بیان مسأله

اهداف پژوهش

فرضیات پژوهش

تعریف واژه‌ها

پیش‌فرض‌های پژوهش

فصل دوم: دانستنی‌های پیرامون پژوهش

چارچوب پنداشتی

مروری بر مطالعات

فصل سوم: روش پژوهش

طرح پژوهش

جامعه پژوهش

محیط پژوهش

نمونه‌پژوهش

حجم نمونه و روش محاسبه آن

روش نمونه گیری

مشخصات واحدهای پژوهش

متغییرها و نحوه کنترل آن‌ها

ابزار گردآوری داده‌ها و ویژگیهای آنها

روایی و پایایی ابزار

روش گردآوری داده‌ها

روش تجزیه و تحلیل داده‌ها

محدودیت‌های پژوهش

ملاحظات اخلاقی

فصل چهارم : یافته‌های پژوهش

توصیف مشخصات واحدهای پژوهش

یافته‌های اصلی پژوهش

یافته‌های جانبی

فصل پنجم: بحث و بررسی اطلاعات پژوهش
بحث و بررسی یافتههای اصلی	76
نتیجه‌گیری نهایی	88
کاربرد نتایج	89
پیشنهادات	90
منابع
پیوست‌ها
پیوست 1 : فرم انتخاب واحد پژوهش
پیوست 2: فرم مشخصات فردی واحد پژوهش
پیوست 3: ابزار عملکرد حرکتی
پیوست 4: ابزار توانایی راه رفتن
پیوست 5:ابزار بازیابی حرکتی برونستروم
پیوست 6 : ابزار مراقبت از خود بارتل
پیوست 7 : فرم رضایت آگاهانه شرکت در طرح تحقیقاتی
پیوست 8: کدهای اخلاقی حفاظت از آزمودنی انسانی در پژوهش های علوم پزشکی
چکیده انگلیسی
صفحه عنوان انگلیسی

جدول1-4 : توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب جنس در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	39
جدول2-4 : میانگین سن بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	39
جدول ‌3-‌4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب بیمارستان محل مراجعه در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	40
جدول 4-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب برنامه مراجعه بیماران در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	40
جدول 5-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب سطح تحصیلات در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	41
جدول 6-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب وضعیت تأهل در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	42
جدول 7-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب شغل در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	42
جدول 8-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب درآمد ماهیانه در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	43
جدول9-4: میانگین قد و وزن و نمایه توده بدنی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	44
جدول10-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نوع سکته مغزی در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	44
جدول11-4 : میانگین مدت زمان پس از سکته بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	45
جدول12-4 : توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب سمت آسیب دیده در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	45
جدول13-4 : توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نیمکره غالب در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	46
جدول14-4 : توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب تطابق سمت آسیب دیده و نیمکره غالب در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	46
جدول15-4 : میانگین قدرت عضلانی دست و پا بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	47
جدول 16- 4 :میانگین نمرات ابزار حمایت خانواده بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	47

فهرست جداول

عنوان	صفحه
جدول 17- 4 : میانگین نمرات عملکرد حرکتی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه‌گیری در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	49
جدول 18- 4 : میانگین نمرات توانایی راه رفتن در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازهگیری در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	51
جدول 19- 4 : میانگین نمرات بازیابی حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازهگیری در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	53
جدول 20- 4 : میانگین نمرات مراقبت از خود در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازهگیری در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	55
جدول 21- 4 : میانگین نمرات محدودیت دامنه حرکتی مفاصل، در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازهگیری در دو گروه آینهدرمانی و کنترل	57
جدول 22- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد افزایش شاخص عملکرد حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	59
جدول 23- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد افزایش شاخص توانایی راه رفتن در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	60
جدول 24- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد افزایش شاخص بازیابی حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	61
جدول 25- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد افزایش شاخص مراقبت از خود در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	62
جدول 26- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد کاهش محدودیت دامنه حرکتی مفاصل، در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	63
جدول 27- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار درصد تغییرات عملکرد حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب جنس در گروه آینه درمانی و کنترل	64
جدول 28- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد عملکرد حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب تحصیلات در گروه آینه درمانی و کنترل	65
جدول 29- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد بازیابی حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نمایه توده بدنی در گروه آینه درمانی و کنترل	66
جدول 30- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد توانایی راه رفتن در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب شغل در گروه آینه درمانی و کنترل	67
جدول 31- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد مراقبت از خود در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب درآمد ماهیانه در گروه آینهدرمانی و کنترل	68
جدول 32- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد مراقبت از خود در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نوع سکته در گروه آینهدرمانی و کنترل	69

عنوان	صفحه
جدول 33- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد محدودیت دامنه حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نمایه توده بدنی در گروه آینهدرمانی و کنترل		70
جدول 34- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار فلکشن زانو در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینهدرمانی و کنترل		71
جدول35- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار پلانتار فلکشن مچ پا در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینهدرمانی و کنترل		72
جدول 36- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار دورسی فلکشن مچ پا در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل		73
جدول 37- 4 : مقایسه میانگین وانحراف معیار اکستنشن آرنج در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینهدرمانی و کنترل		74

عنوان صفحه
نمودار 1-2: نمودار چارچوب پنداشتی	15
نمودار 1-4: میانگین نمرات عملکرد حرکتی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه‌گیری در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	50
نمودار 2-4 : میانگین نمرات توانایی راه رفتن بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه‌گیری در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	52
نمودار 3-4 : میانگین نمرات بازیابی حرکتی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه‌گیری در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	54
نمودار 4-4 : میانگین نمرات مراقبت از خود بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه‌گیری در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	56
نمودار 5-4 : میانگین نمرات مراقبت از خود بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه‌گیری در دو گروه آینه‌درمانی و کنترل	58

عنوان صفحه
شکل 1-3 : نحوه قرار گرفتن آینه در اندام تحتانی	33
شکل 2-3: نحوه قرار گرفتن آینه در اندام فوقانی	34

بیان مسأله

سکته مغزی یا حوادث عروقی مغز، شایعترین بیماری ناتوان کننده نورولوژیک در بزرگسالان میباشد که باعث آسیب به سیستم‌های حسی، حرکتی، ادراکی، بینایی و شناختی میشود که درنتیجه بیماران را برای انجام فعالیتهای روزمره زندگی ناتوان میکند(1).

این بیماری در حدود 10 تا 12 درصد کل مرگ و میر دنیا را به خود اختصاص داده است(2). براساس آمار سازمان بهداشت جهانی وقوع سکته مغزی سالانه بین 7/2 تا 4/7 مورد در هر هزار نفر جمعیت در نوسان است (3). سکتههای مغزی سومین علت مهم مرگ در کشورهای پیشرفته میباشند. به طوری که سالانه حدود 000/750 نفر در ایالات متحده آمریکا دچار سکته مغزی می‌شوند. حدود 000/150 نفر (000/90 زن و 000/60 مرد) به دلیل سکته مغزی و یا عوارض آن جان خود را از دست میدهند، که از این میان 25 درصد افراد سن کمتر از 65 سال دارند. حدود 12 درصد علل مرگ در انگلستان ناشی از سکته مغزی است. حدود 7 درصد تختهای بیمارستانی در اسکاتلند توسط بیماران مبتلا به سکته مغزی اشغال میشود و 6/4 درصد کل هزینههای بهداشتی این کشور در ارتباط با سکته مغزی میباشد (4). شیوع سکته مغزی در کشورهای غربی بین 100 تا 300 در هر 100 هزار نفر در سال متغیر است. در آسیا نیز تعداد کسانی که در اثر سکته مغزی جان خود را از دست میدهند نزدیک به کسانی است که به دنبال بیماریهای قلبی میمیرند (5). براساس آمارهای موجود در مرکز آمار ایران، تعداد مبتلایان به سکته مغزی 270 مورد در هر 100 هزار نفر محاسبه شده است (2) و بروز سالیانه آن 149-113 نفر در هر 000/100 نفر جمعیت برآورد شده که با مسنتر شدن جمعیت در سالهای آینده بر میزان آن افزوده خواهد شد (6).

سکته مغزی پس از بیماریهای قلبی-عروقی و نئوپلاسمهای بدخیم سومین عامل مرگ و میر در جهان به شمار می‌رود. این مشکل دلیل عمدهای برای مرگ و میر، ناتوانی و افت کیفیت زندگی است(6). این بیماری یک مشکل شایع بهداشتی و نیز یکی از شایعترین بیماریهای نورولوژیک تهدیدکننده حیات و از علل اصلی ناتوانی‌های شدید و خانه‌نشین شدن افراد است (3, 7).

سکته مغزی دلیل عمدۀ ناتوانی است که نیاز به مراقبت در منزل دارد و مهمترین عامل ایجاد ناتوانی‌های طولانی مدت در تمام دنیاست (2). یک سوم بیمارانی که دچار سکته مغزی میشوند ناتوانیهای دائمی را تجربه میکنند. از بین بیماران مبتلا به سکته مغزی فقط 13 درصد قادر به بازگشت به شغلشان هستند. سکته مغزی یک واقعه بسیار مهم در زندگی است که منجر به تغییرات جسمی، روانی و عملکردی در زندگی فرد میشود. سکته مغزی یک حادثه غیرقابل پیشبینی و ویرانگر برای بیمار و خانواده اوست، به عبارتی یک بیماری خانوادگی است، بطوری که زندگی بیمار و خانواده وی پس از سکته مغزی دچار تغییراتی میشود، که به صورت قبل از سکته برنخواهد گشت (5). علاوه براین سکته مغزی بر روی مراقبین، ارائه کنندگان خدمات سلامتی و اجتماعی نیز تأثیرات قابل توجهی دارد و عامل 5 درصد از بستریهای بیمارستانی به صورت حاد میباشد (6) ولیکن امروزه با توجه به پیشرفت‌های موجود در تشخیص و درمان نظام سلامت، با تعداد بیشتری از این بیماران نسبت به گذشته روبرو است و علاوه بر مرگ ناشی از آن، اختلالات و معلولیت‌های جسمانی به جامانده از این بیماری‌ها، از لحاظ مراقبت‌های پزشكی و پرستاری در بیمارستان و منزل، به صورت یك معضل اجتماعی بزرگ درآمده است، از این رو، این بیماری به عنوان یكی از عوامل عمده از كارافتادگی به شمار میآید و هزینه اقتصادی زیادی را بر جامعه تحمیل می‌كند(3). در کشور انگلستان هزینۀ درمان و بازتوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی 4 درصد بودجه خدمات بهداشتی را شامل می‌شود و نیز سهم عمدهای از هزینه 40 میلیارد دلاری که سالانه در آمریکا صرف بیماران سکته مغزی میشود، به مراقبت طولانی مدت و توانبخشی بعد از بیماری اختصاص دارد. بنابراین بهبود و توسعه روشهای درمانی مؤثری که مرحله بهبودی بعد از حادثه را دربرگیرد، از لحاظ درمانی، اجتماعی و اقتصادی اهمیت حیاتی دارد(2).

اختلال حسی و حرکتی شدید در اندام منجر به ناتوانی در مراقبت از اندام و آسیب آن میشود. شایعترین عارضه و بدترین علامت بالینی ناشی از سکته مغزی، ناتوانیهای حرکتی از جمله همیپلژی و همیپارزی است(8-9). حدود 85 درصد از افرادی که دچار سکته مغزی شدهاند همیپارزی را تجربه میکنند، اگرچه شدت و تنوع اختلالات در بیماران با همی‌پلژی و همیپارزی، به محل و وسعت ضایعه بستگی دارد، ولی اختلالات عملکرد حرکتی از عمدهترین تظاهرات بالینی همی‌پارزی است، که اجرای فعالیت‌های روزمره زندگی و شغلی و تفریحی، را برای بیماران دشوار و یا غیرممکن می‌سازد (10). همان طور که مطالعات نیز نشان میدهد حدود 53 تا 24 درصد از این بیماران پس از سکته مغزی به استقلال می‌رسند (11). کاهش قدرت، سرعت و کنترل حرکت در 60 تا 78 درصد بیماران دیده شده که سبب کاهش توانایی‌های عملکردی آنان می‌شود. اختلال حس سمت مبتلا، این عارضه را تشدید مینماید که گاهی اوقات به صورت انکار اندام ظاهر می‌شود(9).

حدود 55 تا 75 درصد بیماران پس از سکته مغزی محدودیت در عملکرد اندام فوقانی را تجربه میکنند، لذا اتخاذ تدابیری برای بهبود آن ضروری است. روشهای درمانی متنوع برای بهبود اختلالات ناشی از این بیماری شامل استفاده از داروهای شل کننده عضلات، ضددردها، استفاده از ماساژ، تحریکات الکتریکی، حرکات درمانی و جراحی پیشنهاد شده است (10). بنابراین بررسی و شناخت عوارض حسی و حرکتی به جای مانده از این بیماری اهمیت دارد زیرا با شناخت و درک این گونه عوارض، فرآیند درمان و پیشگیری از ناتوانی بهتر انجام میگیرد و از عوارض متعاقب آن جلوگیری به عمل میآید(8).

برخی از مداخلات حرکتدرمانی که اثر آنها در بهبود کنترل و توانایی حرکتی بیماران در اندام تحتانی و فوقانی پس از سکته مغزی مورد ارزیابی قرار گرفته است، شامل تمرینات کششی، هماهنگی و تعادلی، تحرک بخشی عملکردی و ماساژ، تمرینات تقویتی (ایزومتریک، ایزوتونیک، ایزوکینتیک)، هوازی، تمرینات راه رفتن، تمرینات نوار گردان و تمرینات پله، آموزش ورزش در بازوی پارستزیک، آموزش متمرکز بر اختلالات[1] در بازو، تحریک الکتریکی عملکردی، توانبخشی به کمک ربات ها و آموزش دوطرفه بازو میباشد(10, 12).

در حال حاضر نیز برای بهبود تواناییهای حرکتی در هفته اول پس از سکته مغزی از درمانهای فیزیکی شامل بازآموزی عصبی-عضلانی و همچنین تمرینات عملکردی پیش از راه رفتن از جمله فعالیتهای انتقال وزن در حالت نشسته یا ایستاده و حفظ موقعیت بدون کمک، تمرینات ذهنی، تمرین حرکتی دوطرفه، تحریک الکتریکی عصبی عضلانی، روباتیک درمانی، تحریک حرارتی و… استفاده می‌شود(13).

با این حال بسیاری از پروتکل های درمانی برای پارستزی اندام فوقانی به تمرینات فشرده، تعامل بیمار با پرستار و درمانگر به صورت چهره به چهره، کتابچههای راهنما و آموزش به مدت چند هفته نیاز دارد که باعث میشود ارائه درمان فشرده برای همه بیماران دشوار باشد(12). با اینکه توانبخشی سکته مغزی از پیشرفتهای قابل توجه در درک بهبودی بعد از سکته مغزی و توسعه تکنیکها برای اصلاح فرایندهای بهبودی بهره برده است. اما هنوز بیماران با همیپلژی بعد از سکته مغزی اغلب از اختلال عملکرد حرکتی اندامها رنج میبرند که به اختلال در کنترل حرکت و ناتوانی عملکردی نظیر ضعف عضلانی، تون عضلانی غیرطبیعی و ناهماهنگی منجر میگردد. در اکثر بیماران، بیشترین بهبودی در 3 ماه اول رخ میدهد اما به تدریج در شش ماه بعد از شروع همی‌پلژی و برنامه توانبخشی به یک کفه میرسد. بنابراین، استراتژیهای توانبخشی لازم است تا بهبود عملکرد را در بیماران سکته مغزی هرچه بیشتر و سریع تر به حالت قبل برگرداند، برای این منظور باید از روش‌های درمانی نو و ابتکاری بهره برد(13).

پایۀ توانبخشی سکته مغزی براین فرض استوار است که بیماران پس از سکته مغزی تا حدودی به صورت خودبخودی و نیز یادگیری و تمرین، بهبود خواهند یافت. سازماندهی مجدد در مغز برای کنترل حرکات، به میزان زیادی با تمرین بهبود می‌یابد بنابراین برای کسب نتایج بهتر، لازم است تکنیکهای توانبخشی در جهت رفع نقایص حرکتی خاص بیماران برنامه‌ریزی شوند. استفاده از برنامه‌های مکمل تأثیر برنامه‌های معمول و پایۀ توانبخشی را افزایش می‌دهد. با توجه به اینکه برنامه‌های توانبخشی در حال حاضر تنها در کلنیکهای تخصصی و بخشهای فیزیوتراپی و با هزینههای بالا صورت می‌پذیرد، وجود برنامههای مکمل و نو که روند بهبودی بیماران را سرعت بخشیده و توسط فرد غیرمتخصص و خانوادۀ بیمار قابل اجرا باشد، بسیار مفید خواهد بود(14) همچنین هزینۀ زیاد برنامههای توانبخشی که قبلاً به آن اشاره شد، ضرورت افزایش اثربخشی این برنامه‌ها را ایجاب می‌کند.

این موضوع که مغز و به خصوص کورتکس توانایی تغییر ساختار و در نتیجه عملکرد را دارد، امروزه به طور گسترده‌ای مورد قبول واقع شده است. علاوه براین مغز آسیب دیده ممکن است پتانسیل بیشتری برای ترمیم نسبت به مغز سالم داشته باشد. به نظر می‌رسد اقدامات توانبخشی یکی از اجزای حیاتی در تسهیل این تغییرات باشد. نوروپلاستیسیتی یکی از مهمترین مفاهیم پس از سکته مغزی است. در یک چارچوب کلی ترمیم پذیری یا شکل پذیری دوباره مغز ممکن است به صورت تغییر در ساختار در طول زمان و یا تغییر در عملکرد حاصل شود. قشر مغز با ارتباطات سیناپسی بی‌شماری که دارد، محل مناسبی برای تحقق این ترمیم‌پذیری است. با این تعریف، مشاهده میشود که تغییرات در سطح قشر مغز، ممکن است به شیوه‌های مختلف، صورت گیرد. مطالعات متعددی نشان داده است که غنی سازی محیط اطراف، آموزش مهارتهای حرکتی و افزایش ورودی‌های حسی باعث بروز تغییراتی در سطح قشر مغز میشود که به معنای افزایش ارتباطات سیناپسی است (6).

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب