات بدین صورت است که در ابتدا مسأله تحقیق و اهمیت و ضرورت آن بیان میشود؛ سپس اهداف، روش، محدودیتها، قلمرو و فرضیه های تحقیق بیان میگردد. در انتها نیز تعاریف عملیاتی واژه­ های تحقیق ارائه میشوند.

 

1-1- مسئله تحقیق

 

انسان، به عنوان اشرف مخلوقات الهی صاحب اخلاقها و منشهای متفاوتی است، آنگونه که نه تنها در محیط و شرایط مختلف خُلقیات گوناگونی دارد، بلکه در یک محیط نیز ممکن است رفتارهای متفاوتی از خود ابراز نماید. خُلق و خوی انسان برگرفته از روح اوست. آن آفریدهای که حضرت حق در وصفش فرمود:

 

وَ یَسئَلوُنَکَ عَنِ الرُّوحُ قُلِ الرّوُحُ مِن اَمرِ رَبّی وَ ما اوُتیتُم مِنَ العِلمِ اِلاّ قَلیلا [1]

 

(سوره مبارکه بنی اسرائیل، آیهی 85)

 

روح انسان تحت تأثیر شرایط مختلف و پیچیده ای قرار دارد که بسیاری از آنها مطابق فرموده خداوند ناشناخته مانده است. امّا امروزه مبرهن است که از جمله عوامل مؤثر بر روح انسان ویژگی ها و شرایط محیطی است که با تغییر و تحول آن، روحیات و متعاقباً شرایط روحی و رفتار انسان نیز تحولاتی میپذیرد و پس خلق و خو، یا به عبارتی رفتار او در هر شرایطی، به نحوی خاص شکل می گیرد. مدیریت ضمن باور و اعتقاد به انسان به عنوان یکی از منابع پر قدر و ارزش، به دنبال راهی برای اداره و پرورش این منبع، به منظور بهرهگیری بهینه از توانمندیهای خدادادی اوست؛ بنابراین مدیریت بر انسان، مستلزم مدیریت رفتار اوست.

 

فرهنگ اسلام نیز همواره مملو از مکارم اخلاقی، برگرفته از آموخته های عملی و سیرهی نبوی و علوی است. در روایات وارده از نبی گرامی اسلام و ائمه علیهمالسلام در مورد کار و کمیت و کیفیت آن و همچنین امور اخلاقی و رفتاری در روابط همه جانبه کارکنان با یکدیگر، با زیردست و مافوق حقوقی مشخص شده است که با التزام به آن دستورات زمینههای توفیق دنیوی و اخروی فراهم خواهد گشت. از جمله امیرالمؤمنین علی (ع) در نامه 53 به مالک اشتر ضمن بیان توصیههای مدیریتی به عمّال خویش در بلاد اسلامی همواره به ایشان در توجه و رسیدگی به امور نیروی کار و زیردستان توصیه داشته و آنها را همانند یگانه عامل موفقیت در امور اداره مملکت معرفی نمودهاند همانطور که امروزه نیز از کارکنان خبره به عنوان یگانه عامل مزیت رقابتی یاد شده است. حضرت زین العابدین امام سجاد (ع) نیز در رسالهی حقوق خویش؛ صحیفه سجادیه به کیفیت روابط بین همکاران و مدیران با کارکنان خود بطور کامل توجه داشتهاند.

 

اینگونه مسائل که امروزه با نام، مدیریت رفتار انسانی و توجه به منابع انسانی شناخته میشوند، در طی دهههای اخیر تجربیات گوناگون و گستردهای را پشت سر نهاده و بسیاری از اصول و ضوابط قدیمی را به بایگانی تاریخ سپردهاند. اكنون ضوابط كلاسیك گذشته، جای خود را به اندیشههای نوینی در ارتباط با این مباحث و ضوابط تازه و اندیشمندانه دادهاند كه در جوامع مورد توجه و استفاده قرار میگیرد.

 

یکی از این مسائل، بحث اخلاقکار است که امروزه محققان و نویسندگان زیادی این بحث را به عنوان ابزار ارتقای محیط اخلاقی در سازمانها ضروری دانستهاند. اخلاقکار یکی از جنبههای مهم فرهنگ در سازمان است و به سمتی پیش میرود که به بخشی از راهبرد یک سازمان تبدیل گردد. درک مفهوم اخلاق به طور کلی و در معنای خاص آن زیربنای ایجاد و حفظ یک نظام اخلاقی در جامعه و به تبع آن در سازمانهاست.

 

انسانها در بعد فردی و شخصیتی دارای ویژگیهای خاص اخلاقی هستند که پندار، گفتار و رفتار آنها را شکل میدهد. ممکن است همین افراد وقتی در یک جایگاه و پست سازمانی قرار میگیرند عواملی موجب شود که پندار، گفتار و رفتار متفاوتی از بعد فردی سر بزند که این ویژگیهای انسانی بر روی میزان کارایی و اثربخشی سازمان تأثیر بگذارد. از طرفی اخلاقی بودن یا نبودن رفتارها و عملکرد میتواند موجب بروز پیامدهای مثبت یا منفی در سطح سازمان گردد (تولایی،1388: 14).

 

علاوه بر اخلاق­کار، عامل دیگری که موجب کارایی و اثربخشی سازمان می­گردد؛ هوش سازمانی است. در سازمان­های جدید به جای قدرت بازو، قدرت ذهن حاکمیت دارد و اثربخشی سازمان­ها وابسته به توانایی دانشی آنهاست. پس ارتقاء هوش سازمانی می­تواند باعث ارتقاء سازمان و باعث افزایش هوشمندی، بهره­وری و تکامل سازمان شود (خسروی،1389: 2). افزایش هوش سازمانی موجب می­شود تا سازمان­ها داده­های محیط پیرامون خود را سریع­تر و با دقتی بیش­تر تجزیه و تحلیل کرده و نتایج بدست آمده را از راه­های سودمند ذخیره و در مواقع مقتضی در دسترس تصمیم­گیرندگان قرار دهند (زهرایی و رجایی­پور،1390: 156).

 

از سوی دیگر، رفتارهایی که از سوی کارکنان به صورت داوطلبانه و بدون اجبار سازمان صورت می­گیرد، سبب کارایی بالاتری در سازمان خواهد شد. مقوله تلاشهای داوطلبانه کارکنان در کمک به همکاران، مشتریان و بقای سازمان؛ رفتار شهروندی سازمانی نام دارد. بدین ترتیب در رفتار شهروندی سازمانی به طور کلی آن دسته از رفتارهایی مورد توجه قرار می­گیرد که اگرچه اجباری از سوی سازمان برای انجام آنها وجود ندارد، در سایه انجام آنها از جانب کارکنان، برای سازمان منفعت­هایی ایجاد می­شود (طاهری دمنه؛ زنجیرچی و قاسمیه،1390: 32).

 

در این زمینه دانشگاه نیز به عنوان یکی از مهمترین و مؤثرترین مراکز تربیت افراد جامعه باید با در نظر گرفتن اخلاقکار در تمامی زمینهها بتواند اصول اخلاقی را رعایت نماید، همچنین زمینه بروز و استفاده مناسب از اطلاعات سازمان برای افزایش هوش سازمانی را فراهم کرده و مهمتر از همه رفتارهای کارکنان خود را به سمت و سوی، رفتارهای مناسب و کارای داوطلبانه از سوی آنان سوق دهد و حتی تا جایی پیش رود که اینگونه مسائل در سازمان نهادینه شود. دنیای رقابتی امروز در محیط دانشگاهی نیز بی­تأثیر نبودهاست. تلاش دانشگاههای معتبر برای جذب دانشجو سبب گشته تا مسئولین آموزشی امکانات و تسهیلات لازم را در این راستا فراهم آورند. با توجه به این مسائل هر مرکزی که بتواند ارتباط مناسبتر و بهتری با ارباب رجوع (پذیرفتهشدگان) برقرار نماید گام مؤثرتری در جهت سیاست جذب بر میدارد. بنابراین رفتار کارکنان در حیطه دانشگاهی تأثیر بسزایی در مقوله پذیرش دانشجویان و حتی در اعتبار دانشگاه مربوطه خواهد داشت. علاوه بر بررسی ارتباط میان مسائل مطرح شده، مسأله اصلی این پژوهش سنجش وضعیت اخلاقکار، هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در دانشگاه شیراز است.

 

2-1) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

 

بی­شک، دنیای امروز دنیای سازمان­هاست و متولیان این سازمان­ها انسان­ها هستند. به عبارت دیگر، فلسفه­ی وجودی سازمان متکی به حیات انسان است. انسان­ها در کالبد سازمان­ها روح می­دمند؛ آن­ها را به حرکت در می­آورند و اداره می­کنند. سازمان­ها بدون انسان­ها نه تنها مفهوم نخواهند داشت، بلکه اداره آنها نیز میسر نخواهد بود (قربانی­زاده و کریمان،1389: 48).

 

بر همین اساس، مقوله رفتار سازمانی مسئله­ای پیچیده و در عین حال مقوله­ای تأثیرگذار و بسیار مهم در موفقیت و سرنوشت سازمان­هاست، به نحوی که به جرأت میتوان اذعان نمود تحقق تمامی اهداف سازمانی متأثر و در گرو میزان توجه سازمان به این مقوله و تأثیرات شگرف آن بر منابع انسانی به عنوان منبعی خطیر و ارزشمند است. امروزه نیز بسیاری از سازمانها به این مهم دست یافته­اند که یگانه عامل مزیت رقابتی خود را بایست در نیروی انسانی خبره و توانمند جستجو کنند تا بتوانند به اهداف مالی و غیر مالی خود اعم از سودآوری، بقا و پیشرفت دست یابند از این جهت توجه اندیشمندان و محققان به مسائلی که نیروی کار سازمان­ها را تحت تأثیر و تحول قرار می­دهد جلب شده تا بتوانند راهکارهایی برای توانمندسازی و بهره­گیری بهینه از منابع انسانی موجود خود را داشته باشند.

 

2-2-4 سیستم‌های حاکمیت شرکتی ………………………………………………………………… 19

 

2-2-4-1 سیستم‌های درون سازمانی………………………………………………………… 20

 

2-2-4-2 سیستم‌های برون سازمانی…………………………………………………………. 20

 

2-2-5 عوامل ایجاد تمایز در سیستم‌های حاکمیت شرکتی ……………………………………. 21

 

2-2-6 مکانیزم‌های حاكمیت شركتی………………………………………………………………… 24

 

2-2-6-1 مکانیزم‌های درون سازمانی (محاطی)…………………………………………… 24

 

2-2-6-2 مکانیزم‌های برون سازمانی (محیطی)……………………………………………. 25

 

2-2-7 حاکمیت شرکتی در ایران…………………………………………………………………….. 25

 

2-3 ساختار مالکیت و حاکمیت شرکتی………………………………………………………………… 27

 

2-4 تمرکز مالکیت………………………………………………………………………………………….. 28

 

2-4-1 اهمیت تمرکز مالکیت…………………………………………………………………………. 30

 

2-4-2 تمرکز مالکیت و تأثیر آن بر گزارشگری مالی……………………………………………. 31

 

2-4-3 تمرکز مالکیت و سهامداران عمده در مقابل سهامداران خرد………………………….. 32

 

2-5 مالکیت نهادی………………………………………………………………………………………….. 37

 

2-5-1 سهامداران نهادی و تئوری‌های مطرح……………………………………………………… 40

 

2-5-2 انگیزه و اهداف سهامداران نهادی ………………………………………………………….. 41

 

2-5-3 روند رشد سهامداران نهادی…………………………………………………………………. 43

 

2-6 هیأت مدیره……………………………………………………………………………………………… 44

 

2-6-1 ترکیب هیأت مدیره …………………………………………………………………………… 45

 

2-6-1-1 مسئولیت هیأت مدیره………………………………………………………………. 46

 

2-6-1-2اندازه هیأت مدیره …………………………………………………………………… 47

 

2-6-1-3 درصد اعضای غیرموظف هیأت مدیره………………………………………….. 47

 

2-6-2 استقلال هیأت مدیره…………………………………………………………………………… 48

 

2-6-3 استقلال رئیس هیأت مدیره از مدیرعامل و رابطه آن با تمرکز مالکیت……………… 49

 

2-6-4 قوانین مربوط به هیأت مدیره در ایران:…………………………………………………….. 51

 

2-7 حسابرسی……………………………………………………………………………………………….. 52

 

2-7-1 ضرورت استفاده از خدمات حسابرسان…………………………………………………… 54

 

2-8 حق‌الزحمه حسابرسی…………………………………………………………………………………. 54

 

2-8-1 عوامل تعیین‌کننده حق‌الزحمه حسابرسی………………………………………………….. 55

 

2-8-2 حق‌الزحمه حسابرسی و ساختار مالکیت………………………………………………….. 57

 

2-8-2-1 حق‌الزحمه حسابرسی و ساختار مالکیت پراکنده…………………………….. 58

 

2-8-2-2 حق‌الزحمه حسابرسی و ساختار مالکیت متمرکز…………………………….. 59

 

2-9 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………. 61

 

2-9-1 تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………. 61

 

2-9-2 پیشینه تحقیقات داخلی……………………………………………………………………….. 69

 

2-9-2-1 تحقیقات داخلی تمرکز مالکیت نهادی و مدیریتی…………………………… 69

 

2-9-2-2 تحقیقات داخلی حق‌الزحمه حسابرسی………………………………………… 72

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………… 83

 

3-2 نوع پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 83

 

3-3 طرح مسأله پژوهش…………………………………………………………………………………… 83

 

3-4 فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………… 85

 

3-5 حدود پژوهش………………………………………………………………………………………….. 85

 

3-5-1 قلمرو مکانی و زمانی پژوهش………………………………………………………………. 85

 

3-5-2 جامعه مورد نظر تحقیق……………………………………………………………………….. 85

 

3-5-3 نمونه آماری……………………………………………………………………………………… 86

 

3-6 ابزار جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز پژوهش……………………………………………………… 86

 

3-7 مدل‌ها و متغیرهای پژوهش و نحوه آزمون فرضیه‌ها……………………………………………. 87

 

3-8 روش‌های آماری مورد استفاده در پژوهش……………………………………………………….. 88

 

3-8 روش‌های تخمین با استفاده از داده‌های ترکیبی…………………………………………………. 89

 

3-8-2 آزمون لیمر……………………………………………………………………………………. 90

 

3-8-3 آزمون چاو………………………………………………………………………………………. 91

 

3-8-4 آزمون هاسمن…………………………………………………………………………………… 91

 

 

3-8-4-1 اثرات ثابت………………………………………………………………………….. 92

 

3-8-4-2 اثرات تصادفی……………………………………………………………………… 92

 

3-8-5 آزمون‌های آماری……………………………………………………………………………….. 92

 

3-8-5-1 آزمون ……………………………………………………………………………… 93

 

3-8-5-2 آزمون F فیشر………………………………………………………………………. 93

 

3-9 تحلیل رگرسیون………………………………………………………………………………………… 93

 

3-9-1 رگرسیون چند متغیره………………………………………………………………………….. 94

 

3-9-2 ضریب تعیین و ضریب تعیین تصحیح شده …………………………………………….. 95

 

3-9-3 آزمون معنادار بودن در الگوی رگرسیون …………………………………………………. 95

 

3-9-4 آزمون معنادار بودن معادله رگرسیون ……………………………………………………… 96

 

3-9-4 آزمون معنادار بودن ضرایب ………………………………………………………………… 96

 

3-9-5 عدم خود همبستگی……………………………………………………………………………. 97

 

3-10 خلاصه فصل سوم……………………………………………………………………………………. 99

 

فصل چهارم: محاسبات و یافته های تحقیق

 

4-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………….. 101

 

4-2 نتایج آمار توصیفی…………………………………………………………………………………… 101

 

4-3 بررسی نرمال بودن توزیع متغیر وابسته………………………………………………………….. 102

 

4-4 تحلیل ماهیت و ویژگی­های متغیرهای تحقیق………………………………………………….. 102

 

4-5 بررسی خود همبستگی……………………………………………………………………………… 103

 

4-6 بررسی ناهمسانی واریانس…………………………………………………………………………. 104

 

4-7- آزمون معنی دار بودن روش اثرات ثابت………………………………………………………. 104

 

4-8- آزمون فرضیه تحقیق …………………………………………………………………………….. 105

 

فرضیه اول: فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………… 105

 

4-8-1- آزمون رگرسیون مربوط به فرضیه اول تحقیق………………………………………… 107

 

4-8-2- آزمون رگرسیون مربوط به فرضیه دوم تحقیق………………………………………… 107

 

4-8-3- بررسی متغیرهای کنترلی مدل تحقیق…………………………………………………… 108

 

4-9- خلاصه فصل………………………………………………………………………………………… 108

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………….. 110

 

5-2- نتایج آزمون تأثیر تمرکز مالکیت بر حق‌الزحمه حسابرسی………………………………… 110

 

5-2-1- مقایسه با نتایج تحقیقات گذشته…………………………………………………………. 111

 

5-2-2- مقایسه با نتایج تحقیقات گذشته…………………………………………………………. 111

 

5-4- نتیجه‌گیری ………………………………………………………………………………………….. 112

 

5–5- محدودیت‌های تحقیق…………………………………………………………………………….. 113

 

5–6- پیشنهادات به استفاده‌کنندگان از نتایج تحقیق………………………………………………… 113

 

5-7- پیشنهادات برای تحقیقات آتی………………………………………………………………….. 113

 

5-8- خلاصه فصل………………………………………………………………………………………… 114

 

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………… 120

 

منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………. 125

 

چکیده:

 

تحقیق حاضر تأثیر تمرکز مالکیت را بر حق‌الزحمه حسابرسی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می‌دهد. میزان و ماهیت حق‌الزحمه حسابرسی خارجی تقاضا شده توسط حسابرسان، با سه عامل توصیفی؛ حجم عملیات، پیچیدگی عملیات و ریسك حسابرسی مرتبط است. تحقیقات نشان دادند که ترکیب مالکیت شرکت به عنوان یکی از عوامل کلیدی حاکمیت شرکتی، می‌تواند از طریق تأثیر بر این سه عامل توصیفی، حق‌الزحمه حسابرسی را تحت تأثیر قرار دهد. از آنجایی که انواع طبقات سهامداران، اهداف و انگیزه‌های متفاوتی برای سرمایه‌گذاری خود در شرکت‌ها دارند، در این تحقیق تمرکز مالکیت عاملی از ساختار مالکیت شرکت‌ها، از دو جنبه نهادی و مدیریتی بررسی شد و 114 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 86 – 91 به عنوان نمونه انتخاب گردید. این تحقیق از نوع مطالعه توصیفی – همبستگی است. یافته‌های تحقیق نشان داد که رابطه منفی معنادار میان ضریب تمرکز مالکیت سرمایه گذاران نهادی با حق‌الزحمه حسابرسی و رابطه منفی معنادار میان ضریب تمرکز هیأت مدیره و حق‌الزحمه حسابرسی در شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد.

 

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

حاکمیت شرکتی از مجموعه مکانیزم‌های کنترلی داخلی و خارجی شرکتی تشکیل شده و تعیین می‌کند که شرکت چگونه و توسط چه کسانی اداره شود، تا عملکرد مناسب‌تری در تمامی زمینه‌ها داشته باشد. ترکیب سهامداران یا ساختار مالکیت از موضوعات مهم حاکمیت شرکتی به شمار می‌رود. تعاریف متعددی از ترکیب مالکیت شرکت‌ها ارائه شده و اصطلاحات گوناگونی همچون ترکیب سهامداران و یا ساختار مالکیت برای این مفهوم به کار گرفته می‌شود. “ساختار مالکیت یا ترکیب سهامداری به معنی نحوه توزیع سهام و حقوق مالکیت به لحاظ حق رأی و سرمایه به علاوه ماهیت و موجودیت مالکان سهام است“. [15]. ساختار مالکیت دو بعد دارد یکی تمرکز مالکیت و دیگری هویت سهامداران است، تمرکز مالکیت به عنوان بعد اساسی ساختار مالکیت در سال­های اخیر به عنوان یکی از مسائل مهم در ادبیات حاکمیت شرکتی و تاثیر آن بر ترکیب مالکیت و اداره شرکت­ها در کشورها و اقتصادهای در حال رشد و بازارهای جهان مطرح شده است.

 

ساختار مالکیت یک شرکت را می‌توان از ابعاد گوناگونی مورد توجه قرار داد. به عنوان مثال، در وهله اول بر حسب دو متغیر شامل سهامداران درونی یا سهام در اختیار سهامداران داخلی و سهامداران بیرونی طبقه‌بندی می‌شود. بر طبق این دو متغیر، سهام در اختیار سهامداران نهادی و دولت از بخش‌های اصلی مالکیت بیرونی شرکت‌ها محسوب شده و مورد بررسی قرار می‌گیرد. انواع دیگر طبقه بندی مالکیت را می‌توان شامل تمرکز یا عدم تمرکز مالکیت، نهادی یا حقیقی بودن و مدیریتی یا غیر مدیریتی بودن سهامداران دانست. [15].

 

در سال‌های اخیر تمرکز مالکیت و تأثیر آن بر ابعاد مختلف شرکت‌ها در میان اقتصادهای در حال رشد و بازارهای نوپای اروپا و آسیا به عنوان یکی از مسائل مهم در مالکیت شرکتی مطرح شده است. تمرکز مالکیت ممکن است با افزایش نظارت و حذف مشکل گزارشگری مالی جعلی، باعث ایجاد تغییرات مثبت در سازمان باشد. ولی سایر مکانیزم‌ها ممکن است درجهت عکس عمل نماید یکی از مسائلی که بیشتر به آن پرداخته شده، این است که سهامداران بزرگ و مالکان مدیر ممکن است از حقوق کنترلی خود برای کسب منافع شخصی استفاده نمایند و موجب استثمار سایر سهامداران شوند، این احتمالات و عدم مشخص بودن تأثیر تمرکز مالکیت بر ابعاد مختلف شرکت باعث ارائه نظریات مختلفی در ارتباط با رفتار مدیران شده است.

 

در پی شکل‌گیری شرکت‌های سهامی و جدایی مالکیت از مدیریت و انتخاب مدیران به نمایندگی از مالکان، اقتصاددانان متوجه شدند که تمامی گروه‌های مربوط به یک شرکت سهامی برای یک هدف مشترک فعالیت نمی‌کنند. بلکه میان گروه‌های مختلف حاضر در شرکت، تضاد منافع وجود دارد. این تضاد منافع، تحت عنوان ” مسئله نمایندگی ” در دهه 1970 توسط جنسن و مک‌لینگ مطرح شد. به عقیده آن‌ها، “رابطه نمایندگی قراردادی است که بر اساس آن صاحب کار یا مالک، نماینده یا عامل را از جانب خود منصوب و اختیار تصمیم‌گیری را به او تفویض می‌کند”. [15]. این تئوری در اصل به مبحث تضاد منافع بین مالکان و مدیران می‌پردازد، اما انواع دیگری از تضاد منافع نیز میان سهامداران عمده و خرد وجود دارد. به عنوان مثال، بر طبق نظریه هم سویی استراتژیک، گاهی ممکن است انتظارات سهامداران نهادی با منافع مدیران گره خورده و به واسطه انطباق منافع این دو گروه، منافع سهامداران خرد نادیده گرفته شود. در این میان بر اساس مطالعات صورت گرفته، ماهیت مالکیت نیز می‌تواند در ریسک سلب مالکیت و همچنین عملکرد شرکت‌ها و سایر جنبه‌های کسب و کار تأثیر‌گذار باشد.

 

حسابرسی معمولاً در شرایطی که روابط نمایندگی حاکم است برای کاهش تضاد منافع مطرح می‌شود. افزون بر آن، یکی از عوامل اصلی حاکمیت شرکتی مناسب، انجام حسابرسی است. خدمات حسابرسی حرفه‌ای فرصتی است برای درجات مختلف شدت حسابرسی و مذاکره صاحبان شرکت‌ها و سایر ذی‌نفعان به دنبال تخصیص منابع کارآمد و دیگر تصمیم‌گیری‌های مالی مهم براساس اعداد گزارش شده بدست آمده توسط سیستم حسابرسی یک شرکت هستند. [66].

 

جهت استفاده از خدمات حسابرسی باید مبلغی به عنوان حق‌الزحمه خدمات حسابرسی پرداخت‌‌ شود. حق‌الزحمه حسابرسی بازتابی از یک هزینه اقتصادی در سازمان است. مطالعات صورت گرفته در خصوص عوامل تعیین کننده حق‌الزحمه حسابرسی نشان می‌دهند که حسابرسان برای تعیین میزان حق‌الزحمه درخواستی خود، بیشتر به اندازه، پیچیدگی، ریسک‌ها و دیگر عوامل ذاتی حسابرسی توجه داشته و با ارزیابی که از حجم و ریسك كار حسابرسی انجام می‌دهند، حق‌الزحمه خود را تعیین می‌کنند. [66].

 

در مطالعه حاضر ما رابطه تجربی بین تمرکز مالکیت و حق الزحمه حسابرسی را بررسی می‌کنیم. اگر ترکیب مالکیت یک شرکت، اثربخشی حاکمیت خود و کنترل داخلی را تعیین می‌کند. بررسی رابطه بین تمرکز مالکیت و حق الزحمه حسابرسی درک ما را از حکومت سازمان افزایش می‌دهد. تمرکز مالکیت منجر به افزایش کیفیت اطلاعات می‌شود. با توجه به تحقیقات محدودی که در این زمینه در جهان و به خصوص در کشور ایران انجام نگرفته در این تحقیق به بررسی دقیق‌تر این موضوع در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. آن چه در این تحقیق در خور توجه است این است که سعی شده است توجه و دقت بیشتری به بکارگیری معیار تمرکز مالکیت داشته باشیم، چون شاید بتوان ادعا کرد که یکی از دلایل دست یابی محققان قبلی به نتایج متناقض عدم توجه به معیار مناسب برای اندازه گیری تمرکز مالکیت باشد.

 

1-2 بیان مسأله

 

اساساً مطالعات مربوط به حاکمیت شرکتی، به موضوع تضاد منافع میان مدیران و سهامداران (مشکلات نمایندگی نوع اول) توجه دارند. در حالی که طبق مطالعات صورت گرفته، مالکیت سهامداران متمرکزتر شده است. زیرا حمایت ضعیف از سهامداران، انگیزه‌ای برای جمع‌آوری سهام بیشتر جهت کنترل بهتر بر مدیران شرکت را فراهم آورده است. در نتیجه در کشورهایی که حمایت ضعیفی از سهامداران وجود دارد، مشکلات نمایندگی نوع اول کاهش می‌یابد اما مشکلات نمایندگی میان سهامداران اقلیت و اکثریت (مشکلات نمایندگی نوع دوم) افزایش خواهد یافت. ریسک سلب مالکیت یا انتقال ثروت از سهامداران اقلیت، ممکن است باعث افزایش تقاضا برای حسابرسی شود که معمولاً معیار اندازه‌گیری آن حق‌الزحمه حسابرسی است. از این دیدگاه حسابرسی یک هزینه نظارتی تلقی می‌شود که بستگی به میزان مشکلات نمایندگی شرکت دارد. [66].

 

سهامداران نهادی از دیگر گروه‌هایی هستند که نقش مهمی در ساختار مالکیت ایفا می‌کنند و به واسطه قابلیت بسیار زیاد در انجام حرفه‌ای تجزیه و تحلیل‌های مالی از سایر مالکین متمایز می‌باشند. این دسته از مالکین به کیفیت اطلاعات اهمیت داده و با توجه به ویژگی‌های ذاتی و نفوذ خاص بر مدیریت، آن‌ها را به استفاده از خدمات حسابرسی با کیفیت ترغیب نموده و نهایتاً منجر به افزایش حق‌الزحمه حسابرسی می‌گردند[26]. البته افزایش تمرکز چنین مالکانی و نظارت فعال آن‌ها بر عملیات شرکت باعث کاهش هزینه‌های نمایندگی و ریسک کنترل در گزارشگری مالی شده و در نتیجه باعث کاهش حق‌الزحمه حسابرسی می‌گردد. [66].

 

در تئوری نمایندگی کنترل مهمترین وظیفه هیأت مدیره است و ساختار هیأت مدیره در افزایش عملکرد کنترلی نقش مهمی دارد. ساختار هیأت مدیره به عنوان ابزاری کنترلی در شرکت، تعیین کننده قدرت هیأت مدیره است. مطالعات اخیر نشان داد که نقش هیأت مدیره و کمیته حسابرسی به عنوان بخشی از اداره امور در تعیین میزان حق الزحمه حسابرسی است. ما نشان می‌دهیم که تمرکز مالکیت یک شرکت بر سطح کنترل و عدم کشف ریسک و تعیین تقاضا برای خدمات تضمینی حسابرسی خارجی تأثیر می‌گذارد. علاوه بر این در تراز دلخواه منافع بین مدیران و سهامداران، اثر نامطلوب هزینه‌های نمایندگی در فرایند گزارشگری مالی باعث کاهش ریسک حسابرسی می‌شود که در نتیجه باعث کاهش حق الزحمه حسابرسی می‌شود. [52].

 

در تحقیقات اولیه توسط ستین و سایمونیک[12] (1996) و مطالعات ثانویه شاره دارند که در سال‌هایی اخیر حق الزحمه حسابرسی بیشتر به اندازه، پیچیدگی، ریسک‌ها و دیگر عوامل ذاتی حسابرسی بستگی دارد. در سالهای اخیر اثر تمرکز مالکیت (هیأت مدیره و کمیته حسابرسی)روی حق‌الزحمه حسابرسی مورد توجه بوده است. انگیزه این تحقیقات بیشتر به دلیل افزایش مسئولیت و نظارت هیأت مدیره[13] و کمیته حسابرسی[14] در فرایند گزارشگری مالی است. قانون و مقررات حاکمیت شرکتی بر اهمیت رابطه حسابرسان داخلی و خارجی با هیأت مدیره سازمان و مدیریت شرکت تأکید می‌کند. تمرکز مالکیت تعیین می کند تا چه حد مالکیت در دست سهامداران فردی متمرکز شده است و برای تعیین سطح نظارت بر امور شرکت ها و پوشش سطح تقاضای حسابرسی به وجود آمده است. [52].

 

به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت كه حق‌الزحمه حسابرسی، تحت تأثیر رابطه جایگزینی دو نوع مشکلات نمایندگی است. اگرچه تاکنون مطالعات اندكی به بررسی رابطه‌ی بین مشکلات نمایندگی نوع دوم با حق‌الزحمه حسابرسی پرداخته‌اند. [52].

 

1-3 اهمیت موضوع

 

مطابق قانون، حسابرسان بخش مهمی از مالکیت شرکت‌ها هستند. زیرا آن ها ابزار مهمی برای حمایت از حقوق سرمایه گذاران به حساب می‌آیند. حسابرس، عملکرد هیأت مدیره را مورد بررسی قرار می‌دهند که حدود و میزان حق الزحمه حسابرسی را تعیین می‌کند. در مورد ارتباط تمرکز مالکیت و هیأت‌ مدیره و حق الزحمه‌های حسابرسی دو استدلال وجود دارد. از یک نقطه نظر، هیأت مدیره با استقلال بیشتر و درنتیجه تمرکز مالکیت بیشتر، علاقه زیادی به تآیید کارایی نقش نظارتی خودش دارد و از این رو کار حسابرسی خارجی بیشتر مورد تأیید قرار می‌گیرد. این باعث افزایش نقش نظارتی هیأت مدیره شده به وسیله افزایش دامنه حسابرسی می‌شود درنتیجه حق‌الزحمه حسابرسی افزایش می‌یابد. از نقطه نظر دیگر هیأت مدیره با استقلال بیشتر و تمرکز مالکیت بیشتر شرکت، بر کنترل محیط تأکید دارد در ارزیابی حسابرس از ریسک کنترل و همچنین وسعت روش‌های حسابرسی کاهش می‌یابد بنابراین حق الزحمه حسابرسی کاهش یافته. [35].

 

به طور خلاصه می‌توان گفت که؛ کشور ایران با توجه به موارد زیر زمینه‌ای مناسب را برای انجام بررسی‌هایی از این قبیل، فراهم می‌آورد. زیرا اولاً؛ قوانین حمایتی ضعیفی از سهامداران وجود دارد. ثانیاً؛ تمرکز مالکیت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نسبتاً بالاست و ثالثاً؛ میزان حضور دولت در شرکت‌ها به عنوان سهامدار قابل توجه است و از طرفی با اجرایی شدن سیاست‌های کلی اصل 44 شاهد حضور گسترده سهامداران نهادی در فرایند انتقال مالکیت به بخش خصوصی می‌باشیم.

 

در این تحقیق ما بررسی می‌کنیم که آیا رابطه ای بین تمرکز مالکیت و میزان حق الزحمه‌های حسابرسی وجود دارد؟ و در نهایت تجزیه وتحلیل میکنیم که آیا ارتباط بین ترکیب هیأت مدیره و حق‌الزحمه حسابرسی به وسیله تمرکز مالکیت)سهامداران عمده( تحت تاثیر قرار می‌گیرد یا خیر ؟

 

[1] Corporate Governance

 

^[2] Ownership Structure

 

[3] Distribution of Equity

 

[4] Votes

 

1-7-5-5 جوانمردی ……………………………………………………………………………………… 6

 

1-7-5-6 تعهد سازمانی …………………………………………………………………………………. 6

 

1-8 تعاریف عملیاتی متغیرها …………………………………………………………………………… 6

 

1-8-1 رهبری تحول­آفرین ………………………………………………………………………………. 6

 

1-8-2 رهبری تعامل­گرا ………………………………………………………………………………… 6

 

1-8-3 رفتار شهروندی سازمانی ……………………………………………………………………….. 7

 

1-8-4 اطاعت سازمانی …………………………………………………………………………………. 7

 

1-8-5 جوانمردی ………………………………………………………………………………………… 7

 

1-8-6 وفاداری سازمانی ………………………………………………………………………………… 7

 

1-8-7 ابتکارات فردی …………………………………………………………………………………… 7

 

1-8-8 نوع­دوستی ………………………………………………………………………………………… 7

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

 

2-1مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 8

 

2-2 رهبری (ی بر مفاهیم رهبری) ………………………………………………………………. 8

 

2-2-1 نظریه ­های رهبری ……………………………………………………………………………….. 9

 

2-2-1-1 نظریه­های صفات مشخصه رهبری …………………………………………………………. 9

 

2-2-1-2 نظریه­ های سبک­های رفتاری ………………………………………………………………… 9

 

2-2-1-3 نظریه­ های اقتضایی …………………………………………………………………………. 10

 

2-2-1-4 نظریه رهبری تحول­آفرین ………………………………………………………………….. 10

 

2-2-2 رهبری مبادله­ای ……………………………………………………………………………….. 13

 

2-2-3 پاداش­های مشروط ……………………………………………………………………………… 13

 

2-2-4 مدیریت بر مبنای استثناء ………………………………………………………………………. 13

 

2-2-5 مدیریت بر مبنای استثناء( فعال ) ……………………………………………………………….13

 

2-2-6 مدیریت بر مبنای استثناء( منفعل ) ……………………………………………………………. 14

 

2-2-7 رهبری عدم مداخله­گر …………………………………………………………………………. 14

 

2-3 رفتار شهروندی …………………………………………………………………………………… 14

 

2-3-1 رفتارهای در نقش و فرانقش ………………………………………………………………….. 16

 

2-3-2 تمام رفتارهای مثبت در داخل سازمان ……………………………………………………….. 17

 

2-3-3 ویژگیهای کلیدی رفتار شهروندی سازمانی ………………………………………………….. 17

 

2-3-4 ابعاد رفتارهای شهروندی از دید محققین مختلف……………………………………………….17

 

2-3-4-1 رفتارهای کمک­کننده ……………………………………………………………………….. 17

 

2-3-4-2 رادمردی …………………………………………………………………………………….. 18

 

2-3-4-3 وفاداری سازمانی …………………………………………………………………………… 18

 

2-3-4-4 اطاعت سازمانی …………………………………………………………………………….. 18

 

2-3-4-5 ابتکارات فردی ……………………………………………………………………………… 18

 

2-3-4-6 رفتار یا فضیلت مدنی ………………………………………………………………………. 19

 

2-3-4-7 توسعه خود ………………………………………………………………………………….. 19

 

2-3-5 شاخص­های رفتار شهروندی از دید صاحبنظران مختلف …………………………………… 19

 

2-3-6 عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی ………………………………………………. 22

 

2-3-7 پیامدها و نتایج رفتار شهروندی سازمانی …………………………………………………….. 24

 

2-4 پیشینه‌تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع ……………………………………………………… 25

 

2-4-1 پیشینه تحقیقات انجام شده در ایران ……………………………………………………………. 25

 

2-4-2 پیشینه تحقیقات انجام شده در خارج …………………………………………………………… 28

 

2-5جمع­ بندی و چارچوب نظری پژوهش …………………………………………………………….. 30

 

فصل سوم: روش­شناسی تحقیق

 

3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………….. 32

 

3-2 روش تحقیق ……………………………………………………………………………………….. 32

 

3-3 جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه­گیری ………………………………………………….. 33

 

3-4 قلمرو زمانی پژوهش ……………………………………………………………………………… 33

 

3-5 قلمرو مکانی پژوهش …………………………………………………………………………….. 33

 

3-6 ابزار گردآوری داده­ها …………………………………………………………………………… 33

 

3-7 روایی و پایایی پرسش­نامه ………………………………………………………………………. 34

 

3-8 روش تجزیه و تحلیل داده ­ها ……………………………………………………………………… 34

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­ها

 

4-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………… 35

 

4-2 آمار توصیفی جمعیت­شناختی پاسخ­گویان ……………………………………………………….. 36

 

4-3 تجزیه و تحلیل داده ­های مربوط به فرضیه­های تحقیق …………………………………………… 41

 

4-3-1 تجزیه و تحلیل داده ­های مربوط به فرضیه اول ………………………………………………. 41

 

4-3-2 تجزیه و تحلیل داده ­های مربوط به فرضیه دوم ………………………………………………. 41

 

4-3-3   تجزیه و تحلیل داده­ های مربوط به فرضیه سوم …………………………………………….. 42

 

4-3-4 تجزیه و تحلیل داده­ های مربوط به فرضیه چهارم ……………………………………………. 42

 

4-3-5 تجزیه و تحلیل داده ­های مربوط به فرضیه پنجم ……………………………………………… 43

 

4-4 بررسی رابطه­ بین متغیرها به کمک رگرسیون …………………………………………………. 43

 

فصل پنجم: یافته ها ،بحث و نتیجه­ گیری، و پیشنهادات تحقیق

 

5-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………. 45

 

5-2 یافته­ های جمعیت­ شناختی ………………………………………………………………………….. 45

 

5-3 یافته­ های مربوط به فرضیه­های تحقیق……………………………………………………………. 46

 

5-4 بحث و نتیجه­ گیری از فرضیه ­ها ………………………………………………………………….. 46

 

5-4-1 نتیجه ­گیری از فرضیه اول …………………………………………………………………….. 46

 

5-4-2 نتیجه­ گیری از فرضیه دوم …………………………………………………………………….. 46

 

5-4-3 نتیجه ­گیری از فرضیه سوم ……………………………………………………………………. 46

 

5-4-4 نتیجه ­گیری از فرضیه چهارم ………………………………………………………………….. 46

 

5-4-5 نتیجه ­گیری از فرضیه پنجم ……………………………………………………………………. 46

 

5-5 محدودیت­های تحقیق ………………………………………………………………………………. 47

 

5-5-1 محدودیت­های سوابق مطالعاتی ……………………………………………………………….. 47

 

5-5-2 محدودیت­های زمانی و مکانی ………………………………………………………………… 47

 

5-6 پیشنهادات ………………………………………………………………………………………….. 47

 

5-6-1 پیشنهادات پژوهشی ……………………………………………………………………………. 47

 

5-6-2 پیشنهادات اجرایی ……………………………………………………………………………… 47

 

منابع ……………………………………………………………………………………………………… 49

 

پیوست ها…………………………………………………………………………………………………. 51

 

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………….. 67

 

چکیده:

 

هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه رهبری تحول­آفرین با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره بیمه ایران و شرکت­ها و نمایندگی­های زیرمجموعه آن در استان اردبیل است. این تحقیق به دنبال این است که آیا بین سبک رهبری تحول­آفرین با بعد ابتکارات فردی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟ یا اینکه آیا بین سبک رهبری تحول­آفرین با بعد وظیفه شناسی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟و یا اینکه آیا بین سبک رهبری تحول­آفرین با بعد جوانمردی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟ پژوهش حاضر بر اساس اهداف پژوهش کاربردی می­باشد ضمن اینکه این پژوهش از نقطه نظر گردآوری اطلاعات پژوهش توصیفی همبستگی می­باشد.جامعه آماری این پژوهش 244 نفر از کارکنان ادارات و شرکت­ها و نمایندگی­های بیمه ایران در استان اردبیل می­باشد که از بین این تعداد 145 نفر با استفاده از نمونه­گیری تصادفی انتخاب شدند و پرسش­نامه بین آنها توزیع گردید.و این پژوهش بر اساس داده­های روش نمونه­گیری به صورت نمونه­گیری تصادفی ساده است برای گردآوری داده های مورد نیاز از دوپرسشنامه سبک رهبری تحول­آفرین و پرسش­نامه رفتار شهروند سازمانی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده­ها در این تحقیق از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده مهم ترین روش­های آماری كه در این تحقیق استفاده شده شامل آزمون­هایی چون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون رگرسیون و تحلیل واریانس یك طرفه می باشد. نتیجه به دست آمده نشان دهنده این بود که بین مؤلفه­های رفتار شهروندی سازمانی و رهبری تحول­آفرین ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1- مقدمه

 

در محیط رقابتی كسب و كار امروز، عمده نگرانی و تكاپوی سازمان ها در جهت بقا و توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شكل میگیرد. در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهره­گیری بهینه از منابع و سرمایه هایی هستند كه تحصیل آنها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند كه سرمایه های مذكور را به اثربخش ترین، كاراترین و بهره­ورترین طُرق ممكن به كار گیرند. عمده منابع هرسازمانی متوجه منابع انسانی، مالی و فنی آن است كه مسلماً سرمایه انسانی تعیین كنندة سمت و سوی دیگر سرمایه هاست، زیرا نیروی انسانی است كه با توانایی های خود و با برنامه ریزی، دیگر منابع را به خدمت گرفته است. ( باتمان و ارگان[1] ،1983 )

 

برای اولین بار از اصطلاح رفتار شهروندی سازمانی استفاده كردند و آن را به عنوان اقدامات بخشی از كاركنان برای بهبود بهره وری و همبستگی و انسجام در محیط كاری می دانند كه ورای الزامات سازمانی است.از آنجایی که رشته مدیریت هر روز وارد مباحث جدیدتری می شود و حوزه های بیشتری را تسخیر می کند، و بهبود عملکرد در شکل گیری رشته مدیریت اصل خدشه ناپذیر بوده است در مکاتب اولیه مدیریت افراد یک سازمان با رفتارهایی که در شرح شغل و شرایط احراز آن وجود داشت مورد ارزیابی قرار می گرفتند ولی امروزه رفتارهایی فراتر از آن نیز مد نظر قرارگرفته است. امروزه این رفتارها جزء جدایی ناپذیر در مدیریت عملکرد محسوب شده ودر جنبه های مختلف سازمان وارد شده اند وآن را رفتارهای افزون بر نقش یا رفتار شهروندی سازمانی می­خوانند. در این فصل ابتدا به بیان مسئله و ضرورت انجام تحقیق پرداخته­ایم، سپس اهداف و سوالات تحقیق و تعریف نظری و عملیاتی اصطلاحات تحقیق را آورده­ایم.

 

1-2 بیان مسئله

 

قرن جدید امواج تازه ای از تغییر را با خود به همراه آورده است. محیط پیرامون سازمانها پویاتر از قبل شده و باعث گردیده تا سازمانها در پی یافتن پاسخهایی برای این پویاییها باشند. برای موفقیت و حتی بقا در چنین محیطی ضروری است سازمانها به سمت انعطاف پذیری، پویایی و تحول حرکت نموده و از سکون بپرهیزند   ( جمشیدیان و یزدان­شناس، 1387).

 

مدیریت و رهبری ساکن و بی‌تحرک نمی‌تواند مدت زیادی به طول انجامد، موج یا آن را غرق می‌کند و یا کشتی این مدیریت و رهبری، در گل فرو رفته باقی می‌ماند دیدگاه­های بسیاری از نظریه پردازان حاکی از آن است که سازمانهای امروزی نمی ‌توانند روند و سرعت تغییرات را متوقف سازند، بلکه تنها می‌توانند تردیدها، نوسانات و بی‌ثباتی­ها را به فرصت­هایی برای آموختن، تطابق و همخوانی مطلوب تبدیل کنند.

 

جهت مقابله با این محیط نامطمئن و تغییرات مستمر، نیازبه افرادی درنقش رهبر بشدت احساس می شود. بدیهی است که رهبری سنتی در هزاره سوم ادامه حیات نخواهد یافت و جهان نیازمند رهبرانی تحول­آفرین خواهد بود. ( انصاری و تیموری،1385)

 

رهبری تحول آفرین به دنبال برقراری یک رابطه بین علائق فردی و جمعی است تا به زیردستان اجازه کار کردن برای اهداف متعالی را بدهد.این نوع رهبری برخلاف تئوری­های سنتی که عمدتاً متمرکز برفرآیندهای عقلایی هستند، بر احساسات و ارزش­ها تاکید می­کند و در جستجوی اتصال میان علایق فردی و جمعی می­باشد تا از این طریق به زیردستان اجازه دهد برای اهداف متعالی تلاش کنند. رهبری تحول­ آفرین زمانی تحقق می­یابد که رهبر علایق کارکنانش را به کار افزایش دهد و آنان را از هدف­ها و ماموریت­ها آگاه سازد و پیروانشان را تشویق کند که فراتر از منابع فردی بیندیشند.

 

در محیط رقابتی كسب و كار امروز، عمده نگرانی و تكاپوی سازمانها در جهت بقا و توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شكل می­گیرد. در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهره­گیری بهینه از منابع و سرمایه­هایی هستند كه تحصیل آنها هزینه­ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند كه سرمایه­های مذكور را به اثربخش ترین، كاراترین و بهره­ورترین طرق ممكن به كار گیرند. عمده منابع هرسازمانی متوجه منابع انسانی، مالی و فنی آن است كه مسلماً سرمایه انسانی تعیین كننده سمت و سوی دیگر سرمایه­هاست، زیرا نیروی انسانی است كه با توانایی­های خود و با برنامه­ریزی، دیگر منابع را به خدمت گرفته است . (باتمان وارگان، 1983)

 

2-2-3 تعاریف مدیریت دانش……………………………. 18

 

2-2-4 چرخه مدیریت دانش……………………………. 20

 

2-2-5 ویژگیهای مدیریت دانش……………………………. 21

 

2-2-6 نظریه های مدیریت دانش……………………………. 21

 

2-2-7 دیدگاههای مدیریت دانش……………………………. 22

 

2-2-8 مزایای مدیریت دانش……………………………. 23

 

2-3 مدیریت دانش و مدیریت استراتژیک……………………………. 24

 

2-4 مدیریت استراتژیک……………………………. 25

 

2-5 پیشینه تحقیق………………………….. 26

 

فصل سوم : روش پژوهش ……………..29

 

3-1 مقدمه……………………….. 30

 

3-2 فرآیند برنامه ریزی استراتژیک……………… 30

 

3-2-1 تدوین ارکان جهت ساز…………………………. 31

 

3-2-1-1 بیانیه های ماموریت…………………………… 32

 

3-2-1-2 چشم انداز…………………………. 33

 

3-2-1-3 ارزش ها، بایدها و نبایدها………………………… 33

 

3-2-2 شناخت و تحلیل محیط داخلی/ خارجی……………… 34

 

3-2-2-1  فرآیند شناسایی عوامل داخلی و خارجی سازمان…….. 35

 

3-2-2-2  ارزیابی محیط بیرونی………………………….. 36

 

3-2-2-3 ارزیابی محیط درونی سازمان…………………………. 38

 

3-2-3 تدوین و طراحی استراتژی………………………….. 40

 

3-2-3-1 مدل تحلیل SWOT…………………………..

 

3-2-4 کارت امتیازات متوازن…………………………. 43

 

3-2-4-1 مراحل پیاده سازیBSC……………………………

 

3-2-5ترکیب تحلیل SWOT با کارت امتیازات متوازن BSC………..

 

3-3 اولویت بندی استراتژی ها………………………… 45

 

3-3-1 نظریه تصمیم گیری………………………….. 46

 

3-3-2 تعریف تصمیم گیری………………………….. 47

 

3-3-2-1 تصمیم گیری با معیارهای چند گانه…………………………. 47

 

3-3-2-2 مدلهای تصمیم گیری چند هدفه…………………………. 47

 

3-3-2-3 مدلهای تصمیم گیری چند شاخصه…………………………. 47

 

3-4 مقدمه ای بر فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و شبکه ای…………. 48

 

3-5 فرآیند تحلیل شبکه ای…………………………. 51

 

3-5-1 رویکرد گام به گام روش فرآیند تحلیل شبکه ای………………………….. 51

 

3-5-1-1 محاسبه وزن در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و شبکه………… 55

 

3-5-1-1-1 روش بردار ویژه …………………………56

 

3-5-1-1-1-1 محاسبه وزن ها در روش بردار ویژه……………….56

 

3-5-1-2 محاسبه نرخ ناسازگاری………………………….. 57

 

3-5-1-3 شاخص ناسازگاری تصادفی………………………….. 58

 

3-6 تلفیق فرآیند تحلیل شبکه ای و تحلیل SWOT………………………….

 

3-7 الگوریتم پیشنهادی ANP برای اولویت بندی استراتژی های ماتریس SWOT……….

 

3-8 روش گرد آوری اطلاعات…………………………… 61

 

3-8-1 روایی ابزار جمع آوری داده ها…………………………61

 

3-8-2 پایایی ابزار جمع آوری داده ها………………………… 63

 

3-8-2-1 ضریب آلفای کرونباخ………………………….. 64

 

3-9 فرآیند کلی تحقیق………………………….. 65

 

فصل چهارم: محاسبات و یافته های تحقیق………… 68

 

4-1 مقدمه …………………….. 69

 

4-2 معرفی سازمان…………………………. 69

 

4-2-1 چشم انداز سازمان…………………………. 70

 

4-2-2 ارزش ها ی سازمان…………………………. 70

 

4-3 تحلیل محیط داخلی شرکت سبلان تهویه……… 70

 

4-3-1 فرآیند شناسایی نقاط قوت و ضعف……………………………. 70

 

4-3-2 ارزیابی وضعیت محیط داخلی سازمان…………………………. 72

 

4-4 تحلیل محیط خارجی سازمان…………………………. 74

 

4-4-1 فرصت ها و تهدیدات مربوط به مدیریت دانش……………….. 75

 

4-4-2 ارزیابی موقعیت سازمان نسبت به مولفه های خارجی………… 76

 

4-5 تدوین استراتژی………………………….. 77

 

4-6 اولویت بندی استراتژی ها………………………… 80

 

4-6-1 ساختار سلسله مراتبی سازمان…………………………. 80

 

4-6-2 ماتریس مقایسات زوجی عوامل اصلی………………………….. 81

 

4-6-3 وابستگیهای درونی میان گروههای SWOT………………………….

 

4-6-4 اولویت های گروههای SWOT…………………………..

 

4-6-5 اولویت های نسبی فاکتورهای SWOT…………………………..

 

4-6-6 اولویت نهایی (کلی) فاکتورهای SWOT…………………………..

 

4-6-7 درجه ی اهمیت فاکتورهای SWOT…………………………..

 

4-6-8 تعیین اولویت نهایی گزینه های استراتژی………………………….. 99

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها………………………… 101

 

5-1 نتیجه گیری………………………… 102

 

5-2 پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده………………………… 105

 

مراجع………………………………..106

 

مراجع فارسی………………………………………. 107

 

مراجع لاتین……………………………………. 110

 

ضمائم و پیوست ها………………………… 116

 

چکیده:

 

 

 

امروزه دانش یکی از مهمترین منابع سازمانی می باشد که مدیریت و بهره برداری صحیح از آن می تواند مزیت رقابتی پایدار برای سازمان ایجاد کند.به منظور اطمینان از پیاده سازی موفق مدیریت دانش در سازمان، مسئله مهم در وهله ی نخست، انتخاب و ارزیابی راهبرد مدیریت دانش مطلوب است که باید بر مبنای چهارچوب متناسب بنا نهاده شود و غالبا می بایست تعداد زیادی از عوامل و معیارهای سازمانی را مد نظر قرار دهد. شناخت این عوامل می تواند به سازمان ها در طراحی، برنامه ریزی و پیاده سازی مدیریت دانش یاری دهد.انتخاب استراتژی برای مدیریت دانش، مستلزم شناسایی و تحلیل عوامل زیادی از سازمان است.در این پژوهش با کمک روش تحلیلی SWOT و BSC استراتژی های مدیریت دانش سازمان توسط مدیران و خبرگان شرکت سبلان تهویه تدوبن گردید.در نهایت برای حداکثر کردن تاثیر استراتژی ها، با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای که از روش های تصمیم گیری چند معیاره(MCDM ) است برای اولویت بندی استراتژی ها استفاده گردید.در الگورتیم پیشنهادی مهمترین عوامل اثر گذار داخلی و خارجی سازمان از طریق پر کردن پرسشنامه توسط کارمندان سازمان شناخته می شود تا استراتژی های مدیریت دانش دقیق تر تدوین شوند. بر خلاف بسیاری از روشهای تصمیم گیری چند معیاره که بر فرض استقلال معیارها و گزینه ها متکی هستند، فرآیند تحلیل شبکه ای می تواند از طریق تعاملی نظام یافته، با همه گونه وابستگی بین معیارها و گزینه ها، پاسخ هایی به مراتب بهتر و دقیق تر از سایر روشهای تصمیم گیری چند معیاره عرضه کند و با توجه به برخورداری از این نوع مزیت، در این مقاله با تلفیق دو روش SWOT و ANP چهارچوب موثری به منظور کمک به شرکت سبلان تهویه که به دنبال ارزیابی و انتخاب دانش است توسعه داده شده است.

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1- مقدمه

 

مدیریت دانش[1]، مدیریت دانایی یا مدیریت اندوخته‌های علمی،‏ به معنای در دسترس قرار دادن نظام‌مند اطلاعات و اندوخته‌های علمی است، به گونه‌ای که به هنگام نیاز در اختیار افرادی که نیازمند آنها هستند، قرار گیرند تا آنها بتوانند کار روزمره خود را با بازدهی بیشتر و موثرتر انجام دهند. [29] مدیریت دانش شامل یک سری استراتژی و راهکار برای شناسایی، ایجاد، نمایندگی، پخش وتطبیق بینش ها و تجارب در سازمان می باشد.در بدو امر به مدیریت دانش فقط از بعد فن آوری نگاه می‌شد و آن را یک فناوری می‌پنداشتند. اما به تدریج سازمانها دریافتند که برای استفاده واقعی از مهارت کارکنان، چیزی ماورای مدیریت اطلاعات موردنیاز است. انسانها در مقابل بعد فناوری والکترونیکی، در مرکز توسعه، اجرا و موفقیت مدیریت دانش قرار می‌گیرند و همین عامل انسانی وجه تمایز مدیریت دانش از مفاهیم مشابهی چون مدیریت اطلاعات است.

 

اهمیت مقوله دانش در دهه های اخیر رشد روزافزونی داشته است که این امر ناشی از تمرکز بر دانش به عنوان یکی از منابع استراتژیک سازمان میباشد. امروزه سازمان ها یکی از راه های تمایز خود از سازمان های دیگر را در افزایش میزان دانش بنیانی سازمانی خود جستجو می کنند تا بتوانند از طریق آن به سطوح بالاتری از کارایی و نوآوری دست یابند. توانایی سازمان ها در یکپارچه سازی و هماهنگ نمودن دانش به عنوان یکی از راه های دستیابی و حفظ مزیت های رقابتی تلقی می گردد.

 

به جهت افزایش اهمیت دانش در سازمان ها، مقوله مدیریت دانش به عنوان یک مبحث مهم وارد سازمان های امروزی گردیده است. اهمیت مدیریت در سازمان ها لزوم به کارگیری استراتژی هایی را در این زمینه ضروری نموده است. مکاتب مختلفی از استراتژی های مدیریت دانش در سازمان ها وجود دارد که هر کدام از جنبه های مختلف به بیان استراتژی های مدیریت دانش پرداخته اند.

 

   در این پایان نامه سعی شده است با کمک برنامه ریزی استراتژیک و تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی شرکت سبلان تهویه استراتژی های مدیریت دانش سازمان تدوین و سپس اولویت بندی شود.تحلیل و تدوین و اولویت بندی استراتژی ها با کمک و نظرات مدیران ارشد سازمان و خبرگان در حوزه های مورد مطالعه، برنامه ریزی استراتژیک و صنعت تاسیسات تهویه انجام گرفته است.

 

   در این رساله برای تحلیل محیط داخلی و خارجی شرکت سبلان تهویه از ماتریس های IFE[2] و EFE[3] برای ارزیابی استفاده گردیده و باکمک روش تحلیلیSWOT[4] وBSC[5] استراتژی های مدیریت دانش سازمان توسط مدیران و خبرگان تدوین گردید.در نهایت برای حداکثر کردن تاثیر استراتژی ها، با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای که از روش های تصمیم گیری چند معیاره است برای اولویت بندی استراتژی ها استفاده گردید.

 

1-2 تعریف موضوع و مسئله اصلی تحقیق

 

   سازمان ها برای انجام مأموریت ها و دستیابی به اهداف خود دارای منابع و دارایی های متعددی می باشند. برخی از این منابع و دارایی ها بسیار ارزشمند و راهبردی هستند که برای کسب مزیت رقابتی سازمان نقش محوری دارند[1].دانش برای تمام سازمان ها از جمله ی این منابع و دارایی ها است، به طوری که صاحبنظران علم مدیریت، دانش را جایگزین نهایی تولید، ثروت و سرمایه پولی می دانند. (تافلر1990) [6][2]

 

همچنین پیتر دراکر[7] [2]معتقد است که در اقتصاد امروز دنیا، دانش منبعی همانند و در عرض سایر منابع تولید مانند کار و سرمایه و زمین نیست، بلکه تنها منبع معنی دار عصر حاضر به شمار می رود .در واقع دانش تنها منبعی در سازمان است که در اثر استفاده، نه تنها از ارزش آن کاسته نشده، بلکه بر ارزش آن نیز افزوده می شود. [2](گلاسر 1998) [8]

 

این دانش در رویه ها، دستورالعمل ها، دیدگاه ها، اقدامات و تصمیمات سازمانی مستقر و مستتر است و زمانی اهمیت بیشتر می یابد که به محصولات و خدمات ارزشمندی تبدیل شود.

 

مدیریت استراتژیک دانش به پروسه‌ها و زیرساخت‌هایی می‌پردازد که بنگاه برای کسب، ایجاد و درمیان گذاشتن دانش در جهت تنظیم استراتژی و اتخاذ تصمیمات تجاری از آنها استفاده می‌کند. استراتژی دانش یک بنگاه به بررسی رویکرد کلی یک سازمان که مایل به همسو کردن منابع دانش و توانایی‌های خود با نیازمندی‌ها در استراتژی خود است، می‌پردازد. بنابراین فاصله دانشی موجود بین آنچه یک بنگاه باید برای اجرای استراتژی خود بداند و آنچه که می‌داند، کاهش می‌یابد.

 

درک بهتر مفهوم و کاربردهای استراتژی‌های دانش می‌تواند از طریق بررسی مهم‌ترین دستاوردهای آن حاصل شود. یک عامل الزامی این است که بنگاه‌های دارای توازن باید بتوانند مفهوم اکتشاف و بهره‌برداری از دانش را درک كنند.سیستم های مدیریت دانش، درچنین فضایی و با هدف تأثیر گذاری بر شناسایی، خلق، ذخیره سازی، بازیابی، تسهیم و به كارگیری دانش مورد نیاز در سازمان به وجود آمدند. مدیریت دانش به سازمان ها كمك می كند تا مأموریت خود را به خوبی انجام داده و به چشم انداز و اهداف خود دست پیدا كنند. در این راستا مفهوم استراتژی با هدف تبیین این موضوع كه خلاهای دانشی سازمان كدامند و كدام دانش و چرا برای سازمان راهبردی و مورد نیاز می باشد، در ادبیات مدیریت دانش ظهور یافته است.

 

پیش از استقرار سیستم های مدیریت دانش، ابتدا باید استراتژی دانش سازمان تدوین گردد تا بر اساس آن، سازمان در فراگرد مدیریت دانش بداند كه با چه استراتژی مشخصی باید این كار را انجام بدهد.

 

استراتژی دانش سازمان بیان می كند كه این صنعت برای انجام مأموریت ها و اجرای استراتژی های خود چه دانشی را، با چه عمقی، از چه منبعی و از چه طریقی بایستی كسب نماید. از همین رو در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن ی بر ادبیات نظری موضوع استراتژی دانش، ضرورت های تدوین استراتژی دانش، كاركردها و پویایی های آن بررسی و تبیین شوند.

 

در مطالعات مدیریت دانش، مفهوم استراتژی دانش مفهومی جدید و ابداعی می باشد که اغلب در پروژه های داخل کشور چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از همین رو تحقیق حاضر با هدف بررسی مطالعات انجام شده در زمینه تدوین استراتژی دانش و ارائه مدل مناسب جهت تدوین استراتژی دانش در شرکت سبلان تهویه انجام میشود. از همین رو تحقیق حاضر با هدف بررسی مطالعات انجام شده در زمینه تدوین استراتژی دانش و ارائه مدل مناسب جهت تدوین استراتژی دانش در شرکت سبلان تهویه انجام میشود. شرکت سبلان تهویه(سهامی خاص) در سال 1371 با هدف ارتقای سطح دانش و فن کشور و انجام پروژه های تاسیسات حرارتی و برودتی و ساختمانی تاسیس شد و پس از انجام چندین پروژه ساختمانی، نیروگاهی، خودرو سازی و … از سال 1375 رسما در جهت تولید سیستمهای تهویه مطبوع و سردخانه (چیلر پکیج یونیت آبی و هوایی، هواساز، ایرواشر، برج خنک کننده، کندانسور آبی و هوایی، یونیت هیتر، فن کوئل سقفی و زمینی، داکتد فن کوئل و کوئل آب گرم و بخار و سردخانه) گام برداشت.

 

هدف مدیران و مهندسان شرکت سبلان تهویه بهبود مستمر کیفیت محصولات و رسیدن به قله های رفیع موفقیت همراه با شعار مشتری مداری و ارتقاء سطح دانش و توجه به صادرات است.

 

امروزه، ارزش واقعی سازمان، بیش از ارزش فیزیکی و دارایی ها یا ارزش خالص آن است.دانش سازمان برای دارایی های سازمان، ارزش افزوده ایجاد میکند.دانش نه تنها در چگونگی ایجاد کالا و خدمات، بلکه در اینکه چه چیزی میتواند تولید شود یا حتی اینکه توان بالقوه لازم برای تولید چه چیزی وجود دارد، نقش قابل توجهی دارد.

 

با توجه به تغییرات تکنولوژیکی که در حال حاضر شتاب زیادی به خود گرفته است و پیچیده شدن تصمیمات سازمانی، لزوم بکارگیری برنامه‌ای جامع برای مواجهه با اینگونه مسائل بیشتر از گذشته ملموس می‌شود. این برنامه چیزی جز برنامه استراتژیک نیست.

 

در این زمینه اولین مشکلات عبارتست از موانع ایجاد و توسعه روند مدیریت استراتژیک دانش در سازمان‌ها که این فرآیند را از بنیان و پای بست با مشکل مواجه می‌سازند. دلایل گوناگونی وجود دارند که برخی از سازمان‌ها تمایل چندانی به ایجاد و توسعه روندهای مدیریت استراتژیک دانش از خود نشان ندهند که مهمترین آنها عبارتند از:

 

 

• عدم آگاهی مدیریت سطح بالا نسبت به وضعیت واقعی سازمان

 

• خودفریبی مدیران سطح بالا به طور جمعی درباره موقعیت سازمان

 

• توجه مدیران به حفظ وضع موجود

 

• درهم آمیختگی دشواری‌های مشترک مدیریت سطح بالا و دشواری‌های عملکرد روزانه

 

• اشتباه تلقی کردن هر گونه تغییر در رابطه با هر چه در گذشته در سازمان انجام گرفته است.

 

در این پژوهش سعی شده، تا با بررسی تحقیقات اخیر و مرتبط ساختن نظریات پیرامون مدیریت دانش، مدل استراتژیک مدیریت دانش سازمان را ارائه نموده و اقدام به ارائه مدلی جهت تدوین استراتژی مدیریت دانش نماید. استراتژی دانش سازمان بیان می كند كه این صنعت برای انجام مأموریت ها و اجرای استراتژی های خود چه دانشی را، با چه عمقی، از چه منبعی و از چه طریقی بایستی كسب نماید.

 

1-3 اهداف اساسی پژوهش

 

     می توان گفت هر تحقیقی شامل دو دسته کلی و هدف های ویژه است، هدف کلی تحقیق همان موضوع تحقیق است که مشخص می کند پژوهش چه چیزی را دنبال می کند .

 

هدف های ویژه نیز از هدف های کلی نشأت می گیرد و به صورت صریح مراحل انجام تحقیق را نشان می دهد و چارچوب مناسبی برای تجزیه تحلیل های آماری ارایه می دهد . بر این اساس می توان هدف های تحقیق را به صورت زیر برشمرد:

 

هدف کلی :

 

     طراحی و تدوین استراتژی مدیریت دانش در شرکت سبلان تهویه و اولویت بندی استراتژی ها

 

هدف های ویژه:

 

 

• شناسایی مدل های تدوین استراتژی دانش در سازمان .

 

• شناسایی اقدامات انجام شده در زمینه طراحی استراتژی دانش در شرکت سبلان تهویه

 

• معرفی مدیریت دانش و شناخت چارچوب تئوریک تحقیق

 

 1-4 اهمیت موضوع

 

     امروزه برخورداری از اطلاعات و دانش روزآمد به موقعیتی استوار برای ادامه حیات فردی و اجتماعی تبدیل شده و حتی توان رقابت در بازار منوط به کسب توسعه دانش فردی و سازمانی است تا حدی که دانش جزئی اساسی از سرمایه، تلقی شده است، به منظور استفاده بهینه از سرمایه دانش در سازمانها، رشته جدیدی از مدیریت بنام، مدیریت دانش پدید آمده است تا ضمن بهبود بخشیدن به فرایندهای دانش و با پیوند بین استراتژی سازمان و استراتژی مدیریت دانش در تامین دانش مناسب در زمان مناسب برای فرد مناسب به حفظ مزیت رقابتی سازمان کمک کند[2].

 

در ادبیات مدیریت به وفور شاهد تأکید بر نقش دانش، به عنوان یک منبع حیاتی برای حفظ رقابت پذیری و سودآوری هستیم. )رومر 1990)[9]

 

امروزه تدوین فرایندهای مرتبط به استراتژی های دانشی در سازمان ها از دیدگاه مدیریت استراتژیک برای بنگاه های کسب و کار دولتی و غیر دولتی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است.این اقدام حساس که در حوزه مدیریت دانش قراردارد و از ویژگی های کارشناسانه و تخصصی بهره می گیرد، قادر است که استراتژی های مناسب دانش را به نحو مطلوب تدوین و ارائه نماید. حصول نتیجه از این اقدام و تدوین استراتژی های دانش در سازمان، اجرای مدیریت دانش را به عنوان یک برنامه استراتژیک تسهیل می سازد. [3]

 

به عقیده صاحبنظران حوزه مدیریت دانش، بسیاری از ابتکارات ارائه شده برای اجرای مدیریت دانش در سازمانها با شکست مواجه می شوند چرا که آنها با استراتژی های کلان سازمان هماهنگ و تنظیم شده نیستند و به همین دلیل اقبال کمی برای موفقیت دارند. از طرف دیگر تمرکز و توجه زیاد به ابزارهای فن آوری اطلاعات و کمبود اطلاعات مدیران به ادبیات موضوع، روش شناسی و واژه شناسی باعث گردیده تا توفیقاتی کمی حاصل شود. مدیران ارشد دانش که امروزه نقش موثری در ترویج، تبلیغ و تدوین برنامه های مدیریت دانش دارند بایستی تا حد امکان خود را با برنامه های استراتژیک سازمان هماهنگ و نزدیک سازند.[29] به عبارت روشن تر این مدیران بایستی خود در تدوین استراتژی های سازمان نقش موثری ایفا نمایند.

 

در عصر حاضر، استفاده از ابزاری به نام دانش برای ایجاد خلاقیت و نوآوری در سطح ملی از اهمیت بسزایی برخوردار است وكشورها با ارج نهادن به مدیریت دانش و به طور متقابل مدیریت خلاقیت و نوآوری، آن را نیازی استراتژیك جهت پیشگامی در عرصه ی رقابت پذیری تلقی میكنند .امروزه تدوین فرایندهای مرتبط به استراتژی های دانشی در سازمان ها از دیدگاه مدیریت استراتژیک برای بنگاه های کسب و کار دولتی و غیر دولتی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است.این اقدام حساس که در حوزه مدیریت دانش قراردارد و از ویژگی های کارشناسانه و تخصصی بهره می گیرد، قادر است که استراتژی های مناسب دانش را به نحو مطلوب تدوین و ارائه نماید. حصول نتیجه از این اقدام و تدوین استراتژی های دانش در سازمان، اجرای مدیریت دانش را به عنوان یک برنامه استراتژیک تسهیل می سازد. به عقیده صاحبنظران حوزه مدیریت دانش، بسیاری از ابتکارات ارائه شده برای اجرای مدیریت دانش در سازمانها با شکست مواجه می شوند چرا که آنها با استراتژی های کلان سازمان هماهنگ و تنظیم شده نیستند و به همین دلیل اقبال کمی برای موفقیت دارند.

 

برنامه های مدیریت دانش بعضا با تاکید بر یک راه حل متمرکز می شوند و چند بعدی نیستند. از طرف دیگر تمرکز و توجه زیاد به ابزارهای فن آوری اطلاعات و کمبود اطلاعات مدیران به ادبیات موضوع، روش شناسی و واژه شناسی باعث گردیده تا توفیقاتی کمی حاصل شود. مدیران ارشد دانش که امروزه نقش موثری در ترویج، تبلیغ و تدوین برنامه های مدیریت دانش دارند بایستی تا حد امکان خود را با برنامه های استراتژیک سازمان هماهنگ و نزدیک سازند. به عبارت روشن تر این مدیران بایستی خود در تدوین استراتژی های سازمان نقش موثری ایفا نمایند.