آموزش و پرورش كشور ما میلیونها دانش آموز از مقطع ابتدایی تا متوسطه را در زیر چتر خود جمع كرده و با صرف هزینه‌های زیاد و بكارگیری مربیان، معلمان و امكانات آموزشی و غیره اجرای وظایف مهم و خطیر ذكر شده را عهده دار شده‌اند تا بتوانند كودكان و نوجوانان امروز را سالم، كارآمد و موفق از متن نظام به جامعه كشیده و آنها را قادر نمایند تا در سطح جهانی پابه‌پای پیشرفت علم و تكنولوژی و برای رفع نیازهای واقعی انسانها چه در سطح ملی و فراملی حركت نمایند و جامعه كشور خود را در عرصه جهانی پایدار و سرافراز سازند.

ولی می‌بینیم كه چگونه پس از گذشت یك سال در مقطع مختلف تحصیلی، عده‌ای از دانش آموزان به علل مختلف در تحصیل علم و دانش از حد متوسط كل دانش آموزان تنزل كرده، در جا می‌زنند، یا مجبور به تكرار پایه می‌شوند یا مردود شده و در نهایت از ادامه تحصیل در كلاس درس خودداری می‌كنند و دچار تحصیل می‌شوند. دانش آموزان بخش وسیعی از عناصر تشكیل دهنده نظام آموزش و پرورش می‌باشند.

یكی از مهمترین مسائل اجتماعی در میان دانش آموزان در نظام آموزشی و پرورش، بحث «تكرار پایه» است كه مستلزم سرمایه گذاریهای اضافی زیادی است. بحث تكرار پایه در نظام آموزش و پرورش بحث جدیدی نیست. پدیده‌ای است كه از دهها سال قبل در نظام‌های آموزشی وجود داشته است، روندی كه ما از آن به عنوان «افت تحصیلی» یاد می‌كنیم.

وظیفه اصلی آموزش و پرورش تعلیم و تربیت است و تعلیم و تربیت از دیدگاه اقتصادی نوعی سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. لذا باید در صدد بود تا چنین سرمایه‌گذاری عظیمی كه بخش عمده‌ای از سرمایه‌های كشور را به خود اختصاص می‌دهد. صحیح برنامه ریزی گردد تا ضایعات آن به حد اقل برسد. بدین جهت هر گونه ضایعه‌ای كه موجب تلف شدن سرمایه شود و نتیجه مطلوب از آن به دست نیاید «افت» نامیده می‌شود. چرا كه هر ساله دهها میلیاردها ریال بودجه كشور را به هدر می‌دهد و نیروهای بالقوه انسان جامعه را از آموزش و پرورش خارج می‌كند و به این ترتیب عظیم ترین سرمایه‌های جامعه كه همان نیروهای انسانی بی‌ثمر می‌ماند.

ریشه‌های این مشكل و مساله بزرگ و حاد از كجاست؟ آیا این یك مشكل درون سازمانی است یعنی از متن و درون نظام آموزش برخواسته است، یعنی نظام آموزش نمی‌تواند با برنامه‌ها، اصول و قواعد داخلی خود، چگونه این دانش آموزان را بر اساس نیازهای روز جامعه تربیت كند یا مشكل برون سازمانی است، یعنی از سطح علمی و معرفتی كل جامعه و نهادینه نشدن تحصیل علم. وضع نابهنجار و نامطلوب سیستم اقتصادی و طبقاتی جامعه‌ها و یا تركیبی از آنها ناشی می‌شود؟

می‌بینیم مشكلات آموزش و پرورش از جمله مساله «افت تحصیلی» به حدی بغرنج شده است كه هر ساله دهها و صدها كتاب و مجله و نشریه در جهان، خصوصاً در ایران در این مورد چاپ شده است و سمینار‌های مختلف كه غالباً جامعه‌شناسان و روانشناسان را به بررسی و تجریه و تحلیل و ارائه راه‌حل‌ دعوت می‌نمایند برگزار می‌شود، پس به نظر محقق، انتخاب موضوع آنقدر اهمیت داشته است كه به بررسی علل و عوامل عمده آن كه موجب عدم كارایی نظام آموزشی و پرورش كشور شده و سبب اتلاف و هدر رفتن سرمایه‌های مادی و معنوی یك ملت می‌شود، پرداخته شود و با ارائه راه‌حل برخواسته از متن فرهنگ و ارزشهای ملی و دینی كشورمان هشداری برای مسئولین و دست‌اندركاران سازمان تعلیم و تربیت و دولت مجری قوانین باشد تا بتوانند با تصحیح و تقویت برنامه‌های آموزشی جدید، چنین بحرانی را از جامعه ما بزدایند و با تقویت انگیزه تحصیل علم در اندیشه‌های نسل جوان، جامعه را به سوی پیشرفت واقعی و تمدن حقیقی سوق دهند.

1-4- اهداف تحقیق

هر پژوهش و تحقیقی برای رسیدن به هدف و مقصود خاصی صورت می گیرد. این هدف غالباً خود را در قالب پرسش آغازین نمودار می‌سازد و از طریق بیان آن آشكار می‌شود. در مراحل قبل این تحقیق موضوع كلی و سوال كلی آشكار شده و این موضوع كلی به صورت یك عنوان مشخص و روشن بیان شده است. سوال اصلی و آغازین تحقیق كه همان عنوان تحقیق بود، در مورد «افت تحصیلی» دانش آموزان ذكر شده است. با بررسی دقیق موضوع و عنوان تحقیق دریافتن اهمیت و ضرورت آن اهداف مهمی را می‌توان از درون آن تشخیص داد. نظر به اینكه خود محقق از دبیران سازمان بزرگ آموزش و پرورش كشور بوده، طی سالها تدریس در مدارس روستایی و شهری با مشكلات و نیازهای دانش‌آموزان، مدرسان و دیگر كاركنان اداری آن سازمان تا حدی آشنا شده با انتخاب چنین موضوعی و تحقیق درباره آن مسلماً اهدافی چند را به شرح زیر در نظر داشته است.

گر چه اهداف زیادی را می‌توان جهت تحقیق در پدیده افت تحصیلی برشمرد، ولی می‌توان این اهداف را به دو صورت كلی و ویژه تقسیم كرد:

1- اهداف كلی 2- اهداف ویژه

«اهداف كلی مستقیماً از مساله پژوهش مشتق می‌شود، در واقع یكی از اهداف كلی، خود موضوع تحقیق است كه معلوم می‌دارد پژوهش چه چیزی را دنبال می‌كند و یا قصد تعیین آن را دارد. اهداف ویژه تحقیق هم اصولاً از مساله پژوهش و اهداف كلی آن نشأت می‌گیرد و می‌توان آن را «خرده مساله پژوهش» نامید. محقق، با بیان این اهداف دقیقاً تصریح می‌كند كه در این تحقیق چه انجام می‌شود و چه انجام نمی‌شود.»(خاكی، 1382، 29)

این تحقیق صرفاً در شهرستان آمل در استان مازنداران انجام می‌شود. سپس اهداف آن چه كلی و چه جزئی هماهنگ با این شهرستان می‌باشد.

اهداف كلی