اراده و وظیفه……………………………………………………………………………………………..

 

امر مطلق ……………………………………………………………………………………………………..

 

غایت در اخلاق کانت……………………………………………………………………………………

 

ارزیابی نظریه­ی اخلاقی کانت…………………………………………………………………………

 

بخش دوم: شهودگرائی………………………………………………………………………………………………

 

عینی بودن اخلاق …………………………………………………………………………………………

 

وظیفه در اخلاق شهودگرا……………………………………………………………………………….

 

شهودگرایی دیوید راس………………………………………………………………………………….

 

مبانی شهودگرایی راس …………………………………………………………………………………

 

ارزیابی نهایی شهودگرایی……………………………………………………………………………….

 

بخش سوم: نظریه امر الهی…………………………………………………………………………………………

 

ادله اشاعره……………………………………………………………………………………………………..

 

ارزیابی حسن و قبح شرعی……………………………………………………………………………..

 

 

 

فصل سوم: نظریه­های غایت گرا………………………………………………………………………..

 

بخش اول: خودگرائی…………………………………………………………………………………….

 

خودگروی روان­شناختی ………………………………………………………………………………..

 

بخش دوم: سودگرائی ……………………………………………………………………………………..

 

سودگرایی جرمی بنتام………………………………………………………………………………………

 

سودگرایی جی.ای. میل ……………………………………………………………………………………

 

تعریف خوبی از نظر میل…………………………………………………………………………………..

 

ارزیابی سودگرائی…………………………………………………………………………………………….

 

غایت­گروی و حسن و قبح ذاتی ……………………………………………………………………….

 

بخش سوم: غایت­گرایان مسلمان ………………………………………………………………………

 

تعریف مفاهیم اخلاقی ……………………………………………………………………………………

 

معیار فعل اخلاقی ………………………………………………………………………………………….

 

حسن و قبح ذاتی ………………………………………………………………………………………….

 

غایت اخلاق ………………………………………………………………………………………………….

 

 

نقش نیت و حسن فاعلی …………………………………………………………………………………

 

حسن و قبح عقلی …………………………………………………………………………………………..

 

ارزیابی غایت­گرایی اخلاقی آیت الله مصباح ………………………………………………………

 

نتیجه­گیری ……………………………………………………………………………………………………..

 

اخلاق اسلامی؛ وظیفه­گرا یا غایت­گرا؟ ………………………………………………………………

 

منابع …………………………………………………………………………………………………………….

 

1-2-3 تعریف لغوی اخلاق.. 13

 

1-2-4 تعریف اصطلاحی اخلاق.. 14

 

1-3 اصطلاحات مربوط به غرور 16

 

1-3-1 واژه‌های مرتبط با غرور 16

 

1-3-1-1 تکبر. 16

 

1-3-1-2 عجب… 17

 

1-3-2 واژه‌های متضاد غرور 18

 

1-3-2-1 تواضع.. 18

 

1-3-2-2 ذلت و خواری نفس…. 19

 

1-3-3 تفاوت غرور با عجب و کبر. 19

 

1-3-4 تفاوت غرور با رجاء 20

 

1-4 تاریخچه مبحث غرور 21

 

1-4-1 فلسفه‌ غرب… 21

 

1-4-2 فلسفه‌ اسلامی.. 28

 

فصل دوم: غرور از نظر فیلسوفان اسلامی… 30

 

2-1 ریشه‌های مذهبی غرور در آراء فیلسوفان اسلامی.. 31

 

2-1-1 غرور در آیات… 31

 

2-1-1-1 تعریف غرور 32

 

2-1-1-2 ماهیت غرور 32

 

2-1-1-3 عوامل غرور 33

 

2-1-1-4 واژه‌های مترادف با غرور 34

 

2-1-1-5 انواع غرور در قرآن.. 40

 

2-1-2 غرور در روایات… 45

 

2-1-3 جایگاه تواضع در روایات… 53

 

2-1-4 حکم اخلاقی غرور 53

 

2-1-5 مصادیق غرور مثبت… 54

 

2-1-5-1 تکبر در برابر متکبر. 54

 

2-1-5-2 تکبر زن در مقابل مرد نامحرم. 55

 

2-2 غرور از نظر فیلسوفان.. 55

 

2-2-1 تعریف غرور 57

 

2-2-1-1 ابن مسکویه. 58

 

2-2-1-2 خواجه نصیر الدین طوسی.. 59

 

2-2-1-3 غزالی.. 59

 

2-2-1-4 فیض کاشانی.. 60

 

2-2-1-5 محمد مهدی نراقی.. 61

 

2-2-2 ماهیت غرور 61

 

2-2-2-1 غرور مثبت… 62

 

2-2-2-2 غرور منفی.. 62

 

2-2-3 حکم اخلاقی غرور 64

 

2-2-4 درجات غرور 65

 

2-2-4-1 غرور کافران.. 65

 

2-2-4-2 غرور عاصیان.. 69

 

2-2-5 اقسام غرور 72

 

2-2-5-1 اهل علم.. 72

 

2-2-5-2 زاهدان و عابدان.. 76

 

2-2-5-3 متصوّفان.. 78

 

2-2-5-4 توانگران.. 79

 

فصل سوم: غرور از نظر فیلسوفان غربی… 81

 

3-1 ریشه‌های مذهبی غرور در آراء فیلسوفان غربی.. 82

 

3-1-1 کبر و غرور در عهد جدید. 84

 

3-1-1-1 تعریف غرور 84

 

3-1-1-2 حکم غرور 86

 

3-1-2 عوامل کِبر و غرور در عهد جدید. 86

 

 

3-1-2-1 شیطان.. 86

 

3-1-2-2 اعتماد به عبادت خود. 87

 

3-1-2-3 اکتفا به خرد و حکمت انسانی خود. 88

 

3-1-3 جایگاه تواضع در عهد جدید. 88

 

3-1-4 کبر و غرور از نظر آبای کلیسا 89

 

3-1-5 آگوستین.. 91

 

3-1-5-1 تعریف غرور 91

 

3-1-5-2 جایگاه تواضع.. 91

 

3-1-6 آکویناس…. 93

 

3-1-6-1 تعریف غرور 93

 

3-1-6-2 ماهیت غرور 94

 

3-1-6-3 جایگاه تواضع.. 94

 

3-2 غرور از نظر فیلسوفان.. 94

 

3-2-1 افلاطون.. 96

 

3-2-1-1 تعریف غرور 96

 

3-2-1-2 دلایل غرور 96

 

3-2-1-3 عاقبت غرور 97

 

3-2-1-4 جایگاه تواضع.. 98

 

3-2-2 ارسطو. 99

 

3-2-2-1 تعریف غرور 99

 

3-2-2-2 ویژگی‌های فرد مغرور 100

 

3-2-2-3 تعریف انسان خودبین و بی‌همّت… 102

 

3-2-2-4 رابطه‌ غرور و افتخار 103

 

3-2-2-5 حکم غرور 105

 

3-2-2-6 عوامل ایجاد غرور 107

 

3-2-2-7 جایگاه تواضع.. 107

 

3-2-3 دیوید هیوم. 108

 

3-2-3-1 موضوع غرور 109

 

3-2-3-2 تعریف غرور 110

 

3-2-3-3 ماهیت غرور 110

 

3-2-3-4 حکم غرور 112

 

3-2-4 ریچارد تیلور 114

 

3-2-4-1 تعریف غرور 114

 

3-2-4-2 ماهیت غرور 116

 

3-2-4-3 تفاوت غرور با تکبر، خودبینی و خودخواهی.. 116

 

3-2-4-4 ویژگی‌های افراد مغرور 118

 

3-2-4-5 حکم اخلاقی غرور 119

 

فصل چهارم: مقایسه آراء فیلسوفان اسلامی و غربی… 121

 

4-1 تعریف غرور 122

 

4-1-1 غرور مثبت… 122

 

4-1-2 غرور منفی.. 122

 

4-2 ماهیت غرور 123

 

4-3 حکم غرور 125

 

4-3-1 غرور به عنوان فضیلت… 125

 

4-3-2 غرور به عنوان رذیلت… 125

 

نتیجه گیری… 127

 

فهرست منابع.. 130

 

الف. منابع فارسی.. 130

 

ب. منابع عربی.. 135

 

ج. منابع انگلیسی.. 136

 

 

 

فصل اول: کلیات

 

 

 

1-1 مقدمه

 

 

1-1-1 تعریف مسأله و سؤال‌های تحقیق

 

فیلسوفان اخلاق درباره‌ ویژگی‌های اخلاقی بسیار سخن گفته‌اند، و از آن‌ها به عنوان فضائل و رذائل تعبیر کرده‌اند. فضیلت، ویژگی مثبت منشی است که به رفتارهای صحیح می‌انجامد و در مقابل، رذیلت ویژگی منفی منشی است که فاعل را به کار خطا وا می‌دارد. اما در بین این ویژگی‌ها، ویژگی‌هایی نیز وجود دارد که هم به عنوان فضیلت تلقی می‌شوند و هم به عنوان رذیلت، از این‌جهت که این ویژگی‌ها هم دارای جنبه مثبت‌اند و هم جنبه‌ منفی. یکی از این ویژگی‌ها غرور است که در آثار فیلسوفان و تعابیر اجتماعی گاه به عنوان ویژگی مثبت، مورد تحسین قرار می‌گیرد، و گاه به عنوان ویژگی منفی مورد تقبیح.

 

نوشتار حاضر با عنوان «غرور در اخلاق؛ گزارش تحلیلی آراء فیلسوفان اسلامی و غربی» در سه فصل تنظیم شده که در فصل اول به کلیاتی درمورد موضوع، پرداخته شده است. در این فصل تعاریف و اصطلاحات مربوط به غرور و واژه‌های مرتبط با غرور مطرح شده و تاریخچه مبحث غرور در فلسفه اسلامی و غربی بیان شده است.

 

در فصل دوم نیز موضوع غرور از نظر فیلسوفان اسلامی مطرح شده است. با توجه به اینکه مباحث اخلاق اسلامی و بحث از فضائل و رذئل اخلاقی ارتباط مستقیم با آیات و روایت و مذهب دارد، لذا این فصل به دو بخش اخلاق دینی و اخلاق فلسفی تقسیم شده است، که در بخش اخلاق دینی مباحث مربوط به غرور در آیات و روایات بیان شده و در بخش اخلاق فلسفی نظرات فیلسوفان مسلمان مطرح شده است.

 

1-3-3. فارابی.. 18

 

1-3-4. خواجه نصیرالدین طوسی.. 19

 

1-3-5. رالز. 21

 

1-4. مفاهیم همسو. 23

 

1-4-1. قســط… 23

 

1-4-2. انصاف… 24

 

1-4-3. مسـاوات… 25

 

1-4-4. حق.. 26

 

1-4. مفاهیم ناهمسو. 30

 

1-4-1. ظـلم و جور 30

 

1-4-2. فساد. 31

 

1-5. عدالت در علوم اسلامی.. 33

 

1-5-1. عدالت در فلسفه و کلام. 33

 

1-5-2. عدالت در علم اخلاق.. 34

 

1-5-3. عدالت در علم فقه و حقوق.. 37

 

1-5-4. عدالت اجتماعی،سیاسی.. 39

 

فصل دوم. 43

 

(عدالت در رابطه انسان و خدا) 43

 

2-1. مقدمه. 44

 

2-2. عدل در رابطه‌‌ی انسان و خدا 45

 

2-2-1. ساحات عدالت ورزی انسان در برابر خدا 47

 

2-2-1-1. عدالت ورزی در ساحت اعتقاد و اندیشه. 48

 

2-2-1-1-1. پاسخ اشکالات… 50

 

2-2-1-1-2. اندیشه عدالت محور امیرمؤمنانg و اختیار انسان.. 52

 

2-2-1-1-3. اندیشه عدالت‌محور امیرمؤمنانg و مسأله شر. 55

 

2-2-1-2. عدالت ورزی در ساحت عمل و رفتار 58

 

 

 

فصل سوم. 60

 

(عدالت در رابطه انسان با خویشتن) 60

 

3-1. مقدمه. 61

 

3-2. عدالت در بعد روحانی و معنوی انسان.. 61

 

3-2-1. ضرورت و اهمیت معرفت نفس…. 61

 

3-2-2. معرفت نفس…. 63

 

3-2-3. آگاهی از نسبت خود با خدا 68

 

3-3. عدالت در بعد جسمانی انسان.. 71

 

فصل چهارم. 74

 

(انسان و عدالت اجتماعی) 74

 

4-1. مقدمه. 75

 

4-2. اطاعت‌‌پذیری اجتماعی.. 76

 

4-3. عدالت توزیعی.. 79

 

4-3-1. اهمیت عدالت اجتماعی از دیدگاه امام علیg 79

 

4-3-2. عدالــت سیاسی، اجتماعی.. 82

 

4-3-3. توزیع عادلانه امکانات… 84

 

4-3-4. عدالت در قضاوت… 85

 

4-3-5. رفع تبعیض در مدیریت جامعه. 88

 

4-3-6. پرهیز از لذت‌‌جویی در میان حاکمان.. 92

 

4-3-7. پرهیز از ویژه خواری.. 93

 

4-3-8. لزوم رأفت در تامین عدالت… 95

 

4-4. عدالت در تعامل شهروندان.. 96

 

4-4-1. عدالت در رابطه همسر. 97

 

4-4-2. عدالت در رابطه با والدین.. 100

 

4-4-3. عدالت در رابطه با فرزندان.. 101

 

4-4-4. عدالت در رابطه با خویشان.. 102

 

 

فصل پنجم. 104

 

(عدالت در ساحت طبیعت) 104

 

5-1. مقدمه. 105

 

5-2. عدالت در مورد حیوانات… 106

 

5-3. عدالت در زمین، گیاهان و منابع طبیعی.. 109

 

5-4. نسبت عدالت طبیعی با سایر قلمروها 111

 

نتیجه و جمع‌‌بندی.. 114

 

فهرســت منـابع؛ 117

 

کتاب‌ها 117

 

 

 

مقدمه

 

بیان مساله

 

شاید به جرأت بتوان گفت رایج‌‌ترین مفهوم در حوزه‌‌ی دانش اخلاق، مفهوم “عدالت” است؛ مفهومی کلیدی که بر اساسِ آن، می‌‌توان نظام‌‌های اخلاقی را مورد مطالـعه و بررسی قرار داد. از فلسفه‌‌ی یونان باستان گرفته تا مکاتب دینی، معنوی و اخلاقی شرقی، همواره مساله عدالت مورد توجه بوده و در تبیین آن کوشش های فراوانی شده است.

 

آرزو، مآل و سرانجامی که نظام‌‌های اخلاقی با توصیفاتِ مختلف خود از آن، با تعبیر “سعادت” یاد می‌‌کنند، نیازمند کوشش و تلاش انسانی در کسب فضائل است و در این بین، از عدالت به عنوان شرط لازم برای رسیدن به سعادت یاد می‌‌شود. از اینجــا پیوندی میان “عدالت و سعادت” ایجاد می‌‌شود؛ که شناخت این مفهوم را برای اندیشمندان حوزه‌‌ی اخلاق دوچندان می‌‌کند. تا این مقام، مفهوم عدالت در عرض سایر مفاهیم اخلاقی چون: فضیلت، خیر، سعادت و …. قرار می‌‌گیرد؛ ولی هنگامی که در توصیف و بسط همین مفاهیم یادشده [مجدداً] از مفهوم عدالت نامبرده می‌‌شود؛ سبب تقدم و اولویت بازشناسی بیش از پیش آن، در حوزه‌‌ی فلسفه اخلاق می‌‌شود.

 

امروزه در مطالعات حوزه‌‌ی اخلاق، آثاری بر پایه‌‌ی مفهوم عدالت تولید می‌‌شود؛ که در آنها، سخن از ابعاد مختلف این مفهوم به میان می‌‌آید. مفهوم‌‌شناسی عدالت، راه نیل به عدالت، موانع رسیدن به عدالت، قلمروهای عدالت، آثار عدالت و تبیین ارتباط عدالت با دیگر مفاهیم اخلاقی، از جمله‌‌ی این ابعاد است.

 

اما در بین ابعاد مختلف عدالت، بازشناسی اندیشه‌‌ی متفکران پیرامون توصیف‌‌شان از قلمروهای عدالت و چگونگی برقراری ارتباط میان این قلمروها، حائز اهمیت است. مثلاً هنگامی که در نظام اخلاق افلاطونی سخن از عدالت به میان می‌‌آمد، وی می‌‌کوشید تا با به­کارگیری این مفهوم، از لزومِ نوعی هماهنگی و انسجام در میان ساحت‌‌های نفس انسانی یاد کند به عقیده او، اولاً ساحت‌‌های نفس مرتبط هستند؛ ثانیاً در یک نظام اخلاقی، علاوه بر آنکه هر ساحت نفس باید به نحو احسن و صحیح کار کند، به یک هماهنگی کلی و امری مافوق ساحت‌‌ها نیاز است که از آن به عدالت تعبیر می­کرد.

 

حال در بحث حاضر، می‌‌دانیم که وجود عدالت در ساحت‌‌های مختلف و قلمروهای مختلف امری مورد پسند است و نوعاً اندیشمندان و مردمان می‌‌کوشند تا این عدالت جزئی را در هر قلمرو بدست آورند. اما سؤال آنجاست که آیا در یک نظام اخلاقی که شامل قلمروهای گوناگون می‌‌شود، به یک هماهنگی و یک عدالت کلی هم نیاز داریم؟ و در صورتی که چنین نیازی حس ‌‌شود، ارتباط و نسبت میان این قلمروها چگونه است تا عدالت کلی [هماهنگی قابل قبول] میان آنها رقم بخورد؟

 

فصل اول: چیستى سعادت و شقاوت حقیقى از نظر ابن سینا…………………………………. 32

 

1-1. تعریف لذت:…………………………………………………………………………. 34

 

1-2. چگونگی رابطه سعادت و لذّت‏………………………………………………………. 40

 

1-3. مصداق سعادت نهایی انسان………………………………………………………….. 41

 

1-4. نکات…………………………………………………………………………………. 45

 

نکته1چرایی تعریف سعادت به لذت……………………………………………………. 45

 

نکته 2- تعابیر دینی ابن سینا از سعادت:……………………………………………….. 46

 

نکته 3- میزان تأثیر  بدن  و عوامل خارجی در سعادت……………………………….. 47

 

نکته 4-  اینکه سعادت امری اخروی است:……………………………………………. 48

 

نکته5- نوع نگاه شیخ به تکلیف………………………………………………………… 49

 

1-5. مراتب سعادت‏ و شقاوت…………………………………………………………….. 49

 

1-6.  اقلی یا اکثری بودن اهل سعادت و نجات……………………………………………. 59

 

جمع بندی فصل……………………………………………………………………………. 61

 

فصل دوم:نسبت نظر و عمل در سعادت………………………………………………………. 64

 

1.عقل عملی و عقل نظری………………………………………………………………….. 64

 

1-1.چیستی عقل عملی(عمل) و عقل نظری(نظر)……………………………………… 64

 

1-2. رابطه عقل نظری و عقل عملی…………………………………………………… 70

 

1-3. نیاز عقل نظری به عقل عملی…………………………………………………….. 71

 

1-4. نیاز عقل عملی به عقل نظری…………………………………………………….. 72

 

 

2. نسبت نظر و عمل………………………………………………………………………… 74

 

2-1. اهمیت وتأثیر عمل:……………………………………………………………….. 75

 

2-2. چرایی تأثیر عمل…………………………………………………………………. 77

 

2-3. راه استکمال قوه عملی…………………………………………………………… 79

 

2-4. رأی شیخ درچگونگی نسبت نظر و عمل در سعادت انسان………………………. 81

 

2-5. چرایی اهمیت و برتری نظر:………………………………………………………. 84

 

2-6. چرایی نگاه سخیف به نظر………………………………………………………… 86

 

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………….. 86

 

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………….. 94

 

 

  

 

مقدمه

 

مسأله سعادت از دیرباز تاکنون یکی از مسائل بنیادی و مهم علم اخلاق و فلسفه اخلاق بوده است. به همین جهت، نه تنها دغدغه فکری حکیمان بزرگ یونان باستان مثل سقراط،افلاطون و ارسطو قرار گرفته است، در زمان معاصر نیز به صور مختلف، اذهان دانشوران،حکیمان و مکاتب مختلف لذ تگرا، فضیلت گرا و سعادت گرا را به خود معطوف داشته است. زیرا یکی از فطرتهایی که جمیع نوع بشر مخمر بر آن هستند ویک نفر از نوع بشر یافت نمی شود که برخلاف آن باشد و هیچیک از عادات و اخلاق و مذاهب و مسالک و غیر آن ،آن را تغییر نداده و در آن خلل وارد نمی کند؛ فطرت عشق به کمال و سعادت است که اگر تمام دوره هایی زندگی بشر را قدم بزنیم و هر یک از طوایف و ملل را بررسی نماییم ،این عشق و خواسته را در او می یابیم بلکه در تمام حرکات و سکنات و زحمات و جدیتهای طاقت فرسا که هر یک از افراد نوع بشر بدان مشغولند عشق و میل به سعادت و کمال است که آنها را به این اعمال وا می­دارد اگر چه در تشخیص کمال و سعادت دچار اختلاف و اشتباه شوند. 

 

همانطوری که اشاره شد مسأله سعادت از دوران یونان مورد توجه بوده است؛مثلا بحث اصلی سقراط،افلاطون و ارسطو در اخلاق متمرکز بر سعادت است. در جهان اسلام نیز مسأله سعادت یکی از مباحث مهم دینی و اخلاقی بوده و هست  و علمای مسلمان نظیر کندی، فارابی ،ابن مسویه ،ابن سینا،غزالی ، خواجه نصیر الدین طوسی،ملا مهدی و ملا احمد نراقی بحث سعادت و شقاوت و مباحث مرتبط با آن را مورد بررسی قرار داده اند.

 

با این وصف ممکن است تصور شود که حال که مسأله سعادت ،یک مسأله جدید و بدون سابقه نیست و تحقیقات فراوانی در این باب صورت گرفته است، پرداختن به این مسأله دیگرضرورتی ندارد. اما توجه به این نکته ما را از این تصور منصرف می سازد که قرن حاضر قرن پیشرفتهای عظیم صنعت و ترقیات دامنه‏دار علوم و تکنیک جدید بشمار می رود.و چهره زندگی نسبت به گذشته بکلی دگرگون شده، اکثریت جوامع متمدن امروز، و حتی آنها که دور از مراکز تمدن وانقلابات صنعتی به سر می­برند از مزایای تحولات علمی و تمدن جدید متمتع و برخوردارند. روشنائی چراغ برق،شعله لرزان‏ شمع را خاموش کرده و جتهای غول‏پیکر با سرعت مافوق صوت مسأله بُعد مسافت را به بهترین‏ وجه حل نموده اند.دیگر بیماریهای حصبه و دیفتری و کزاز جان میلیونها انسان بی­گناه را به خطر نمی اندازد. در قرون اخیر روزی نیست که در گوشه و کنار جهان چندین اختراع جدید به ثبت نرسد و یا در زوایای آزمایشگاه ها اکتشافات نوینی به وقوع نپیوندد. در دوره حاضر نیرو و قوت ملتهای پیشرفته،اکثرا مصروف تحقیقات و گردآوری تجربیات ارزنده علمی می‏گردد و ناگفته پیدا است که غرض از این همه تکاپو و جنب و جوش چیزی جز از بین بردن مشکلات مادی زندگی بشر نیست. 

 

2-1-1. اناتومی و فیزیولوژی کلیه……………………………………………………………………………………………… 11

 

2-1-1-1.عملکرد کلیه ها………………………………………………………………………………………………………….. 13 

 

2-1-2. نارسایی کلیه………………………………………………………………………………………………………………….. 13  

 

2-1-2-1. نارسایی حاد کلیه……………………………………………………………………………………………………… 14  

 

2-1-2-2. نارسایی مزمن کلیه…………………………………………………………………………………………………… 14 

 

2-1-3. انتخاب های درمانی برای بیماران ESRD…………………………………………………………………….. 16  

 

2-1-3-1. دیالیز…………………………………………………………………………………………………………………………. 17    

 

2-1-3-2. همودیالیز………………………………………………………………………………………………………………….. 17  

 

2-1-4. ارتباط فیستول و درد حاد در بیماران دیالیزی………………………………………………………………. 19  

 

2-1-5. درد…………………………………………………………………………………………………………………………………. 20  

 

2-1-5-1. انواع درد……………………………………………………………………………………………………………………. 21

 

2-1-5-2. ویژگی های درد………………………………………………………………………………………………………….. 22

 

2-1-5-3. عوامل موثر بر درد……………………………………………………………………………………………………… 24 

 

2-1-6. اثرات درد بر مددجویان………………………………………………………………………………………………….. 25  

 

2-1-7. اقدامات کنترل درد………………………………………………………………………………………………………… 28  

 

2-7-1-1. اقدامات غیر دارویی برای کنترل درد…………………………………………………………………………. 28 

 

2-1-7-2. اقدامات دارویی برای کنترل درد های حاد…………………………………………………………………. 29  

 

2-2. بررسی متون……………………………………………………………………………………………………………………….. 33    

 

فصل سوم:

 

مواد و روش ها …………………………………………………………………………………………………………………………….. 38

 

3-1. اهداف، پیش فرض ها و فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………….. 39

 

3-1-1.هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………. 39

 

3-1-2.اهداف جزئی………………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

3-1-3.پیش فرض ها…………………………………………………………………………………………………………………. 39

 

3-1-4. سؤالات یا فرضیات تحقیق با توجه به اهداف طرح……………………………………………………….. 40 

 

3-2.تعریف واژه ها……………………………………………………………………………………………………………………… 40

 

3-2-1.تعریف نظری واژه ها………………………………………………………………………………………………………. 40

 

3-2-2. تعریف عملی واژه‌ها………………………………………………………………………………………………………. 40

 

3-3. معیارهای پذیرش و خروج نمونه………………………………………………………………………………………… 41

 

3-3-1. معیارهای پذیرش نمونه………………………………………………………………………………………………… 41

 

3-3-2.معیارهای خروج نمونه…………………………………………………………………………………………………… 42

 

 3-4.متدولوژی و روش اجرا……………………………………………………………………………………………………….. 42 

 

3-5.نحوه‌ی تجزیه و تحلیل اطلاعات/ روش‌های آماری مورد استفاده……………………………………….. 45

 

3-6. محدودیت­ها و متغیرهای قابل کنترل………………………………………………………………………………… 45

 

3-7. نكات اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………………… 45

 

فصل چهارم:

 

نتایج و یافته ها……………………………………………………………………………………………………………………………. 46

 

4-1. مقایسه آزمودنی ها از نظر متغیرهای زمینه ای به تفکیک گروه مورد آزمایش……………………. 47

 

4-1-1. مقایسه بیماران براساس گروه سنی و نوع گروه آزمایش……………………………………………….. 47

 

4-1-2. مقایسه بیماران براساس جنسیت و نوع گروه آزمایش………………………………………………….. 48

 

4-1-3. مقایسه بیماران براساس سطح تحصیلات  و نوع گروه آزمایش…………………………………….. 49

 

4-1-4. مقایسه بیماران براساس عمر فیستول و نوع گروه آزمایش…………………………………………… 50

 

4-2. مقایسه میزان درد بیماران قبل و پس از مداخله به تفکیک گروه های مورد آزمایش………… 51

 

4-2-1. مقایسه کلی شدت درد ، قبل و پس از مداخله (بدون توجه به گروه مورد آزمایش)………. 52

 

4-2-2. مقایسه کلی کاهش شدت درد ، در گروه های آزمایشی A  ،B وC……………………………….. 53

 

4-2-3. مقایسه دو به دوی گروه های آزمایشی از نظر شدت درد………………………………………………. 53

 

4-3 . مقایسه میزان بروز عوارض جانبی احتمالی کوتاه مدت داروها…………………………………………. 53

 

فصل پنجم:

 

بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………….. 54

 

5-1. فاکتورهای دموگرافیک……………………………………………………………………………………………………….. 55

 

5-2. تاثیر مداخله بر شدت درد کانولاسیون فیستول………………………………………………………………… 56

 

5-3. عوارض جانبی داروها…………………………………………………………………………………………………………… 58

 

5-4. کاربرد نتایج در حرفه پرستاری…………………………………………………………………………………………… 59

 

 

5-5. پیشنهادات برای تحقیقات آینده………………………………………………………………………………………… 60

 

فهرست منابع  …………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

 

ضمائم ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

 

ضمیمه الف (پرسشنامه پژوهش)…………………………………………………………………………………………………. 69

 

چكیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………. 71

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

جدول4-1. جدول توافقی بیماران براساس گروه سنی و نوع گروه آزمایش…………………………………. 48

 

جدول4-2. جدول توافقی بیماران براساس جنسیت و نوع گروه آزمایش……………………………………. 49

 

جدول 4-3. جدول توافقی بیماران براساس سطح تحصیلات و نوع گروه آزمایش……………………….. 50

 

جدول 4-4. جدول توافقی بیماران براساس عمر فیستول و نوع گروه آزمایش…………………………….. 51

 

جدول 4-5. جدول مقایسه میزان درد بیماران قبل و پس از مداخله به تفکیک گروه آزمایش …… 52

 

بیان مساله:

 

بیماری مزمن کلیه¹ طیفی از فرایند های پاتوفیزیولوژیک مختلف، مرتبط با عملکرد غیر طبیعی کلیه و یک کاهش پیشرونده در میزان فیلتراسیون گلومرولی²(GFR) است[1]. لفظ دلسرد کننده بیماری کلیوی مرحله نهایی، بیان کننده مرحله ای از نارسایی است که در آن تجمع مواد سمی ، مایعات و الکترولیت ها که به طور طبیعی توسط کلیه دفع می شوند، باعث ایجاد سندرم اورمیک³ می شود. این سندرم منجر به مرگ بیمار شده، مگر در حالتی که مواد سمی توسط درمان های جایگزین کلیه، استفاده از دیالیز⁴ یا پیوند کلیه⁵ ، برداشته شوند[1].

 

سالیانه میلیون ها نفر از این بیماری رنج می برند و هزینه های مالی بسیار زیادی در سیستم سلامتی و بهداشت صرف آن می شود. در ایالات متحده بیماری کلیوی یکی از علل اساسی گرفتاری و مرگ و میر می باشد. شیوع نارسایی کلیه 3500 مورد جدید در سال است و شیوع بالای 1000 مورد به ازای یک میلیون جمعیت در کشور های توسعه یافته پیش بینی می شود[2]. در حال حاضر، شیوع نارسایی مزمن كلیه در سراسرجهان در حال افزایش می باشد.

 

در سال 2000 تعداد بیماران نارسایی مزمن كلیه تحت درمان در سراسر جهان حدود 1470000 نفر بود، در پایان سال 2009 تعداد این بیماران به2654000  نفر رسید (كه با افز ایش 7-6 درصدی، دارای رشد معنی داری بیش تر از جمعیت جهان بوده است) [3]. تخمین زده می شود كه در سال 2020 میلادی تعداد بیماران همودیالیزی به 3500000 نفر برسد[4].