2-2-بخش دوم: نگاهی به ادبیات دفاع مقدس، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری……. 11
2-2-1-ادبیات دفاع مقدس……………………………….. 12
2-2-2-شعر اعتراض……………………………….. 13
2-2-3-ادبیات مقاومت و پایداری……………………….. 13
فصل سوم: بحث و بررسی
3-1-بخش اول: سبکشناسی آثار منثور علیرضا قزوه ………………16
3-1-1-سبکشناسی داستان……………………………… 16
3-1-2-بررسی ویژگیهای زبانی، ادبی، فکری دو اثر منثور علیرضا قزوه…………… 16
3-1-2-1-ویژگی زبانی………………………………. 16
3-1-2-2-ویژگیهای ادبی………………………………. 19
3-1-2-3-ویژگی فکری………………………………. 22
3-2-بخش دوم: سبک شناسی آثار منظوم علیرضا قزوه………… 24
3-2-2-ویژگی زبانی آثار منظوم علیرضا قزوه………………….. 24
3-2-2-1-استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی……….. 25
3-2-2-2-استفاده فراوان از اسمهای اساطیری و تاریخی…….. 27
3-2-2-3-تکرار کلمات………………………………. 28
3-2-2-4-استفاده زیاد از کلماتی چون: شهید و شهادت، خون و سنگ، صبح و شب……. 30
3-2-2-5-آوردن نام ماههای قمری………………………………. 31
3-2-2-6-استفاده از آواها و صداها ……………………………..32
3-2-2-7-آوردن نامهای ائمه و پیامبران……………………………… 33
3-2-2-8-کاربرد فراوان واژگان می و عشق و مست………….. 34
3-2-2-9-آوردن نامهای فرنگی………………………………. 35
3-2-3-ویژگی های ادبی آثار منظوم علیرضا قزوه…………. 37
3-2-3-1-تشبیه……………………………… 37
3-2-3-2-تشخیص……………………………….. 39
3-2-3-3-تلمیح………………………………. 41
3-2-3-4-واج آرایی………………………………. 43
3-2-3-5-مراعات نظیر……………………………… 45
3-2-3-7-تضاد و طباق………………………………. 46
3-2-3-8-حس آمیزی………………………………. 47
3-2-1-ویژگی های فکری علیرضا قزوه…………………………….. 48
3-2-1-1-علیرضا قزوه و ادبیات دفاع مقدس………………………….. 48
3-2-1-2-علیرضا قزوه و اشعار آیینی و مذهبی………………………… 60
3-2-1-3-علیرضا قزوه و نهضت عاشورایی………………………………. 62
3-2-1-4-علیرضا قزوه و شعر اعتراض……………………………….. 69
3-2-1-5-علیرضا قزوه و ادبیات مقاومت و پایداری……………….. 78
فصل چهارم: نتیجه گیری
نتیجه گیری………………………………. 86
فهرست منابع و مآخذ……………………………… 89
چکیده:
علیرضا قزوه شاعر و نویسندهی ایرانی متولد 1342 از جمله شاعران مقاومت و دفاع مقدس است. وی آثار زیادی در حوزهی مقاومت و دفاع مقدس دارد و در بیشتر آنها اعم از شعر و داستان، سفرنامه و … بنمایههایی از دفاع مقدس و اعتراض و مذهب و نهضت عاشورایی و مقاومت، آشکارا به چشم میخورد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل سبکشناسی آثار علیرضا قزوه است. به همین خاطر آثار منظوم و منثور ادبی قزوه را از سه جنبهی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.
نخست به تعریف سبکشناسی پرداختیم. سپس با معرفی علیرضا قزوه، به زندگی ادبی و آثارش اشاره کردیم و بعد آثار ادبی قزوه را از سه جنبهی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.
قزوه در زمینه زبانی، دارای چند ویژگی زبانی است که این ویژگیها در آثارش بیشتر مشاهده میشود: علیرضا قزوه هم در نظم و هم در نثر آثاری انتشار کردهاست. با بررسی آثار منثور ایشان یک ویژگی زبانی که میشود برای قزوه بیان کرد، آمیختگی نظم و نثر ادبی است. از دیگر ویژگی زبانی آثار منثور قزوه، به کار گیری زبان محاوره در متن است. استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی ، استفاده زیاد از اسمهای اساطیری و تاریخی، تکرار کلمات، آوردن آواها و صداها در میان اشعارش یکی دیگر از ویژگیهای زبانی آثار قزوه است.
اما در مورد ویژگیهای ادبی، قزوه غزلسراست و نیز استفاده فراوان از تشبیه، تلمیح، تشخیص و واجآرایی در مجموعه آثار قزوه دیده میشود.
با بررسی آثار و اشعار قزوه در زمینه فکری، برای ایشان به پنج محور اصلی رسیدیم که بیشتر در این زمینه شعر سرودهاست که به آن پنج محور اشاره میکنیم: علیرضا قزوه و ادبیات دفاع مقدس، علیرضا قزوه و اشعار آیینی و مذهبی، علیرضا قزوه و نهضت عاشورایی، علیرضا قزوه و شعر اعتراض، علیرضا قزوه و ادبیات مقاومت و پایداری.
قزوه به خاطر سرودن شعرهای آیینی و مذهبی ازجمله شاعران آیینی به حساب میآید. قزوه به ژانر ادبی رایج معاصر، ادبیات مقاومت و پایداری، نیزتوجه زیادی کردهاست. ازجمله اندیشه های قزوه دفاع از مظلوم در تمام نقاط جهان با هر دین و مذهبی که هستند، است.
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- بخش اول: کلیات
1-1-1- بیان مسأله
علیرضا قزوه شاعر و نویسندهی ایرانی متولد 1342 از جمله شاعران مقاومت و دفاع مقدس است. او از جوانی به شعر و دین و وطن علاقه داشت و در همان دوران، شاهد اشغال فلسطین و جنگ تحمیلی به کشورش بود و مشاهدهی این اوضاع، نوعی روحیهی اعتراض را در شخصیت وی به وجود آورد. به نوعی که در شعر وی نیز تأثیر گذاشته، و در شعری که باعنوان (مولا ویلا نداشت) نمود واقعی پیدا کردهاست.
او به عنوان یک شاعر انقلابی و معترض با این که در جبههی حق بر باطل حضور داشته ولی از قافلهی شهدای هشت سال دفاع مقدس جدا ماندهاست و چون رفتار مخلصانهی آن شهیدان را به چشم خود دیدهبود، به انتقاد از اوضاع فعلی پرداختهاست و از سوء استفاده بعضی افراد از نام شهیدان زبان به شکوه گشودهاست.
وی آثار زیادی در حوزهی مقاومت و دفاع مقدس دارد و در بیشتر آنها اعم از شعر، داستان، سفرنامه و… بنمایههایی از دفاع مقدس و اعتراض و مذهب و نهضت عاشورایی و مقاومت، آشکارا به چشم میخورد.
هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل سبکشناسی آثار علیرضا قزوه است. به همین خاطر آثار منظوم و منثور ادبی قزوه را از سه جنبهی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.
نخست به تعریف سبکشناسی پرداختیم. سپس با معرفی علیرضا قزوه، به زندگی ادبی و آثارش اشاره کردیم و بعد آثار ادبی قزوه را از سه جنبهی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم. در این بررسی از ویژگی زبانی وی: استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی، تکرار کلمات، آواها و صداها و استفاده فراوان ازاسمهای اساطیری، تاریخی بررسی شدهاست. از ویژگیهای ادبی وی، استفاده فراوان از تشبیه، تشخیص، تلمیح، واجآرایی و غزلسرایی و از جنبهی فکری آثار او نیز، پنج محور با عناوین: ادبیات دفاع مقدس، اشعار آیینی و مذهبی، نهضت عاشورایی، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری، بررسی شده است.
1-1-1-1- تعریف لغوی سبک شناسی
از نظر لغوی، واژهی سبک، مصدر ثلاثی مجرد عربی است. بهمعنای گداختن و ریختن و قالبگیری کردن زر و نقره و “سبیکه” به معنی پاره زر و نقره گداخته و قالبگیری شده مشتق از آن است (شمیسا، 1382: 11)
2-1-1-1- انواع مفهوم سبک
واژه سبک در سه مفهوم بکار میرود: سبک شخصی، سبک دوره و سبک ادبی.
سبک شخصی: سبک خاص شاعر و نویسنده است و آثار او در طول قرون از اثر هر کس دیگری به نحو نمایانی متمایز نگاه میدارد(مانند فردوسی، نظامی، حافظ). (همان: 9)
سبک دوره: سبک کلی کم و بیش به همهی شاعران و نویسندگان دورههایی از تاریخ ادبیات است. مثلا مختصات که در آثار شعر قرون چهارم و پنجم مشاهده میشود. (همان: 10)
سبک ادبی: وجوه تمایز آثار ادبی از آثار غیر ادبی است. آثار ادبی در جهان مختصات خاص خود را دارند. (همان: 10)
3-1-1-1- تقسیم بندی سبک
آنچه بیشتر مورد توجه شاعران و نویسندگان و محققان است سبک دوره است. از همه مهمتر و معمولتر، تقسیم سبک بر اساس دوره است. لذا ادوار شعر فارسی به صورت زیر تقسیم شدهاست:
سبک خراسانی: نیمه دوم قرن سوم قرن چهارم و قرن بنجم
سبک حد واسط یا دوره سلجوقی: قرن ششم
سبک عراقی: قرن هفتم، هشتم و نهم
سبک حد واسط یا مکتب وقوع واسوخت: قرن دهم
سبک هندی: قرن یازدهم و نیمه اول دوازدهم
دوره بازگشت: اواسط قرن دوازدهم تا پایان قرن سیزدهم
سبک حد واسط یا دوران مشروطیت: نیمه اول قرن چهاردهم
سبک نو: از نیمه دوم قرن چهاردهم به بعد. (همان: 13)
سبک نو و یا نیمایی یکی از تحولات مهم در شعر و نثر ادبیات فارسی بهشمار میرود.
سبک نیمایی نوعی هنجارگریزی و سنتشکنی است. ردیف و قافیه که درشعر فارسی یکی از ارکان است، بندی و سدی برای شاعران دانستند. بههمین خاطر ایرج میرزا با شعر “انقلاب ادبی” زمینه بروز شعر نو فارسی را فراهم آورد و نیما یوشیج با سرودن شعر عاشقانه” افسانه ” از نظر شکل و محتوا تازگی در شعر فارسی به وجود آورد. در آن توصیفات و تعبیرات تازهای دیده میشود. قوهی تخیل نیز در آن بیشتر شدهاست. (همان: 463)
[چهارشنبه 1399-10-10] [ 06:47:00 ق.ظ ]
|