اهداف پژوهش

 

 

6

 

 

 

فرضیه پژوهش

 

 

6

 

 

 

سوالات پژوهش

 

 

.7

 

 

 

تعاریف واژه ها

 

 

7

 

 

 

پیش فرض ها

 

 

9

 

 

 

محدودیت های پژوهش

 

 

9

 

 

 

فصل دوم

 

 

 

 

 

 

چهارچوب پژوهش

 

 

11

 

 

 

مروری بر مطالعات

 

 

21

 

 

 

فصل سوم

 

 

 

 

 

 

نوع پژوهش

 

 

34

 

 

 

جامعه پژوهش

 

 

34

 

 

 

نمونه پژوهش

 

 

35

 

 

  عنوان                                                                                                                     صفحه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روش نمونه گیری	35
مشخصات واحد های مورد پژوهش	36
محیط پژوهش	36
ابزار گرد آوری اطلاعات	36
تعیین اعتبار و اعتماد علمی ابزار گرد آوری اطلاعات	38
روش گرد آوری داده ها	39
روش تجزیه و تحلیل داده ها	40
ملاحظات اخلاقی	43
فصل چهارم :	44
یافته های پژوهش	45
فصل پنجم :	91
بحث و بررسی یافته ها	92
نتیجه گیری نهایی	105
كاربرد یافته ها	106
پیشنهادات جهت پژوهش های بعدی	108
منابع	109

 

بیان مسئله:

 

  امروزه بخش بهداشت و درمان به دلیل ارتباط مستقیم با سلامتی انسانها یكی از مهمترین حوزه های توسعه پایدار در جوامع بشری به شمار می آید. تحقق این امر نیازمند وجود گروه درمانگر سالم ، شاداب و با انگیزه كاری بالا می باشد. از جمله افراد این گروه ، كادر پرستاری بیمارستانها می باشند. در تمام بخش های بیمارستانی به پرستارانی برخورد می كنیم كه هنگام ورود به شغل پرستاری افراد  منظم ، دلسوز و علاقمندی بوده اند، اما معمولا پس از مدتی كار كردن و مواجه شدن با انبوهی از مشكلات و استرس های شغلی در محیط كار، احساس خستگی كرده و حتی مایلند از كار خود كناره گیری نمایند. در این میان یكی از عوامل شایع     می تواند فرسودگی شغلی باشد(1) . حدود 80-50  درصد  از بیماریها توسط استرس یا با كمك استرس ایجاد       می شوند منابع ایجاد كننده استرس گوناگون هستند كه یكی از مهمترین این منابع شغل می باشد (2). اگر استرس شغلی به نحو مطلوب شناسایی نشود و به طور مناسب با آن برخورد نگردد ، ممكن است به بروز فرسودگی شغلی منتهی شود (3).           

 

سندرم فرسودگی شغلی یك پاسخ به استرس شغلی است . واژه فرسودگی اولین بار توسط فرویدنبرگ [1] در سال1974 مطرح شد هنگامی كه او وضعیتی از خستگی و یأس فزاینده را در افرادی كه خدمات مراقبتی ارائه می دادند شناسایی نمود (4) . فرسودگی یك نشانه استرس شغلی نمی باشد بلكه نتیجه پایانی استرس شغلی     ” مدیریت نشده” است كه به صورت احساس واماندگی عاطفی[2]، مسخ شخصیت[3]  وكاهش كسب دستاوردهای فردی شغلی(عدم موفقیت  فردی در شغل ) [4] بروز می كند. احساس واماندگی عاطفی، احساس هیجانی بودن بیش از حد و درماندگی توسط شخصی است كه كار می كند. مسخ شخصیت به گسترش فقدان شخصیت، حالت بی احساسی و بی تفاوتی نسبت به  مددجویان اطلاق می گردد. كاهش كسب دستاوردهای فردی شغلی زمانی رخ می دهد كه احساس رقابت و به دست آوردن موفقیت دركاركردن با افراد كاهش می یابد. پرستاران به طور ویژه مستعد فرسودگی شغلی هستند ، چرا كه آنها با بیماری ، درد ، عذاب و مرگ مددجویان مواجه هستند (5).       

 

نقص تجهیزات در پاره ای از بخش ها، كم بودن یا نایاب بودن داروها،  ساعات و چرخش زمان كار كه پرستاران را از امور زندگی روزمره جامعه جدا می كند از عواملی هستند كه به افزایش تنش در پرستاران منتهی می شوند. كافی نبودن تعداد پرستاران ، نامشخص بودن موقعیت هایی كه باید با آنها مقابله كنند و مسئولیت در قبال بیماران ( برای مثال در خلال كار شبانه ) ، نامتجانس بودن موقعیت های تنیدگی زا كه حاصل تنوع بیمارستان ها و در نتیجه تفاوت نوع كار پرستاران است ، شاغلین این حرفه را در معرض تنیدگی قابل ملاحظه ای قرار داده اند (6 ). همچنین پرستاران در محیط کار خود با چالشهای گوناگونی مواجه هستند که منشا تنش در آنها می شود از جمله  این که آموخته های پرستاران در طی برنامه آموزش پرستاری در بیشتر موارد با شرایطی كه بر محل كار حاكم است مغایرت دارد و معمولا آنها را در وضعیت نامطلوبی قرار می دهد كه مورد قبول آنان نیست ، بنابراین در تصمیم گیریهای روزمره در رابطه با مراقبت از بیماران دچار تضاد  درونی شده و نمی دانند چگونه به نداهای وجدان خود پاسخ دهند. درنتیجه ممكن است علائم تنیدگی زای روانی در آنها ظاهرگردد (7). طبق گزارشات انجام شده در كشورمان شیوع فرسودگی شغلی پرستاران بالا می باشد به طوری كه در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشكی بابل  در 6/68 درصد از پرستاران فرسودگی شغلی زیاد و7/0 درصد فرسودگی شغلی خیلی زیاد گزارش شده است . بیشترین علل فرسودگی نیز شامل پایین بودن حقوق و مزایا(9/93%) و عدم حمایت مدیران (85%)،عدم امنیت شغلی(84%) و ساعات كار  زیاد(3/83%) بوده است (2). در بیمارستانهای خصوصی تهران نیز درحدود87 درصد از پرستاران واماندگی عاطفی درحدمتوسط به بالا گزارش شده است (1) .

 

  فرسودگی شغلی اثرات زیان آور زیادی بر جسم، وضعیت روحی روانی واجتماعی شخص و عملكرد شغلی دارد كه شامل  نقصان اخلاق كاركنان، عملكرد كاری معیوب،  كاهش تولید ، غیبت ازكار، رفتار نامناسب شخصی بامددجویان ، نگرش منفی نسبت به شغل، رضایت  شغلی كمتر ، تغییر شغل  بیشتر، كیفیت زندگی پایین تر و فقر سلامتی ورفاه روحی روانی  می باشند (4). در مطالعه ای كه در سال 2010 توسط هازل[5] در فلوریدا با هدف تعیین استرس شغلی، فرسودگی شغلی ، رضایت شغلی و تمایل به ترك كار در پرستاران بیمارستان های دولتی صورت گرفت نیز اثرمنفی واماندگی عاطفی و عدم موفقیت فردی شغلی بر رضایت شغلی گزارش شد. همچنین نتایج این مطالعه ارتباط استرس شغلی ، فرسودگی شغلی، عدم رضایت شغلی و تمایل به ترك كار را تایید كرد (8).

 

بهای فرسودگی شغلی را در درجه اول مددجویان می پردازند چون به دلیل این مسئله كیفیت مراقبت پرستاری كاهش یافته و رضایت مددجویان كاهش می یابد (9). وقتی پرستاران دچار فرسودگی شغلی می شوند ، مراقبت ضعیف تری ارائه می دهند كه در نهایت موجب زیان سازمان  می شود ؛ پس سازمانها نیز بهای فرسودگی شغلی را می پردازند   (10و9). علاوه بر اینها خود پرستاران نیز متضرر می شوند چون فرسودگی شغلی زندگی آنان را هم تحت تاثیر قرار می دهد (11).  در مدیریت استرس شغلی بعضی اقدامات  فردی  لازم است صورت گیرد به طوری كه هر فرد باید  خودش در مورد كنترل فشار عصبی خود اقدام نماید. مدیران نیز با اعمال برخی اقدامات مانند پرورش فرهنگ سازمانی مطلوب ، هدایت و حمایت كاركنان ، طراحی نظام حقوق مناسب و انگیزشی ، توجه به تطبیق شغل و شایسته سالاری ، مشاركت افراد در تصمیم گیری و بهبود ارتباطات سازمانی می توانند در مدیریت استرس شغلی دخیل بوده و از تحلیل رفتگی كاركنان با تجربه و كارشناسان خود جلوگیری كنند (12 ).

 

 اكثر پرستاران درمحیطهای پرتنش كاری،  ازحمایت اجتماعی كافی برخوردار نیستند (13). اگر حمایت اجتماعی در محیط كار وجود داشته باشد،  در سازگاری  شخص با تنش نقش عمده ای   خواهد داشت (14). ابوالراب[6] نیز به نقل از  سلیه[7] گفته است  پرستارانی كه باید به حمایت از بیماران بپردازند خود نیازمند حمایت هستند (15). دو منبع اصلی حمایت برای یك فرد شاغل وجود دارد : حمایت بر پایه كار كه شامل دو بعد حمایت مسئولان و حمایت همكاران می باشد؛ حمایت بر پایه غیر كار نیز شامل حمایت افرادی مانند همسر، خانواده و دوستان فرد شاغل می باشد. در مواجه با استرس زاهای محل كار منابع سازمانی حمایت بیشتری را نسبت به منابع حمایتی خارج از محل كار فراهم می كنند. حمایت شغلی پرستاران شامل حمایت مسئولان وحمایت همكاران می باشد(5). محیطهای كاری توأم با حمایت، مهمترین عامل ایجاد رضایت شغلی برای پرستاران است. حمایت اجتماعی بر درمان بیماران ، رضایت شغلی پرستاران ، جذب وحفظ آنان تاثیرمی گذارد (16 ) . در كشور ما طبق برخی مطالعات انجام شده پیامد هایی كه متعاقب فرسودگی شغلی پدید می آیند نیز گزارش شده اند از جمله این كه آمار غیبت از كار در پرستاران بالا است (17). و عدم رضایت شغلی نیز در مطالعه ای كه در سال 1388 توسط میرزا بیگی و همكاران در مورد 1058 پرستار كشورمان انجام شده است به میزان بالا گزارش شده است. از بالاترین امتیازات مربوط به نارضایتی شغلی نیز وجهه اجتماعی حرفه پرستاری درجامعه و روشها و نحوه ارتباط با مدیران پرستاری     بوده ا ند (18). در مطالعه ای كه با هدف تعیین عوامل موثر بر رضایت شغلی از دیدگاه پرستاران توسط آذربین و همكاران در سال 1376 در استان گیلان صورت گرفته است  نیز ، (3/82%) از پرستاران نحوه ارتباط مسئولین و (1/73%) ارتباط همكاران را  برعدم رضایت شغلی خویش موثردانسته اند(19) .

 

بر خلاف مطالعات مختلفی که عوامل شغلی نظیر عوامل اقتصادی و حمایت های شغلی را در بروز فرسودگی شغلی دخیل می دانند، مطالعات دیگری نیز عوامل فردی مانند نوع شخصیت های كاركنان  را در بروز این پدیده موثر دانسته اند (12 و20 و21) . با توجه به این كه محور اصلی شغل پرستاری مراقبت از انسان     می باشد ، این خود نیازمند وجود پرستارانی است كه سلامت جسم و روح داشته باشند و بتوانند استرس های شغلی را مدیریت كنند تا از بروز پدیده فرسودگی شغلی پیشگیری شود. در این مطالعه حمایت شغلی یكی ازعوامل كاهش دهنده این پدیده در نظر گرفته شده است. با توجه به این كه اثرات و پیامدهای فرسودگی شغلی مانند غیبت از كار و عدم رضایت شغلی پرستاران در كشورمان و همچنین در استان گیلان وجود داشته است و تا كنون نیز پژوهشی در زمینه فرسودگی شغلی پرستاران در این استان انجام نشده است و با نظر به این كه با وجود عوامل مختلف به وجود آورنده فرسودگی شغلی ، حمایت شغلی به عنوان یكی از این عوامل قابل بررسی می باشد ، بنابر این پژوهشگر بر آن شد كه این مطالعه را با  هدف تعیین میزان فرسودگی  و حمایت های شغلی  و همچنین ارتباط بین آنها از دیدگاه پرستاران با این فرضیه كه بین فرسودگی وحمایت شغلی درآنان ارتباط وجود دارد انجام دهد.

 

هدف كلی

 

تعیین ارتباط فرسودگی و حمایت شغلی از دیدگاه پرستاران مراكز آموزشی درمانی شهر رشت  درسال1389   

 

 اهداف ویژه

 

1-تعیین میزان فرسودگی شغلی براساس دفعات و شدت آنها از دیدگاه پرستاران در مراكز آموزشی درمانی شهر رشت 

 

1.1- تعیین میزان واماندگی عاطفی براساس دفعات و شدت آنها از دیدگاه پرستاران مراكز آموزشی درمانی شهر رشت

 

1.2- تعیین میزان مسخ شخصیت براساس دفعات و شدت آنها از دیدگاه پرستاران  مراكز آموزشی درمانی شهر رشت

 

1.3- تعیین میزان  دستاورد های فردی شغلی( موفقیت فردی شغلی ) براساس دفعات و شدت آنها از دیدگاه پرستاران  مراكزآموزشی درمانی شهر رشت

 

2- تعیین میزان حمایت شغلی از دیدگاه پرستاران مراكز آموزشی درمانی شهر رشت

 

2.1- تعیین میزان حمایت همكار از دیدگاه پرستاران مراكز آموزشی درمانی شهر رشت

 

2.2- تعیین میزان حمایت مسئول از دیدگاه پرستاران مراكز آموزشی درمانی شهر رشت

 

3- تعیین ارتباط فرسودگی با حمایت شغلی از دیدگاه پرستاران مراكز آموزشی درمانی شهر رشت

 

4- تعیین ارتباط فرسودگی بر حسب ویژگیهای دموگرافیك از دیدگاه پرستاران در مراكز آموزشی درمانی  شهر رشت   

 

 فرضیه پژوهش:

 

بین حمایت شغلی پرستاران شاغل درمراكز آموزشی درمانی شهر رشت و فرسودگی شغلی آنان ارتباط وجود دارد.

 

1-5-2- ایزوترم فرندلیچ…………………………….. 12

 

1-6- سینتیك جذب…………………………………… 12

 

1-7- سیستم‌های جذب سطحی…………………………….. 14

 

1-7-1- سیستم غیر پیوسته……………………………. 14

 

1-7-2- سیستم بستر ثابت…………………………….. 15

 

1-7-3- بستر ضربه زده………………………………. 16

 

1-7-4- بستر متحرك پایا…………………………….. 16

 

1-7-5- بستر سیال شده………………………………. 17

 

1-8- جاذب‌ها………………………………………. 19

 

1-8-1- جاذب های معدنی……………………………… 20

 

1-8-2- جاذب های آلی……………………………….. 20

 

1-8-3- بیوجاذب ها…………………………………. 20

 

1-8-4- ویژگی های كلی جاذب ها……………………….. 22

 

1-9- دسته بندی نانو مواد…………………………… 22

 

1-9-1- نانوذرات…………………………………… 23

 

1-9-2- كاربردهای نانو ذرات…………………………. 23

 

1-9-3- خصوصیات ویژه نانوذرات……………………….. 24

 

1-10- معرفی گرافن…………………………………. 25

 

1-11- كاربردهای گرافن……………………………… 27

 

1-11-1- ساخت ترانزیستورهای كوچك با استفاده از گرافن…… 28

 

1-11-2- ذخیره انرژی……………………………….. 29

 

1-11-3- ساخت تجهیزات نوری، سلول های خورشیدی و نمایشگرهای لمسی انعطاف‌پذیر 29

 

1-11-4- استفاده از گرافن برای كاهش زمان شارژ باطری ها…. 29

 

1-11-5- فیزیك ذرات پرانرژی…………………………. 30

 

1-12- كلیاتی در موردكربن فعال………………………. 30

 

1-12-1- مواد اولیه تهیه كربن فعال…………………… 32

 

1-12-2- ساخت كربن فعال از ضایعات كشاورزی…………….. 34

 

1-12-3- مراحل ساخت كربن فعال……………………….. 34

 

1-12-4- فعال سازی كربن…………………………….. 35

 

1-13- مروری بر كارهای انجام شده…………………….. 36

 

1-14- معرفی درخت كنار……………………………… 38

 

 

 

فصل دوم :بخش تجربی

 

2-1- مواد شیمیایی مورد نیاز………………………… 40

 

2-2- دستگاه های مورد استفاده……………………….. 40

 

2-3- تهیه جاذب زغال فعال برگ درخت كنار………………. 40

 

2-4- محلول سازی…………………………………… 41

 

2-4-1- تهیه محلول های سرب، مس و روی…………………. 41

 

2-5- روش کلی آزمایش ها…………………………….. 42

 

2-6-بهینه کردن پارامترها…………………………… 43       

 

2-7-آزمایش های بررسی اثر مقدارجاذب برمیزان جذب……….. 43

 

2-8-آزمایش های بررسی اثر pHبرمیزان سرب ومس و روی توسط جاذب برگ برگ درخت کنار اصلاح شده وجاذب نانوگرافن………………………. 43

 

2-9- آزمایش های بررسی اثر دما بر جذب سطحی فلزات سنگین (سرب، مس و روی) برروی دو جاذب برگ درخت کنار اصلاح شده و جاذب نانوگرافن………. 44

 

2-10- آزمایش های بررسی اثر زمان بر جذب سطحی فلزات سنگین (سرب، مس و روی   44

 

2-11-آزمایش های بررسی اثر غلظت اولیه محلول فلز سنگین (سرب، مس و روی) بر روی جذب سطحی…………………………………………. 45

 

2-12- انجام آزمایش های تعادلی………………………. 45

 

 

 

فصل سوم:نتایج و بحث

 

3-1- بررسی اثر مقدار جاذب………………………….. 48

 

3-2- برسی اثرpH…………………………………… 51

 

3-3- بررسی اثردما بر جذب سطحی………………………. 54

 

3-4- بررسی اثر زمان تماس بین جاذب و جذب شونده………… 57

 

3-5-بررسی مدل های سینتیک جذب……………………….. 60

 

 

3-6- بررسی اثر غلظت اولیه بر جذب سطحی……………….. 65

 

3-7- بررسی نحوه پیروی نتایج بامدل های ایزوترم جذب سطخی… 66

 

3-8- بررسی ترمودینامیک جذب…………………………. 70

 

3-9- مقایسه عملکرد جاذب زغال فعال برگ درخت کنار با جاذب زغال فعال برگ درخت کنار اصلاح شده با نانوگرافن…………………………. 72

 

منابع فارسی………………………………………. 73

 

منابع غیرفارسی……………………………………. 74

 

چکیده لاتین……………………………………….. 76

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها

 

 

 

عنوان…………………………………………. صفحه       

 

جدول (1-1): تقسیم بندی جاذب ها……………………… 21

 

جدول (3-1) بررسی اثر جرم جاذب برگ درخت کناراصلاح شده بر جذب سطح فلزات سرب، مس و روی…………………………………………. 49

 

جدول (3-2) بررسی اثر جرم جاذب نانوگرافن بر جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی 50

 

جدول (3-3): بررسی اثر pH بر جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی توسط جاذب برگ درخت کنار اصلاح شده…………………………………….. 52

 

جدول (3-4) – بررسی اثر pH بر جذب سطحی فلزات سرب،مس، روی توسط جاذب نانوگرافن………………………………………………… 53

 

جدول (3-5) – بررسی اثر دما بر جذب سطحی فلزات سرب،مس، روی توسط جاذب برگ درخت كناراصلاح شده……………………………………… 55

 

جدول (3-6) – بررسی اثر دما بر جذب سطحی فلزات سرب،مس، روی توسط جاذب نانوگرافن………………………………………… 56

 

جدول (3-7) اثر زمان بر میزان جذب فلز سرب، مس و روی با جاذب  برگ درختان کنار اصلاح شده…………………………………………. 58

 

جدول (3-8):اثر زمان تماس بر میزان جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی با جاذب نانوگرافن………………………………………… 59

 

جدول (3-9) ثابت هاوضرایب رگرسیون مدل های سینتیکی برای جذب سرب و مس و روی بر جاذب های برگ درخت کنار اصلاح شده و جاذب نانوگرافن……… 64

 

جدول (3-10):اثر غلظت اولیه محلول بر میزان جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی با جاذب برگ درخت كناراصلاح شده…………………………. 66

 

جدول (3-11):اثر غلظت اولیه محلول بر میزان جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی با جاذب نانوگرافن……………………………………. 66

 

جدول (3-12): ثوابت و ضرائب رگرسیون مدل های سنتیكی برای جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی با جاذب  برگ درخت كناراصلاح شده و جاذب نانوگرافن. 70

 

جدول (3-13): اطلاعات ترمودینامیكی جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی برای جاذب برگ درخت كناراصلاح شده وجاذب نانوگرافن…………………… 71

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها

 

 

 

شکل…………………………………………… صفحه

 

شكل (1-1) نمایش جذب سطحی غیر پیوسته…………………. 15

 

شكل (1-2) پیشرفت ناحیه جذب سطحی در جاذب بستر ثابت…….. 16

 

شكل (1-3): واحد جذب سطحی بستر ضربه زده………………. 17

 

شكل (1-4): جذب سطحی بستر متحرك حالت پایا…………….. 18

 

شكل (1-5): عملكرد جاذب بستر سیال شده………………… 18

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

 

 

نمودارها………………………………………. صفحه

 

نمودار (3-1): تغییرات جذب سطحی  با مقدار جاذب زغال فعال برگ درخت کنار اصلاح شده……………………………………………… 49

 

نمودار (3-2): بررسی اثر جرم جاذب نانوگرافن بر جذب سطحی فلزات سنگین (سرب، مس و روی)…………………………………………… 50

 

نمودار (3-3): بررسی اثر PH بر جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی توسط جاذب زغال فعال برگ درخت کنار………………………………… 52

 

نمودار (3-4): بررسی اثر PH بر جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی توسط جاذب نانوگرافن………………………………………… 53

 

نمودار (3-5): بررسی اثر دما بر جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی توسط جاذب زغال فعال برگ درخت كنار………………………………… 55

 

نمودار (3-6)تغییرات جذب سطحی فلزات سرب، مس و روی با دما بر جاذب نانوگرافن………………………………………………… 56

 

نمودار (3-7): اثر زمان تماس بر میزان جذب فلز سرب، مس و روی با جاذب برگ درخت کنار اصلاح شده…………………………………….. 58

 

نمودار (3-8): اثر زمان تماس بر میزان جذب فلز سرب،مس، روی با جاذب نانوگرافن………………………………………………… 59

 

نمودار (3-9): فرم خطی مدل سینتیکی مرتبه اول برای جذب فلز سرب، مس و روی با جاذب زغال فعال برگ درخت کنار اصلاح شده……………….. 61

 

نمودار (3-10): فرم خطی مدل سینتیکی مرتبه دوم برای جذب فلز سرب، مس و روی با جاذب زغال فعال برگ درخت کنار اصلاح شده……………….. 61

 

نمودار (3-11): فرم خطی مدل سینتیکی نفوذ درون ذره ای برای جذب سطحی فلز سرب، مس و روی با جاذب زغال فعال برگ درخت کنار اصلاح شده…….. 62

 

نمودار (3-12): فرم خطی مدل سینتیکی مرتبه اول برای جذب فلز سرب، مس و روی با جاذب نانوگرافن……………………………………. 62

 

نمودار (3-13): فرم خطی مدل سینتیکی مرتبه دوم برای جذب فلز سرب، مس و روی با جاذب نانوگرافن……………………………………. 63

 

2-1-5-1- روش نمونه گیری و حجم نمونه  3

 

3-5-1- روش تحقیق   6

 

6-1- روش جمع آوری داده ها 6

 

7-1- فرایند انجام تحقیق   6

 

8-1- تعریف مفاهیم و کلید واژه های تحقیق   8

 

1-8-1- مفهوم روستا 8

 

2-8-1- مفهوم روابط شهر و روستا 8

 

4-8-1- مفهوم سلطه  9

 

9-1- پیشینه تحقیق   9

 

1-9-1- کتابها: 9

 

2-9-1- مقالات: 10

 

3-9-1- پایان نامه ها: 14

 

 

 

فصل دوم

 

  مبانی نظری

 

1-2- نظریه، مدلها و رویکردهای پایه. 19

 

1-1-2- نظریه مکان مرکزی.. 19

 

2-1-2- نظریه سرمایه داری بهره بری 22

 

3-1-2- نظریه قطب رشد. 27

 

2-2- رویکردهای مرتبط با روابط شهر و روستا 29

 

1-2-2- رویکرد مرکز – پیرامون. 29

 

2-2-2- رویکرد توسعه اگروپلیتن.. 31

 

3-2-2- رویکرد کارکردهای شهری در توسعه روستایی.. 32

 

4-2-2- رویکرد شبکه منطقه ای 34

 

3-2- رویکرد نظری حاکم بر تحقیق و مدل مفهومی.. 40

 

 

 

فصل سوم

 

بستر طبیعی و اجتماعی-اقتصادی

 

1-3- موقعیت و وسعت.. 43

 

2-3- ساختار محیطی- اکولوژیکی.. 45

 

1-2-3- ساختار زمین.. 45

 

2-2-3-  اشکال ناهمواری.. 46

 

3-2-3- وضعیت آب و هوا 51

 

1-3-2-3- گرما 53

 

2-3-2-3- وضعیت بارش… 55

 

1-3-2-3- منحنی آمبروترمیک.. 59

 

4-3-2-3- طبقه بندی اقلیمی.. 59

 

5-3-2-3- وضعیت باد. 60

 

4-2-3- بررسی منابع آب.. 61

 

5-2-3- بررسی خاک.. 61

 

6-2-3- وضعیت پوشش گیاهی.. 62

 

3-3- ویژگی های اجتماعی- اقتصادی  بخش مرکزی.. 63

 

1-3-3- سابقه سکونت و فعالیت در محدوده مورد بررسی.. 64

 

2-3-3- مقایسه جمعیتی و سكونتگاهی بخش مركزی در استان و شهرستان. 65

 

3-3-3- تعداد، توزیع و تراکم نسبی جمعیت بخش مرکزی شهرستان مهرستان. 66

 

4-3-3- پراکنش روستاها بخش مرکزی در ردههای جمعیتی بر اساس خانوار 67

 

5-3-3- ساختار جنسی و سنی جمعیت.. 70

 

6-3-3- روند تحولات خانوارهای روستایی بخش مرکزی.. 71

 

7-3-3- روند تحولات جمعیتی روستاهای  بخش مرکزی.. 72

 

8-3-3- بررسی ابعاد خانوار 74

 

9-3-3- سواد و آموزش… 74

 

10-3-3- وضعیت اشتغال و بار تکفل. 75

 

11-3-3- ساختار اقتصادی بر اساس فعالیت در بخش عمده اقتصادی.. 76

 

 

12-3-3- بررسی وضعیت کشاورزی.. 78

 

1-12-3-3- زراعت.. 79

 

2-12-3-3- دامداری.. 82

 

3-12-3-3- باغداری.. 83

 

11-3-3- وضعیت خدمات و امکانات موجود در بخش مرکزی……………………………………………………………………… 80

 

4-3- جمع بندی.. 93

 

فصل چهارم

 

مکانیسم­های موثر بر روابط شهر و روستا

 

مقدمه: 96

 

1-4- انواع روابط و عناصر برقراری روابط: 96

 

2-4- ویژگیهای اقتصادی –اجتماعی  جامعه نمونه تحقیق: 97

 

1-2-4- ویژگیهای جامعه نمونه تحقیق در سطح خانوار: 97

 

1-1-2-4- بعد خانوار: 97

 

2-1-2-4- ساختار سنی: 98

 

3-1-2-4-  وضع سواد و تحصیلات: 100

 

3-4- ویژگیهای تولیدی خانوارها: 101

 

1-3-4- زراعت: 102

 

1-3-4- باغداری: 103

 

1-3-4- دامداری: 103

 

4-4- روابط شهر و روستا بر اساس کارکردهای وضع موجود: 104

 

1-4-4- روابط اقتصادی شهر و روستا: 105

 

1-1-4-4- روابط و مناسبات تولیدی: 105

 

2-1-4-4- مالکین ساکن شهر: 107

 

1-2-1-4-4- شیوه اداره اراضی مالکین ساکن شهر: 111

 

3-1-4-4- روابط پولی و نظام اعتباری روستاییان برای تولید محصولات کشاورزی.. 114

 

2-1-4-4- جریان کالا و تولیدات و مکانیسم بازار: 114

 

1-4-4- روابط اداری-سیاسی و خدماتی شهر و روستا: 120

 

1-1-4-4- توزیع فضایی و روابط پشتیبانی -ترویجی: 121

 

5-4- جمع بندی: 125

 

فصل پنجم

 

جمعبندی، نتیجه گیری، آزمون فرضیات و پیشنهادات

 

1-5-جمع بندی.. 128

 

2-5- آزمون فرضیات: 130

 

3-5- نتیجه گیری: 135

 

4-5- پیشنهادات: 138

 

. 139

 

. 142

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                           صفحه

 

 

 

 

 

جدول شماره 1-1: طبقه بندی نقاط روستایی بخش مرکزی بر اساس فاصله از شهر زابلی.. 3

 

جدول شماره 2-1: وضعیت پراکندگی تعداد روستای مورد بررسی و خانوارهای نمونه. 4

 

جدول شماره1-2: پیوندها و وابستگیهای شهر و روستا 36

 

جدول شماره 1-3 : طبقه بندی ارتفاعی بخش مرکزی شهرستان مهرستان. 47

 

جدول شماره2-3: طبقه بندی شیب بخش مرکزی شهرستان مهرستان. 49

 

جدول شماره 3-3: موقعیت طبیعی سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان مهرستان. 51

 

جدول شماره4-3: میانگین درجه حرارت شهرستان مهرستان از 1986 تا 2005. 55

 

جدول شماره5-3: میانگین بارش شهرستان مهرستان از 1986 تا 2005. 58

 

جدول شماره 6-3: ضریب دو مارتن.. 60

 

جدول شماره 7-3: سرعت و جهت غالب باد در ایستگاه سراوان. 60

 

جدول شماره 8-3 : مقایسه استانی شهرستان مهرستان بر حسب تعداد شهر، بخش، دهستان و روستا در سال 1390   65

 

جدول شماره 9-3: تقسیمات شهرستان مهرستان بر حسب شهر، بخش، دهستان و روستا در سال 1390. 66

 

جدول شماره10-3 : توزیع جمعیت شهری و روستایی بخش مرکزی شهرستان مهرستان 1390. 66

 

جدول شماره 11-3 : پراکنش جمعیت و تراکم نسبی  بخش مرکزی شهرستان مهرستان به تفکیک دهستان 1390   67

 

جدول شماره12-3: ردههای جمعیتی سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان سال1390. 68

 

جدول شماره 13-3: گروه های سنی به تفکیک جنس در بخش مرکزی سال 1390. 70

 

جدول شماره 14-3: تعداد خانوار بخش مرکزی طی سال‌های 13655- 1390. 72

 

جدول شماره 15-3: تعداد جمعیت  بخش مرکزی طی سال‌های 1375- 1390. 73

 

جدول شماره 16-3: تحولات بعد خانوار بخش مرکزی به تفکیک دهستان طی سال‌های 1375- 1390. 74

 

جدول شماره 17-3 : وضعیت سواد و آموزش در بخش مرکزی به تفکیک جنس و دهستان طی سال‌های 1390. 75

 

جدول شماره 18-3 : وضعیت شاخص های اشتغال در بخش مرکزی به تفکیک دهستان طی سال‌های 1390. 76

 

جدول شماره 19-3: توزیع شاغلان در بخشهای عمده اقتصادی بخش مرکزی شهرستان مهرستان در سال 1390. 77

 

جدول شماره 20-3: تعداد بهره بردار و مساحت زمینهای زراعی.. 79

 

جدول شماره 21-3: تعداد بهره بردار و مساحت زمینهای زراعی آبی.. 79

 

جدول شماره 22-3: تعداد بهره بردار و مساحت زمینهای زراعی دیم. 80

 

جدول شماره 23-3: سطح كاشت، میزان تولید و عملکرد در هکتار محصولات زراعی شهرستان مهرستان در سال 1392   81

 

جدول شماره 24-3: تعداد بهره برداریهای دارای دام و تعداد دام آن‌ها 82

 

جدول شماره 25-3: تعداد بهره برداریهای دام كوچك و تعداد دام آن‌ها 83

 

جدول شماره 3-3: موقعیت طبیعی سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان مهرستان. 51

 

جدول شماره4-3: میانگین درجه حرارت شهرستان مهرستان از 1986 تا 2005. 55

 

جدول شماره5-3: میانگین بارش شهرستان مهرستان از 1986 تا 2005. 58

 

جدول شماره 6-3: ضریب دو مارتن.. 60

 

جدول شماره 7-3: سرعت و جهت غالب باد در ایستگاه سراوان. 60

 

جدول شماره 8-3 : مقایسه استانی شهرستان مهرستان بر حسب تعداد شهر، بخش، دهستان و روستا در سال 1390   65

 

جدول شماره 9-3: تقسیمات شهرستان مهرستان بر حسب شهر، بخش، دهستان و روستا در سال 1390. 66

 

جدول شماره 26-3: بهره برداریهای دارای گاو و گوساله و تعداد دام. 83

 

جدول شماره 27-3: تعداد و مساحت بهره برداریهای با زمین باغی.. 84

 

جدول شماره28-3: سطح بارو و غیر بارو(هکتار) و میزان تولید(کیلوگرم) محصولات باغی شهرستان مهرستان در سال 1392   85

 

جدول شماره 29-3 : خدمات زیربنایی و تعداد روستاهای برخوردار بخش مرکزی به تفکیک دهستان سال 1390. 87

 

جدول شماره 30-3 : خدمات اداری -سیاسی و تعداد روستاهای برخوردار بخش مرکزی به تفکیک دهستان سال 1390   88

 

جدول شماره 31-3: خدمات بهداشتی-درمانی و تعداد روستاهای برخوردار بخش مرکزی به تفکیک دهستان سال 1390   89

 

جدول شماره 32-3: خدمات آموزشی و تعداد روستاهای برخوردار بخش مرکزی به تفکیک دهستان سال 1390. 90

 

جدول شماره 33-3 : خدمات تجاری-بازرگانی و فرهنگی و تعداد روستاهای برخوردار بخش مرکزی به تفکیک دهستان سال 1390. 91

 

جدول شماره 34-3: خدمات پشتیبانی-ترویجی و تعداد روستاهای برخوردار بخش مرکزی به تفکیک دهستان سال 1390   92

 

جدول شماره 35-3: خدمات ارتباطی و تعداد روستاهای برخوردار بخش مرکزی به تفکیک دهستان سال 1390. 93

 

جدول1-4: طبقه بندی خانوارهای نمونه تحقیق.. 98

 

جدول 2-4: توزیع سنی سرپرستان خانوار جامعه نمونه. 99

 

جدول 3-4: وضعیت سواد سرپرستان خانوار جامعه نمونه. 100

 

جدول 4-4: وضعیت اشتغال خانوار جامعه نمونه. 101

 

جدول 5-4: میانگین برداشت تولیدات زراعی خانوارهای نمونه. 103

 

جدول 6-4: میانگین برداشت تولیدات زراعی خانوارهای نمونه. 103

 

جدول 7-4: میانگین تعداد دام خانوارهای نمونه. 104

 

جدول 8-4: مقدار زمین زراعی و باغی در اختیار خانوارهای نمونه و نوع مالکیت آنها 106

 

جدول 9-4: شیوه بهرهبرداری و میزان زمین در اختیار مالکین ساکن شهر. 108

 

جدول 10-4: تعداد مالک ساکن شهر در روستاهای نمونه و شیوه بهرهبرداری آنها 111

 

جدول 11-4: نحوه فروش مازاد تولیدی خانوارهای نمونه. 115

 

جدول 12-4: نحوه فروش مازاد تولیدی محصولات باغی خانوارهای نمونه به تفکیک روستا 116

 

جدول 13-4: مکانهای اصلی تامین نیازهای اساسی خانوارهای نمونه (به درصد) 121

 

 

 

 فهرست نقشه­ها

 

عنوان                                                                                                           صفحه

 

 

 

 

 

نقشه 1-1: پراکندگی روستاهای نمونه بخش مرکزی شهرستان مهرستان. 5

 

نقشه شماره1-3: موقعیت بخش مرکزی در شهرستان، استان و کشور 44

 

نقشه شماره 2-3: توپوگرافی و پراکنش فضایی سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی.. 48

 

نقشه شماره 3-3: طبقات شیب و پراکنش سکونتگاههای بخش مرکزی شهرستان مهرستان. 50

 

نقشه شماره 4-3: وضعیت توپوگرافی شهرستان مهرستان در مقایسه با شهرستانهای مجاور 52

 

نقشه شماره 5-3: پراکنش فضایی طبقات جمعیتی سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان مهرستان. 69

 

نقشه شماره 1-4: پراکنش فضایی روستاهای نمونه دارای مالک ساکن شهر. 110

 

نقشه شماره 2-4: پراکنش فضایی شیوه بهرهبرداری در روستاهای نمونه دارای مالک ساکن شهر. 112

 

نقشه شماره 2-4: مکان فروش مازاد محصولات باغی خانوارهای نمونه به تفکیک روستا 118

 

نقشه4-4: پراکنش فضایی و مراجعات پشتیبانی-ترویجی روستاهای نمونه. 124

 

 

 

فهرست نمودارها

 

عنوان                                                                                                        صفحه

 

 

 

 

 

نمودار 1 -3: میانگین ماهیانه درجه حرارت هوای ایستگاه سراوان طی سالهای 2005-1986. 54

 

نمودار 2-3: میانگین ماهیانه بارش ایستگاه سراوان طی سالهای 2005-1986. 56

 

نمودار 3-3: پراکندگی فصلی بارش در شهرستان سراوان. 57

 

نمودار 4-3: منحنی آمبروترمیک بر اساس دادههای دما و بارش ایستگاه سراوان. 59

 

نمودار 5-3 : هرم سنی جمعیت بخش مرکزی سال 1390. 71

 

نمودار 6-3 : تعداد خانوار بخش مرکزی از سال 1375-1390. 72

 

نمودار 7-3 : تحولات جمعیتی بخش مرکزی از سال 1375-1390. 73

 

. 78

 

نمودار1-4: وضعیت تعداد خانوارهای نمونه تحقیق.. 98

 

نمودار 2-4: توزیع سنی سرپرستان خانوار جامعه نمونه. 99

 

نمودار 3-4: وضعیت سواد سرپرستان خانوار جامعه نمونه. 100

 

کسانی که خیلی خود بسنده هستند، انتظار دارند موفق شوند و غالباً موفق می‌شوند و کسانی که چندان خود کارآمد نیستند، در مورد توانایی خود در انجام تکالیف شک دارند و به همین جهت نیز کمتر موفق می‌شوند از همین رو عزت نفس آن‌ها کم است (شارف، ترجمه فیروز بخت،1381). همچنین بندورا (1997،1986؛ به نقل از به تز و هاکت،1998؛ به نقل از رجبی، عطاری و شکرکن،1383) بیان می‌کند که انتظارات خود کارآمدی به باورهای مربوط به توانایی‌های ما برای انجام موفقیت‌آمیز یک رفتار معین یا طبقه‌ای از رفتارها اطلاق می‌شود که بنا بر فرض بر انتخاب‌های رفتاری، عملکرد و پافشاری اثر می‌گذارد.

 

باورهای خود کارآمدی چهارچوبی برای انگیزش، رفاه و پیشرفت فردی ایجاد می‌کند. این باورها تعیین می‌کنند که افراد برای تلاش انگیزه کمی دارند و یا در مقابل مشکلات از خود استقامت نشان می‌دهند (پاجارس،2000، به نقل از شماعی زاده،1384)

 

بندورا (1998، به نقل از جباری،1382) خود کارآمدی را به عنوان باورهای در مورد توانایی شخصی برای سازمان دادن و طی کردن مسیرهای عمل به منظور دستیابی به پیشرفت تعریف کرده است. او خود کارآمدی ادراک‌شده را به عنوان باورهای افراد در مورد توانایی‌هایشان برای تولید انتخابی سطح عملکرد می‌داند که تلاش برای تأثیر و مهار بر رویدادهائی است که بر زندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. از دیدگاه او باورهای خود کارآمدی مشخص می‌کند که مردم چگونه احساس می‌کنند، چگونه فکر می‌کنند و خودشان را برمی‌انگیزند و چگونه رفتار می‌کنند.

 

مطالعات نشان داده است که از میان تعیین‌کننده‌های سلامت، سهم هر دسته از عوامل تقریباً به قرار زیر است:

 

 

• سهم نظام ارائه خدمات، 25 درصد؛

 

• سهم عوامل زیستی،15 درصد؛

 

• سهم عوامل اجتماعی،50 درصد (مرندی،1385)

 

نقش اساسی عوامل اجتماعی و محیطی موثر بر سلامت از زمانهای بسیار قدیم شناسایی شده است. در کشور ما با وجود کاستی‌های موجود، به خصوص در مناطق محروم برای سلامت جسمی افراد گام‌های مناسبی برداشته شده است؛ اما فقدان آنچه که در تمام عرصه‌های کشور محسوس است، توجه نکردن کافی به ابعاد روانی، رفتاری و اجتماعی افراد است. این بی‌توجهی در عصر ارتباطات و جهانی‌سازی، موجب آسیب‌پذیری افراد در ابعاد روانی، خودکشی، سیگار، فرار از خانه، افت تحصیلی و سایر آسیب‌های اجتماعی می‌شود و از جمله مواردی است که باید به آن‌ها توجه خاص شود. واقعیت تحولات اجتماعی گویای آن است که چهره بیماری‌ها و اختلالات،در حال دگرگونی است و پدیده انتقال اپیدمیولوژیک در حال وقوع است و به سرعت پیش می‌رود و موجب بیماری‌های روانی، رفتاری و اجتماعی خواهد بود عوامل موثر بر سلامت، هم در درون و هم در بیرون از او قرار دارند. این عوامل بر هم اثر می‌کنند و از این تعامل ممکن است سلامت، ارتقاء یا کاهش یابد. از این رو، سلامت کل جامعه و افراد را می‌توان نتیجه تعامل وراثت، محیط‌زیست، سبک زندگی، وضعیت اقتصادی-اجتماعی، درآمد سرانه و…دانست (مرندی،1385).

 

نوجوانان قشر عظیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که در آینده در پویایی و تداوم حیات اجتماعی و رشد و توسعه همه‌جانبه آن نقش بسزایی خواهند داشت. کسانی که در دوره نوجوانی به سر می‌برند در دوره مملو از تعارض و نوسان بین استقلال و وابستگی یکی از حساس‌ترین مراحل زندگی خود را می‌گذرانند و به این دلیل برای جامعه، خانواده و به ویژه برای والدین مسئولیت سنگینی را ایجاد می‌کند. پژوهشگران معتقدند که ارتباطات مثبت والد- نوجوان باعث سلامت روان سطوح بالای عزت نفس، رضایت زندگی و به طور کلی شادکامی، به همان اندازه سطوح پایین علائم پریشانی جسمی، خودکشی و پریشانی عاطفی می‌شود و بعلاوه ادراک نوجوان از این ارتباطات مثبت نقش- حمایتی در برابر مصرف سیگار، الکل و سایر مواد مخدر دارد (هیرو و همکاران، 2009). سطوح بالای تعارض به صورت مدام می‌توان باعث ایجاد مشکلات روانی – اجتماعی و سایر مشکلاتی شود که در طول نوجوانی گسترش می‌یابد و می‌تواند باعث ایجاد مشکل و نقص در پیوندهای رابطه‌ای و تبدیل و مشکلات در زندگی بعدی گردد (کولیتز[1] و لارسن،1992). در صورتی که تعارض بین والدین و نوجوانان بیش از حد شدید باشد و مدت زیادی تداوم یابد، منجر به پرخاشگری و اختلال در روابط و عملکرد می‌شود و مداخلات درمانی را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد (نقل از لطفی، 1387). ارتباطات میان فردی اساس و شالوده هویت و کمال انسان بر مبنای اولیه پیوند وی با دیگران است. ارتباطات موثر موجب شکوفایی و بهبود کیفیت روابط افراد می‌شود، این در حالی است که ارتباطات غیر موثر مانع شکوفایی انسان شده، روابط را تخریب می‌کند (ادیب و همکاران، 1384).

 

فقدان مهارت‌های ارتباطی برای نوجوانان و افراد بزرگسال نیز با مجموعه‌ای از پیامدهای منفی همراه است که می‌تواند گستره وسیعی از رفتارهای اجتماعی افراد را در بر گیرد. خانواده و تحقیق خانواده سالم مشروط به برخورداری افراد آن از سلامت روانی و داشتن رابطه‌های مطلوب با یکدیگر است، از این رو سالم‌سازی اعضای خانواده و رابطه آن‌ها بی‌گمان تأثیر مثبتی را در جامعه به دنبال خواهد داشت. آموزش‌های مهارت‌های ارتباطی به نوجوان کمک می‌کند تا از برخوردهای تعارض آمیز و مبتنی بر پرخاشگری در موقعیت‌های مسئله آفرین با والدینش اجتناب کند. آموزش مهارت‌های حل مسئله سبب می‌شود تا نوجوانان بتواند موقعیت‌های مسئله آفرین بین خود و والدینش را تشخیص دهد و تعریف دقیقی از مسئله مورد نظر ارائه دهد و بتواند با ایجاد راه‌حل‌هایی بدیع و انتخاب بهترین راه حل در جهت حل موثر مسئله گام بردارد.

 

به دلیل اهمیت و ضرورت مهارت‌های ارتباطی در تعاملی بین فردی به عنوان کلید موفقیت در این تعامل‌ها و نیز با توجه به اینکه هرگونه نارسایی و نابهنجاری در رفتار اجتماعی، منجر به بروز مشکلاتی در عملکرد فرد خواهد شد، برخورداری از مهارت‌های ارتباطی برای تمام افراد به طور عام و خانواده به طور خاص حائز اهمیت فوق‌العاده است. توجه به اهمیت مهارت‌های ارتباطی با اهداف گوناگون پیشگیری و ارتقای سطح سلامت اجتماعی و روانی ضرورت این‌گونه مهارت‌ها را برای نوجوانان و خانواده‌ها آشکار می‌سازد. با توجه به اهمیت نقش خودکار آمدی و بهزیستی اجتماعی در زندگی افراد و اهمیت آموزش روابط والد فرزند، به منظور بهبود زندگی نوجوانان و جوانان، و افزایش بهزیستی و سلامت اجتماعی جامعه این تحقیق به این منظور انجام شده است. همچنین انجام این تحقیق باعث گسترش حیطه‌های دانش می‌شود. با توجه به این که یافته‌های پژوهش‌های قبلی نشان داده است که آموزش مهارت‌های ارتباطی و زندگی شیوه‌ای موثر برای بهبود سبک زندگی نوجوانان و والدین بوده است، انتظار می‌رود نتایج این پژوهش کارایی این شیوه‌ها را برای ارتقاء کیفیت زندگی و سلامت اجتماعی نوجوانان و جوانان و والدین آنان در فرهنگ ایرانی با توجه به آموزش بسته بومی ایرانی نشان دهد. همچنین با توجه به اینکه تا کنون اثربخشی آموزش روابط والد فرزند مورد بررسی قرار نگرفته بود نتایج این تحقیق اثربخشی این بسته بومی ایرانی را بر خودکار آمدی و بهزیستی اجتماعی والدین معتاد بررسی می‌نماید و همچنین به شناخت ابعاد تأثیر متغیر مستقل یعنی روابط والد فرزند بر خود کارآمدی و بهزیستی اجتماعی کمک خواهد کرد.

 

[1] collins

 

 

[1]Galanter

 

[2] UNESCO

 

[3] Magid,,Colder., & Stroud

 

[4] Franques, Auriacombe & Tignol

 

[5]Rommer, & Hennessy

 

[6] Burleson & Kaminer